محمد نوری

برای دیگر کاربردها، محمد نوری (ابهام‌زدایی) را ببینید.

محمد هدایت نوری
اطلاعات پس‌زمینه
زاده	۱ دی ۱۳۰۸
درگذشته	۹ مرداد ۱۳۸۹ (۸۰ سال)
ژانر	لایت کلاسیک
سال‌های فعالیت	۶۰ سال
نوع صوت	باس

محمد نوری (زادهٔ ۱ دی ۱۳۰۸–درگذشتهٔ ۹ مرداد ۱۳۸۹) خواننده ایرانی بود. محمد نوری موسیقی را زبانی جهانی و از آن تمام اقوام و ملت‌های روی زمین می‌دانست و از همین رو به اقتباس و الهام از هنر کلاسیک غرب معتقد بود. او برنده جایزه «خورشید طلایی» (۵۰ سال صدای متفاوت و ماندگار) در سال ۷۸ از جشنواره مهر و دارای مدرک درجه یک هنری خوانندگی از شورای عالی ارزیابی کشور و وزارت ارشاد بود. وی در سال ۱۳۸۵ (چند سال پیش از مرگش) به عنوان چهرهٔ ماندگار برگزیده شد. محمد نوری یکی از شاگردان مرحوم فاخره صبا بود.

زندگی‌نامه

نوری در رشت زاده شد و در جوانی آواز را نزد خانم اولین باغچه‌بان و تئوری موسیقی را نزد سیروس شهردار و فریدون فرزانه، استادان هنرستان عالی موسیقی، فراگرفت. وی شیوهٔ آواز خود را متأثر از اساتیدی چون حسین اصلانی و ناصر حسینی می‌داند.

دههٔ بیست دوران آغاز نوعی تفکر در شعر و موسیقی آوازی درمیان مردم ایران، به‌ویژه نسل جوان بود که بخشی را می‌توان متأثر از نشر و پخش وسیع‌تر موسیقی علمی و آثار فولکلور کشورهای مختلف جهان ازطریق رادیو و صفحات گرامافون دانست. محمد نوری در همین سال‌ها - سنین نوجوانی - با خواندن اشعار نوینی که بر روی نغمه‌های روز مغرب‌زمین و برخی قطعات کلاسیکِ آوازی سروده شده‌بود، کار خوانندگی را آغاز کرد. او طی سال‌های بعد، با تکیه بر تحصیلات هنرستانی و دانشگاهی خود، توانست هویت مستقلی به این اندیشه و گرایش ببخشد و با اجرای آثار اساتیدی که قبلاً ذکر آنان رفت، فضای متفکرانه‌ای به گونهٔ آوازیِ خویش دهد.

محمد نوری طی پنج دهه بیش از سیصد قطعهٔ آوازی اجرا کرد. او همچنین به تقریر و ترجمهٔ مقالات و سرودن اشعاری برای ترانه پرداخت. محمد نوری در سال‌های پایانی عمر چند اجرا به نفع بیماران خاص داشت. وی ترانه‌های زیادی با تم میهنی چون «جان مریم»، «شالیزار»، «واسونک»، «جمعه بازار»، «ایران» را اجرا کرده‌است. یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین ترانه‌های وی، جان مریم نام دارد که آهنگ زیبای آن از ساخته‌های خود نوری است.

نوری در کنار تحصیل در رشته ادبیات زبان انگلیسی و رشته نمایش، آواز ایرانی را نزد اسماعیل مهرتاش آموخت. بعد از آن نزد استادان هنرستان عالی موسیقی «سیروس شهردار» و «فریدون فرزانه» و «مصطفی پورتراب» رفت و از آن‌ها تئوری موسیقی، سلفژ و نوازندگی پیانو را فراگرفت. آواز کلاسیک را نزد اولین باغچه بان و فاخره صبا آموخته و شیوه آوازی خود را با تأثیر از استادانی چون حسین اصلانی، ناصر حسینی پیدا کرد و رفته رفته به شیوه منحصر به فرد خود دست یافت؛ شیوه‌ای که به سختی می‌توان آن را در زیر شاخه‌ای از شاخه‌هایی چون پاپ، کلاسیک و… گنجاند.

محمد نوری فارغ‌التحصیل هنرستان تئاتر، زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران، و مبانی تئاتر از دانشکدهٔ علوم اجتماعی بود. او پس از انقلاب اسلامی و پس از مدتی سکوت، فعالیت هنری خود را با آلبوم در شب سرد زمستانی همراه با فریبرز لاچینی و احمدرضا احمدی در سال ۱۳۶۸ از سر گرفت و این همکاری بعدها با آلبوم آوازهای سرزمین خورشید ادامه یافت. در سال ۱۳۸۵ او از سوی سازمان صدا و سیما به عنوان چهره ماندگار موسیقی انتخاب و معرفی شد.

آلبوم‌ها

مقالهٔ اصلی: ترانه‌شناسی محمد نوری

• جان مریم
• در شب سرد زمستانی (فریبرز لاچینی)
• آوازهای سرزمین خورشید (فریبرز لاچینی)
• دلاویزترین (محمد سریر)
• در ماه باران (شهرام گلپریان)
• جاودانه با عشق (محمد سریر)
• شکوفهٔ خاطرات (شهرام گلپریان)
• چراغی در افق (محمد سریر)
• شکوفه در شکوفه (شهرام گلپریان)
• جلوه‌های ماندگار (محمد سریر)

درگذشت

سرانجام پس از سال‌ها مبارزه با بیماری سرطان مغز استخوان و وخامت وضعیت جسمانی در شامگاه ۹ مرداد ۱۳۸۹ در بیمارستان جم در تهران درگذشت.

جستارهای وابسته

• فهرست به‌خاک‌سپردگان قطعه هنرمندان بهشت زهرا

منابع

• زندگینامهٔ محمد نوری
• تصنیف‌ها، ترانه‌ها و سروده‌های ایران زمین/ سعید مشکیت قلم/ تهران: خانهٔ سبز / ۱۳۷۷–۲ج.
• محمد نوری به دیار باقی شتافت- خبرگزاری مهر
• محمد نوری در گذشت - خبرگزاری ایلنا
• دردا که جز به مرگ ندانند، قدر مرد - حوزه هنری
• محمد نوری به دیار باقی شتافت - حوزه هنری