سایفایکو: تفاوت میان نسخه‌ها
جز ربات: جراحی پلاستیک و زیباسازی |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''هایکوعت''' یا '''هایکوی علمی-تخیلی''' یا '''Science Fiction Haiku''' شاخه‌ای از [[شعر علمی‌تخیلی]] است که بر اساس معروف‌ترین قالب شعر سنتی ژاپن، [[هایکو]] (Haiku)، ساخته شده است. تفاوت میان هایکو و هایکوعت در این است که در هایکو مهم‌ترین مضمون شعر، طبیعت و فصول طبیعت است و در هایکوعت، مهم‌ترین مضمون، [[علمی‌تخیلی]]، [[فانتزی]] یا [[وحشت]] است. |
'''هایکوعت''' یا '''هایکوی علمی-تخیلی''' یا '''Science Fiction Haiku''' شاخه‌ای از [[شعر علمی‌تخیلی]] است که بر اساس معروف‌ترین قالب شعر سنتی ژاپن، [[هایکو]] (Haiku)، ساخته شده است. تفاوت میان هایکو و هایکوعت در این است که در هایکو مهم‌ترین مضمون شعر، طبیعت و فصول طبیعت است و در هایکوعت، مهم‌ترین مضمون، [[علمی‌تخیلی]]، [[فانتزی]] یا [[وحشت]] است. |
||
==هایکو== |
== هایکو == |
||
هایکو، مهم‌ترین قالب شعری ادبیات ژاپن است و به لحاظ جایگاه و اهمیت، می‌توان آن را همسنگ با قالب غزل در ادبیات فارسی دانست. هایکو، شعری است با هفده هجا و در سه سطر پنج و هفت و پنج هجایی (البته در زبان مبدأ، یعنی ژاپنی) و اساس آن بر فلسفه{{ی}} ذن و بوداکیشی استوار است. |
هایکو، مهم‌ترین قالب شعری ادبیات ژاپن است و به لحاظ جایگاه و اهمیت، می‌توان آن را همسنگ با قالب غزل در ادبیات فارسی دانست. هایکو، شعری است با هفده هجا و در سه سطر پنج و هفت و پنج هجایی (البته در زبان مبدأ، یعنی ژاپنی) و اساس آن بر فلسفه{{ی}} ذن و بوداکیشی استوار است. |
||
در هر هایکو حتماً واژه‌ای هست که به طبیعت و در اصل به یکی از چهار فصل اشاره می‌کند که به آن «فصل‌واژه» می‌گویند. مثلا، سنجاقک فصل‌واژه{{ی}} تابستان است. |
در هر هایکو حتماً واژه‌ای هست که به طبیعت و در اصل به یکی از چهار فصل اشاره می‌کند که به آن «فصل‌واژه» می‌گویند. مثلا، سنجاقک فصل‌واژه{{ی}} تابستان است. |
||
هایکو در مدتی کوتاه عالمگیر شد و در حال حاضر در بسیاری از کشورهای دنیا افراد زیادی در این قالب شعر می‌گویند، هر چند لزوماً نه فرم هفده‌هجایی و نه حتا وجود فصل‌واژه را رعایت می‌کنند، بلکه بیشتر [[مینی‌مالیسم]] این نوع شعر مورد توجه‌شان است. |
هایکو در مدتی کوتاه عالمگیر شد و در حال حاضر در بسیاری از کشورهای دنیا افراد زیادی در این قالب شعر می‌گویند، هر چند لزوماً نه فرم هفده‌هجایی و نه حتا وجود فصل‌واژه را رعایت می‌کنند، بلکه بیشتر [[مینی‌مالیسم]] این نوع شعر مورد توجه‌شان است. |
||
==تولد هایکوعت== |
== تولد هایکوعت == |
||
نخستین بار این کلمه را [[تام برینک]] در مطلبی با عنوان [http://www.scifaiku.com/what مانیفست هایکوعت (Scifaiku Manifesto)] در سال ۱۹۹۵ ساخت و بلافاصله مورد پذیرش طرفداران ادبیات [[علمی‌تخیلی]] قرار گرفت. پس از آن در سایت www.scifaiku.com هایکوعت‌های بسیاری از جمله خود [[تام برینک]] قرار گرفت و در وب‌گاه‌های دیگر نیز علاقه‌مندان، به انتشار هایکوعت پرداختند. |
نخستین بار این کلمه را [[تام برینک]] در مطلبی با عنوان [http://www.scifaiku.com/what مانیفست هایکوعت (Scifaiku Manifesto)] در سال ۱۹۹۵ ساخت و بلافاصله مورد پذیرش طرفداران ادبیات [[علمی‌تخیلی]] قرار گرفت. پس از آن در سایت www.scifaiku.com هایکوعت‌های بسیاری از جمله خود [[تام برینک]] قرار گرفت و در وب‌گاه‌های دیگر نیز علاقه‌مندان، به انتشار هایکوعت پرداختند. |
||
با این همه، پیش از آن که هایکوعت ساخته شود، هایکوی علمی‌تخیلی در کتاب‌های متعددی به کار رفته بود. نخستین بار در ژوییه{{ی}} ۱۹۶۲، [[کارِن کروز آندرسون]] (Karen Kruse Anderson) در [[مجله{{ی}} فانتزی و علمی‌تخیلی]] (the Magazine of Fantasy and Science Fiction) مطلبی با عنوان «شش هایکو» منتشر کرد. در زیر یکی از هایکوعت‌های او را می‌بینید: |
با این همه، پیش از آن که هایکوعت ساخته شود، هایکوی علمی‌تخیلی در کتاب‌های متعددی به کار رفته بود. نخستین بار در ژوییه{{ی}} ۱۹۶۲، [[کارِن کروز آندرسون]] (Karen Kruse Anderson) در [[مجله{{ی}} فانتزی و علمی‌تخیلی]] (the Magazine of Fantasy and Science Fiction) مطلبی با عنوان «شش هایکو» منتشر کرد. در زیر یکی از هایکوعت‌های او را می‌بینید: |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
{{بخش ناقص}} |
{{بخش ناقص}} |
||
==شاعران هایکوعت‌سرا== |
== شاعران هایکوعت‌سرا == |
||
*[[تام برینک]]، نویسنده{{ی}} مانیفست هایکوعت |
*[[تام برینک]]، نویسنده{{ی}} مانیفست هایکوعت |
||
*[[تاکو ناکاجو]]، شاعر ژاپنی |
*[[تاکو ناکاجو]]، شاعر ژاپنی |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
{{بخش ناقص}} |
{{بخش ناقص}} |
||
==هایکوعت به زبان فارسی== |
== هایکوعت به زبان فارسی == |
||
در ایران، نخستین بار هایکوعت در جلسات حضوری [[بعد هفتم]] و توسط [[حسین شهرابی]] معرفی شد. برابریابی کلمهٔ scifaiku نیز با ترجمه‌های او از اشعار مختلف مصطلح شد. با این همه، قرار گرفتن هایکوعت به زبان فارسی در اینترنت در دورهٔ سایت [[آکادمی فانتزی]] و در وبلاگ تأملات علمی‌تخیلی انجام شد. |
در ایران، نخستین بار هایکوعت در جلسات حضوری [[بعد هفتم]] و توسط [[حسین شهرابی]] معرفی شد. برابریابی کلمهٔ scifaiku نیز با ترجمه‌های او از اشعار مختلف مصطلح شد. با این همه، قرار گرفتن هایکوعت به زبان فارسی در اینترنت در دورهٔ سایت [[آکادمی فانتزی]] و در وبلاگ تأملات علمی‌تخیلی انجام شد. |
||
نسخهٔ ۱۳ اوت ۲۰۰۹، ساعت ۱۵:۴۹
هایکوعت یا هایکوی علمی-تخیلی یا Science Fiction Haiku شاخه‌ای از شعر علمی‌تخیلی است که بر اساس معروف‌ترین قالب شعر سنتی ژاپن، هایکو (Haiku)، ساخته شده است. تفاوت میان هایکو و هایکوعت در این است که در هایکو مهم‌ترین مضمون شعر، طبیعت و فصول طبیعت است و در هایکوعت، مهم‌ترین مضمون، علمی‌تخیلی، فانتزی یا وحشت است.
هایکو
هایکو، مهم‌ترین قالب شعری ادبیات ژاپن است و به لحاظ جایگاه و اهمیت، می‌توان آن را همسنگ با قالب غزل در ادبیات فارسی دانست. هایکو، شعری است با هفده هجا و در سه سطر پنج و هفت و پنج هجایی (البته در زبان مبدأ، یعنی ژاپنی) و اساس آن بر فلسفهالگو:ی ذن و بوداکیشی استوار است. در هر هایکو حتماً واژه‌ای هست که به طبیعت و در اصل به یکی از چهار فصل اشاره می‌کند که به آن «فصل‌واژه» می‌گویند. مثلا، سنجاقک فصل‌واژهالگو:ی تابستان است. هایکو در مدتی کوتاه عالمگیر شد و در حال حاضر در بسیاری از کشورهای دنیا افراد زیادی در این قالب شعر می‌گویند، هر چند لزوماً نه فرم هفده‌هجایی و نه حتا وجود فصل‌واژه را رعایت می‌کنند، بلکه بیشتر مینی‌مالیسم این نوع شعر مورد توجه‌شان است.
تولد هایکوعت
نخستین بار این کلمه را تام برینک در مطلبی با عنوان مانیفست هایکوعت (Scifaiku Manifesto) در سال ۱۹۹۵ ساخت و بلافاصله مورد پذیرش طرفداران ادبیات علمی‌تخیلی قرار گرفت. پس از آن در سایت www.scifaiku.com هایکوعت‌های بسیاری از جمله خود تام برینک قرار گرفت و در وب‌گاه‌های دیگر نیز علاقه‌مندان، به انتشار هایکوعت پرداختند. با این همه، پیش از آن که هایکوعت ساخته شود، هایکوی علمی‌تخیلی در کتاب‌های متعددی به کار رفته بود. نخستین بار در ژوییهالگو:ی ۱۹۶۲، کارِن کروز آندرسون (Karen Kruse Anderson) در [[مجلهالگو:ی فانتزی و علمی‌تخیلی]] (the Magazine of Fantasy and Science Fiction) مطلبی با عنوان «شش هایکو» منتشر کرد. در زیر یکی از هایکوعت‌های او را می‌بینید:
- این خيارهای حلقه‌حلقه را
- هنوز در دشت سيرتيس نکاشته‌اند
- چقدر دلم هوس کرده!
- این خيارهای حلقه‌حلقه را
(سیرتیس نام دشتی است در مریخ.)
در سال ۱۹۷۶ نیز تری پرچت در رمانی به نام سمت تاریک خورشید یکی از فصول داستان را با این هایکوی علمی‌تخیلی آغاز می‌کند:
- گوش کن به صدای
- برگ‌ها در پاييز،
- خرد می‌شوند
- برگ‌های بلورين.
- چارلز ساب-لونار، «هايکوی سياره‌ای»
- گوش کن به صدای
در سال ۱۹۷۹ نیز در [[مجلهالگو:ی علمی‌تخیلی آیزاک آسیموف]] سلسله‌مطالبی با نام «هایکو برای ال5» منتشر شد.
شاعران هایکوعت‌سرا
- تام برینک، نویسندهالگو:ی مانیفست هایکوعت
- تاکو ناکاجو، شاعر ژاپنی
- رومئو اسپراگو، شاعر و طراح
هایکوعت به زبان فارسی
در ایران، نخستین بار هایکوعت در جلسات حضوری بعد هفتم و توسط حسین شهرابی معرفی شد. برابریابی کلمهٔ scifaiku نیز با ترجمه‌های او از اشعار مختلف مصطلح شد. با این همه، قرار گرفتن هایکوعت به زبان فارسی در اینترنت در دورهٔ سایت آکادمی فانتزی و در وبلاگ تأملات علمی‌تخیلی انجام شد.
ح. شه‌فر نیز نخستین کسی بود که هایکوعت به زبان فارسی سرود. بعد از قرار گرفتن هایکوعت‌های شه‌فر در آکادمی فانتزی، در در چند نوبت در سایت اعضای دیگر هم به سرودن هایکوعت پرداختند.
منابع و ماخذ
- «مدخل هایکوعت». مشارکت‌کنندگانِ دانشنامهٔ هنر و ادبیات گمانه‌زن. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژوئن ۲۰۰۷.