شک

این مقاله دربارهٔ مفهوم روانی-اعتقادی شک است. برای فیلمی با همین نام، شک (فیلم) را ببینید.

«تردید» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، تردید (ابهام‌زدایی) را ببینید.

معنی لفظ کلمه شک به این بستگی دارد که چگونه به قضیه نظر میکنید٬دیدگاه عقلانی(عقل در نظر حکمای الهی)و برهانی شک اینست که شک راه(راه نه مقصد) تعالی و وسیله رسیدن به حقیقت محسوب می‌شود و راه نجات انسان است .شک در مقابل یقین قرار می‌گیرد در یک کلمه فرق بین شک‌ و یقین علیت است اگر امری دلیل دارد یقین است و اگر ندارد صدق ان زیر تیغ شک میرود .

شکاکان بزرگ تمام عقاید و آرا را زیر تیغ شک بردند جز چند مورد که سالم ماندند اول:عدم اجتماع نقیضین دوم:بزرگتر بودن کل از جزِ خود به این دو مورد شک راه ندارد زیرا اگر در مورد اول شک کنیم خود شک ما باطل می‌شود و در مورد دوم اگر شک کنیم بازهم لازمه محال رخ داده و شک ما باطل می‌شود.(دقت کنید که در هر دو مورد روا نبودن شک از علیت طبعیت میکرد) امور بالا را اصل یقینیات میدانند اهل منطق. در مورد علیت نیز باید گفت تمام احکام و امورصادره چه عقلی ٬وجدانی و حسی وچه امری و مولوی از ان جهت که حکم و امر است وجودن بر مبنای علت و معلول بنا شده اند و حالت دیگری در این قضیه راه ندارد زیرا اگر حالت دیگری نیز بیان شود باید دلیل و علت داشته باشد و مورد سیطره علیت قرار میگیرد. شک راه صدق و کذب را نمایان و باعث تحول و تغییر می‌شود و باعث درست شدن عقاید و نظرات است.نویسنده مسلمان مصری (محمود الجوزفی)در کتاب احادیث روایت نشده درباره شک مینویسد:و جَعَل المَشکوکین فی العَرضِ و خالدین فیها (همانا شک کنندگان در زمین میمانند و در آن جاودانه اند)

جستارهای وابسته

• پرسش
• شک‌گرایی
• شک‌گرایی فلسفی

منابع

کتاب احادیث روایت نشده(محمود الجوزفی)