حزب جمهوری خلق مسلمان ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

حزب جمهوری خلق مسلمان ایران
حزب جمهوری خلق مسلمان ایران
رهبر	سید محمدکاظم شریعتمداری
بنیان‌گذاری	۲۵ فوریه ۱۹۷۹
انحلال و برچینش	ژانویه ۱۹۸۰ (توقیف)
ستاد	قم، ایران (نمادین); آذربایجان;
اعضای ثبت‌نام کرده	۳٬۰۰۰٬۰۰۰ ادعایی
مرام سیاسی	Clericalism; مردم‌سالاری اسلامی; اصلاح‌گری دینی در اسلام; ملی‌گرایی ایرانی; تکثرگرایی سیاسی; Collective leadership; محافظه‌کاری اجتماعی;
طیف سیاسی	میانه‌گرایی
دین	اسلام

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت قدیمی‌تر تفاوت جدیدتر ←

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

دیداریویکی‌متن

درخط

نسخهٔ ‏۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۹:۵۱

حزب جمهوری خلق مسلمان یکی از احزاب سیاسی ایران بود که حول محور شخصیت آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری تشکیل شد. این حزب در جریان رفراندوم (همه‌پرسی) جمهوری اسلامی خواستار رای موافق بدان شد اما در جریان تصویب قانون اساسی با گنجاندن اصل ولایت فقیه در قانون اساسی مخالفت کرد. این مخالفت‌ها سرانجام به رویارویی گسترده این حزب با حکومت تازه تأسیس پس از انقلاب اسلامی انجامید. این رویارویی بویژه در شهر تبریز مشهود بود که با مرکزیت آذربایجان مرکز اصلی طرفداران این حزب به‌شمار می‌آمد. در اسفند ۱۳۵۸ طرفداران حزب در تبریز موفق به تصرف ساختمان رادیو و تلویزیون تبریز شد؛ که با پیام آیت‌الله روح‌الله خمینی به شریعتمداری برای خروج از حزب ^[۱] و اعدام ده تن از هوادارانش توسط دادگاه انقلاب تبریز، این حزب سرکوب و منحل اعلام شد.^[۲]^[۳]^[۴]^[۵] به اعتقاد برخی از تندروهای انقلاب هنوز هم این حزب فعال است.

اعتراضات تبریز

در دوران پیش از رای‌گیری قانون اساسی طرفداران این حزب، به طرفداری از آیت الله شریعتمداری برخی ناآرامی‌ها را در تبریز پدیدآوردند. طرفداران حزب خلق مسلمان با اختلاط دین و سیستم سیاسی مخالف بودند و همچنین خواهان احقاق حقوق اقلیت آذربایجانی بودند.^[۶] در پی گسترش ناآرامی‌ها نیروهای نظامی مستقر در تبریز از جمله پایگاه دوم نیروی هوایی ایران واقع در شمال غرب تبریز به حمایت از معترضین پرداخت. در نهایت کنترل مراکز حساس شهر از جمله مرکز صدا و سیما تبریز و پایگاه دوم شکاری نیروی هوایی به دست معترضین آمد. معترضان برای نشان دادن قدرت خود شش فروند جنگده فانتوم را در ارتفاع پایین بر فراز تبریز به پرواز درآوردند.^[۷]^[۸] نیروهای پاسداران انقلاب اسلامی اعزامی از تهران بوسیله هلیکوپتر در دانشگاه تبریز، که در آن زمان هنوز تحت کنترل گروه‌های چپ حامی رژیم انقلابی تهران بود، پیاده شدند و درگیری‌ها در تبریز به خشونت کشیده‌شد. آیت الله خمینی، رهبر وقت انقلاب ایران، به دیدار شریعتمداری که در آن زمان در قم زندگی می‌کرد شتافت. در رسانه‌ها چنان وانمود شد که این دیدار برای مصالحه انجام گرفته‌است با این حال برخی روزنامه‌ها ادعا نمودند که در این دیدار خمینی تهدید کرده بود که در صورت عدم تسلیم مرکز تلویزیون تبریز ظرف ۲۴ ساعت این شهر بمباران خواهد شد. سید محمدکاظم شریعتمداری از بیم تبدیل تبریز و آذربایجان به کردستانی دیگر در پیامی که از تلویزیون دولتی ایران پخش شد، مردم را به پرهیز از خشونت دعوت نمود و سرانجام اعتراضات تبریز آرام گرفت. با دستگیری‌ها و اعدام‌های گسترده، حصر خانگی و خلع لباس سید محمدکاظم شریعتمداری، و تعطیلی حزب خلق مسلمان این ناآرامی‌ها در۲۰ دی‌ماه ۱۳۵۸ خاتمه یافت.^[۹]^[۱۰] بعد از ناآرامی‌های مربوط به حزب خلق مسلمان، و به بهانه تأسیس مصلای نماز جمعه، بخش‌های بزرگی از دیوارهای ارگ تبریز، پارک باغ ملت، و سالن تئاتر شیر و خورشید تبریز توسط جهاد سازندگی با استفاده از بولدوزر و مواد منفجره تخریب شد. برخی در تبریز بر این باورند که این تخریب در پی انتقام خواهی حکومت جدید از این شهر بوده‌است.^[۱۱]

جستارهای وابسته

منابع

↑ «حزب خلق مسلمان و آقای شریعتمداری». سایت جامع امام خمینی.
↑ مگ ایران به نقل از روزنامه کیهان پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |مقاله= وجود دارد (کمک); از |مقاله= صرف‌نظر شد (کمک) بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.
↑ دوران به نقل از نشریه زمانه پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |مقاله= وجود دارد (کمک); از |مقاله= صرف‌نظر شد (کمک) بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.
↑ رادیو زمانه، ۱۷ شهریور ۱۳۸۵ پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |مقاله= وجود دارد (کمک); از |مقاله= صرف‌نظر شد (کمک) بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.
↑ پژوهشگاه یاقر العلوم پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |مقاله= وجود دارد (کمک); از |مقاله= صرف‌نظر شد (کمک) بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.
↑ John D Stempel (1 August 2009). Inside the Iranian Revolution. Clark Group. ISBN 978-0-9825057-2-4.
↑ https://news.google.com/newspapers?nid=1310&dat=19791209&id=vgYzAAAAIBAJ&sjid=EuIDAAAAIBAJ&pg=6852,2643906&hl=en
↑ https://news.google.com/newspapers?nid=1368&dat=19791210&id=CHtQAAAAIBAJ&sjid=fBIEAAAAIBAJ&pg=6428,2050542&hl=en
↑ Brenda Shaffer (2002). Borders and Brethren: Iran and the Challenge of Azerbaijani Identity. MIT Press. ISBN 978-0-262-19477-8.
↑ Maziar Behrooz (4 November 2000). Rebels With A Cause: The Failure of the Left in Iran. I.B.Tauris. ISBN 978-1-86064-630-0.
↑ http://gamesabz.com/1392/12/3423/

پیوند به بیرون

حسین منتظرحقیقی، مقالاتی درباره آیت‌الله العظمی سید محمدکاظم شریعتمداری و حزب خلق مسلمان

[1] «حزب خلق مسلمان و آقای شریعتمداری». سایت جامع امام خمینی.

[2] مگ ایران به نقل از روزنامه کیهان پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |مقاله= وجود دارد (کمک); از |مقاله= صرف‌نظر شد (کمک) بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.

[3] دوران به نقل از نشریه زمانه پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |مقاله= وجود دارد (کمک); از |مقاله= صرف‌نظر شد (کمک) بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.

[4] رادیو زمانه، ۱۷ شهریور ۱۳۸۵ پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |مقاله= وجود دارد (کمک); از |مقاله= صرف‌نظر شد (کمک) بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.

[5] پژوهشگاه یاقر العلوم پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |مقاله= وجود دارد (کمک); از |مقاله= صرف‌نظر شد (کمک) بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.

[Stempel2009-6] John D Stempel (1 August 2009). Inside the Iranian Revolution. Clark Group. ISBN 978-0-9825057-2-4.

[7] ttps://news.google.com/newspapers?nid=1310&dat=19791209&id=vgYzAAAAIBAJ&sjid=EuIDAAAAIBAJ&pg=6852,2643906&hl=en

[8] ttps://news.google.com/newspapers?nid=1368&dat=19791210&id=CHtQAAAAIBAJ&sjid=fBIEAAAAIBAJ&pg=6428,2050542&hl=en

[Shaffer2002-9] Brenda Shaffer (2002). Borders and Brethren: Iran and the Challenge of Azerbaijani Identity. MIT Press. ISBN 978-0-262-19477-8.

[Behrooz2000-10] Maziar Behrooz (4 November 2000). Rebels With A Cause: The Failure of the Left in Iran. I.B.Tauris. ISBN 978-1-86064-630-0.

[11] ttp://gamesabz.com/1392/12/3423/

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

@@ خط ۲۱: / خط ۲۱: @@
 |country=Iran
 }}
-'''حزب جمهوری خلق مسلمان''' یکی از احزاب سیاسی ایران بود که حول محور شخصیت آیت‌الله سید [[کاظم شریعتمداری]] تشکیل شد. این حزب در جریان [[همه‌پرسی|رفراندوم]] ([[همه‌پرسی]]) [[جمهوری اسلامی]] خواستار رای موافق بدان شد اما در جریان تصویب قانون اساسی با گنجاندن اصل [[ولایت فقیه]] در قانون اساسی مخالفت کرد. این مخالفت‌ها سرانجام به رویارویی گسترده این حزب با حکومت تازه تأسیس پس از انقلاب اسلامی انجامید. این رویارویی بویژه در شهر تبریز مشهود بود که با مرکزیت آذربایجان مرکز اصلی طرفداران این حزب به‌شمار می‌آمد. در [[اسفند]] ۱۳۵۸ طرفداران حزب در تبریز موفق به تصرف ساختمان رادیو و تلویزیون [[تبریز]] شد؛ که با پیام آیت‌الله [[روح‌الله خمینی]] به شریعتمداری برای خروج از حزب و اعدام ده تن از هوادارانش توسط [[دادگاه انقلاب]] تبریز، این حزب سرکوب و منحل اعلام شد.<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |مقاله= [http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1684894 وصیت امام به آقای شریعتمداری برای کناره گیری از حزب منحرف خلق مسلمان] |ژورنال= |نشریه=مگ ایران به نقل از روزنامه کیهان |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.</ref><ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |مقاله= [http://www.dowran.ir/show.php?id=126193814 اولین همه‌پرسی انقلاب] |ژورنال= |نشریه=دوران به نقل از نشریه زمانه |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.</ref><ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |مقاله= [http://zamaaneh.com/humanrights/2006/09/post_39.html و تو چه می‌دانی که اعتراف چیست؟] |ژورنال= |نشریه=رادیو زمانه |تاریخ=۱۷ شهریور ۱۳۸۵ |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.</ref><ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |مقاله= [http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=30532 حزب خلق مسلمان] |ژورنال= |نشریه=پژوهشگاه یاقر العلوم |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.</ref>
+'''حزب جمهوری خلق مسلمان''' یکی از احزاب سیاسی ایران بود که حول محور شخصیت آیت‌الله سید [[کاظم شریعتمداری]] تشکیل شد. این حزب در جریان [[همه‌پرسی|رفراندوم]] ([[همه‌پرسی]]) [[جمهوری اسلامی]] خواستار رای موافق بدان شد اما در جریان تصویب قانون اساسی با گنجاندن اصل [[ولایت فقیه]] در قانون اساسی مخالفت کرد. این مخالفت‌ها سرانجام به رویارویی گسترده این حزب با حکومت تازه تأسیس پس از انقلاب اسلامی انجامید. این رویارویی بویژه در شهر تبریز مشهود بود که با مرکزیت آذربایجان مرکز اصلی طرفداران این حزب به‌شمار می‌آمد. در [[اسفند]] ۱۳۵۸ طرفداران حزب در تبریز موفق به تصرف ساختمان رادیو و تلویزیون [[تبریز]] شد؛ که با پیام آیت‌الله [[روح‌الله خمینی]] به شریعتمداری برای خروج از حزب <ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://emam.com/posts/view/2147| عنوان = حزب خلق مسلمان و آقای شریعتمداری| ناشر = [[سایت جامع امام خمینی]]}}</ref> و اعدام ده تن از هوادارانش توسط [[دادگاه انقلاب]] تبریز، این حزب سرکوب و منحل اعلام شد.<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |مقاله= [http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1684894 وصیت امام به آقای شریعتمداری برای کناره گیری از حزب منحرف خلق مسلمان] |ژورنال= |نشریه=مگ ایران به نقل از روزنامه کیهان |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.</ref><ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |مقاله= [http://www.dowran.ir/show.php?id=126193814 اولین همه‌پرسی انقلاب] |ژورنال= |نشریه=دوران به نقل از نشریه زمانه |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.</ref><ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |مقاله= [http://zamaaneh.com/humanrights/2006/09/post_39.html و تو چه می‌دانی که اعتراف چیست؟] |ژورنال= |نشریه=رادیو زمانه |تاریخ=۱۷ شهریور ۱۳۸۵ |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.</ref><ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |مقاله= [http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=30532 حزب خلق مسلمان] |ژورنال= |نشریه=پژوهشگاه یاقر العلوم |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} بازیابی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۹.</ref>
 به اعتقاد برخی از تندروهای انقلاب هنوز هم این حزب فعال است.

ن ب و حزب‌های منحل‌شده ایران
قاجاریان	فرقه کارگر فرقه عدالت اتحادیه جوانان کمونیست ایران اجتماعیون عامیون جمعیت اجتماعیون اتحادیون ایران جمعیت ترقی‌خواهان ایران حزب اتفاق و ترقی حزب اجتماعیون اعتدالیون حزب اجتماعیون انقلابیون حزب اصلاح‌طلبان حزب تجدد حزب سوسیال دموکرات هنچاکیان حزب سوسیالیست ایران حزب کمونیست ایران فدراسیون انقلابی ارمنی در ایران فرقه اصلاحیون عامیون فرقه جمهوری انقلابی ایران فرقه دموکرات هیئت علمیه حزب طرفداران قانون اساسی
پهلوی	جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران جبهه دموکراتیک خلق جبهه مؤتلف احزاب آزادی‌خواه جبهه استقلال جمعیت احیای کردستان جمعیت یاران حزب اتحاد ملی حزب اراده ملی حزب ایران نو حزب ایران نوین حزب ایرانیان حزب آریا حزب برنا حزب پیکار حزب ترقی حزب جنگل حزب دموکرات ایران حزب رستاخیز حزب زحمت‌کشان ملت ایران حزب سومکا حزب عدالت حزب کبود حزب مردم حزب ملل اسلامی حزب ملیون حزب میهن حزب میهن‌پرستان حزب نیروی سوم حزب وحدت ایران حزب همرهان سازمان انقلابیون کمونیست سازمان آزادیبخش خلق‌های ایران مجمع مسلمانان مجاهد نهضت خداپرستان سوسیالیست سازمان انقلابی حزب توده ایران گروه آرش گروه ناسیونالیست
جمهوریِ اسلامی	اتحاد مبارزان کمونیست اتحادیه کمونیست‌های ایران سازمان پیکار در راه آزادی طبقه کارگر سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران سازمان رزمندگان آزادی طبقه کارگر حزب کارگران سوسیالیست ایران ائتلاف احزاب اسلامی ائتلاف بزرگ ائتلاف گروه‌های پنج‌گانه ائتلاف گروه‌های هفت‌گانه ائتلاف گروه‌های خط امام ائتلاف مستضعفین و محرومین جبهه دموکراتیک ملی ایران جبهه مشارکت ایران اسلامی جبهه نجات ایران جمعیت دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی حزب الوفاق الاسلامی حزب جمهوری اسلامی حزب جمهوری خلق مسلمان ایران حزب مارکسیست-لنینیست شفق سرخ سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران (اکثریت-جناح چپ) سازمان وحدت کمونیستی دفتر هماهنگی همکاری‌های مردم با رئیس‌جمهور سازمان انقلابی توده‌های جمهوری اسلامی سازمان آزادگان سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی گروه موحدین انقلابی گروه همنام نهضت رادیکال ایران حزب اتحاد کمونیسم کارگری کومله - حزب سوسیالدموکرات کردستان روند سوسیالیستی کومله حزب کومله زحمتکشان کردستان ایران–روند همبستگی حزب دموکرات کردستان (حدک)