دانشنامه ایرانیکا: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
== ابداع دانشنامه ایرانیکا == |
== ابداع دانشنامه ایرانیکا == |
||
{{اصلی|احسان یارشاطر|دانشنامه اسلام|دانشنامه |
{{اصلی|احسان یارشاطر|دانشنامه اسلام|دانشنامه ایران و اسلام}} |
||
احسان یارشاطر اولین کسی بود که به فکر ایجاد دانشنامه با محوریت ایرانشناسی بود. هنگامی که ویرایش دوم دانشنامه اسلام منتشر شد، او از [[برنارد لوئیس]] (یکی از ویراستاران ویرایش دوم دانشنامه اسلام) پرسیده بود که «چرا مدخل‌های دانشنامه اسلام در رابطه با ایران (مثل مدخل احمدشاه قاجار) این قدر کم محتوا است؟» و لوئیس پاسخ داد که با نظر یارشاطر موافق بوده و علت آنها مخالفت با ایرانشناسی نیست بلکه کمبود پژوهشگر در زمینه موضوعات ایرانشناسی است. یارشاطر می‌گوید به همین خاطر ایده نوشتن دانشنامه ای برای خود ایرانی ها به ذهنش خطور کرد تا مطالبی که برای خود ایرانی ها مهم است، در این دانشنامه ثبت گردد.<ref>Ehsan Yarshater in Conversation with Mandana Zandian, Jun 7, 2016 , p.167</ref> |
احسان یارشاطر اولین کسی بود که به فکر ایجاد دانشنامه با محوریت ایرانشناسی بود. هنگامی که ویرایش دوم دانشنامه اسلام منتشر شد، او از [[برنارد لوئیس]] (یکی از ویراستاران ویرایش دوم دانشنامه اسلام) پرسیده بود که «چرا مدخل‌های دانشنامه اسلام در رابطه با ایران (مثل مدخل احمدشاه قاجار) این قدر کم محتوا است؟» و لوئیس پاسخ داد که با نظر یارشاطر موافق بوده و علت آنها مخالفت با ایرانشناسی نیست بلکه کمبود پژوهشگر در زمینه موضوعات ایرانشناسی است. یارشاطر می‌گوید به همین خاطر ایده نوشتن دانشنامه ای برای خود ایرانی ها به ذهنش خطور کرد تا مطالبی که برای خود ایرانی ها مهم است، در این دانشنامه ثبت گردد.<ref>Ehsan Yarshater in Conversation with Mandana Zandian, Jun 7, 2016 , p.167</ref> |
||
یارشاطر پس از جلب همکاری عده ای از پژوهشگران ایرانشناس، و نیز چند تن از بهترین مترجمان ایرانی آن زمان (مثل احمد بیرشک و احمد آرام) برای ترجمه برخی مقالات دانشنامه اسلام، دانشنامه ایران و اسلام را آغاز کرد که نخستین جلد آن در سال 1975 میلادی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب منتشر شد. این روند تا جلد نهم ادامه یافت. انتشار جلد دهم با انقلاب اسلامی ایران هم‌زمان شد و پس از یک تاخیر طولانی، در حالی منتشر گردید که پشت جلد آن «به زباله‌دان تاریخ پیوست» نوشته شده بود و بدین گونه کار دانشنامه همان جا تمام شد.<ref>Ehsan Yarshater in Conversation with Mandana Zandian, Jun 7, 2016 , p.167</ref> |
یارشاطر پس از جلب همکاری عده ای از پژوهشگران ایرانشناس، و نیز چند تن از بهترین مترجمان ایرانی آن زمان (مثل احمد بیرشک و احمد آرام) برای ترجمه برخی مقالات دانشنامه اسلام، دانشنامه ایران و اسلام را آغاز کرد که نخستین جلد آن در سال 1975 میلادی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب منتشر شد. این روند تا جلد نهم ادامه یافت. انتشار جلد دهم با انقلاب اسلامی ایران هم‌زمان شد و پس از یک تاخیر طولانی، در حالی منتشر گردید که پشت جلد آن «به زباله‌دان تاریخ پیوست» نوشته شده بود و بدین گونه کار دانشنامه همان جا تمام شد.<ref>Ehsan Yarshater in Conversation with Mandana Zandian, Jun 7, 2016 , p.167</ref> |
||
یارشاطر بعد از بسته شدن پرونده دانشنامه ایران و اسلام، به فکر تشکیل دانشنامه با محوریت ایرانشناسی به زبان انگلیسی و در خاک آمریکا افتاد. |
یارشاطر بعد از بسته شدن پرونده دانشنامه ایران و اسلام، به فکر تشکیل دانشنامه با محوریت ایرانشناسی به زبان انگلیسی و در خاک آمریکا افتاد. |
||
== جلدهای دانشنامه == |
== جلدهای دانشنامه == |
||
[[پرونده:Low Library 2007.jpg|بندانگشتی|240px|[[دانشگاه کلمبیا]]]] |
[[پرونده:Low Library 2007.jpg|بندانگشتی|240px|[[دانشگاه کلمبیا]]]] |
||
نسخهٔ ۲۷ مارس ۲۰۱۸، ساعت ۰۹:۱۰
| ویراستار(ها) | سرویراستار: احسان یارشاطر تیم ویراستار: احمد اشرف نیکلاس سیمز ویلیامز کریستوفر برونر محسن آشتیانی منوچهر کاشف کیومرث قرقلو ستی رضوی حورا یاوری حبیب برجیان داگمار ریدل |
|---|---|
| نویسنده(ها) | ۱۲۰۰ مشارکت‌کننده |
| عنوان اصلی | Encyclopædia Iranica |
| زبان | انگلیسی |
| موضوع(ها) | ایرانشناسی و ایران بزرگ |
| گونه(های) ادبی | دانشنامه |
| ناشر | Bibliotheca Persica Press[۱] |
تاریخ نشر | ۱۹۸۵ تاکنون |
| شابک | شابک ۱۵۶۸۵۹۰۵۰۴ |
| شماره اوسی‌ال‌سی | ۵۹۶۰۵۲۰۰ |
دانشنامهٔ ایرانیکا (به انگلیسی: ENCYCLOPÆDIA IRANICA) بزرگ‌ترین و جامع‌ترینِ پروژه‌های ایرانشناسی است.[۲] کار تدوین این دانشنامه در سال ۱۳۴۷ خورشیدی و به پیشنهاد احسان یارشاطر و با اختصاص ۲ میلیون دلار بودجه توسط امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت ایران در دوران سلطنت محمدرضا شاه پهلوی آغاز شد،[۳] اما با رویداد انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، بودجهٔ این دانشنامه توسط دولتمردان وقت نظام جمهوری اسلامی قطع و ادامهٔ تدوین آن در ایالات متحده آمریکا دنبال گردید.[۴] این دانشنامه، که دربارهٔ فرهنگ و تاریخ ایران‌زمین و به زبان انگلیسی تألیف می‌شود، در بخش ایرانشناسی دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک تدوین می‌شود.
حامیان مالی این دانشنامه دانشگاه کلمبیا و موقوفه ملی علوم انسانی هستند. این دو بنیاد پس از ده سال تأمین این پروژه، ادامهٔ کمک مالی را منوط به کمک مالی از داخل ایران کردند.[۵]
جلد اول این مجموعه در سال ۱۳۶۱ (۱۹۸۲ میلادی) به چاپ رسید و تا امروز ۱۵ جلد از آن منتشر شده‌است.[۳] قرار است حجم این دانشنامه به ۴۵ جلد برسد.[۶] احسان یارشاطر سرویراستار ایرانیکا است و هیئت ویراستاران (شامل افرادی چون احمد اشرف و نیکلاس سیمز ویلیامز) و بیش از ۴۰ ویراستار (همانند ویلیام چیتیک) و ۱۶۵۰ پژوهنده، در تکمیل این دانشنامهٔ بزرگ مشارکت دارند.[۷]
شایان ذکر است حدوداً بیست سال پس از آغاز انتشار ایرانیکا، پنج مقالهٔ (انقلاب مشروطه، پوشاک در ایران‌زمین، ادبیات داستانی در ایران، خوشنویسی و تاریخ روابط ایران و آلمان) از سری مقالات این دانشنامه توسط انتشارات امیرکبیر ترجمه و چاپ شده‌است و در دسترس علاقه‌مندان فارسی‌زبان قرار گرفته‌است.[۸] دانشنامهٔ ایرانیکا، با هدف بیشترین دسترسی برای خوانندگان در سطح جهانی، به زبان انگلیسی منتشر می‌شود. قرار است پس از اتمام و تکمیل، همهٔ نوشتارها به زبان فارسی ترجمه شوند.[۹]
ابداع دانشنامه ایرانیکا
احسان یارشاطر اولین کسی بود که به فکر ایجاد دانشنامه با محوریت ایرانشناسی بود. هنگامی که ویرایش دوم دانشنامه اسلام منتشر شد، او از برنارد لوئیس (یکی از ویراستاران ویرایش دوم دانشنامه اسلام) پرسیده بود که «چرا مدخل‌های دانشنامه اسلام در رابطه با ایران (مثل مدخل احمدشاه قاجار) این قدر کم محتوا است؟» و لوئیس پاسخ داد که با نظر یارشاطر موافق بوده و علت آنها مخالفت با ایرانشناسی نیست بلکه کمبود پژوهشگر در زمینه موضوعات ایرانشناسی است. یارشاطر می‌گوید به همین خاطر ایده نوشتن دانشنامه ای برای خود ایرانی ها به ذهنش خطور کرد تا مطالبی که برای خود ایرانی ها مهم است، در این دانشنامه ثبت گردد.[۱۰]
یارشاطر پس از جلب همکاری عده ای از پژوهشگران ایرانشناس، و نیز چند تن از بهترین مترجمان ایرانی آن زمان (مثل احمد بیرشک و احمد آرام) برای ترجمه برخی مقالات دانشنامه اسلام، دانشنامه ایران و اسلام را آغاز کرد که نخستین جلد آن در سال 1975 میلادی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب منتشر شد. این روند تا جلد نهم ادامه یافت. انتشار جلد دهم با انقلاب اسلامی ایران هم‌زمان شد و پس از یک تاخیر طولانی، در حالی منتشر گردید که پشت جلد آن «به زباله‌دان تاریخ پیوست» نوشته شده بود و بدین گونه کار دانشنامه همان جا تمام شد.[۱۱]
یارشاطر بعد از بسته شدن پرونده دانشنامه ایران و اسلام، به فکر تشکیل دانشنامه با محوریت ایرانشناسی به زبان انگلیسی و در خاک آمریکا افتاد.
جلدهای دانشنامه
تا به حال ۱۶ جلد اصلی از این دانشنامه منتشر شده‌است:[۱][۱۲][۱۳]
| حرف (آغاز و انجام مدخل‌ها) | شابک | سال انتشار | ایتالیک | شماره جلد |
|---|---|---|---|---|
| ĀB – ANĀHID | ۱۹۸۵ | I | ۱ | |
| ANĀMAKA – ĀṮĀR AL-WOZARĀʾ | ۱۹۸۷ | II | ۲ | |
| ĀTAŠ – BEYHAQI | ۱۹۸۹ | III | ۳ | |
| BĀYJU – CARPETS | ۱۹۹۰ | IV | ۴ | |
| CARPETS – COFFEE | ۱۹۹۲ | V | ۵ | |
| COFFEEHOUSE – DĀRĀ | ۱۹۹۳ | VI | ۶ | |
| DĀRĀ(B) – EBN AL-AṮIR | ۱۹۹۶ | VII | ۷ | |
| EBN ʿAYYĀŠ – EʿTEŻĀD-AL-SALṬANA | ۱۹۹۸ | VIII | ۸ | |
| ETHÉ – FISH | ۱۹۹۹ | IX | ۹ | |
| FISHERIES – GINDAROS | ۲۰۰۱ | X | ۱۰ | |
| GIŌNI – HAREM I | ۲۰۰۳ | XI | ۱۱ | |
| HAREM I – ILLUMINATIONISM | ۲۰۰۴ | XII | ۱۲ | |
| ILLUMINATIONISM – ISFAHAN | ۲۰۰۶ | XIII | ۱۳ | |
| ISFAHAN IX – JOBBĀʾI | ۲۰۰۸ | XIV | ۱۴ | |
| KAŠḠARI, SAʿD-AL-DIN | ۲۰۱۱ | XV | ۱۵ | |
| KASHAN – KAŠŠI, ABU ʿAMR MOḤAMMAD | ۲۰۱۲ | XVI | ۱۶ |
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Encyclopædia Iranica
- ↑ اعتراض دانشنامه «ایرانیکا» به آسوشیتدپرس (رادیو زمانه)
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «هفتهٔ ایرانیکا» در پاریس (رادیو زمانه)
- ↑ جشن تولد ایرانیکای ۳۵سالهٔ ۱۳جلدی (رادیو زمانه)
- ↑ جشن تولد ایرانیکای ۳۵سالهٔ ۱۳جلدی (رادیو زمانه، ۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۷)
- ↑ "US-funded encyclopedia revels in Iran greatness" (به انگلیسی). International New York Times. Retrieved 18 October 2007.
- ↑ ۱۲ تا ۱۹ اردیبهشت، هفتهٔ جهانی «ایرانیکا» (رادیو فردا)
- ↑ نشست «بیش از سی سال با ایرانیکا» در سوئد (بی‌بی‌سی فارسی)
- ↑ Encyclopædia Iranica
- ↑ Ehsan Yarshater in Conversation with Mandana Zandian, Jun 7, 2016 , p.167
- ↑ Ehsan Yarshater in Conversation with Mandana Zandian, Jun 7, 2016 , p.167
- ↑ «Citing Iranica». Encyclopædia Iranica. دریافت‌شده در ۲۱-۱۰-۲۰۱۱. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Citing the Encyclopædia Iranica
پیوند به بیرون
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به دانشنامه ایرانیکا در ویکیگفتاورد موجود است. |
- وب‌گاه رسمی
- About Iranica, Encyclopædia Iranica.
- شب «بوعلی سینا» به سود دانشنامهٔ ایرانیکا
- گاهشمار تاریخ ایران بخش اول iranicaonline.org
