محمدقلی سلیم تهرانی: تفاوت میان نسخه‌ها
Rafic.Mufid (بحث | مشارکت‌ها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Rafic.Mufid (بحث | مشارکت‌ها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
|لقب= ''[[بیگ]]'' |
|لقب= ''[[بیگ]]'' |
||
}} |
}} |
||
'''محمدقلی[[بیگ]] تهرانی''' متخلص به '''سلیم''' (؟ -۱۰۵۷ قمری) شاعر ایرانی و از شاعران فارسی‌زبان دربار [[گورکانیان|مغولان هند]] در نیمهٔ اول سدهٔ یازدهم هجری/هفدهم میلادی بود.<ref name="دویست سخنور">{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = نظمی تبریزی | نام = علی | پیوند نویسنده =نظمی تبریزی | عنوان = دویست سخنور؛ تذکرةالشعرای منظوم و منثور|صفحه=۱۵۱| ناشر = تابش|چاپ=دوم | سال = ۱۹۷۶ | شابک =| زبان = fa}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =آذر بیگدلی| نام = لطفعلی بیگ | پیوند نویسنده =آذر بیگدلی| عنوان=[[آتشکده آذر]]| ناشر =انتشارات علمي|سال=۱۳۳۷|صفحه=۱۵| زبان = fa}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =سامی| نام =شمس‌الدین| پیوند نویسنده =| عنوان=قاموس الأعلام|جلد=چهارم|صفحه=۲۶۱۳| ناشر =| سال =۱۳۱۱| شابک =| زبان = ota}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =نصرآبادی| نام =محمدطاهر| پیوند نویسنده =محمدطاهر نصرآبادی | عنوان = تذکرة الشعراء|صفحه=۲۲۷| ناشر = چاپخانه ارمغان| سال = مهر ۱۳۱۷ | شابک =| زبان = fa}}</ref><ref name="تاریخ ادبیات ایران، صفا">{{یادکرد کتاب | عنوان=تاریخ ادبیات ایران | ناشر=انتشارات فردوس | نویسنده=ذبیح‌الله صفا | پیوند نویسنده=ذبیح‌الله صفا | سال=۱۳۸۹ | مکان=تهران | صفحات=۴۱۵-۴۱۸| شابک=9789643204754 | جلد=چهارم | چاپ=هفتم}}</ref> |
'''محمدقلی[[بیگ]] طرشتی تهرانی''' متخلص به '''سلیم''' (؟ -۱۰۵۷ قمری) شاعر ایرانی و از شاعران فارسی‌زبان دربار [[گورکانیان|مغولان هند]] در نیمهٔ اول سدهٔ یازدهم هجری/هفدهم میلادی بود.<ref name="دویست سخنور">{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = نظمی تبریزی | نام = علی | پیوند نویسنده =نظمی تبریزی | عنوان = دویست سخنور؛ تذکرةالشعرای منظوم و منثور|صفحه=۱۵۱| ناشر = تابش|چاپ=دوم | سال = ۱۹۷۶ | شابک =| زبان = fa}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =آذر بیگدلی| نام = لطفعلی بیگ | پیوند نویسنده =آذر بیگدلی| عنوان=[[آتشکده آذر]]| ناشر =انتشارات علمي|سال=۱۳۳۷|صفحه=۱۵| زبان = fa}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =سامی| نام =شمس‌الدین| پیوند نویسنده =| عنوان=قاموس الأعلام|جلد=چهارم|صفحه=۲۶۱۳| ناشر =| سال =۱۳۱۱| شابک =| زبان = ota}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =نصرآبادی| نام =محمدطاهر| پیوند نویسنده =محمدطاهر نصرآبادی | عنوان = تذکرة الشعراء|صفحه=۲۲۷| ناشر = چاپخانه ارمغان| سال = مهر ۱۳۱۷ | شابک =| زبان = fa}}</ref><ref name="تاریخ ادبیات ایران، صفا">{{یادکرد کتاب | عنوان=تاریخ ادبیات ایران | ناشر=انتشارات فردوس | نویسنده=ذبیح‌الله صفا | پیوند نویسنده=ذبیح‌الله صفا | سال=۱۳۸۹ | مکان=تهران | صفحات=۴۱۵-۴۱۸| شابک=9789643204754 | جلد=چهارم | چاپ=هفتم}}</ref> |
||
== زندگی و پیشه == |
== زندگی و پیشه == |
||
محمدقلی |
محمدقلی [[طرشت]]ی تهرانی در سالی نامعلوم در تهران زاده شد. او تحصیلات منظمی در مدرسه نگذارند «ولی چنان‌که از شعرش دریافته می‌شود، گذشته از استعداد فطری از دانش‌های زمان خود بی‌اطلاع نبود.»<ref name="تاریخ ادبیات ایران، صفا" /> نخستین دورهٔ شاعری او در لاهیجان گذشت، آنجا همراه ملا واصبا (واصب قندهاری) و ملا حسینا (متخلص به صبوحی) ملازم میرزاعبدالله وزیر بود.<ref name="تاریخ ادبیات ایران، صفا" /><br> |
||
سلیم در دههٔ ۱۶۲۰م/۱۰۲۰ق چندسالی در اصفهان بسر برد سپس به شیراز کوچید، آنجا مدتی در خدمت امام‌قلی‌خان والی فارس بود. سپس به روزگار [[شاهجهان]] پیرامون سال ۱۶۳۲م به هندوستان مهاجرت کرد و نزد او و میر عبدالسلام مشهدی جایگاهی یافت.<ref name="تاریخ ادبیات ایران، صفا" /> به سبک هندی سرود و سلیم تخلص گرفته. «در سرودن اقسام شعر و آوردن مضامین بکر و تازه دستی داشته‌است.» در هند، نخست نزد اسلام خان وزیر اعظم خدمت نمود، «در مدح او شعر بسیار گفته، اگرچه شهرتی در اخذ معنی مردم دارد اما معانی غریب و لطیف هم زادهٔ طبع خود دارد». در وصف کشمیر یک مثنوی تمام سرود.<ref name="دویست سخنور" />{{سخ}} |
سلیم در دههٔ ۱۶۲۰م/۱۰۲۰ق چندسالی در اصفهان بسر برد سپس به شیراز کوچید، آنجا مدتی در خدمت امام‌قلی‌خان والی فارس بود. سپس به روزگار [[شاهجهان]] پیرامون سال ۱۶۳۲م به هندوستان مهاجرت کرد و نزد او و میر عبدالسلام مشهدی جایگاهی یافت.<ref name="تاریخ ادبیات ایران، صفا" /> به سبک هندی سرود و سلیم تخلص گرفته. «در سرودن اقسام شعر و آوردن مضامین بکر و تازه دستی داشته‌است.» در هند، نخست نزد اسلام خان وزیر اعظم خدمت نمود، «در مدح او شعر بسیار گفته، اگرچه شهرتی در اخذ معنی مردم دارد اما معانی غریب و لطیف هم زادهٔ طبع خود دارد». در وصف کشمیر یک مثنوی تمام سرود.<ref name="دویست سخنور" />{{سخ}} |
||
سلیم تهرانی در سال ۱۰۵۷ق/۱۶۴۷م در کشمیر درگذشت، ماده‌تاریخ آن از نظمی تبریزی:<ref name="دویست سخنور" /> |
سلیم تهرانی در سال ۱۰۵۷ق/۱۶۴۷م در کشمیر درگذشت، ماده‌تاریخ آن از نظمی تبریزی:<ref name="دویست سخنور" /> |
||
نسخهٔ ۶ مارس ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۰۹
| محمدقلی سلیم تهرانی | |
|---|---|
_by_Muhammad_Quli_Salim_Tehrani.jpg) مثنوی قضا و قدر به دست‌خط سلیم تهرانی، موزه ملک | |
| زادهٔ | ؟ تهران، پادشاهی صفویان |
| درگذشت | ۱۰۵۷ق/۱۶۴۷م آگرا، پادشاهی گورکانیان |
| پیشه | شاعر |
| عنوان | بیگ |
محمدقلیبیگ طرشتی تهرانی متخلص به سلیم (؟ -۱۰۵۷ قمری) شاعر ایرانی و از شاعران فارسی‌زبان دربار مغولان هند در نیمهٔ اول سدهٔ یازدهم هجری/هفدهم میلادی بود.[۱][۲][۳][۴][۵]
زندگی و پیشه
محمدقلی طرشتی تهرانی در سالی نامعلوم در تهران زاده شد. او تحصیلات منظمی در مدرسه نگذارند «ولی چنان‌که از شعرش دریافته می‌شود، گذشته از استعداد فطری از دانش‌های زمان خود بی‌اطلاع نبود.»[۵] نخستین دورهٔ شاعری او در لاهیجان گذشت، آنجا همراه ملا واصبا (واصب قندهاری) و ملا حسینا (متخلص به صبوحی) ملازم میرزاعبدالله وزیر بود.[۵]
سلیم در دههٔ ۱۶۲۰م/۱۰۲۰ق چندسالی در اصفهان بسر برد سپس به شیراز کوچید، آنجا مدتی در خدمت امام‌قلی‌خان والی فارس بود. سپس به روزگار شاهجهان پیرامون سال ۱۶۳۲م به هندوستان مهاجرت کرد و نزد او و میر عبدالسلام مشهدی جایگاهی یافت.[۵] به سبک هندی سرود و سلیم تخلص گرفته. «در سرودن اقسام شعر و آوردن مضامین بکر و تازه دستی داشته‌است.» در هند، نخست نزد اسلام خان وزیر اعظم خدمت نمود، «در مدح او شعر بسیار گفته، اگرچه شهرتی در اخذ معنی مردم دارد اما معانی غریب و لطیف هم زادهٔ طبع خود دارد». در وصف کشمیر یک مثنوی تمام سرود.[۱]
سلیم تهرانی در سال ۱۰۵۷ق/۱۶۴۷م در کشمیر درگذشت، ماده‌تاریخ آن از نظمی تبریزی:[۱]
| تا که از دست داده‌است سلیم | با ندم گشته روزگار ندیم | |
| آنکه از زادن همانندش | می‌توان گفت شد زمانه عقیم | |
| نکته‌سنجی که معجز قلمش | برتر آمد ز معجزات کلیم | |
| در جهان فضیلت، از مرگش | خللی اوفتاد سخت عظیم | |
| آه از کید آسمان دغل | وای از جور روزگار لئیم | |
| در پی سال مرگ او بودم | دل رقم زدک که:آه فضل سلیم |
آرامگاه او در مزار الشعرای کشمیر برپا بوده‌است.[۵]
اشعار
شعر او را به «نازکی خیال، خلق مضمون‌های دقیق تازه و سعی در ارسال مثل و تمثیل» وصف کرده‌اند. به دیدگاه ذبیح‌الله صفا، زبانش در شعر ساده و گاه (به‌ویژه در قصیده و مثنوی) تا حدی سست و نزدیک به زبان عامیانه است «و این بیشتر از آنجاست که سلیم تحصیل مدرسه‌ای کافی نداشت و گویا تتبع او هم در دیوان‌های استادان گذشته کم بود و بیشتر به نیروی استعداد شاعری می‌کرد.»[۵]
زندگی شخصی
سلیم تهرانی هنگامی که ساکن لاهیجان بود، ازدواج نمود و یک پسر داشت.[۵]
جستارهای وابسته
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به محمدقلی سلیم تهرانی در ویکیگفتاورد موجود است. |
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ نظمی تبریزی، علی (۱۹۷۶). دویست سخنور؛ تذکرةالشعرای منظوم و منثور. تابش. ص. ۱۵۱. پارامتر
|چاپ=اضافه است (کمک) - ↑ آذر بیگدلی، لطفعلی بیگ (۱۳۳۷). آتشکده آذر. انتشارات علمي. ص. ۱۵.
- ↑ سامی, شمس‌الدین (1311). قاموس الأعلام (به ترکی عثمانی). Vol. چهارم. p. ۲۶۱۳.
- ↑ نصرآبادی، محمدطاهر (مهر ۱۳۱۷). تذکرة الشعراء. چاپخانه ارمغان. ص. ۲۲۷.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ ۵٫۶ ذبیح‌الله صفا (۱۳۸۹). تاریخ ادبیات ایران. ج. چهارم. تهران: انتشارات فردوس. صص. ۴۱۵-۴۱۸. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۲۰۴۷۵۴. پارامتر
|چاپ=اضافه است (کمک)
