باد

برای دیگر کاربردها، باد (ابهام‌زدایی) را ببینید.

چگونگی ایجاد ناحیه‌ای پرفشار توسط باد

باد، به جریان هوا گفته می‌شود، به‌طور کلی‌تر، به حرکت گاز در اتمسفر باد گفته می‌شود؛ به‌طور ساده‌تر، باد از طریق گرم شدنِ نابرابرِ سطح زمین در اثر تابش خورشید پدید می‌آید.

بادها عموماً براساس درجۀ قدرتشان، سرعت، نوع نیرویی که موجب به وجود آوردنشان است و محل جغرافیایی که رخ می‌دهند یا اثر می‌گذارند دسته‌بندی می‌شوند. باد یک کمیت بُرداری است، دارای دو مشخصهٔ سَمت و سرعت. سمت و سرعت یا از طریق مشاهده یا با استفاده از ابزارهای ویژه اندازه‌گیری می‌شوند.

انرژی بادی

مقالهٔ اصلی: انرژی بادی

منظور از توان بادی تبدیل انرژی باد به نوع سودمندی از انرژی مانند انرژی الکتریکی است که این کار به وسیله توربین‌های بادی صورت می‌گیرد. در آسیاب‌های بادی از انرژی باد مستقیماً برای خرد کردن دانه‌ها یا پمپ کردن آب استفاده می‌شود. در انتهای سال ۲۰۰۶ میزان ظرفیت تولیدی برق بادی در سراسر جهان برابر ۷۳٫۹ گیگاوات بود. گرچه این میزان چیزی در حدود یک درصد از کل انرژی الکتریکی تولیدی در جهان به‌شمار می‌آمد، در طول بازۀ زمانی میان سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶ تقریباً چهار برابر شده‌است. در این میان، کشورهای دانمارک با ۲۰ درصد، اسپانیا با ۹ درصد و آلمان با ۷ درصد از نظر درصد تولید برق بادی از کل تولید انرژی الکتریکی در جایگاه‌های نخست قرار دارند.

انواع بادها

• بادهای غربی بین عرض‌های جغرافیایی ۳۰ تا ۶۰ درجهٔ شمالی و جنوبی، این بادهای شدید که در جهت چرخش زمین می‌وزند، جریان دارند.
• بادهای قطبی در عرض‌های جغرافیایی بالاتر از ۶۰ درجه بوجود آمده و در اثر انتشار توده‌های هوای سرد از مناطق پر فشار قطبی به مناطق نسبتاً گرم تر شکل می‌گیرد. جهت این بادها در نیم کرهٔ شمالی، به طرف جنوب غربی و در نیم کرهٔ جنوبی، به طرف شمال غربی است.
• بادهای موسمی بادهایی هستند که به واسطهٔ اختلاف درجهٔ حرارت دریاها و قاره‌ها در زمستان و تابستان تولید می‌شوند. این بادها معمولاً در قارهٔ آسیا اتفاق می‌افتد زیرا وسعت این قاره زیاد بوده و در وسط آن دریایی وجود ندارد، در نتیجه زمستانی بسیار سرد و تابستانی بسیار گرم دارد. در نیم کرهٔ شمالی در تابستان جهت باد به سمت شمال شرقی می وزدو در زمستان به سمت جنوب غربی است.

اندازه‌گیری باد

بادسنج نیم‌کروی از نوعی که جان توماس رامنی رابینسون اختراع نموده‌است.

برای اندازه‌گیری جهت و سرعت باد از چند نوع جهت‌نما و سرعت‌سنج یا انمومتر استفاده می‌کنند که از جملۀ آن‌ها سرعت سنج رابینسون است؛ این دستگاه از چهار نیمکرۀ توخالی که روی یک بازو نصب شده تشکیل شده‌است . دَوَران دستگاه در اثر وزش باد به وسیله تعدادی چرخ‌دنده به صفحۀ نشان‌دهندۀ سرعت منتقل می‌شود.

بادسنج فشاری

یکی دیگر از انواع بادسنج‌ها «بادسنج فشاری» است که برای اندازه‌گیری باد در سرعت‌های زیاد به کار می‌رود. در بادسنج‌های فشاری صفحه‌ای، فشار حاصل از باد بر روی صفحه سبب انحراف آن شده، میزان انحراف با توجه به شدت و سرعت باد روی صفحۀ قوسی‌شکلِ مدرجی نشان داده می‌شود.

اندازه‌گیری باد در سطوح بالا

اندازه‌گیری جهت باد از جنبه‌های مختلف واجد اهمیت به سزایی می‌باشد زیرا از این طریق می‌توان از شرایط توده‌های هوا و شرایظ پرواز و جهت حرکت ابرها و طوفان‌ها و شرایط هوای اینده اطلاع حاصل نمود .

حرکت ابرها

به‌طور کلی جهت حرکت ابرها نشان دهنده جهت حرکت هوا در لایه‌های اتمسفر می‌باشد. از طرف دیگر با اینکه با توجه به ارتفاع ابر می‌توان میزان سرعت و حرکت آن را تخمین زد. ولی چون اغلب ابرها در لایه‌های زیرین اتمسفر یعنی تروپوسفِر تشکیل می‌گردند، برای اطلاع از میزان جریان هوا در لایه‌های فوق باید به طریق دیگری اقدام نمود. . پایلت بالن بدین روش بالنی را از گاز سبک‌تر از هوا نظیر هیدروژت یا هیلیوم پر می‌کنند و در هوا رها می‌سازند وسدس در هوای باز با تودلیت و در هوای ابری با رادار تعقیب می‌کنند و با استفاده ار روابط مثلثاتی سرعت انتقالی آن را محاسبه می‌کنند .

تاثیر باد در دمای زیر صفر بر مه و انجماد آن

جستارهای وابسته

• انرژی بادی
• توفند
• باد غالب
• باد صبا
• سموم
• باد سام
• باد صد و بیست روزه
• باد شمال
• باد شرجی
• باد کوش
• باد ازیب
• باد بلاد
• باد سهیلی
• باد گاه
• باد بری
• باد بحری
• نسیم
• تندباد
• گردباد

منابع

• Wikipedia contributors, "Wind," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wind&oldid=178444166 (accessed December ۳۱، ۲۰۰۷).