ویتامین

معمولاً میوه‌ها و سبزیجات منابع اصلی ویتامین‌ها هستند.

ویتامین مواد مخصوصی که در اغذیه مختلف وجود دارند و وجود آن‌ها در جیره غذایی کاملاً ضروری است و کمبود آن‌ها منجر به امراض مختلفی می‌شود. ویتامین‌ها انواع بسیار دارند: آ، ای، ب ۱، ب ۲، ب ۶، ب ۱۲، ب کمپلکس، ث، د، کا و غیره.

ویتامینها ترکیبات آلی هستند که به مقدار خیلی جزئی برای سوخت و ساز مواد غذایی و اعمال حیاتی بدن و رشد و نمو و تندرستی ضرورت دارند. تغذیه ناقص و رژیم غذایی نامناسب سبب کمبود یا فقدان یک یا چند ویتامین می‌شود و به بیماری‌های مختلف مانند بری بری و پلاگر می‌انجامد.

ویتامینها سبب تسهیل دگرگشت (سوخت و ساز بدن)، اسیدهای آمینه، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها می‌شوند و رشد و نمو و ترمیم سلولهای بدن را میسر می‌سازند. برخی از ویتامینها سبب جذب مواد غذایی در روده می‌شوند و بعضی نیز به عنوان کاتالیزور عمل می‌کنند. عمل آنها بر روی بافتهای اپی تلیال و همچنین استخوان بوده و در مجموع هر کدام از آنها از بروز یک عارضه جلوگیری می‌کند.

کلمهٔ ویتامین از واژه یونانی ویتا به معنی «زندگی» است. فونک نام Vitalamine، یعنی آمینی که حیاتی بوده و برای ادامه زندگی ضرورت دارد، را به موادی که سبب بهبود بیماری بری بری می‌شد و از گروه آمین بوده اطلاق کرد. پس از آنکه معلوم شد بسیاری از ویتامینها از گروه آمین نیستند حرف e از آخر واژه ویتامین حذف و واژه Vitamin مورد قبول واقع شد.

دسته‌ها

ویتامینها را به دو دسته مهم، شامل ویتامینهای محلول در آب و ویتامینهای محلول در چربی، تقسیم کرده‌اند. ویتامین E، ویتامین K، ویتامین D، ویتامین A را محلول در چربی و ویتامین C و ویتامین‌های گروه B را محلول در آب دانسته‌اند.

علاوه بر مواد معدنی، ویتامینها نیز مورد نیاز بدن هستند؛ زیرا بدون حضور آنها در غذا، سلامتی و تعادل اعضای بدن ناپایدار می‌شود و در اعمال حیاتی اختلالاتی ایجاد می‌گردد و عوارضی بروز می‌کند که گاه منجر به مرگ می‌شود. ویتامین‌ها سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کنند و تنها کمبود یک ویتامین می‌تواند، تمام بدن انسان را به مخاطره اندازد. بیشتر ویتامین‌ها از منابع اصلی طبیعی استخراج می‌شوند.

مقدار مصرف ویتامین‌ها

ویتامین‌ها و مواد معدنی وظایف متنوع و بسیار مهمی را در بدن ما به عهده دارند و کمبود آنها عملکرد قسمت‌های مختلف بدن را مختل کرده و باعث ایجاد ناراحتی‌ها و بیماری‌های مختلفی می‌شوند.

مصرف بیشتر از مقدار نیاز روزانه ویتامین‌ها نیز مضر بوده و عوارض نامطلوبی (overdose) را به جای می‌گذارند. ویتامین‌های مازاد نیاز روزانه بدن، اگر محلول در چربی باشند (A,D,E,K)، تا حدودی در کبد ذخیره می‌شوند و اگر محلول در آب باشند از طریق کلیه دفع می‌شوند.

مصرف مقادیر بسیار زیاد ویتامین‌ها، نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه باعث مسمومیت و ایجاد عوارض ناخواسته‌ای می‌شود.

انواع ویتامین

انواع ویتامین‌ها:

• ویتامین آ یا رتینول
• ویتامین ث یا آسکوربیک اسید
• ویتامین دی
• ویتامین ای
• ویتامین کا
• ویتامین اف ۱
• انواع ویتامین‌های گروه ب:
• ویتامین ب۱ یا تیامین ویتامین
• ویتامین ب۲ یا ریبوفلاوین
• ویتامین ب۳ یا نیاسین یا نیکوتینیک اسید
• ویتامین ب۵ یا اسید پانتوتنیک
• ویتامین ب۶ یا پیریدوکسین
• ویتامین ب۷ یا بیوتین
• ویتامین ب۹ یا اسید فولیک
• ویتامین ب۱۲ یا کوبالامین