حسن اسماعیل‌زاده

حسن اسماعیل زاده اسماعیل‌زاده
زادهٔ	۱۳۰۱ زنجان، ایران
ملیت	ایرانی
پیشه	نقاشی قهوه‌خانه‌ای
شناخته‌شده برای	نقاشی
سبک	قهوه‌خانه‌ای
جنبش	نقاشی قهوه‌خانه‌ای

حسن چلیپا مشهور به اسماعیل‌زاده (متولد ۱۳۰۱) در زنجان، (درگذشت ۲۰ بهمن ۱۳۸۵) در تهران نقاش قهوه‌خانه‌ای ایرانی بود.

فرزند او کاظم چلیپا نیز از هنرمندان مشهور پس از انقلاب در ایران می‌باشد.

زندگی

استاد حسن چلیپا که تخلص هنری خویش (اسماعیل‌زاده) را از نام پدر (اسماعیل) وام گرفته‌است، در سال ۱۳۰۱ در زنجان چشم به جهان گشود. لیکن پیش از به دنیا آمدن او، پدر ایشان رخت از جهان بربست. وی با مدد از استعداد خدادادی از همان اوان کودکی به دلیل شور و شوق و علاقه‌ای که به هنر نقاشی داشت، تجربه‌های نخستین نقش آفرینی را کسب کرد در کودکی همراه خانواده اش به تهران مهاجرت کرد و در سن ۸ سالکی مادر که علاقهٔ وافر فرزند را به نقاشی دریافته بود مرحوم استاد محمد مدبر را به جهت تعلیم به او برگزید.
اشتیاق بی‌اندازهٔ شاگرد و تبحر استاد چنان کرد که اسماعیل‌زاده، هنرمندی خلاق و نقاشی صاحب قلم شد. وی۱۴ سال نزد استاد رمز قلم کشیدن و هنر رنگ آمیزی را آموخت؛ چنان‌که نقاشی‌های او خط و سبک و رنگ قلم استادش مدبر را می‌نمود. این همکاری از یک سو موجب گرایش نقاش مستعد و جوان به شیوه و شگرد استادش محمد مدبر شد و از سوی دیگرعامل رونق نقاشی‌های خیالی ساز مذهبی و شاهنامه‌ای نزد عامه مردم شد. شگفتا که او چه در دوران حیات استاد محمد مدبر و چه پس ازمرگ ایشان چنان تشابهاتی ازنظر رنگ و طرح با استاد مدبر آشکارساخت که بسیاری هنگام داوری تابلوهای آن دو درتشخیص صاحب آن دچاره حیرت و تردید می‌شدند چنان‌که امروز هم او را مدبر زنده (ثانی) نام نهادند.

ویژگی‌های کاری

وی در میان رنگ‌ها رنگ‌های تلخ و تیره مانند قهوه‌ای (اکر) را بیش از رنگ‌های دیگر دوست دارد. در پس زمینه نقاشی‌های تابلوهایش این رنگ‌ها به خوبی نمایان است. استاد حسن اسماعیل‌زاده ذاتاً یک هنرمند است. زیرا جدای از یافته‌های خود از استادش آثاری که در طول زندگی. پر پرکتش خلق کرده‌است، سرشار از تنوع است. در دوران فعالیت هنری خود مجموعه‌ای غنی از آثاری را خلق کرده‌است که بیانگر هویتی ویژه از هتر نقاشی‌های ایرانی است. ترسیم موضوع تابلوی قهوه‌خانه برای اولین بار در نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای و توجه به صحنه‌های روزمره زندگی مردم و آداب و رسوم آن‌ها از ویژگی‌های آثار استاد اسماعیل‌زاده‌است. مانند تابلوهای قهوه‌خانه زمان قدیم، قهوه‌خانه نودانک (شمیران) عقدکنان، چاوش خوانی، حنابندان زمان قدیم. بقال کم فروش. ختنه سورون زمان قدیم. شب چله زمان قدیم و… زیرا پاسخگویی به نیازهای عاطفی درونی خود که از خصوصیات یک هنرمند واقعی است دقیقاً در آثار ایشان دیده می‌شود. همچنین توجه به منظره‌سازی و تأثیرگیری از فضاهای مختلف. حسن اسماعیل‌زاده به طراحی اهمیت ویژه‌ای می‌دادند. طراحیهای سریع و کلی که برای شروع تابلو با قلم و رنگ یا زغال رو بوم می‌زنند بقدری زیبا و استادان است که تعجب‌برانگیز است زیرا ایشان آموزشی برای طراحی تند (اسکیس) یاکلی بینی (فضاسازی اولیه) در طراحی آنگونه که در دانشگاه‌ها آموزش داده می‌شود ندیده‌اند. با وجود این در آثار نقاشی استاد اسماعیل‌زاده دقت در طراحی درست و قابل قبول و تأکید بسیار بوده‌است و این از نکات مهم و ویژگی‌های منحصربه فردی است که در آثار این استاد دیده می‌شود. استاد اسماعیل‌زاده تابلوهای زیادی درزمینهٔ حماسه‌های مذهبی و ملی موضوع‌های رزمی و بزمی و آداب و سنن مردم کشیده‌است. ازجمله نقاشی‌های وی خیمه گاه سید الشهد ا. جنگ‌های حضرت علی (ع) - آتش رفتن سیاوش، کشته شدن دیو سفید به دست رستم، بهرام و گلندام، پرده‌های درویشی؛ و در ارتباط با آداب و سنن مردم تابلوهایی با شب عقد کنان حنابندان. قهوه‌خانه زمان قدیم. شب یلدای زمان قدیم خواستگاری و.. طراحی کرده‌است.
وی یکی از چهره‌های مطرح و از ستون‌های پایدار نقاشی خیالی ساز قهوه‌خانه‌ای به حساب می‌آید. استاد اسماعیل‌زاده در زمان حیات خود با برپایی نمایشگاه‌های متعدد انفرادی شرکت درچندین نمایشگاه جمعی داخلی و خارجی نظر بسیاری از دوستداران و منتقدان هنری را به خود جلب نمود برخی از تابلوهای استاد در موزه سعدآباد، موزه رضا عباسی، موزه کندلوس، موزه هنرهای دینی امام علی و موزه هنرهای معاصر تهران نگهداری می‌شود.

منابع

• خبرگزاری ایسنا
• روزنامه جام جم
• کتاب: حسن اسماعیل‌زاده مکتب نقاشی قهوه‌خانه‌ای

(کاظم چلیپا)

• کتاب: نقاشی قهوه‌خانه‌ای (هادی سیف)