شنگ (گیاه)

شنگ از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی سرد و خشک است

خواص دارویی

برگهای گیاه شنگ از خونریزی معده جلوگیری می‌کند. اگر مسموم شدید از ریشه‌این گیاه استفاده کنید. برای رماتیسم مفید است و آب ریشه خام شنگ زگیل را از بین می‌برد. برای مسلولین نفع بسیار دارد. گل این گیاه را بر روی محل سوختگی قرار دهید تا از قدرت آن التیام سوختگی پی ببرید! فارسی این گیاه شنگ است، در شیراز و اصفهان به شنگ آلاله شنگ و در خراسان ریش بز خالدار خطاب می‌کنند. به این گیاه یمنیه، قندرون، سنسفیل، تسلسفیل، اسپلنج و اسفلنج هم می‌گویند. عربی نوع چمنی این گیاه که برگهای آن باریک‌تر از شنگ می‌باشد، لحیه التیس و زنب الخیل است، ولی در عراق و شامات به آن اذناب الخیل می‌گویند. شنگ در چمنزارهای نمناک شمال ایران، عمارلو، بین کبوتر چای و زرد چین، ایسپیلی ییلاق دامنه البرز، مخصوصاً افجه و نارون می‌روید و نوع چمنی این گیاه در مغرب ایران، تفرش، اراک، کوه شاهو و کردستان زیاد است، و در اروپا به علت زیبایی گل این گیاه شنگ پرورش می‌دهند. گیاه شناسان قدیم نوع حقیقی شنگ را نر و نوع چمنی را ماده می‌دانستند، و در زبان فرانسه به شنگ یارب دوشوو، در فاصله اردیبهشت تا تیر ماه ظاهر می‌شود ریشه گیاه شنگ دارای لعاب بوده و کمی تلخ است و خوردن آن اشتها را فوق‌العاده زیاد می‌کند. ریشه شنگ خلط آور و نرم‌کننده سینه و التیام دهنده زخمهاست. از برگهای شنگ در سالاد استفاده می‌کنند و ایرانیان آن را مانند کاهو و کاسنی با سرکه و بدون آن می‌خورند، چون بسیار خنک می‌باشم. خوردن برگهای شنگ اسهال و خونریزی معدی را بند می‌آورد و از خونریزی سینه جلوگیری می‌کند و برای مسلولین نافع است.

ریشه شنگ برای جلوگیری از اسهال و خونریزی، از برگش قویتر است و خوردن خیسانده آن در شراب برای جلوگیری از خونریزی رحم تجویز می‌شود پاشیدن برگ و گل خشک شده این گیاه در روی زخمهای چرکی و متعفن سودمند می‌باشد ضماد آنرا برای التیام عصب قطع شده مفید دانسته‌اند ضماد گل شنگ با موم جهت سوختگی آتش مفید است حکیم محمد بن زکریای رازی خوردن ریشه گیاه شنگ را پادزهر سموم می‌دانست.

عصاره گیاه شنگ که در طب سنتی ایران طرثوث خوانده شده است پادزهر قوی است و در ساختن تریاق فارون به کار می‌رود. برای معالجه نزله ریوی، نقرس، رماتیسم و امراض جلدی جوشانده شصت گرم ریشه شنگ تجویز می‌کرده‌اند. اگر این گیاه را پختید هرگز آب آن را دوز نریزند بلکه آن را بنوشید، زیرا منافع شنگ در آب جوشانده جمع می‌شود. عصاره شنگ جهت درمان کچلی و زخمهای جلدی مفید است. آب ریشه خام شنگ زگیل را از بین می‌برد.

چنانچه گیاه شنک چمنی را قطع کنید، از آن یک ماده کائوچو کی ترشح می‌شود، که به آن قندرون و قندران می‌گویند. این ماده در برابر هوا سفت می‌شود و ایرانیان آن را مانند سقز می‌جویند و چنانچه کمی حرارت به آن بدهید، به صورت کش در می‌آید و با آن بهترین لاستیک را می‌توان ساخت، ولی چون مقدار آن کم است و ساختن لاستیک با آن به صرفه نیست. قندرون از دوستان کبد بوده و سریع الهضم است و از احتقان خون جلوگیری کرده، جویدن آن هضم غذا را آسان می‌کند، اشتها را زیاد می‌نماید. برای پاک شدن سینه از اخلاط نافع است. برای شش و قلب نیز مفید می‌باشد. خوردن مقدار کمی از آن، شب مواقع خواب برای تسکین سرفه تجویز شده است، ضماد آن با سندروس یا زرده تخم مرغ نیم برشته بر روی زخم جهت التیام و رویاندن گوشت سودمند می‌باشد. ضماد گداخته آن با پیه به جهت رفع کجی ناخن و درد عضلات و ترک پوست و شقای مزمن مخصوصاً با کمی شنجرف نافع می‌باشد و با روغن زیتون جهت تحلیل ورمها و شکاف کشاله ران و تقویت اعصاب و خارش نافع می‌باشد. مقدار خوراک آن یک مثقال است.

مناطق رویش

شنگ به طور خودرو در اوایل بهار می‌روید و در زمرهٔ گیاهان بهاری به شمار می‌آید. مناطق کوهستانی استان‌های کرمانشاه، ایلام، لرستان، کردستان ، همدان و چهارمحال و بختیاری از مناطقی هستند که شنگ در آن‌ها در اوایل بهار می‌روید. در استان کرمانشاه مردم شنگ و گیاهان بهاری دیگر مانند پاغازه را همراه با سرکه یا سکنجبین می‌خورند.