حجاز (مقام موسیقی): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ابرابزار |
تمیزکاری پانویس‌ها |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Hejaz Pardeh.tif|بندانگشتی|298x298پیکسل|محل صداهای مقام حجاز بر روی پرده‌های سازهایی مثل تار، سه‌تار و عود که با فاصلهٔ چهارم درست کوک شده‌اند]] |
[[پرونده:Hejaz Pardeh.tif|بندانگشتی|298x298پیکسل|محل صداهای مقام حجاز بر روی پرده‌های سازهایی مثل تار، سه‌تار و عود که با فاصلهٔ چهارم درست کوک شده‌اند]] |
||
'''حجاز''' یا '''حجازی''' یکی از [[مقام (موسیقی)|مقام]]های [[موسیقی]] است. حجاز در موسیقی قدیم ایران جزء دوازده مقام اصلی بوده‌است.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۶}}</ref> در [[موسیقی ترکی]] هم حجاز جزء مقام‌های سیزده‌گانهٔ اصلی است<ref name="signell33" |
'''حجاز''' یا '''حجازی''' یکی از [[مقام (موسیقی)|مقام]]های [[موسیقی]] است. حجاز در موسیقی قدیم ایران جزء دوازده مقام اصلی بوده‌است.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۶}}</ref> در [[موسیقی ترکی]] هم حجاز جزء مقام‌های سیزده‌گانهٔ اصلی است<ref name="signell33" dir=ltr>{{پک|Signell|2008|ک=Makam|ص=p. 33|زبان=en}}</ref> و در [[موسیقی عربی]] هم حجاز جزء نه خانوادهٔ اصلی مقام‌ها شمرده می‌شود.<ref name="families" dir=ltr>{{cite web|url=http://www.maqamworld.com/maqamindex.html|title=Arabic Maqams|publisher = Maqam World|accessdate = 2016-12-31}}</ref> |
||
نویسندهٔ رسالهٔ ''[[کنز التحف]]'' در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام‌الناس نواخت. در همین رساله از قول [[ابن سینا]] گفته می‌شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین‌الصلوتین است که البته [[امیرحسین پورجوادی|پورجوادی]] انتساب این جملات به ابن سینا را رد می‌کند.<ref>{{پک|پورجوادی|۱۳۷۴|ک=رسالهٔ محمد نیشابوری|ص=۳۵}}</ref> همچنین در ''کنز التحف'' گفته شده که صفی‌الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی ({{متن عربی|''شدّ التواضع''}}) می‌دانسته‌است.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۱۱۰ و ۱۱۱}}</ref> |
نویسندهٔ رسالهٔ ''[[کنز التحف]]'' در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام‌الناس نواخت. در همین رساله از قول [[ابن سینا]] گفته می‌شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین‌الصلوتین است که البته [[امیرحسین پورجوادی|پورجوادی]] انتساب این جملات به ابن سینا را رد می‌کند.<ref>{{پک|پورجوادی|۱۳۷۴|ک=رسالهٔ محمد نیشابوری|ص=۳۵}}</ref> همچنین در ''کنز التحف'' گفته شده که صفی‌الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی ({{متن عربی|''شدّ التواضع''}}) می‌دانسته‌است.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۱۱۰ و ۱۱۱}}</ref> |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== موسیقی ترکی == |
== موسیقی ترکی == |
||
در موسیقی ترکی حجاز هم نام یک [[گام (موسیقی)|گام]] است و هم نام یک [[دانگ (موسیقی)|دانگ]]. گام حجاز، از ترکیب یک دانگ حجاز با یک دانگ [[راست (مقام موسیقی)#دانگ|راست]] به دست می‌آید.<ref |
در موسیقی ترکی حجاز هم نام یک [[گام (موسیقی)|گام]] است و هم نام یک [[دانگ (موسیقی)|دانگ]]. گام حجاز، از ترکیب یک دانگ حجاز با یک دانگ [[راست (مقام موسیقی)#دانگ|راست]] به دست می‌آید.<ref dir=ltr>{{پک|Signell|2008|ک=Makam|ص=p. 36|زبان=en}}</ref> |
||
[[پرونده:Turkish-maqam-hicaz.svg|وسط|بندانگشتی|600x600پیکسل|درجات گام حجاز بر اساس تعریف ارائه شده توسط [[حسین سعدالدین آرل]]<ref name="signell33" |
[[پرونده:Turkish-maqam-hicaz.svg|وسط|بندانگشتی|600x600پیکسل|درجات گام حجاز بر اساس تعریف ارائه شده توسط [[حسین سعدالدین آرل]]<ref name="signell33" dir=ltr />]] |
||
== پانویس == |
== پانویس == |
||
نسخهٔ ۸ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۰۱:۴۰
حجاز یا حجازی یکی از مقام‌های موسیقی است. حجاز در موسیقی قدیم ایران جزء دوازده مقام اصلی بوده‌است.[۱] در موسیقی ترکی هم حجاز جزء مقام‌های سیزده‌گانهٔ اصلی است[۲] و در موسیقی عربی هم حجاز جزء نه خانوادهٔ اصلی مقام‌ها شمرده می‌شود.[۳]
نویسندهٔ رسالهٔ کنز التحف در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام‌الناس نواخت. در همین رساله از قول ابن سینا گفته می‌شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین‌الصلوتین است که البته پورجوادی انتساب این جملات به ابن سینا را رد می‌کند.[۴] همچنین در کنز التحف گفته شده که صفی‌الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی (شدّ التواضع) می‌دانسته‌است.[۵]
موسیقی ایران
در گذشته، در اینکه حجاز جزء مقام‌های اصلی است یا جزء شعباتِ مقام‌هایِ اصلی، اختلاف نظر بوده‌است اما پس از اینکه صفی‌الدین ارموی مقام حجاز را جزء مقام‌های اصلی قرار داد، دیگران نیز از این روش ارموی پیروی کردند و این سنت را ادامه دادند.[۶] هم‌اکنون در موسیقی دستگاهی ایران، گوشه‌ای با نام حجاز در آواز ابوعطا وجود دارد، که از مهم‌ترین گوشه‌های این آواز است و می‌توان آن را اوج نیز نامید.[۷]
موسیقی ترکی
در موسیقی ترکی حجاز هم نام یک گام است و هم نام یک دانگ. گام حجاز، از ترکیب یک دانگ حجاز با یک دانگ راست به دست می‌آید.[۹]
پانویس
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۴۶.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Signell, Makam, p. 33.
- ↑ "Arabic Maqams". Maqam World. Retrieved 2016-12-31.
- ↑ پورجوادی، رسالهٔ محمد نیشابوری، ۳۵.
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۱۱۰ و ۱۱۱.
- ↑ پورجوادی، رسالهٔ محمد نیشابوری، ۵۱ و ۵۲.
- ↑ دورینگ، ردیف میرزا عبدالله، ۳۹.
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۴۷.
- ↑ Signell, Makam, p. 36.
منابع
- فخرالدینی، فرهاد (۱۳۹۲). تجزیه و تحلیل و شرح ردیف موسیقی ایران. تهران: نشر معین. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۱۶۵-۰۹۸-۰.
- پورجوادی، امیرحسین (۱۳۷۴). «رساله موسیقی محمد بن محمود بن محمد نیشابوری». معارف. نورمگز (۳۴ و ۳۵): ۳۲–۷۰. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۷.
- دورینگ، ژان (۱۳۸۹). ردیف میرزاعبدالله برای تار و سه‌تار به روایت نورعلی برومند. تهران: موسسسه فرهنگی هنری ماهور. شابک ۹۷۹-۰-۸۰۲۶۰۴-۲۱-۶.
- Signell, Karl L (2008). Makam: Modal Practice In Turkish Art Music. Seattle, WA: Usul Editions. ISBN 978-0-9760455-1-9.
{{cite book}}: نگهداری CS1: پیش‌فرض تکرار ref (link)
| دستگاه‌ها | |
|---|---|
| آوازها | آواز ابوعطا • آواز دشتی • آواز افشاری • آواز بیات ترک (بیات زند) • آواز بیات اصفهان • آواز بیات کرد • آواز شوشتری (در برخی منابع) |
| مقام‌ها | |
| ردیف‌ها | |
| گوشه‌ها | |
| تئوری موسیقی | |
| فرم‌ها | |
| مقالات مرتبط | |
