علی بن مهزیار اهوازی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Siavash shadow (بحث | مشارکت‌ها)
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۲۸: خط ۲۸:
'''علی‌ابن مهزیار اهوازی (دورقی / هنديجانى)'''، ( سده سوم هـ. ق )، از فقها، محدثان و دانشمندان معروف شیعی.
'''علی‌ابن مهزیار اهوازی (دورقی / هنديجانى)'''، ( سده سوم هـ. ق )، از فقها، محدثان و دانشمندان معروف شیعی.


وی از اصحاب [[علی بن موسی الرضا]]<ref>رجال برقی، ص ۵۴.</ref>، [[محمد تقی]] ، [[علی النقی]]<ref>رجال برقی، ص ۵۵ و ۵۸.</ref>، و [[حسن عسکری]] بوده و احکام دینی را نزد آنها فراگرفته و در برخی از مناطق، به‌ویژه در اهواز به عنوان نماینده او بوده‌است.
وی از اصحاب [[علی بن موسی الرضا]]<ref>رجال برقی، ص ۵۴.</ref>، [[محمد تقی]] ، [[علی النقی]]<ref>رجال برقی، ص ۵۵ و ۵۸.</ref>، و [[حسن عسکری]] بوده و احکام دینی را نزد آن‌ها فراگرفته و در برخی از مناطق، به‌ویژه در اهواز به عنوان نماینده او بوده‌است.


شیخ طوسی در رجال او را از یاران علی بن موسی الرضا می داند و می گوید: دانشمندی موثق و دارای اعتقادی درست بود<ref>رجال شیخ طوسی، ص ۳۸۱.</ref> و از یاران پیشوای نهم و دهم شیعیان نیز محسوب می شود.<ref>رجال شیخ، ص ۴۰۳ و ۴۱۷</ref>
شیخ طوسی در رجال او را از یاران علی بن موسی الرضا می داند و می گوید: دانشمندی موثق و دارای اعتقادی درست بود<ref>رجال شیخ طوسی، ص ۳۸۱.</ref> و از یاران پیشوای نهم و دهم شیعیان نیز محسوب می‌شود.<ref>رجال شیخ، ص ۴۰۳ و ۴۱۷</ref>


و در «فهرست» می نویسد: «علی بن مهزیار اهوازی رحمت‌الله علیه دانشمندی جلیل القدر، دارای روایات فراوان و ثقه است. اوراست سی و سه کتاب، مانند کتب حسین بن سعید با زیادت کتاب حروف القرآن، کتاب الانبیاء، کتاب البشارات.
و در «فهرست» می نویسد: «علی بن مهزیار اهوازی رحمت‌الله علیه دانشمندی جلیل القدر، دارای روایات فراوان و ثقه است. اوراست سی و سه کتاب، مانند کتب حسین بن سعید با زیادت کتاب حروف القرآن، کتاب الانبیاء، کتاب البشارات.
خط ۴۷: خط ۴۷:


== آثار ==
== آثار ==
مهزیار اهوازی دو کتاب به نام های تفسیر<ref name="اعیان الشیعه، ص۲۲۶">اعیان الشیعه، ص۲۲۶</ref> و حروف القرآن<ref name="اعیان الشیعه، ص۲۲۶"/> با موضوع قرآن داشته است.
مهزیار اهوازی دو کتاب به نام‌های تفسیر<ref name="اعیان الشیعه، ص۲۲۶">اعیان الشیعه، ص۲۲۶</ref> و حروف القرآن<ref name="اعیان الشیعه، ص۲۲۶"/> با موضوع قرآن داشته‌است.


وی در تاریخ نیز کتاب هایی درباره زندگینامۀ [[پیامبران]] تالیف کرده است.<ref>الذریعة، آغا بزرگ الطهرانی،ج۲،ص:۳۵۶</ref> [[سید بن طاووس]] از [[کتاب ملاحم]] وی نیز یاد می‌کند.<ref>التشریف بالمنن، ابن طاوس،ص:۳۰</ref>
وی در تاریخ نیز کتاب‌هایی دربارهٔ زندگینامۀ [[پیامبران]] تألیف کرده‌است.<ref>الذریعة، آغا بزرگ الطهرانی،ج۲،ص:۳۵۶</ref> [[سید بن طاووس]] از [[کتاب ملاحم]] وی نیز یاد می‌کند.<ref>التشریف بالمنن، ابن طاوس،ص:۳۰</ref>


بیشتر کتاب‌های علی بن مهزیار اهوازی فقهی است. وی مقالاتی در اشربه، بازرگانی و پیشه‌وری داشته<ref>مجالس المؤمنین، ص۱۸۱</ref> کتاب الوضوء، کتاب الصلاة، کتاب الزکاة، کتاب الصوم، کتاب الحج، کتاب الطلاق، کتاب الحدود، کتاب الدیات، کتاب التفسیر، کتاب الفضائل، کتاب العتق و التدبیر، کتاب التجارات و الاجارات، کتاب المکاسب<ref name="رجال نجاشی">رجال نجاشی</ref> به رشته تحریر در آورده بود.
بیشتر کتاب‌های علی بن مهزیار اهوازی فقهی است. وی مقالاتی در اشربه، بازرگانی و پیشه‌وری داشته<ref>مجالس المؤمنین، ص۱۸۱</ref> کتاب الوضوء، کتاب الصلاة، کتاب الزکاة، کتاب الصوم، کتاب الحج، کتاب الطلاق، کتاب الحدود، کتاب الدیات، کتاب التفسیر، کتاب الفضائل، کتاب العتق و التدبیر، کتاب التجارات و الاجارات، کتاب المکاسب<ref name="رجال نجاشی">رجال نجاشی</ref> به رشته تحریر در آورده بود.
خط ۵۷: خط ۵۷:
== زندگی خانوادگی ==
== زندگی خانوادگی ==
پدر وی به نام مهزیار، مسیحی بود که اسلام آورد سپس در یکی از روستاهای اهواز سکنی گزید. علی بن مهزیار نیز همراه پدرش، در همان دوران نوجوانی به دین اسلام گروید.<ref>زرگلی،ج ۵ ص ۱۷۸</ref>
پدر وی به نام مهزیار، مسیحی بود که اسلام آورد سپس در یکی از روستاهای اهواز سکنی گزید. علی بن مهزیار نیز همراه پدرش، در همان دوران نوجوانی به دین اسلام گروید.<ref>زرگلی،ج ۵ ص ۱۷۸</ref>
نجاشی در رجال خود از وی این چنین یاد می کند: «ابوالحسن علی بن مهزیار اهوازی او از مردم دورق بود، و از موالی است. پدرش نصرانی بود و اسلام آورد. و گفته اند که علی نیز در صغر سن نصرانی بود ولی بعد مسلمان شد، و خدا با شناخت اسلام و مذهب تشیع بر وی منت نهاد.
نجاشی در رجال خود از وی این چنین یاد می‌کند: «ابوالحسن علی بن مهزیار اهوازی او از مردم دورق بود، و از موالی است. پدرش نصرانی بود و اسلام آورد. و گفته اند که علی نیز در صغر سن نصرانی بود ولی بعد مسلمان شد، و خدا با شناخت اسلام و مذهب تشیع بر وی منت نهاد.
برخی معتقدند که وی اهل [[هنديجان]] است.<ref>جال نجاشی، ص۱۷۷؛ اختیار معرفةالرجال (فهرست طوسی)، ج۲، ص۸۲۵.</ref> در دوره‌های گذشته «هندیجان» از شهرهای دورق قدیم یا شادگان امروزی - محسوب می‌شد.
برخی معتقدند که وی اهل [[هنديجان]] است.<ref>جال نجاشی، ص۱۷۷؛ اختیار معرفةالرجال (فهرست طوسی)، ج۲، ص۸۲۵.</ref> در دوره‌های گذشته «هندیجان» از شهرهای دورق قدیم یا شادگان امروزی - محسوب می‌شد.


خط ۷۲: خط ۷۲:
* محمد بن اسماعیل بن بزیع
* محمد بن اسماعیل بن بزیع
* محمد بن حسن قمی
* محمد بن حسن قمی
[[سید ابوالقاسم خویی]] استادان و کسانی که وی از آنان روایت نقل کرده را بیش از پنجاه نفر ذکر کرده است.
[[سید ابوالقاسم خویی]] استادان و کسانی که وی از آنان روایت نقل کرده را بیش از پنجاه نفر ذکر کرده‌است.


== شاگردان ==
== شاگردان ==
ابوالقاسم خوئی در کتاب رجالی خویش نام بیش از بیست نفر از شاگردان علی بن مهزیار اهوازی را ذکر کرده است.از آن جمله [[احمد بن محمد بن خالد برقی]] ،ابراهیم بن هاشم قمی هستند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/4180/4201/27007/علی-بن-مهزیار-اهوازی|عنوان= علی بن مهزیار اهوازی |زبان = فارسی |ناشر = پایگاه اطلاع رسانی حوزه |تاریخ بازبینی = ۷ مرداد ۱۳۹۴}}</ref>
ابوالقاسم خوئی در کتاب رجالی خویش نام بیش از بیست نفر از شاگردان علی بن مهزیار اهوازی را ذکر کرده‌است.از آن جمله [[احمد بن محمد بن خالد برقی]] ،ابراهیم بن هاشم قمی هستند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/4180/4201/27007/علی-بن-مهزیار-اهوازی|عنوان= علی بن مهزیار اهوازی |زبان = فارسی |ناشر = پایگاه اطلاع رسانی حوزه |تاریخ بازبینی = ۷ مرداد ۱۳۹۴}}</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}

نسخهٔ ‏۱۳ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۶:۵۷

علی بن مهزیار اهوازی
آرامگاه علی بن مهزیار اهوازی
زادهٔهنديجان / دورق
درگذشتدر دوران حسن عسکری
اهواز، ایران
ملیتایرانی
پیشینه علمی
شاخه(ها)فقه

علی‌ابن مهزیار اهوازی (دورقی / هنديجانى)، ( سده سوم هـ. ق )، از فقها، محدثان و دانشمندان معروف شیعی.

وی از اصحاب علی بن موسی الرضا[۱]، محمد تقی ، علی النقی[۲]، و حسن عسکری بوده و احکام دینی را نزد آن‌ها فراگرفته و در برخی از مناطق، به‌ویژه در اهواز به عنوان نماینده او بوده‌است.

شیخ طوسی در رجال او را از یاران علی بن موسی الرضا می داند و می گوید: دانشمندی موثق و دارای اعتقادی درست بود[۳] و از یاران پیشوای نهم و دهم شیعیان نیز محسوب می‌شود.[۴]

و در «فهرست» می نویسد: «علی بن مهزیار اهوازی رحمت‌الله علیه دانشمندی جلیل القدر، دارای روایات فراوان و ثقه است. اوراست سی و سه کتاب، مانند کتب حسین بن سعید با زیادت کتاب حروف القرآن، کتاب الانبیاء، کتاب البشارات.

علی علم فقه و شناخت احکام دینی را آموخت، و از علی بن موسی الرضا و محمد تقی روایت کرده است و از اصحاب خاص محمدتقی بشمار می رفت، و از جانب حضرت وکالت داشت. بدین گونه در نزد آن حضرت مقامی بس بزرگ یافت، و نیز از اصحاب علی النقی هم بود، و در بعضی از نواحی وکیل علی النقی بود.

راجع به او توقیعاتی مشتمل بر خوبی های وی از جانب محمد تقی و علی النقی خطاب به شیعیان صادر شده است. او در نقل روایاتش موثق بود. هیچ دانشمندی از وی نکوهش نکرده است. اعتقادی درست داشت، و کتاب‌های مشهوری تصنیف نموده است.

براساس برخی روایات وی در زمان حسن عسکری درگذشته‌است. بنابر روایات تاریخی هنگامی که مأمون خلیفه عباسی دستور داد تا علی بن موسی الرضا به عنوان ولیعهد او از مدینه عازم خراسان شود علی بن موسی الرضا در مسیر حرکت خود در روز شانزدهم صفر سال ۲۰۱ هـ. ق وارد اهواز شد و چند روزی در این شهر توقف نمود. بعداً در محل اقامت امام مسجدی به نام مسجدالرضا بنا گردید که علی‌ابن مهزیار وصیت کرد پس از مرگ او را در مسجد مذکور دفن کنند. در قسمت غربی بقعه وی و پیوسته به مقبره سالنی وجود دارد که احتمالاً همان مسجدی است که به آن اشاره شد.

او از سوی علی بن موسی الرضا جانشین «عبدالله بن جندب»، وکیل امام جعفر صادق و امام موسی کاظم شد و توقیعاتی از جانب امام محمد تقی و امام هادی به او رسید.[۵]

دانش

مهزیار اهوازی از مفسران قرن سوم هجری است و بیش از سی کتاب و رساله در زمینه‌های مختلف معارف اسلامی دارد.[۶] نام وی در اسناد حدود ۴۳۷ روایت آمده‌است.[۷][۸] نجاشی از مناظره ابن مهزیار با علی بن اسباط که فطحی مذهب بوده، سخن به میان آورده است که سرانجام آن دو مسائل مورد بحث خود را پیش محمد تقی بردند که این امر، با بازگشت علی بن اسباط از عقیده باطل خود، خاتمه یافت.[۹][۱۰]

آثار

مهزیار اهوازی دو کتاب به نام‌های تفسیر[۱۱] و حروف القرآن[۱۱] با موضوع قرآن داشته‌است.

وی در تاریخ نیز کتاب‌هایی دربارهٔ زندگینامۀ پیامبران تألیف کرده‌است.[۱۲] سید بن طاووس از کتاب ملاحم وی نیز یاد می‌کند.[۱۳]

بیشتر کتاب‌های علی بن مهزیار اهوازی فقهی است. وی مقالاتی در اشربه، بازرگانی و پیشه‌وری داشته[۱۴] کتاب الوضوء، کتاب الصلاة، کتاب الزکاة، کتاب الصوم، کتاب الحج، کتاب الطلاق، کتاب الحدود، کتاب الدیات، کتاب التفسیر، کتاب الفضائل، کتاب العتق و التدبیر، کتاب التجارات و الاجارات، کتاب المکاسب[۱۵] به رشته تحریر در آورده بود.

کتاب المثالب، کتاب الدعاء، کتاب التجمل و المروة و کتاب المزار از دیگر آثار وی است.[۱۵]

زندگی خانوادگی

پدر وی به نام مهزیار، مسیحی بود که اسلام آورد سپس در یکی از روستاهای اهواز سکنی گزید. علی بن مهزیار نیز همراه پدرش، در همان دوران نوجوانی به دین اسلام گروید.[۱۶] نجاشی در رجال خود از وی این چنین یاد می‌کند: «ابوالحسن علی بن مهزیار اهوازی او از مردم دورق بود، و از موالی است. پدرش نصرانی بود و اسلام آورد. و گفته اند که علی نیز در صغر سن نصرانی بود ولی بعد مسلمان شد، و خدا با شناخت اسلام و مذهب تشیع بر وی منت نهاد. برخی معتقدند که وی اهل هنديجان است.[۱۷] در دوره‌های گذشته «هندیجان» از شهرهای دورق قدیم یا شادگان امروزی - محسوب می‌شد.

استادان

  • محمد بن ابی عمیر
  • احمد بن اسحاق ابهری
  • احمد بن محمد بن ابی نصر
  • حسن بن علی بن فضال
  • حسن بن محبوب
  • حسین بن سعید اهوازی
  • حماد بن عیسی
  • صفوان بن یحیی
  • عبدالله بن یحیی
  • محمد بن اسماعیل بن بزیع
  • محمد بن حسن قمی

سید ابوالقاسم خویی استادان و کسانی که وی از آنان روایت نقل کرده را بیش از پنجاه نفر ذکر کرده‌است.

شاگردان

ابوالقاسم خوئی در کتاب رجالی خویش نام بیش از بیست نفر از شاگردان علی بن مهزیار اهوازی را ذکر کرده‌است.از آن جمله احمد بن محمد بن خالد برقی ،ابراهیم بن هاشم قمی هستند.[۱۸]

منابع

  1. رجال برقی، ص ۵۴.
  2. رجال برقی، ص ۵۵ و ۵۸.
  3. رجال شیخ طوسی، ص ۳۸۱.
  4. رجال شیخ، ص ۴۰۳ و ۴۱۷
  5. Amir-Moezzi, Mohammad Ali (1994). The Divine Guide in Early Shi'ism: The Sources of Esotericism in Islam. Translated by David Streight. SUNY Press. p. 102. ISBN 9780791494790.
  6. فهرست، شیخ طوسی، ص ۸۸
  7. معجم رجال الحدیث، ج۱۲، ص۱۹۴
  8. «آستان علی‌بن مهزیار اهوازی؛ از تخریب تا بازسازی». خبرگزاری قرآن. دریافت‌شده در ۷ مرداد ۱۳۹۴.
  9. مهدی موعود، ترجمه بحار الأنوار،متن،ص:۹۴۷
  10. حیات فکری و سیاسی ائمه، جعفریان،ص:۴۹۲
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ اعیان الشیعه، ص۲۲۶
  12. الذریعة، آغا بزرگ الطهرانی،ج۲،ص:۳۵۶
  13. التشریف بالمنن، ابن طاوس،ص:۳۰
  14. مجالس المؤمنین، ص۱۸۱
  15. ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ رجال نجاشی
  16. زرگلی،ج ۵ ص ۱۷۸
  17. جال نجاشی، ص۱۷۷؛ اختیار معرفةالرجال (فهرست طوسی)، ج۲، ص۸۲۵.
  18. «علی بن مهزیار اهوازی». پایگاه اطلاع رسانی حوزه. دریافت‌شده در ۷ مرداد ۱۳۹۴.
  • سایه خورشید ،زندگینامه علی بن مهزیار اهوازی مسعود منفرد، قم، عصرجوان، ۲ تیر ۱۳۸۸
  • علی دوانی، با تلخیص از کتاب مفاخر اسلام، جلد ۱، صفحه ۱۰۷.
  • آقابزرگ تهرانی، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، اسماعیلیان، قم.
  • احمدی، رضا، «علی بن مهزیار اهوازی یا جاجرمی» مجلهٔ زائر (ویژه نامهٔ جواد الائمه)، شمارهٔ هشتم، آبان ماه ۱۳۷۷، مشهد، ص ۵۴
  • زرگلی،خیر الدین،بیروت، چاپ سوم.
  • سید بن طاووس(۶۶۴ق)، التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن، صاحب الأمر، قم، ۱۴۱۶ ق، چاپ اوّل.
  • شریعتی، علی، راهنمای خراسان، ۱۳۶۳، مشهد: انتشارات الفبا، چاپ دوم.
  • شیخ طوسی، رجال الطوسی،افست قم،چاپ اول.
  • باقر شریف قرشی، حیاة الإمام الرضا علیه‌السلام، ناشر سعید بن جبیر، قم، ۱۳۸۰ ش، چاپ دوم.
  • باقر شریف قرشی، تحلیلی از زندگانی امام هادی علیه‌السلام، مترجم محمدرضا عطایی، آستان قدس رضوی، مکان مشهد، ۱۳۷۱ش.
  • مجلسی، بحار، اسلامیه، تهران، ۱۳۶۳ش.
  • مجلسی، مهدی موعود ترجمه جلد۱۵بحار، مترجم علی دوانی، اسلامیه، تهران، ۱۳۷۸ش.
  • مخلصی، محمد علی، «توضیحی بر مقالهٔ مسجد جامع جاجرم» مجلهٔ اثر، شماره ۱۸ و ۱۳۶۹،۱۹، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
  • یاقوت حموی(م۶۲۶)، معجم البلدان، بیروت،دار صادر، ط الثانیة، ۱۹۹۵.