متروی استانبول

Istanbul Metro
اطلاعات
مالک	Istanbul Metropolitan Municipality
مکان	استانبول، ترکیه
نوعی ترابری	قطارشهری
تعداد خطوط	۶ خط بخش اروپایی (۴ فعال؛ ۲ در دست ساخت); ۳ خط بخش آسیایی (۱ در فعال؛ ۲ در دست ساخت)
تعداد ایستگاه‌ها	۷۳ فعال؛ ۷۱ در دست ساخت
مسافران سالانه	۳۸۴٫۹ میلیون (۲۰۱۵)
وبگاه	Metro Istanbul (انگلیسی)
اداره
آغاز بهره‌برداری	۱۹۸۹ (M1 - as light metro) ۲۰۰۰ (M2)
اداره‌کننده(ها)	Metro Istanbul
تعداد قطارها	۴۵۳
فنی
طول سیستم	۹۵٫۳ کیلومتر (۵۹٫۲ مایل)
اندازه ریل	۱٬۴۳۵ mm (4 ft 8 1⁄2 in) (ریل استاندارد)
نقشه

تلاشها برای ایجاد مترو در استانبول به تاریخی بیش از ۱۰۰ ساله دارد. برای اولین بار در سال ۱۸۷۵، ایجاد خط حمل و نقل مسافر با نام تونل، اولین فعالیت برای ایجاد مترو در استانبول محسوب می‌شود.

اولین خط ریلی زیرزمینی استانبول

خط زیر زمینی حمل مسافر تونل در استانبول بعد از سیستم حمل و نقل زیرزمینی لندن که در سال ۱۸۶۳ افتتاح شد دومین سیستم حمل و نقل زیر زمینی مسافر در سطح جهان می‌باشد. فعالیتها برای ایجاد این خط زیرزمینی مترو در سال ۱۸۷۱ آغاز شد و در سال ۱۸۷۴ به پایان رسید. این خط که ۵۷۳ متر طول دارد در هفدهم ژانویه ۱۸۷۵ افتتاح گردید. مسافران این خط می‌توانند در عرض ۹۰ ثانیه مسافت بین گالاتا تا بی‌اوغلو را طی کنند.

طرح جامع ایجاد مترو در استانبول برای اولین بار در سال ۱۹۱۲ وارد مدار شد. در آن سال شرکتهای مختلف بین‌المللی طرحهای خود را برای ایجاد مترو در استانبول ارائه نمودند.

فعالیتهای نوین برای ایجاد خط مترو در استانبول از ۱۹ اوت ۱۹۹۲ آغاز شد و در ۱۲ ژوئن ۱۹۹۴ تونلهای تاکسیم به شیشلی به هم متصل گردید. در ۲۵ مارس ۱۹۹۹ استانبول شاهد اولین سفر آزمایشی ترن از خط مترو بود و در ۱۶ سپتامبر سال ۲۰۰۰ نیز خطوط متروی استانبول به طور رسمی گشایش یافت.

خطوط متروی استانبول

هم اکنون متروی استانبول شامل سه خط موسوم به M۲، F۱ و کادیکوی به کارتال می‌باشد.

درازای خط متروی M۲، ۱۴٫۵ کیلومتر می‌باشد و دارای ۱۰ ایستگاه است.

این خط از شیشحانه شروع و به سایت صنایع اتومبیل سازی آتاترک ختم می‌شود و روزانه ۱۹۵ هزار مسافر از این خط بهره می‌برند.

خط دوم متروی استانبول خط F۱ نام دارد.

این خط مترو از تاکسیم آغاز و به کاباتاش ختم می‌شود و مسافت آن ۶۰۰ متر است. ظرفیت این خط روزانه ۳۰ هزار مسافر است.

خط سوم متروی استانبول نیز خط کادیکوی به کاینارجا می‌باشد که دارای ۱۹ ایستگاه و ۲۶٫۵ کیلومتر طول می‌باشد. این خط هنوز به طور رسمی مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌است ولی بر اساس پیش بینی‌ها با افتتاح این خط، روزانه ۷۵۰ هزار مسافر از این خط استفاده خواهند کرد.

پروژه متروی زیر دریایی استانبول

گفتنی ست استانبول به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی اش دارای سیستم‌های متنوع حمل و نقل از جمله سیستم حمل و نقل دریایی، اتوبوسرانی، BRT، تراموای و مترو می‌باشد که تمامی این سیستم‌ها همانند یک شبکه به یکدیگر متصلند.

یک پروژه دیگر ریلی بسیار بلندپروازانه با نام مارمارای نیز هم اکنون در زیر دریا در استانبول در حال طراحی است. این خط ریلی زیردریایی که به نوعی شامل یک خط متروی زیردریایی نیز می‌باشد ۷۶٫۱ کیلومتر طول دارد و عملیات اجرایی آن در سال ۲۰۰۴ آغاز شده‌است. به دلیل کشف آثار بزرگترین بندر بیزانس متعلق به سده چهارم بعد از میلاد موسوم به بندر تئودیوس، فعالیتها در این خط در سال ۲۰۰۵ متوقف گردید و پروژه با چهار سال تأخیر همچنان به پیشرفت خود ادامه می‌دهد.

پروژه مارمارای دو قاره آسیا و اروپا را از زیر دریا به یکدیگر متصل خواهد نمود و از آن برای انتقال خودرو بین دو قاره و دوسوی استانبول و همچنین حمل و نقل مسافر استفاده خواهد شد.

همزمان با نودمین سالگرد استقرار جمهوری ترکیه (برابر با هفتم آبان ماه ۱۳۹۲)، تونل بزرگ زیردریایی «بسفر» که دو بخش اروپایی و آسیایی استانبول را به هم وصل می‌کند، افتتاح شد.

این تونل به لحاظ طول و اینکه دو قاره را به هم وصل می‌کند یکی از کم‌نظیرترین و از لحاظ عمق بی نظیرترین تونل جهان محسوب می‌شود و هزینه ساخت آن بیش از ۳ میلیارد یورو بوده است.

در مراسم افتتاح این تونل که از آن به عنوان پروژه بزرگ «مرمره» نام برده می‌شود عبدالله گل و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور و نخست وزیر ترکیه حضور داشتند.

مقامات شهری استانبول اعلام کرده‌اند استفاده از قطار این تونل به مدت ۱۵ روز رایگان و بدون هزینه خواهد بود.

تونل بسفر به طول ۱۳ کیلومتر و ۶۰۰ متر و در عمق ۶۰ متری دریا است. تونل مانش که بین فرانسه و بریتانیا است، با ۵۲ کیلومتر طول بلندترین تونل زیر آبی جهان است. این تونل در عمق ۴۰ متری آب ساخته شده است در حالی که تونل بسفر در عمق ۶۰ متری دریا احداث شده است و از تونل مانش عمیق‌تر است.

در مراسم افتتاح این تونل برخی مقامات و سفرای خارجی از جمله «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن نیز حضور داشت.

ایده نخست ساخت این تونل ۱۵۰ سال پیش از سوی سلطان عثمانی ارایه شده است. گفتنی است ساخت این تونل در بیرون آب انجام شده و یک کانال از پیش ساخته شده به زیر آب منتقل شده است

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Istanbul Metro». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳ مارس ۲۰۱۴.