مصطفی یکم: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت قدیمی‌تر تفاوت جدیدتر ←

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

دیداریویکی‌متن

درخط

نسخهٔ ‏۲۴ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۸:۰۸

الگو:جعبه اطلاعات سلطان عثمانی

مصطفی یکم سلطان و خلیفه امپراتوری عثمانی و برادر احمد اول بود که با حمایت کوسم سلطان همسر احمد اول به سلطنت رسید. مصطفی زندگیش را تحت تربیت کوسم سلطان در حرمسرا کاخ توپ‌کاپی گذرانده بود و در کشورداری تجربه نداشت. در زمان حکومت مصطفی، وزیر اعظم خلیل‌پاشا در ایران با صفویان نبرد می‌کرد. مصطفی از سال ۱۶۱۷ تا ۱۶۱۸ میلادی به مدت یک سال حکومت کرد و پس از آن از حکومت خلع شد. در زمان حکومت عثمان دوم، مصطفی به بهانه دیوانگی در اتاقش محبوس بود^{^{[نیازمند منبع]}}.

نگارخانه

سلطان مصطفی اول
نگاره‌ای از مصطفی یکم
پرتره‌ای از سلطان مصطفی خان
مقبره مصطفی یکم و ابراهیم یکم، مسجد ایاصوفیه، استانبول

منابع

شاو استانفورد (۱۳۷۰)، تاریخ امپراتوری عثمانی، ترجمهٔ محمود رمضان‌زاده، مشهد: آستان قدس رضوی پارامتر |چاپ= اضافه است (کمک)

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 | طغرا      = Tughra of Mustafa I.JPG
 | زیرنویس   = نگاره‌ای از سلطان مصطفی یکم
-| سال‌ها     = ۲۲ نوامبر ۱۶۱۶ - ۲۶ فوریه ۱۶۱۸ (دوره اول){{سخ}}۲۰ می ۱۶۲۲ - ۱۰ سپتامبر ۱۶۲۳ (دوره دوم)
+| سال‌ها     = ۲۲ نوامبر ۱۶۱۷ - ۲۶ فوریه ۱۶۱۸ (دوره اول){{سخ}}۲۰ می ۱۶۲۲ - ۱۰ سپتامبر ۱۶۲۳ (دوره دوم)
 | ارتش      =
 | تاج‌گذاری  =
@@ خط ۲۶: / خط ۲۶: @@
 '''مصطفی یکم''' [[سلطان]] و [[خلیفه]] [[امپراتوری عثمانی]] و برادر [[احمد اول]] بود که با حمایت [[کوسم سلطان]] همسر [[احمد اول]] به سلطنت رسید. مصطفی زندگیش را تحت تربیت کوسم سلطان در [[حرمسرا]] [[کاخ توپ‌کاپی]] گذرانده بود و در کشورداری تجربه نداشت. در زمان حکومت مصطفی، وزیر اعظم [[خلیل‌پاشا]] در [[ایران]] با [[صفویان]] نبرد می‌کرد. مصطفی از سال ۱۶۱۷ تا ۱۶۱۸ میلادی به مدت یک سال حکومت کرد و پس از آن از حکومت خلع شد. در زمان حکومت [[عثمان دوم]]، مصطفی به بهانه دیوانگی در اتاقش محبوس بود{{نیازمند منبع}}.
-در  ۱۶۱۶ سلطان مصطفى خلیل پاشا را با 60 هزار سوار به جنگ ایران
-فرستادند، وى على رغم پیروزى اولیه در تسخیر تبریز ناموفق بود.
-اولین دوره سلطنت مصطفی اول
-مرگ احمد، خاندان سلطنتی را با معمایی روبرو کرد که تاپیش از آن اتفاق نیافتاده بود. وجود چندین شاهزاده واجد شرایط سلطنت، که تمامی آنها نیز در قصر توپکاپی زندگی می کردند. دیوانی در دربار به سرپرستی شیخ الاسلام اساد افندی ŞeyhülislamEsadEfendi و سوفو محمد پاشا SofuMehmed Pasha ( که در زمان غیبت وزیر اعظم در استانبول  جانشین وی بود) تصمیم گرفتند به جای عثمان پسر احمد، مصطفی را بر تخت بنشانند. سوفو دلیل خود را کم سن و سالی عثمان عنوان کرد و افزود که انتخاب وی مخالفت مردم را به دنبال خواهد داشت.مصطفی آقا Mustafa Agha رئیس خواجگان حرم به مخالفت برخواست و مشکلات عقلی مصطفی را مطرح کرد اما نتوانست کاری از پیش ببرد. انتخاب مصطفی به عنوان پادشاه سلسله قوانین جدیدی را در انتخاب جانشین تاج و تخت بر مبنای سن در دربار به وجود آورد که این قوانین  تاپایان دوره امپراطوری عثمانی پابرجا ماند. این اولین بار در تاریخ سلطنت عثمانی بود که به جای فرزند پادشاه برادر وی بر تخت پادشاهی می نشست.
-امید بود که با افزایش روابط اجتماعی روزمره احوالات مصطفی بهبود یابد اما رفتار وی همچنان نامتعارف باقی ماند. او عمامه وزیران را از سرشان باز می کرد یا ریش آنها را می کشید. برخی او را در حال پرتاب کردن سکه به سوی پرندگان یا ماهیها مشاهده کرده اند. تاریخ نگار امپراطوری عثمان ابراهیم پچوی İbrahim Peçevi عنوان کرده که این حالات وی را تمامی مردان دولت و مردم می دیدند و همگان عقیده داشتند که وی از نظر روانی دچار مشکل است.
-مصطفی عروسک خیمه شب بازی در دست اعضای دیوان قصر توپکاپی بود. در سال ۱۹۱۸بعد از مدت کوتاهی حکمرانی ، جلسه دیگری تشکیل دادند و وی را به نفع برادرزاده جوانش عثمان دوم از سلطنت خلع کردند و مصطفی دوباره به قفس فرستاده شد. اما اختلاف بین سربازان پیاده نظام (ینیچری ها) و عثمان دوم برای او فرصتی دوباره بوجود آورد. شورش سربازان پیاده نظام منجر به عزل و ترور عثمانII درسال  ۱۶۲۲ شد، مصطفی برای یک سال دیگر مجدداً سلطنت را به دست گرفت.
-دوران دوم سلطنت مصطفی اول بین سال های  ۱۶۲۲ تا  ۱۶۲۳
-او دوران دوم سلطنت خود را با دستور قتل تمامی افرادی که در به قتل رساندن سلطان عثمان دست داشتند آغاز کرد. اوچا عمر افندی HocaÖmerEfendi رئیس شورشیان، کیزلار آقا سلیمان kızlar Agha Suleiman Agha وزیر,  دلوار پاشا Dilaver Pasha قائم مقام , احمد پاشا Ahmed Pasha دفتردار, باکی پاشاBakiPasha، ناصوح آقا Nasuh Agha و فرمانده سربازان پیاده نظام علی آقاAli Agha به دستور وی تکه تکه شدند.
-شرایط روانی مصطفی  بهبود پیدا نکرده و وی مانند عروسک خیمه شب بازی در دستان مادر و شوهر خواهرش وزیر اعظم کارا داوود پاشا Kara Davud Pasha بود. او تصور می کرد که عثمان دوم هنوز زنده است و تمامی قصر را به دنبال وی جستجو می کرد با گریه و زاری در اتاق های قصر را می کوبید و برادرزاده اش را صدا می کرد و از وی می خواست تا او را از بار مسئولیت پادشاهی نجات دهند.  طبق روایت های سر توماس رو Sir Thomas Roeسفیر انگلیس " پادشاه وقت دیوانه بود"، او اصلا شباهتی به پیشینیان خود نداشت.
-عدم ثبات سیاسی با درگیری بین سربازان پیاده نظام (ینیچری ها) و سپاهیان ( سربازان سواره نظام ) ایجاد شد و شورش اباظه Abaza را به دنبال داشت. اباظه محمد پاشا AbazaMehmed Pasha فرماندار کلارزروم Erzurumبود. وی تصمیم گرفت با سپاهیانش به بهانه انتقام مرگ سلطان عثمان دوم به طرف استانبول پیشروی کند. دولت تلاش کرد تا با محکوم کردن وزیر اعظم کارا داوود پاشا Kara Davud Pashaجلوی این اختلاف را بگیرد اما اباظه محمد به پیشروی خود ادامه داد. روحانیون و وزیر اعظم جدید( کمانکش کارا علی پاشاKemankeş Kara Ali Pasha) سعی کردند با قدرت خود مادر مصطفی را متقاعد کنند که پسرش از سلطنت عزل شود. او  با عزل پسرش موافقت کرد به شرط آنکه جان مصطفی حفظ شود.
-مراد چهارم  ۱۱ ساله  پسر احمد اول و کوسم در  ۱۰ سپتامبر  ۱۶۲۳بر تخت نشست. در ازای موافقت مادر مصطفی با عزل وی جان مصطفی بخشیده شد و وی زنده ماند  و دوباره به اتاق محصور خود در قصر فرستاده شد.
-مرگ مصطفی اول
-مصطفی در سال  ۱۶۳۹ درگذشت. جسد وی در مسجد ایاصوفیا به خاک سپرده شد و بعدها نیز برادرزاده اش ابراهیم اول در آنجا دفن گردید.
 == نگارخانه ==
@@ خط ۵۹: / خط ۳۹: @@
 == منابع ==
 {{پانویس}}
+* {{یادکرد|فصل= |کتاب=تاریخ امپراتوری عثمانی|نویسنده= شاو استانفورد|ترجمه= محمود رمضان‌زاده|ناشر=آستان قدس رضوی|چاپ=اول |شهر=مشهد |کوشش= |ویرایش= |صفحه= |سال=۱۳۷۰ |شابک=}}
-* {{ تهیه و ترجمه: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
-اختصاصی سیمرغ}}
 {{سلطان‌های عثمانی}}
 {{ویکی‌انبار-رده|Mustafa I}}

داده‌های کتابخانه‌ای
عمومی	ISNI 1 ویاف 1 ورلدکت
کتابخانه‌های ملی	آلمان ایالات متحده آمریکا یونان لهستان
واژه‌نامه‌های زندگی‌نامه‌ای	آلمان
سایر	کاربرد چندوجهی اصطلاحات موضوعی سوداک (فرانسه) 1 دانشنامهٔ اسلام