سازمان بین‌المللی استانداردسازی

سازمان بین‌المللی استاندارد

کشورهای عضو در رنگ سبز
بنیان‌گذاری	۲۳ فوریه ۱۹۴۷
گونه	NGO
هدف	تشریح استانداردهای بین‌المللی
ستاد	ژنو سوییس
محدودهٔ فعالیت	بین‌المللی

سازمان بین‌المللی استانداردسازی (به انگلیسی: The International Organization for Standardization) (به فرانسوی: Organisation internationale de normalisation) که معمولاً به نام ایزو (به انگلیسی: ISO) شناخته می‌شود، مؤسسه بین‌المللی تعیین استاندارد متشکل از نمایندگان موسسات استانداردسازی ملی است. این سازمان غیردولتی در سطح وسیع به وضع استانداردهای کلی و جزئی برای هماهنگ کردن استانداردهای متفاوت جهانی می‌پردازد. در عمل ایزو به صورت یک کنسرسیوم با ارتباطات قوی با دولت‌ها فعالیت می‌کند. این مؤسسه انواع استانداردهای تجاری و صنعتی جهانی را تعیین می‌نماید. مرکز ایزو در ژنو سویس قرار دارد. ایزو کار رسمی خود را از تاریخ بیست و سوم فوریه ۱۹۴۷ آغاز کرده‌است. این سازمان به ترویج جهانی استانداردهای اقتصادی و صنعتی می‌پردازد تا مبادلات صنایع و فنون مختلف را در یک راستا هماهنگ کند.

سازمان بین‌المللی استانداردسازی، باآنکه یک سازمان غیردولتی است، به‌دلیل این که استانداردهای این مؤسسه تبدیل به قوانین می‌گردد از بیشتر سازمان‌های غیردولتی قدرتمندتر است. امروزه نزدیک به ۱۵۷ کشور در این سازمان به عضویت درآمده‌اند که ایران نیز یکی از آنهاست.

نام و اختصار

لوگوی سازمان بین‌المللی استانداردسازی

لوگوهای سازمان در دو زبان، انگلیسی و فرانسوی، شامل حروف ISO (تلفظ می‌شود راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی) است و معمولاً با این حروف به آن اشاره می‌گردد. با این وجود این حروف اختصار نام کامل آن در هیچ‌یک از این دو زبان نیست. نام این مؤسسه از کلمه یونانی (ἴσος (isos به معنای برابری گرفته شده‌است. با توجه به اینکه مؤسس این سازمان متوجه گشت که حروف مخفف این سازمان در زبان‌های مختلف با یکدیگر یکسان نیست ISO را به عنوان نام سازمان انتخاب نمود و خود این مطلب نشان دهنده هدف این سازمان یعنی برابری و استانداردسازی فرهنگ‌هاست.

اولین تشکیلات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با تصویب قانون اوزان و مقیاس‌ها در سال ۱۳۰۴ خورشیدی مطرح می‌شود. بعدها در سال ۱۳۳۲ به لحاظ ضرورت تعیین ویژگی‌ها و نظارت بر کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی، ایجاد تشکیلاتی رسمی مورد توجه قرار گرفت و هسته اولیه تشکیلات سازمانی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به صورت اداره‌ای در اداره کل تجارت وقت شکل می‌گیرد. در سال ۱۳۳۹ با تصویب قانون تأسیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، مؤسسه کار خود را در چارچوب هدف‌ها و مسئولیت‌های تعیین شده آغاز می‌کند و در همان سال به عضویت سازمان بین‌المللی استاندارد ISO درآمد. در سال ۱۹۸۷ کمیته فنی ۱۷۶ سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO/TC 176) سری استاندارد ISO 9000 را به جهانیان ارائه نمود. هدف از تدوین این سری از استاندارد، به وجود آوردن الگویی بین‌المللی برای پیاده‌سازی و استقرار سیستم‌های مدیریت و تضمین کیفیت بود که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت. سیستم‌های مدیریت کیفیت به منظور ثبات سطح کیفیت تعریف شده و بهبود کیفیت از طریق اصلاح فرایندها در سازمان پیاده‌سازی می‌شود.

نسخه اولیه استاندارد ایزو ۹۰۰۱ در سال ۱۹۷۴ با توجه به استاندارد BS 5750 تدوین گردید و سپس در سال‌های ۱۹۷۴ و ۱۹۹۴ مورد تجدید نظر قرار گرقت. تغییرات اصلی در نسخه سوم ایزو ۹۰۰۱ در سال ۲۰۰۰ انجام گرفت و در سال 2008 رویکرد فرآیندی و خلاصه کردن مستندات جزء عمده‌ترین تغییرات این استاندارد محسوب می شد.ویرایش پنجم این استاندارد در سپتامبر سال ۲۰۱۵ منتشر گردید. در ویرایش سال 2015 دیدگاه فرایند گرا همچنان مورد تأکید است و علاوه برآن نظریه‌های نوین مدیریتی از جمله نگاه به سازمان به عنوان یک سیستم باز و رویکردهای جدید از جمله مدیریت ریسک و مدریت دانش به آن اضافه شده است استاندارد مدیریت کیفیت با تکیه بر اصول ۸ گانه شکل گرفته‌است:

1. مشتری محوری یا تمرکز بر مشتری Customer Focus
2. رهبری Leader ship
3. مشارکت پرسنل Involvement of people
4. رویکرد فرآیندی Process Approach
5. رویکرد سیستمی به مدیریت System approach to management
6. بهبود مستمر Continual Improvement
7. تصمیم‌گیری بر مبنای واقعیت Factual approach to decision making
8. روابط سودمند با تأمین کنندگان Mutually beneficial supplier relationships

استاندارد ایزو ۹۰۰۱ برای هر سازمانی فارغ از نوع فعالیت و اندازه آن‌ها قابل اجراست. گواهی نامه ISO 9001 نشان می‌دهد که سازمان سیستم مدیریت کیفیتی منطبق برخاست و نیاز مشتری مستقر کرده‌است. یک سیستم با طراحی و اجرای خوب دارای فواید ذیل است:

. هدفمندی سیستم مدیریت کیفیت

. کنترل بهتر فرایندها

. افزایش بهره‌وری

. کاهش هزینه‌ها، ضایعات، مرجوعی‌ها و بهبود اطمینان از محصول ایجاد چهارچوبی برای بهبود مستمر هر فرایند کنترل بهتر فرایندها

جستارهای وابسته

انواع ISO

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «International Organization for Standardization». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۹ می ۲۰۱۱.

http://www.iso-parsis.com/iso/سیستم-مدیریت-کیفیت-ايزو-9001