متوکل: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات: افزودن رده‌های همسنگ |
Inshushinak (بحث | مشارکتها) ابرابزار، اصلاح املا، اصلاح ارقام |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
|image=Dinar of Al-Mutawakkil, AH 232-247.jpg |
|image=Dinar of Al-Mutawakkil, AH 232-247.jpg |
||
|alt= |
|alt= |
||
|caption=[[دینار طلا (ساسانیان)]] |
|caption=[[دینار طلا (ساسانیان)|دینار]] المتوکل ضرب شده در مصر ([[فسطاط]]) ۸۵۶/۷ |
||
|succession= |
|succession=دهمین [[خلیفه]] از [[خلافت عباسیان]] |
||
|reign= |
|reign=۱۰ اوت ۸۴۷ – ۱۱ دسامبر ۸۶۱ |
||
|coronation= |
|coronation= |
||
|predecessor1=[[واثق]] |
|predecessor1=[[واثق]] |
||
|successor1=[[منتصر]] |
|successor1=[[منتصر]] |
||
|spouse= |
|spouse=اسحاق بنت الاندلسیه{{سخ}}نسیب المتوکلیه{{سخ}}قبیحه{{سخ}}فریده{{سخ}}محبوبه |
||
|spouse-type= |
|spouse-type=همسر(ها) |
||
|issue={{plainlist| |
|issue={{plainlist| |
||
* [[منتصر]] |
* [[منتصر]] |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
* [[معتز]] |
* [[معتز]] |
||
}} |
}} |
||
|full name= |
|full name=جعفر بن محمد المعتصم المتوکل علی الله |
||
|house=[[خلافت عباسیان]] |
|house=[[خلافت عباسیان]] |
||
|house-type= |
|house-type=دودمان |
||
|father=[[معتصم]] |
|father=[[معتصم]] |
||
|mother= |
|mother=شجاع |
||
|birth_date= |
|birth_date= مارس ۸۲۲ |
||
|birth_place= |
|birth_place= |
||
|death_date= |
|death_date=۱۱ دسامبر ۸۶۱ |
||
|death_place= |
|death_place= |
||
|place of burial= |
|place of burial= |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
== سیاست مذهبی == |
== سیاست مذهبی == |
||
برخلاف [[ |
برخلاف [[مأمون]] که سیاست مذهبی میانه‌روی داشت، متوکل به اهل حدیث نزدیک شد و آنان قدرت یافتند و به برخی از آنان اجازه داد که روایات رؤیت خدا را نقل کنند. او حاکمان [[معتزله|معتزلی]] را برکنار کرد، [[خلق قرآن|محنة خَلق قرآن]] را پایان داد، و [[احمد بن حنبل]] را که سمبل مقاومت اهل حدیث بود گرامی داشت. به همین دلیل حنبلی‌ها او را «محیی السنه» (احیاکنندهٔ [[سنت]]) لقب دادند. او به [[علی بن ابی طالب]] بی‌احترامی می‌کرد و [[حرم حسین بن علی]] را خراب کرد.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=جعفریان|نام=رسول|کتاب=تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری (تهران)|ناشر=علم|صفحه =ص 294 و 98 |جلد=1|سال=1387|پیوند=http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/16679|زبان=فارسی|تاریخ بازبینی=2013-12-21}}</ref> |
||
== رویدادهای برجسته |
== رویدادهای برجسته == |
||
دوران متوکل آغاز افول عباسیان را رقم زد: |
|||
* پایان‌دادن به [[خلق قرآن|محنة خَلق قرآن]] |
* پایان‌دادن به [[خلق قرآن|محنة خَلق قرآن]] |
||
* آزار و اذیت [[خاندان علی|خاندان علی بن ابی طالب]] و نبش قبر [[نبرد کربلا|شهدای کربلا]] |
* آزار و اذیت [[خاندان علی|خاندان علی بن ابی طالب]] و نبش قبر [[نبرد کربلا|شهدای کربلا]] |
||
* |
* تأسیس سلسله [[طاهریان]] در [[ایران]] |
||
* قدرت یافتن غلامان [[مردمان ترک|ترک]] در دربار عباسیان و آغاز [[هرج و مرج در سامرا]] |
* قدرت یافتن غلامان [[مردمان ترک|ترک]] در دربار عباسیان و آغاز [[هرج و مرج در سامرا]] |
||
* گسترش قلمرو [[ادریسیان]] در [[آفریقا]] |
* گسترش قلمرو [[ادریسیان]] در [[آفریقا]] |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۷: | ||
== پانویس == |
== پانویس == |
||
{{پانویس}} |
{{پانویس}} |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
* {{یادکرد|فصل= |کتاب=اخبار الدوله العباسیه و فیه اخبار العباس و اولاده|نویسنده=سبیب رحیم|ترجمه=عبدالعزیز دوری|ناشر=دارالطلیعه|چاپ= |شهر=قاهره|کوشش=عبدالجبار مطلبی |ویرایش= |صفحه=۲۶۵ |سال=۱۹۷۱ |شابک=}} |
* {{یادکرد|فصل= |کتاب=اخبار الدوله العباسیه و فیه اخبار العباس و اولاده|نویسنده=سبیب رحیم|ترجمه=عبدالعزیز دوری|ناشر=دارالطلیعه|چاپ= |شهر=قاهره|کوشش=عبدالجبار مطلبی |ویرایش= |صفحه=۲۶۵ |سال=۱۹۷۱ |شابک=}} |
||
* {{یادکرد|فصل= |کتاب=الدولة العباسیة|نویسنده=محمد خضری|ترجمه=عبدالعزیز دوری|ناشر=دارالکتب العلمیه|چاپ= |شهر=قاهره|کوشش=محمد ضناری|ویرایش= |صفحه=۱۴۴ |سال=۱۴۱۹ |شابک=}} |
* {{یادکرد|فصل= |کتاب=الدولة العباسیة|نویسنده=محمد خضری|ترجمه=عبدالعزیز دوری|ناشر=دارالکتب العلمیه|چاپ= |شهر=قاهره|کوشش=محمد ضناری|ویرایش= |صفحه=۱۴۴ |سال=۱۴۱۹ |شابک=}} |
||
* {{یادکرد|فصل= |کتاب=الخلافة العباسیه فی عصر الفوضی العسکریه ۲۴۷/ |
* {{یادکرد|فصل= |کتاب=الخلافة العباسیه فی عصر الفوضی العسکریه ۲۴۷/۳۳۹ه - ۸۶۱/۹۴۶م: دراسة تاریخیة لبوادر التسلط العسکری علی الخلافة العباسیة|نویسنده=فاروق عمر|ترجمه=|ناشر=دارالإحسان|چاپ= |شهر=قاهره|کوشش=سعید شورایی|ویرایش= |صفحه=۸۸|سال=۱۴۲۱ |شابک=}} |
||
* {{یادکرد|فصل= |کتاب=تاریخ اسلام از پیدایش تا ایران اسلامی|نویسنده=رسول جعفریان|ترجمه=|ناشر=انتشارات حوزه علمیه|چاپ= |شهر=قم|کوشش=مرتضی رحیمی|ویرایش= |صفحه=۸۸|سال=۱۳۷۸ |شابک=}} |
* {{یادکرد|فصل= |کتاب=تاریخ اسلام از پیدایش تا ایران اسلامی|نویسنده=رسول جعفریان|ترجمه=|ناشر=انتشارات حوزه علمیه|چاپ= |شهر=قم|کوشش=مرتضی رحیمی|ویرایش= |صفحه=۸۸|سال=۱۳۷۸ |شابک=}} |
||
* کلیات تاریخ تطبیقی ایران عزیزالله بیات انتشارات امیر کبیر تهران ۱۳۷۷ |
* کلیات تاریخ تطبیقی ایران عزیزالله بیات انتشارات امیر کبیر تهران ۱۳۷۷ |
||
نسخهٔ ۲۴ فوریهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۱:۰۶
| متوکل | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| متوکل | |||||
 | |||||
| دهمین خلیفه از خلافت عباسیان | |||||
| سلطنت | ۱۰ اوت ۸۴۷ – ۱۱ دسامبر ۸۶۱ | ||||
| پیشین | واثق | ||||
| جانشین | منتصر | ||||
| زاده | مارس ۸۲۲ | ||||
| درگذشته | ۱۱ دسامبر ۸۶۱ | ||||
| همسر(ها) | اسحاق بنت الاندلسیه نسیب المتوکلیه قبیحه فریده محبوبه | ||||
| فرزند(ان) | |||||
| |||||
| دودمان | خلافت عباسیان | ||||
| پدر | معتصم | ||||
| مادر | شجاع | ||||
متوکل (نام کامل وی: أبو الفضل جعفر المتوکل علی‌الله بن المعتصم بن الرشید بن المهدی) خلیفه عباسی بود که در سال‌های ۸۴۷ تا ۸۶۱ میلادی در سامرا فرمان راند. متوکل پس از درگذشت برادرش واثق با کمک غلامان ترک به خلافت نشست و به دست هم آنان به قتل رسید.
او نخستین خلیفه عباسی بود که مذهب شافعی اختیار کرد؛ او همچنین در فقه و سنت مطالعه کرده بود. در زمان او توفان سختی بر بغداد و بصره و کوفه و عراق وزید و چهارپایان و کشت و خواربارها از بین رفت و قحطی و خشکسالی پدید آمد. در این دوره، بیزانسی‌ها نیز به قلمرو عباسی دست اندازی می‌کردند. آغاز خلافت متوکل، همزمان با قدرت یافتن ترکان در حکومت بود. خود متوکل به دست شماری از ترکان درباری به قتل رسید.
سیاست مذهبی
برخلاف مأمون که سیاست مذهبی میانه‌روی داشت، متوکل به اهل حدیث نزدیک شد و آنان قدرت یافتند و به برخی از آنان اجازه داد که روایات رؤیت خدا را نقل کنند. او حاکمان معتزلی را برکنار کرد، محنة خَلق قرآن را پایان داد، و احمد بن حنبل را که سمبل مقاومت اهل حدیث بود گرامی داشت. به همین دلیل حنبلی‌ها او را «محیی السنه» (احیاکنندهٔ سنت) لقب دادند. او به علی بن ابی طالب بی‌احترامی می‌کرد و حرم حسین بن علی را خراب کرد.[۱]
رویدادهای برجسته
- پایان‌دادن به محنة خَلق قرآن
- آزار و اذیت خاندان علی بن ابی طالب و نبش قبر شهدای کربلا
- تأسیس سلسله طاهریان در ایران
- قدرت یافتن غلامان ترک در دربار عباسیان و آغاز هرج و مرج در سامرا
- گسترش قلمرو ادریسیان در آفریقا
پانویس
- ↑ جعفریان، رسول (۱۳۸۷). تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری (تهران). ج. ۱. علم. ص. ص ۲۹۴ و ۹۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۳-۱۲-۲۱.
منابع
- سبیب رحیم (۱۹۷۱)، اخبار الدوله العباسیه و فیه اخبار العباس و اولاده، ترجمهٔ عبدالعزیز دوری، به کوشش عبدالجبار مطلبی.، قاهره: دارالطلیعه، ص. ۲۶۵
- محمد خضری (۱۴۱۹)، الدولة العباسیة، ترجمهٔ عبدالعزیز دوری، به کوشش محمد ضناری.، قاهره: دارالکتب العلمیه، ص. ۱۴۴
- فاروق عمر (۱۴۲۱)، الخلافة العباسیه فی عصر الفوضی العسکریه ۲۴۷/۳۳۹ه - ۸۶۱/۹۴۶م: دراسة تاریخیة لبوادر التسلط العسکری علی الخلافة العباسیة، به کوشش سعید شورایی.، قاهره: دارالإحسان، ص. ۸۸
- رسول جعفریان (۱۳۷۸)، تاریخ اسلام از پیدایش تا ایران اسلامی، به کوشش مرتضی رحیمی.، قم: انتشارات حوزه علمیه، ص. ۸۸
- کلیات تاریخ تطبیقی ایران عزیزالله بیات انتشارات امیر کبیر تهران ۱۳۷۷
