عمل سزارین

عمل سزارین
تیمی از پزشکان در حال انجام عمل سزارین.
ICD-10-PCS	10D00Z0
ICD-9-CM	74
سرعنوان‌های موضوعی پزشکی	D002585
مدلاین پلاس	002911

سزارین، رُستَم‌زایی یا رُستَمینه یک نوع زایمان غیرطبیعی است که در آن نوزاد با ایجاد برشی در دیواره شکم و رحم مادر خارج می‌گردد. در شرایط ویژه‌ای که زن باردار به دلایل پزشکی توانایی یک زایمان طبیعی را نداشته باشد از روش سزارین که نوعی عمل جراحی است استفاده می‌شود تا زایمان میسر گردد.

از آنجا که زایمان به صورت سزارین با درد کمتری برای زن باردار همراه است، این گونه زایمان بسیار شایع شده و تعداد زیادی از زنان باردار مایل به استفاده از این روش هستند. اگر چه سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که حداکثر ۱۵ درصد از تولدها به روش سزارین انجام شوند، اما شیوع عمل سزارین در بسیاری کشورها بیش از این مقدار است، چنان که حدود ۳۰ درصد از تولدها در آمریکا و ۴۶ درصد تولدها در چین به روش سزارین انجام می‌گیرد. در ایران نیز گرایش زیادی به تولد نوزاد به روش سزارین وجود دارد. ایران پس از برزیل دومین کشوری است که بیشترین آمار سزارین را به خود اختصاص داده است. پس از ایران، مکزیک قرار دارد. اتریش و هلند به‌عنوان کمترین میزان سزارین با ١۵ ‌درصد شناخته می‌شوند.

شرایطی که عمل سزارین ضروری است

نوزاد حاصل زایمان سزارین.

• در صورتی که فرد قبلا سزارین کرده باشد.
• زمانی که فرزند در رحم مدفوع کرده باشد.
• جفت سر راهی
• رگ سر راهی
• نمایش بند ناف.
• دیسترس جنین در سن بالای ۲۴ هفته
• دیستوشی زایمان (مانند توقف زایمانی، عدم تناسب سر جنین با لگن مادر)
• پرولاپس بند ناف
• وجود تب خال تناسلی
• دو قلویی وقتی که جنین اول با نمایش سر نباشد
• دوقلوهای منوآمنیونی
• جنین بزرگتر از ۴٫۵ کیلوگرم
• وجود ناهنجاری‌های رحمی در مادر(رحم دوشاخ)
• اغلب موارد پرزنتاسیون بریچ

عوارض

سزارین می‌تواند به توصیه پزشک درمانگر و به دلایل مختلفی ازجمله زایمان‌های پیشین مادر و مشکلات جنین انجام شود. به اعتقاد بسیاری از مادران، سزارین روش ساده و بدون درد برای طی کردن فرآیند زایمان است؛ این درحالی است که بسیاری از مادران از عوارض و مشکلات پس از زایمان سزارین بی‌اطلاع هستند. به موازات افزایش سزارین، میانگین سن هنگام تولد نوزادان یک تا ٣ هفته کمتر شده و بیشتر تولد‌ها قبل از شروع علایم زایمان اتفاق می‌افتد. تولد بدون علایم زایمان یعنی زایمان زودرس و ممکن است از نظر تعریف نوزاد نارس نباشد ولی به خاطر این‌که بین یک تا ٣ هفته از زندگی داخل رحم به‌طور عمد محروم شده است می‌تواند تبعات بسیار زیادی در پی داشته باشد.

مادر

عوارض شبیه سایر عمل جراحی مانند (چسبندگی‌ها، عوارض بیهوشی، خطر از دست دادن حجم زیادی از خون)، احتمال بروز حاملگی‌های پر خطر در آینده (جفت اکرتا، جفت سر راهی، طولانی شدن زمان زایمان، زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد) می‌باشد عفونت‌های مثانه و رحم و آسیب سیستم ادراری ازجمله عوارضیدیگر است. همچنین سزارین ممکن است در بارداری‌های بعدی مشکلاتی مثل سخت جدا شدن جفت از رحم را ایجاد کند.

نوزاد

کودکان سزارینی ۵۰ ‌درصد بیشتر در معرض ابتلا به آسم، دیابت، چاقی، آلرژی و سلیاک هستند.

تاریخچه

در ایران

در این زمینه اطلاع دقیقی در دست نیست، اما وجود داستانی در شاهنامهٔ فردوسی مشخص می‌سازد که این شیوهٔ زایمان در ایران قدمتی هزاران ساله دارد. در شاهنامهٔ فردوسی، هنگامی که رودابه، همسر زال و مادر رستم قصد زایمان و به دنیا آوردن رستم را دارد به علت درشتی هیکل رستم با مشکل مواجه شده و درد بسیاری را متحمل می‌شود. زال برای حل این مشکل و نجات جان همسر و فرزندش از سیمرغ کمک می‌خواهد و این پرندهٔ افسانه‌ای روشی که امروز به سزارین شهرت دارد را به زال آموزش می‌دهد.

در فرهنگ ایران این عمل نخستین بار برای زایش رستم انجام شده و ریشهٔ نام «رستم‌زایی» یا «رستمانه» از آن داستان است.

در اروپا مشابه این روایت برای تولد سزار نقل می‌شود و ریشهٔ نام سزارین نیز از آن است.

سزارین در ایران

مقالهٔ اصلی: فساد و سوء رفتار در جامعه پزشکی ایران

آمار سزارین در ایران بالاتر از کشورهای پیشرفته است . کارشناسان و برخی پزشکان علت این امر را اختلاف تعرفه زایمان طبیعی در قیاس با سزارین و انگیزه های مالی پزشکان می دانند.

جستارهای وابسته

• ست جراحی سزارین

منابع

مقاله در ارتباط با سزارین