محمدرضا مهدوی کنی: تفاوت میان نسخه‌ها

محمدرضا مهدوی کنی
محمدرضا مهدوی کنی
	محمدرضا مهدوی کنی
رئیس مجلس خبرگان رهبری
	دوره مسئولیت; ۱۷ اسفند ۱۳۸۹ – ۲۹ مهر ۱۳۹۳
پس از	اکبر هاشمی رفسنجانی
پیش از	محمد یزدی
نخست‌وزیر ایران; سرپرست
	دوره مسئولیت; ۱۱ شهریور ۱۳۶۰ – ۷ آبان ۱۳۶۰
پس از	محمدجواد باهنر
پیش از	میرحسین موسوی
وزیر کشور
	دوره مسئولیت; ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ – ۱۲ شهریور ۱۳۶۰; سرپرست: ۸ اسفند ۱۳۵۸ – ۱۹ شهریور ۱۳۵۹
رئیس‌جمهور	ابوالحسن بنی‌صدر محمدعلی رجایی
نخست‌وزیر	محمدعلی رجایی محمدجواد باهنر
پس از	اکبر هاشمی رفسنجانی (سرپرست)
پیش از	سید کمال‌الدین یادآور نیک‌روش
اطلاعات شخصی
زاده	۱۴ مرداد ۱۳۱۰; کن، شهرستان تهران
درگذشته	۲۹ مهر ۱۳۹۳ (۸۳ سال)
آرامگاه	حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری
حزب سیاسی	جامعه روحانیت مبارز
همسر(ان)	قدسیه سرخه
فرزندان	مریم مهدوی کنی (همسر ابراهیم انصاریان)، محمدسعید مهدوی کنی، مهدیه مهدوی کنی (همسر سید مصطفی میرلوحی)
پیشه	روحانی، سیاستمدار
هیئت دولت	شورای انقلاب، دولت نخست، دولت دوم و دولت موقت مهدوی کنی

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت قدیمی‌تر تفاوت جدیدتر ←

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

دیداریویکی‌متن

درخط

نسخهٔ ‏۱۱ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۱۲:۱۶

محمدرضا مهدوی کنی (زاده ۱۴ مرداد ۱۳۱۰ - درگذشته ۲۹ مهر ۱۳۹۳ در ۸۳ سالگی^[۲]) روحانی شیعه، سیاست‌مدار ایرانی و سومین رئیس مجلس خبرگان رهبری بود. او دبیر کلی جامعه روحانیت مبارز (مهم‌ترین حزب اصول‌گرای ایران) را بر عهده داشت. وی همچنین رئیس دانشگاه امام صادق و استاد درس اخلاق اسلامی این دانشگاه نیز بود.

زندگی

وی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ از روحانیون مخالف حکومت پهلوی بود و پس از انقلاب یکی از ۵ روحانی بود که هستهٔ اصلی شورای انقلاب را تشکیل می‌دادند. پس از آن به عنوان وزیر کشور (در دولت‌های شورای انقلاب، رجایی و دکتر باهنر) و کفیل نخست‌وزیر (پس از ترور رجایی و باهنر) بوده‌است و در همین دوره از سوی آیت‌الله خمینی مأمور به تشکیل کمیته‌های انقلاب و ساماندهی آن‌ها گردید.

استادان

وی تا سال ۱۳۴۰ نزد استادانی چون شیخ علی اکبر برهان^[۳] حاج شیخ عبدالجواد سده‌ای (جبل عاملی)، نعمت‌الله صالحی نجف آبادی، صدوقی، سلطانی، مجاهدی، رفیعی قزوینی، شعرانی، علامه طباطبایی، سید حسین طباطبایی بروجردی، سید روح‌الله خمینی و گلپایگانی تحصیل کرد.

در دانشگاه امام صادق

مهدوی کنی، عضو هیئت امناء و ریاست دانشگاه امام صادق بود.

طبق قانون، تولیت این دانشگاه یا بر عهده ولی فقیه بوده یا به امر وی، بر عهدهٔ نمایندهٔ اوست. در زمان حیات آیت‌الله خمینی، این امر به آیت‌الله منتظری که جزو هیئت امناء و هیئت مؤسس دانشگاه نیز بودند تفویض گردید و سپس با اجماع نظر هیئت امناء و همچنین آقای منتظری به عنوان یکی از اعضای حقیقی هیئت امناء و همچنین عضو حقوقی آن هیئت، تحت عنوان ریاست عالیه مادام العمر و تولیت دانشگاه و موقوفات وابسته، بر انتخاب آیت‌الله مهدوی کنی به ریاست دانشگاه این مسئولیت بر عهدهٔ وی قرار گرفت.

سمت‌ها

مهدوی کنی پس از پیروزی انقلاب سمت‌های مختلفی را عهده‌دار بوده‌است که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

عضویت در حلقه اولیه شورای انقلاب از طرف سید روح‌الله خمینی
عضویت در کمیته استقبال از سید روح‌الله خمینی
سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی (به عنوان اولین نهاد انقلابی مسلح برای حفظ انقلاب به پیشنهاد آیت‌الله مطهری و دستور آیت‌الله خمینی)^[۴]
عضویت به عنوان فقیه در شورای نگهبان قانون اساسی (دو مرتبه)^[۵]
نمایندگی سید روح‌الله خمینی در هیئت حل اختلاف مسؤولان نظام و چندین مأموریت مشابه در حوادث مهم دوران انقلاب^[۶]
وزارت کشور در کابینه‌های رجایی و باهنر
نخست‌وزیری پس از ترور محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر
عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی به حکم آیت‌الله خمینی^[۷]
عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی به حکم سید روح‌الله خمینی و سید علی خامنه‌ای
مسؤولیت ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران شده^[۸]
عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی^[۹]
ریاست مرکز رسیدگی به امور مساجد
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
عضو مجلس خبرگان رهبری
مؤسس، بنیان‌گذار و دبیرکل جامعه روحانیت مبارز
رئیس دانشگاه امام صادق
تولیت حوزه علمیه مروی به همراه موقوفات وابسته، به حکم سید روح‌الله خمینی^[۱۰]
رئیس مجلس خبرگان رهبری.^[۱۱]

درگذشت

محمدرضا مهدوی کنی از ۱۴ خرداد ۱۳۹۳ در پی حمله قلبی به کما رفت و در تاریخ ۲۹ مهر ۱۳۹۳ درگذشت.^[۱۲] محمدرضا مهدوی کنی، که حدود پنج ماه به علت عارضه قلبی در کما به سر می‌برد، صبح روز سه‌شنبه، ۲۹ مهرماه ۱۳۹۳ در ساعت ۹ صبح در بیمارستان رجایی، در سن ۸۳ سالگی درگذشت. وی روز چهارشنبه ۱۴ خرداد ۹۳ پس از شرکت در مراسم سالروز درگذشت آیت‌الله خمینی، بر اثر عارضه قلبی به کما رفته و مدتی در بیمارستان بهمن تهران و سپس بیمارستان دولتی رجایی بستری بود.^[۱۳]^[۱۴] مراسم خاکسپاری وی در روز پنج‌شنبه، ۱ آبان همان سال، انجام شد و پس از نماز میت توسط آیت الله سید علی خامنه‌ای بر سر پیکر وی که در دانشگاه تهران انجام گرفت، پیکر وی، طبق وصیتش در آرامگاه شاه عبدالعظیم دفن شد. در مراسم خاکسپاری وی، تعداد زیادی از مردم و مقامات سیاسی و نظامی ایران حضور داشتند.^[۱۵]

دیدگاه‌ها

وی دربارهٔ نظارت بر رهبری گفته‌است که:^[۱۶]

نظارت به این معنا نیست که ما بخواهیم از رهبری اشکال بگیریم. نظارت ما همان نظارت حراستی است که در دعای عهد آمده‌است، البته ما نمی‌گوییم اشتباه وجود ندارد اما معتقدیم که نظارت بر رهبری همان حراست از رهبری است.

وی «حراست از رهبری» را این گونه توضیح می‌دهد:^[۱۷]

البته گاهی ممکن است حفظ به معنی تذکر باشد، اما این به مفهوم از بین بردن همه حرمت‌ها و چارچوب‌ها نیست.

زندگی شخصی

مهدوی کنی در سال ۱۳۳۸ با همسرش که در آن زمان ۱۱ ساله بود ازدواج کرد. او دو دختر و یک پسر داشت. دختر بزرگ او مریم، دکترای فقه دارد و عضو هیئت علمی دانشگاه است و با ابراهیم انصاریان ازدواج کرده‌است که در دوره ریاست مهدوی کنی بر مجلس خبرگان رئیس دفتر او را بر عهده داشت. دختر دیگر او مهدیه دارای دکترای تاریخ اسلام و همسر سید مصطفی میرلوحی است که او نیز مدتی ریاست دفتر مهدوی کنی را بر عهده داشت. پسر مهدوی کنی، محمد سعید، روحانی و دارای دکترای ارتباطات است و با دختر سید محمد علی شهیدی محلاتی وصلت کرده‌است.^[۱۸] او پس از مرگ پدرش ریاست دانشگاه امام صادق را بر عهده دارد.

آثار

از آثار وی تاکنون کتاب‌های نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن، بیست گفتار و شرح دعای افتتاح منتشر شده‌است.

کتاب نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی (کتاب سال جمهوری اسلامی ایران که تاکنون بیش از سی بار تجدید چاپ شده‌است)
کتاب اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن
کتاب بیست گفتار
کتاب شرح دعای افتتاح
تقریرات درس‌های خارج فقه بروجردی و روح‌الله خمینی
تدریس خارج فقه در دانشگاه و مدرسه علمیه مروی برای دانشجویان و طلاب دوره‌های عالی
تدریس آیات‌الاحکام در مدرسه مروی و آیات اقتصادی در دانشگاه امام صادق
تدریس دوره‌های اخلاق اسلامی در دانشگاه امام صادق و حوزه علمیه مروی
صدها سخنرانی علمی در محیط‌های حوزوی و دانشگاهی و رسانه‌های عمومی
راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری
تقدیر از مجموعه فعالیت‌های اثر بخش ایشان در نشر علم در دومین جشنواره بین‌المللی علوم انسانی و اسلامی فارابی

هم‌چنین خاطرات وی توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده‌است.

جستارهای وابسته

دولت موقت محمدرضا مهدوی کنی

پانویس

↑ «آیت الله مهدوی کنی سرپرست وزارت کشور شد». روزنامه اطلاعات. تهران: مؤسسه اطلاعات: ص ۱۲. ۸ اسفند ۱۳۵۸. دریافت‌شده در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۷.
↑ [۱] تابناک 29 مهر 1393
↑ خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین حاج شیخ حسین انصاریان، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، تابستان۱۳۸۲، صفحهٔ ۲۲
↑ «حکم انتصاب آقای علی اکبر ناطق نوری به سمت سرپرست کمیته‌های انقلاب». سایت جامع امام خمینی.
↑ «حکم انتصاب آقای محمد رضا مهدوی کنی به عضویت در شورای نگهبان». سایت جامع امام خمینی.
↑ «حکم نمایندگی امام در هیئت حل اختلاف به آقای مهدوی کنی». سایت جامع امام خمینی. از پارامتر ناشناخته |نشانی 2587= صرف‌نظر شد (کمک); پارامتر |پیوند= ناموجود یا خالی (کمک)
↑ «حکم انتصاب آقای محمد رضا مهدوی کنی به عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی». سایت جامع امام خمینی.
↑ «حکم تشکیل «ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران شده» به آقای مهدوی کنی». سایت جامع امام خمینی.
↑ «حکم به رئیس‌جمهور (تدوین متمم قانون اساسی)». سایت جامع امام خمینی.
↑ «نامه به آقای محمد رضا مهدوی کنی (تعیین ناظر در یکی از موقوفات مدرسه مروی)». سایت جامع امام خمینی.
↑ مهدوی کنی رئیس مجلس خبرگان شد
↑ سایت خبری فرارو
↑ «مهدوی کنی، رئیس مجلس خبرگان ایران، درگذشت». رادیوفردا. ۲۱ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۴.
↑ ترابی (۲۰۱۴-۱۰-۲۴). «آیت‌الله مهدوی‌کنی دار فانی را وداع گفت». JamejamOnline. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۱۰-۲۴.
↑ پیکر آیت‌الله مهدوی‌کنی به خاک سپرده شد خبرگزاری الف
↑ آیت‌الله مهدوی‌کنی در نشست خبری: فارس نیوز؛ ۴ خرداد ۱۳۹۰
↑ مفهوم «حراست از رهبری» از نظر رئیس مجلس خبرگان؛ دنیای اقتصاد؛ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۱
↑ «دعایی که زندگی آیت‌الله مهدوی‌کنی را برگرداند». Mehr News Agency. ۲۰۱۴-۱۰-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۳-۱۷.

منابع

کتاب خاطرات آیت‌الله مهدوی کنی تدوین دکتر غلامرضا خواجه سروی، انتشارات: مرکز اسناد انقلاب اسلامی ۲۰۰۷، ISBN 964-419-176-5

پیشین: محمدجواد باهنر	نخست‌وزیر موقت ایران ۱۳۶۰	پسین: میرحسین موسوی
پیشین: اکبر هاشمی رفسنجانی	ریاست مجلس خبرگان ۱۳۸۹–۱۳۹۳	پسین: احمد جنتی

[1] «آیت الله مهدوی کنی سرپرست وزارت کشور شد». روزنامه اطلاعات. تهران: مؤسسه اطلاعات: ص ۱۲. ۸ اسفند ۱۳۵۸. دریافت‌شده در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۷.

[2] [۱] تابناک 29 مهر 1393

[3] خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین حاج شیخ حسین انصاریان، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، تابستان۱۳۸۲، صفحهٔ ۲۲

[4] «حکم انتصاب آقای علی اکبر ناطق نوری به سمت سرپرست کمیته‌های انقلاب». سایت جامع امام خمینی.

[5] «حکم انتصاب آقای محمد رضا مهدوی کنی به عضویت در شورای نگهبان». سایت جامع امام خمینی.

[6] «حکم نمایندگی امام در هیئت حل اختلاف به آقای مهدوی کنی». سایت جامع امام خمینی. از پارامتر ناشناخته |نشانی 2587= صرف‌نظر شد (کمک); پارامتر |پیوند= ناموجود یا خالی (کمک)

[7] «حکم انتصاب آقای محمد رضا مهدوی کنی به عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی». سایت جامع امام خمینی.

[8] «حکم تشکیل «ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران شده» به آقای مهدوی کنی». سایت جامع امام خمینی.

[9] «حکم به رئیس‌جمهور (تدوین متمم قانون اساسی)». سایت جامع امام خمینی.

[10] «نامه به آقای محمد رضا مهدوی کنی (تعیین ناظر در یکی از موقوفات مدرسه مروی)». سایت جامع امام خمینی.

[11] مهدوی کنی رئیس مجلس خبرگان شد

[12] سایت خبری فرارو

[13] «مهدوی کنی، رئیس مجلس خبرگان ایران، درگذشت». رادیوفردا. ۲۱ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۴.

[14] ترابی (۲۰۱۴-۱۰-۲۴). «آیت‌الله مهدوی‌کنی دار فانی را وداع گفت». JamejamOnline. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۱۰-۲۴.

[15] پیکر آیت‌الله مهدوی‌کنی به خاک سپرده شد خبرگزاری الف

[16] آیت‌الله مهدوی‌کنی در نشست خبری: فارس نیوز؛ ۴ خرداد ۱۳۹۰

[17] مفهوم «حراست از رهبری» از نظر رئیس مجلس خبرگان؛ دنیای اقتصاد؛ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۱

[18] «دعایی که زندگی آیت‌الله مهدوی‌کنی را برگرداند». Mehr News Agency. ۲۰۱۴-۱۰-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۳-۱۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

@@ خط ۲۲: / خط ۲۲: @@
 | predecessor3  = [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] (سرپرست)
 | successor3    = [[سید کمال‌الدین یادآور نیک‌روش]]
-| office4       = [[وزارت دادگستری|وزیر دادگستری]]<ref name="shargh2">{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=آئینی |نام=فرزانه |عنوان=جزیره سرگردانی |ژورنال=[[شرق (روزنامه)|روزنامه شرق]] |پیوند=http://sharghdaily.ir/fa/main/detail/135418/جزيره-سرگرداني |ناشر= |مکان=[[تهران]] |سال=۱۷ تیر ۱۳۹۶ |دوره=سال چهاردهم |شماره=۲۹۰۵ |صفحه=۷ |تاریخ بازبینی=۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۷}}</ref>{{-}}{{منبع بهتر}}
-| term4         = ۱۳۵۸
-| president4    = [[ابوالحسن بنی‌صدر]]
-| predecessor4  = [[احمد صدر حاج‌سیدجوادی]]
-| successor4    = [[ابراهیم احدی]]
 | birth_date    = ۱۴ مرداد ۱۳۱۰
 | birth_place   = [[کن (تهران)|کن]]، [[شهرستان تهران]]

ن ب و نخست‌وزیران ایران (فهرست)
قاجار (۱۳۰۴–۱۲۸۵)	افخم* اتابک مشیرالسلطنه قراگوزلو مافی مشیرالسلطنه سعدالدوله* تنکابنی مستوفی‌الممالک تنکابنی صمصام‌السلطنه علاءالسلطنه مستوفی‌الممالک مشیرالدوله عین‌الدوله مستوفی‌الممالک فرمانفرما تنکابنی وثوق‌الدوله علاءالسلطنه عین‌الدوله مستوفی‌الممالک بختیاری وثوق‌الدوله مشیرالدوله اکبر طباطبایی قوام‌السلطنه مشیرالدوله قوام‌السلطنه مستوفی‌الممالک مشیرالدوله پهلوی
پهلوی (۱۳۵۷–۱۳۰۴)	فروغی* مستوفی هدایت فروغی جم متین‌دفتری علی منصور فروغی سهیلی قوام سهیلی ساعد بیات حکیمی صدر حکیمی قوام حکیمی هژیر ساعد علی منصور رزم‌آرا فهیمی* علاء مصدق قوام مصدق زاهدی علاء اقبال شریف‌امامی امینی علم حسنعلی منصور هویدا آموزگار شریف‌امامی ازهاری بختیار
جمهوری اسلامی (۱۳۶۸–۱۳۵۷)	بازرگان رجایی باهنر مهدوی کنی موسوی
* کفیل

ن ب و وزیران کشور ایران (فهرست)
قاجار پیش از مشروطه (داخله)	صادق امین‌الدوله (۱۲۷۵ ه‍.ق) ؟فرخ امین‌الدوله (۱۲۷۵–؟ ه‍.ق) محمدحسین دبیرالملک فراهانی (۱۲۹۰ ه‍.ق) یوسف آشتیانی (۱۲۹۰–۱۳۰۳ ه‍.ق) عباس قوام‌الدوله (رجب ۱۳۰۳–۱۳۰۴ ه‍.ق) علی‌اصغر امین‌السلطان (؟–؟) علی‌قلی مخبرالدوله (۱۳۱۴ ه‍.ق) تقی مجدالملک (۱۳۱۵–؟ ه‍.ق) اسماعیل امین‌الملک (۱۳۱۶ ه‍.ق) نصرالله دبیرالملک (۱۳۱۷–۱۳۱۹ ه‍.ق) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (؟–؟) احمد مشیرالسلطنه (۱۳۲۳–۱۳۲۴ ه‍.ق) تقی مجدالملک (۱۳۲۴ ه‍.ق)
قاجار پس از مشروطه (داخله)	تقی مجدالملک (۱۲۸۵) سلطان‌علی وزیر افخم (۱۲۸۵–۱۲۸۶) علی‌اصغر اتابک (۱۲۸۶) احمد مشیرالسلطنه (۱۲۸۶) غلامرضا آصف‌الدوله (۱۲۸۶) حسین‌قلی نظام‌السلطنه (۱۲۸۶–۱۲۸۷) احمد مشیرالسلطنه (۱۲۸۷–۱۲۸۸) عبدالحسین میرزا فرمانفرما (۱۲۸۸) علی‌قلی سردار اسعد (۱۲۸۸–؟) محمدولی سپهدار اعظم (۱۲۸۹) عبدالحسین میرزا فرمانفرما (۱۲۸۹) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (۱۲۸۹) صادق مستشارالدوله (۱۲۸۹–۱۲۹۰) حسن وثوق‌الدوله (۱۲۹۰) احمد قوام‌السلطنه (۱۲۹۰) نجف‌قلی صمصام‌السلطنه (۱۲۹۰–۱۲۹۱) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (۱۲۹۱–۱۲۹۳) حسن محتشم‌السلطنه (۱۲۹۳) صادق مستشارالدوله (۱۲۹۳–۱۲۹۴) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (۱۲۹۴) حسن مستوفی‌الممالک (۱۲۹۴) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (۱۲۹۴) محمدولی سپهسالار اعظم (۱۲۹۴–۱۲۹۵) فتح‌الله سردار منصور (۱۲۹۵–۱۲۹۶) صادق مستشارالدوله (۱۲۹۶) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (۱۲۹۶) ؟احمد قوام‌السلطنه (۱۲۹۶) حسن مستوفی‌الممالک (۱۲۹۶–؟) مهدی‌قلی مخبرالسلطنه (؟–۱۲۹۷) نجف‌قلی صمصام‌السلطنه (۱۲۹۷) حسن وثوق‌الدوله (۱۲۹۷–۱۲۹۹) ابوالفتح میرزا حشمت‌الدوله (۱۲۹۹) فتح‌الله سپهدار اعظم (۱۲۹۹) حسین دادگر* (۱۲۹۹–۱۳۰۰) احمد قوام (۱۳۰۰) حسن پیرنیا (۱۳۰۰–۱۳۰۱) علی منصور* (۱۳۰۱) حسن مستوفی (۱۳۰۱–؟) حسین سمیعی (؟–۱۳۰۲) احمد پیرنیا* (۱۳۰۲) حسن پیرنیا (۱۳۰۲) قاسم صوراسرافیل (۱۳۰۲–۱۳۰۳) محمود انصاری (۱۳۰۳) علی منصور* (۱۳۰۳–۱۳۰۴) احمد قوام (۱۳۰۴)
پهلوی (داخله تا آبان ۱۳۱۸)	دادگر (۱۳۰۵–۱۳۰۴) مستوفی (۱۳۰۵) علامیر (۱۳۰۵) مشیر فاطمی (۱۳۰۶–۱۳۰۵) حسین سمیعی (؟–۱۳۰۶) منصور (؟–؟) زرین‌کفش* (۱۳۱۲–؟) جم (۱۳۱۶–۱۳۱۲) فروهر (۱۳۱۶–؟) فریدونی* (؟–؟) فروهر (؟–؟) حکمت (۱۳۱۸–؟) سعید سمیعی* (۱۳۱۹–۱۳۱۸) حکمت (۱۳۱۹) سهیلی (۱۳۲۰–۱۳۱۹) جواد عامری (۱۳۲۰) جهانبانی (۱۳۲۰) امیراحمدی (۱۳۲۰) سهیلی (۱۳۲۱–۱۳۲۰) فرخ (۱۳۲۱) کاظمی (۱۳۲۱) عامری (۱۳۲۱) بهرامی (۱۳۲۱) سهیلی (۱۳۲۲) تدین (۱۳۲۲) هژیر (۱۳۲۳–۱۳۲۲) سروری (۱۳۲۴–۱۳۲۲) حکیمی (۱۳۲۴) محسن صدر (۱۳۲۴) فهیمی (۱۳۲۴) صالح (۱۳۲۴) قوام (۱۳۲۵–۱۳۲۴) فریدونی* (۱۳۲۶–۱۳۲۵) آق‌اولی (۱۳۲۶) قوام (۱۳۲۶) آق‌اولی (۱۳۲۶) امیراحمدی (۱۳۲۷–۱۳۲۶) فهیمی (۱۳۲۷) هژیر (۱۳۲۷) ساعد* (۱۳۲۷) اقبال (۱۳۲۸–۱۳۲۷) علم (۱۳۲۸) زند (۱۳۲۹–۱۳۲۸) اردلان (۱۳۲۹) رزم‌آرا* (۱۳۲۹) اردلان (۱۳۲۹) فضل‌الله زاهدی (۱۳۳۰) امیرعلائی (۱۳۳۰) امیرتیمور کلالی (۱۳۳۰) صالح (۱۳۳۰) رام (۱۳۳۱–۱۳۳۰) امامی (۱۳۳۱) صدیقی (۱۳۳۲–۱۳۳۱) فضل‌الله زاهدی (۱۳۳۴–۱۳۳۲) علم (۱۳۳۶–۱۳۳۴) جلالی (۱۳۳۷–۱۳۳۶) باتمانقلیچ (۱۳۳۸–۱۳۳۷) اتابکی (۱۳۳۹–۱۳۳۸) علوی مقدم (۱۳۳۹) امیرعزیزی (۱۳۴۱–۱۳۳۹) پیراسته (۱۳۴۲–۱۳۴۱) سید جواد صدر (۱۳۴۴–۱۳۴۲) عبدالرضا انصاری (۱۳۴۷–۱۳۴۴) خسروانی (۱۳۴۸–۱۳۴۷) حسن زاهدی (۱۳۵۰–۱۳۴۸) سام (۱۳۵۳–۱۳۵۰) آموزگار (۱۳۵۵–۱۳۵۳) هویدا* (۱۳۵۵) معینی (۱۳۵۶–۱۳۵۵) نصر اصفهانی (۱۳۵۷–۱۳۵۶) قره‌باغی (۱۳۵۷) بختیار (۱۳۵۷)
جمهوری اسلامی	صدر حاج‌سیدجوادی (۱۳۵۸–۱۳۵۷) صباغیان (۱۳۵۸) هاشمی رفسنجانی* (۱۳۵۸) مهدوی کنی (۱۳۶۰–۱۳۵۸) نیک‌روش (۱۳۶۰) ناطق نوری (۱۳۶۴–۱۳۶۰) محتشمی‌پور (۱۳۶۸–۱۳۶۴) نوری (۱۳۷۲–۱۳۶۸) بشارتی (۱۳۷۶–۱۳۷۲) نوری (۱۳۷۷–۱۳۷۶) تاج‌زاده* (۱۳۷۷) موسوی لاری (۱۳۸۴–۱۳۷۷) پورمحمدی (۱۳۸۷–۱۳۸۴) هاشمی* (۱۳۸۷) کردان (۱۳۸۷) دانشجو* (۱۳۸۷) محصولی (۱۳۸۸–۱۳۸۷) محمدنجار (۱۳۹۲–۱۳۸۸) رحمانی فضلی (۱۴۰۰–۱۳۹۲) وحیدی (اکنون–۱۴۰۰)
* سرپرست

ن ب و وزیران دادگستری ایران
پادشاهی	عباسقلی معتمدالدوله جوانشیر (–) • محمدابراهیم معتمدالدوله جوانشیر (–) • علی اعتمادالسلطنه (–) • مصطفی بهاءالملک افشار (–) • محمدقلی آصف‌الدوله (–) • غلامحسین خان سپهدار (–) • حسین مشیرالدوله (–) • محمدناصر ظهیرالدوله قاجار (–) • پاشاخان امین‌الملک (–) • محمدقلی آصف‌الدوله (–) • امام‌قلی میرزا عمادالدوله (–) • کاظم نظام‌الملک نوری (۱۲۹۱–) • علیرضا عضدالملک (–) • کاظم نظام‌الملک نوری (۱۲۹۳–) • علی‌قلی میرزا اعتضادالسلطنه (–) • علیرضا عضدالملک (–) • بهرام میرزا معزالدوله (–) • عبدالصمد میرزا عزالدوله (–) • یحیی مشیرالدوله (–) • عبدالصمد میرزا عزالدوله (–) • علیرضا عضدالملک (–) • یحیی مشیرالدوله (–) • نظام‌الدین مهندس‌الممالک غفاری (–) • محسن مشیرالدوله (–) • عباس میرزا ملک‌آرا (–) • اسدالله ناظم‌الدوله (–) • روح‌الله میرزا نصرت‌السلطنه (–) • غلامحسین غفاری (–) • عبدالوهاب نظام‌الملک (–)
پادشاهی مشروطه	احمد مشیرالسلطنه (–) • عبدالحسین میرزا فرمانفرما (–) • محمود علاءالملک (–) • حسن مشیرالدوله (–) • مهدی‌قلی مخبرالسلطنه (–) • رضا مؤیدالسلطنه (–) • حسن مشیرالدوله (–) • عبدالوهاب نظام‌الملک (–) • حسن مشیرالدوله (–) • عبدالحسین میرزا فرمانفرما • (-) حسن وثوق‌الدوله (–) • حسن مشیرالدوله (–) • محمدحسین دبیرالملک شیرازی (–) • حسن محتشم‌السلطنه (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (–) • حسن مشیرالدوله (–) • احمد قوام‌السلطنه (–) • حسن مشیرالدوله (–) • حسن محتشم‌السلطنه (–) • محمدعلی ذکاءالملک (–) • اسماعیل ممتازالدوله (–) • رضا ارفع‌الدوله (–) • محمدعلی ذکاءالملک (–) • مهدی‌قلی مخبرالسلطنه (–) • محمدعلی ذکاءالملک (–) • فتح‌الله سردار منصور (–) • محمدعلی علاءالسلطنه (–) • محمود علاءالملک (–) • فیروز نصرت‌الدوله (–) • اسماعیل ممتازالدوله (–) • حسنعلی نصرالملک (–) • مهدی‌قلی مخبرالسلطنه (–) • حسنعلی نصرالملک (–) • اسماعیل ممتازالدوله (–) • فیروز نصرت‌الدوله (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (–) • حسنعلی نصرالملک (–) • محمد مصدق‌السلطنه (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (کفیل) (–) • سلیمان میکده (–) • عباس میرزا سالار لشکر (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (کفیل) (–) • اسدالله مشارالسلطنه (–) • ابراهیم عمیدالسلطنه (–) • عبدالحسین سردار معظم خراسانی (تیمورتاش) (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (–) • اسدالله مشارالسلطنه (–) • مرتضی ممتازالملک (–) • ابراهیم حکیم‌الملک (–) • ابوالحسن معاضدالسلطنه (–) • حسین ادیب‌السلطنه (–) • فیروز نصرت‌الدوله (–) • مهدی عمادالسلطنه (مشیر فاطمی) (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (–) • حسن وثوق‌الدوله (–) • علی‌اکبر داور () • محسن صدر (–) • احمد متین‌دفتری (–) • محمد سروری (–) (سرپرست) • مجید آهی (۱۳۱۹–۱۳۲۰) • عباسقلی گلشائیان (۱۳۲۰–۱۳۲۰) • مجید آهی (۱۳۲۰–۱۳۲۱) • علیرضا قره‌گوزلو (–) • جواد عامری (–) • علی‌اصغر حکمت (–) • محسن صدر (–) • اسدالله ممقانی (۱۳۲۳–۱۳۲۳) • الله‌یار صالح (۱۳۲۳–۱۳۲۳) • مصطفی عدل (۱۳۲۳–۱۳۲۴) • الله‌یار صالح (۱۳۲۴–۱۳۲۴) • حسنعلی کمال هدایت (۱۳۲۴–۱۳۲۴) • امان‌الله اردلان (۱۳۲۴–۱۳۲۴) • انوشیروان سپهبدی (۱۳۲۴–) • الله‌یار صالح (۱۳۲۷–۱۳۲۸) • علی‌اکبر موسوی‌زاده (۱۳۲۱–۱۳۲۱) • مصطفی عدل (–) • رضا تجدد (–) • محمد سروری (۱۳۲۶–۱۳۲۷) • محمدعلی نظام مافی (–) • عباسقلی گلشائیان (–) • محسن صدر (–) • محمد سجادی (–) • علی هیئت (–) • محمدعلی بوذری (–) • شمس‌الدین امیرعلائی (–) • علی هیئت (–) • شمس‌الدین امیرعلائی (–) • رضا تجدد (–) • عبدالعلی لطفی (۱۳۳۱–۱۳۳۲) • سید جمال‌الدین اخوی (۱۳۳۲–۱۳۳۳) • فخرالدین شادمان (–) • سید جمال‌الدین اخوی (۱۳۳۳–۱۳۳۴) • حسین علاء (–) • علی امینی (–) • عباسقلی گلشائیان (–) • محمد مجلسی (سرپرست) (–) • سید محمدعلی هدایتی (–) • محمدعلی ممتاز (–) • نورالدین الموتی (–) • غلامحسین خوشبین (–) • محمد باهری (–) • باقر عاملی (–) • جواد صدر (–) • منوچهر پرتو (–) • صادق احمدی (۱۳۵۰–۱۳۵۵) • غلامرضا کیانپور (۱۳۵۵–۱۳۵۷) • محمد باهری (۱۳۵۷–۱۳۵۷) • حسین نجفی (۱۳۵۷–۱۳۵۷) • یحیی صادق وزیری (۱۳۵۷–۱۳۵۷) • شمس‌الدین عالمی (سرپرست) (۱۳۵۷–۱۳۵۷)
جمهوری اسلامی	اسدالله مبشری (۱۳۵۷–۱۳۵۸) • احمد صدر حاج‌سیدجوادی (۱۳۵۸) • ابراهیم احدی (۱۳۵۹) • سید محمد اصغری (۱۳۶۰–۱۳۶۳) • حسن حبیبی (۱۳۶۳–۱۳۶۸) • محمداسماعیل شوشتری (۱۳۶۸–۱۳۸۴) • جمال کریمی‌راد (۱۳۸۴–۱۳۸۵) • غلامحسین الهام (۱۳۸۵–۱۳۸۸) • سید مرتضی بختیاری (۱۳۸۸–۱۳۹۲) • مصطفی پورمحمدی (۱۳۹۲–۱۳۹۶) • سید علیرضا آوایی (۱۳۹۶–۱۴۰۰) • امین‌حسین رحیمی (۱۴۰۰ تا کنون)