عبدالله شادان

عبداله شادان
پرونده:عبداله شادان.jpg
زاده	۱۳۲۷ خورشیدی افغانستان، کابل
محل زندگی	کابل ٫ ایران ٫ لندن ژورنالیست، دکلماتور، برنامه ساز، گوینده برنامه نویس رادیو تلویزون افغانستان
لقب	عبدل
پیشه	کمیسار
زمینه کاری	شاعرنویسندهکارگردان
ملیت	افغان
تحصیلات	حقوق دان
دانشگاه	دانشکده حقوق دانشگاه کابل
دوره	محمد ظاهرشاه محمد داوود خان نورمحمد تره‌کی ببرک کارمل محمد نجیب‌الله
سبک نوشتاری	اشعار اجتماعی و میهنی و ناول
سال‌های فعالیت	از سال ۱۳۴۰- تا اکنون
بنیانگذار	پروگرامهای جدید رادیو و تلویزون
دلیل سرشناسی	نطاق (گوینده)، دکلماتور و نمایشنامه نویس تلویزیون ملی افغانستان
تأثیرپذیرفته از	خلیل‌الله خلیلی
همسر(ها)	سیما عثمان شادان
شریک(های) زندگی	سیما عثمان شادان
پدر و مادر	شادان

عبدالله شادان در سال ۱۳۲۷ خورشیدی در شهرکابل تولد گردیده است. او نویسنده، شاعر، نوشتن داستان‌های رادیویی، دکلماتور شعر، کارگردانی و گویندگی برخی برنامه ادبی و فرهنگی رادیو و تلویزیون اسبق کشور درحال حاضر همکار با بخش فارسی را دیو بی‌بی‌سی، درعرصه‌های مختلف ادب و هنر و فرهنگ می‌باشد.

زندگی‌نامه

عبداله شادان در یک خانواده روشنفکر در شهر کابل بدنیا آمده‌است. وی تحصیلاتش را در رشته حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه یا (پوهنتون کابل) به پایان رسانید. پس از تحصیل ابتدا به عنوان معاون مجله قضا در ستره محکمه سپس به رادیو افغانستان را یافت و به نوشتن داستانهای رادیوی آغاز کرد. از مشهورترین داستانهای وی محکوم به فنا، عشق شکوهمندترین، ژاندارک، سپیده دمید، داستان‌های توره، وطن پناه منی، و کودکان فردا می‌باشد. شادان درشعر و شاعری نیز ازاستعداد و قریحه بلندی برخوردار است، یکی از اشعارش درقالب آهنگ دلنشینی با صدای سهیلا زلاند، استاد مهوش و عهدیه آوازخوان شهیر کشور ایران که بگوش‌های همه آشناست:

وقتی عاشق شوی راز دلته گفته نتانی--- چقدر سخته خدایا، چقدر سخته خدایا

شادان علاوه بر کار رادیوی، مدت شش ماه در ایران در رشته برنامه سازی و کارگردانی برنامه‌های تلویزیون در ایران آموزش دیده و بعد از برگشت بوطن درتاریخ ۲۹ ماه حوت سال ۱۳۵۶ نخستین برنامه تلویزیون افغانستان به کارگردانی وی پخش و نشرشده است. ثبت و نشر اولین پارچه‌های موسیقی، تمثیلی وهنری تلویزیون افغانستان و از جمله آهنگ تلویزیونی «لیلی لیلی لیلی جان» زنده یاد آحمد ظاهر را نیز کارگردانی کرده. عبدالله شادان درسال ۱۳۵۹ به سمت رئیس تلویزیون أفغانستان وسپس بعنوان معین کمیته دولتی رایو تلویزیون و سینماتوگرافی برگزیده شد.

• شادان یکتعداد تغییرات و تنوعات در نشرات رادیو و تلویزیون بوجود آورد که ذیلاً نگاشته می‌شود.

1. - تبدیل ساختن رادیو تلویزیون بخانه هنرمندان و فرهنگیان
2. - دسته‌بندی موسیقی کلاسیک، غزل، محلی، موسیقی ملیت‌های برادر، تکنوازی و آماتور و تعین جای و زمان مشخص برای نشرآن.
3. - بوجودآمدن گروه‌های جدید موسیقی مثل گروه باران، جامی وغیره.
4. - تولید فیلم‌های تلویزیونی دختری با پیراهن سفید، کیفر؛ دهکدهٔ من وغیره.

شادان درسینمای افغانستان نیز آثارگرانباری ازخود بجا گذاشته‌است مثل:

1. - ایفای نقش بکتاش در فیلم سینمایی (رابعه بلخی) بکارگردانی داودفارانی و خالق علیل
2. - نوشتن ناریشن برخی فیلمهای مستند و اخباری تولیدی مؤسسه افغانفلم
3. - نوشتن فیلمنامه فیلم مستند «کودکان فردا را می‌سازند» و فیلم داستانی سینمائی «حماسه عشق»

سایر کارهای ادبی فرهنگی وی:

1. - کارگردانی نمایشنامه‌های «گاوصندوق» و «دیوار» با بازیگری استاد بیسد و استاد عزیزالله هدف در تهران.
2. - بازی در نقش‌های اصلی (افسانه‌های اپرای جهان» در سال‌های پنجاه خورشیدی در رادیوی افغانستان.
3. - شرکت در برنامه‌های تیاتری دکلمهٔ شعر «دوساعته نور و صدا» به کارگردانی احمد شاه علم
4. -پخش و نشر تاریخ گفتاری مطبوعات افغانستان «از شمس انهار تا امروز» درهفده برنامه نیم ساعته.
5. -دکلمه شعر زیرعنوان «جرعه ای از شراب کهنهٔ عشق» یا برگزیده‌هایی ازهزار و صد سال شعر فارسی دری.

درین مجموعه که متشکل از ۶۲ برنامهٔ نیم ساعته است، زندگینامهٔ مختصرحدود ۲۰۰ تن ازشاعران بزرگ از رودکی وشهید بلخی تا شعرای مطرح روزگار ما ذکر شده و نمونه‌های اشعارشان با موسیقی روح‌انگیز دکلمه شده‌است.

آخرین وظیفه دولتی شادان تعین و توظیف وی بعنوان رئیس اتحادیه ژورنالیستان افغانستان بود که بعد از مدتی خدمات ارزنده درسال ۱۹۹۲ میلادی نسبت اوضاع ناامن افغانستان مجبور به مهاجرت شد و اینک سالهاست همراه با خانواده اش در لندن زندگی می‌کند و اما عشق به هنر و ادب و فرهنگ سرزمین او در او نمرده از سال ۱۹۹۵ بدینسو به عنوان خبرنگار، مجری و تهیه‌کننده برنامه‌ها ی بخش فارسی رادیو بی‌بی‌سی برای افغانستان مشغول به کار است.

عبدالله شادان با سیما عثمان شادان گوینده و برنامه سازمشهور رادیو و تلویزیون اسبق کشور ازدواج کرده و ثمره ازدواج شان یک پسر و یکدختراست که هردو جوانان تحصیل یافته رشته‌های مختلف هستند.

جستار های وابسته

1. حسنیه عثمان
2. احمد ظاهر

منابع

• گفت و گو با عبدالله شادان گوینده بی بی سی، در مورد تداوم اختلافات رئیس جمهور و مجلس افغانستان درباره قوانین انتخابات

[۱]

• گذری و نظری بر زندگی و فعالیت های ماندگارعبدالله شادان مقاله به نوشته زلمی رزمی

[۲]

• کتاب سفر به قندهار نوشته داکتر احان شاه قاسمی صفحه ۲۴ علت رفتن یک تعداد اشخاص به کشور ایران

[۳]

• حکایت موسی و شبان از مثنوی معنوی مولانای بلخ به صدای عبدالله شادان

[۴]

• عبدالله شادان درباره احمد ظاهر آواز خوان افغان

[۵]