محسن بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش 164.215.250.77 (بحث) به آخرین تغییری که Gnosis انجام داده بود واگردانده شد |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
'''محسن''' یکی از فرزندان [[علی بن ابی طالب]]، [[امام]] اول شیعیان، و [[فاطمه]]، دختر [[محمد]] بود. در نزد شرق شناسان در مورد اینکه آیا او مرده به دنیا آمده<ref>"Fāṭima." Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs. Brill Online, 2014. Reference. 08 April 2014 </ref> یا در سنّ بسیار کم پس از تولد از دنیا رفته است<ref>Jean Calmard, [http://www.iranicaonline.org/articles/fatema#i FĀṬEMA], [[دانشنامه ایرانیکا]], December ۱۵, ۱۹۹۹.</ref> اختلاف نظر وجود دارد. |
'''محسن''' یکی از فرزندان [[علی بن ابی طالب]]، [[امام]] اول شیعیان، و [[فاطمه]]، دختر [[محمد]] بود. در نزد شرق شناسان در مورد اینکه آیا او مرده به دنیا آمده<ref>"Fāṭima." Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs. Brill Online, 2014. Reference. 08 April 2014 </ref> یا در سنّ بسیار کم پس از تولد از دنیا رفته است<ref>Jean Calmard, [http://www.iranicaonline.org/articles/fatema#i FĀṬEMA], [[دانشنامه ایرانیکا]], December ۱۵, ۱۹۹۹.</ref> اختلاف نظر وجود دارد. |
||
به عقیده شیعیان، محسن در جریان [[واقعه خانه فاطمه|هجوم به خانه فاطمه زهرا]] سقط شده است.<ref>[http://www.hawzah.net/hawzah/QandAs/QandAs.aspx?id=11692 علت شهادت حضرت زهرا (س) و ماجرای سقط حضرت محسن]، سایت حوزه</ref> |
به عقیده برخی شیعیان، محسن در جریان [[واقعه خانه فاطمه|هجوم به خانه فاطمه زهرا]] سقط شده است.<ref>[http://www.hawzah.net/hawzah/QandAs/QandAs.aspx?id=11692 علت شهادت حضرت زهرا (س) و ماجرای سقط حضرت محسن]، سایت حوزه</ref> |
||
== دیدگاه تاریخی == |
== دیدگاه تاریخی == |
||
در منابع تاریخی از قبیل [[تاریخ یعقوبی]] (نویسنده‌ای شیعه)، [[مروج الذهب]] [[مسعودی]]، [[الکامل]] [[ابن اثیر]] و [[البدایة والنهایة]] [[ابن کثیر|ابن کثیر دمشقی]] هنگام ذکر حوادث بعد از مرگ محمد و [[واقعه خانه فاطمه]]، از زدن فاطمه و سقط جنین محسن هیچ سخنی نیست.<ref> یعقوبی، «سقیفهٔ بنی‌ساعده»''تاریخ یعقوبی'' ج۱ ۵۲۲–۵۲۷.؛ مسعودی، «ذکر خلافت ابی بکر» ''مروج الذهب'' ج ۱ صص ۶۵۴–۶۶۰.ابن أثیر، «وفات دختر پیامبر» ''الکامل'' ج ۲ صص۳۶. ابن کثیر، «ذکر من توفی فی هذه السنة»''البدایة والنهایة''ج ۶ صص ۳۶۵-۳۶۷.</ref> اگر ذکر از ماجرا شده‌است به صورت کشمکشی لفظی میان موافقان و مخالفان و بعضاً درگیری جسمی [[زبیر]]/علی با عمر است در آستانهٔ خانهٔ فاطمه‌است. |
|||
برای مثال در تاریخ طبری از قول [[زیاد بن کلیب]] مختصر اشاره شده‌است که عمر که پشت در بستهٔ خانهٔ فاطمه — که جمعی از [[صحابه]] از جمله زبیر به نشانهٔ اعتراض به خلافت ابوبکر در آن جمع شده بودند — ایستاده بود تهدید زبانی کرد که در را آتش می‌زند مگر اینکه برای بیعت بیرون بیایند. که زبیر بیرون آمد. <ref> محمد بن جریر طبری. «سخن از روز وفات پیمبر و سن وی به هنگام وفات» ''تاریخ طبری''، ترجمهٔ ابوالقاسم پاینده. ۱۳۲۸</ref> |
|||
برخی منابع اولیه اهل سنت به نقل از ابراهیم نظام -بنیانگذار [[معتزله]]- عنوان كرده اند كه عمر منازعه فیزیكی با فاطمه داشته است به گونه ای كه فرزندی كه در شكم فاطمه بود به دلیل حمله عمر سقط شد اما اكثر همین منابع این روایات را ضعیف یا ساخته و پرداخته معتزلیان و یا شیعیان می دانند<ref>((حتى القت الجنین من بطنها)) |
|||
ملل والنحل - الشهرستانی - ج ۱ - ص ۵۷)نویسنده این نقل قول را منتسب به نحله نظامیه می داند كه از نظر او منحرف اند و این جمله را هم جزو دروغهای آنها می داند. |
|||
</ref> |
|||
<ref>((فألقت المحسن من بطنها)) |
|||
شرح نهج البلاغة - ابن أبی الحدید(اهل سنت) ج ۱۴ ص ۱۹۳ (البته نویسنده از قول یك نفر می گوید نقل و قول متضاد در این باره وجود دارد. اصل متن را می توانید در [http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=102834&ParentID=0&BookID=18452&MetaDataID=11579&Volume=1&PageIndex=213&PersonalID=0&NavigateMode=TextSearch&Content= اینجا] ببینید) |
|||
</ref> |
|||
<ref>((أن عمر رفس فاطمة حتى أسقطت محسنا .)) |
|||
أعلام النبلاء - الذهبی - ج ۱۶ - ص ۵۷۸ . صفحه ۱۵۷ از فایل ورد شماره ۲۴ از فایل فشرده قابل دسترسی در [http://www.almeshkat.net/books/archive/books/hh.rar اینجا] |
|||
</ref> |
|||
<ref>((ان عمر رفس فاطمة حتى أسقطت بمحسن )) |
|||
لسان المیزان - ابن حجر - ج ۱ - ص ۲۶۸ . صفحه ۲۱۸ از اولین فایل ورد موجود در فایل فشرده قابل دسترسی در [http://www.mediafire.com/?wnnmemgm1gy اینجا] (البته نویسنده ظاهرا دو نفر را در سلسله راویان واقعه موثق نمی داند) |
|||
</ref> |
|||
<ref>((ان عمر رفس فاطمة حتى أسقطت بمحسن)) البته ذهبی راوی خبر را «الكوفى الرافضى الكذاب» می‌خواند. |
|||
میزان الاعتدال - الذهبی - ج۱ - ص ۱۳۹ قابل دسترسی در [http://islamport.com/w/trj/Web/1240/141.htm اینجا] |
|||
</ref> |
|||
<ref>((قال إن عمر ضرب بطن فاطمة یوم لبیعة حتى ألقت المحسن من بطنها )) |
|||
بالوفیات, الصفدی, ج ۶ ص ۱۵ . صفحه ۱۲۴۳</ref> |
|||
<ref>((فَوَجهُوا اِلی مَنْزلِهِ فَهَجَمُوا عَلَیْهِ وَ اَحْرَقُوابابَهُ... وَ ضَغَطُوا سَیدَةَ النساءِ بِالْبابِ حَتی اَسْقَطَتْ)) اثبات الوصیه مسعودی ص ۱۵۴-۱۵۵ |
|||
</ref>. سید جعفر شهیدی، نویسنده شیعه، رویداد تهدید به آتش زدن را تایید می كند. از نظر او با توجه به اینكه شیعیان یا دسته های سیاسی موافق آنها در سنین اول هجرت نیرویی نداشته اند، جعل روایات مربوط به این رویداد ناممكن می نماید. به علاوه او بیان می دارد كه برخی از این روایات در نوشتارهای مغرب اسلامی (اندلس) هم آمده است. اما در مورد اینكه «آيا بازوى دختر پيغمبر را با تازيانه آزرده اند»، يا «مى خواسته اند با زور بدرون خانه راه يابند و او كه پشت در بوده است، صدمه ديده» به صرف گفتن اینكه «در آن گير و دارها ممكن است چنين حادثه هایی رخ داده باشد» بسنده نموده است. |
|||
<ref>زندگانی حضرت زهرا نوشته سید جعفر شهیدی قابل دسترسی در [http://www.tebyan.net/index.aspx?CONTENT=&PageIndex=18&METADATAID=736&PERSONALID=0&PID=102834&PageSize=1&VOLUME=1&NAVIGATEMODE=TextSearch&BOOKID=17058&PARENTID=0 اینجا] صص ۱۶، ۱۹ و ۲۰</ref> |
|||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
||
نسخهٔ ۱۱ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۰۷:۱۹
 | |
| زندگی | |
|---|---|
| نام‌ها و القاب · زندگی زناشویی · اختلاف مالی فاطمه و عباس با خلافت · خطبه فدکیه · رویداد خانهٔ فاطمه · درگذشت | |
| در قرآن | |
| سوره انسان · سوره قدر · سوره کوثر · آیه مباهله · آیات نور · آیه تطهیر · آیه مودت · آیه اطعام | |
| جای‌ها | |
| در مکه | محله بنی‌هاشم · شعب ابی‌طالب |
| در مدینه | بقیع · بیت‌الاحزان · درخت کنار · روضه نبوی · سقیفه · مسجد النبی |
| در شمال حجاز | فدک |
| افراد | |
| خانواده | محمد · خدیجه · علی |
| فرزندان | حسن · حسین · زینب · ام‌کلثوم · محسن |
| همراهان | فضه · ام ایمن · اسماء · سلمان |
| دیگران | قنفذ · مغیره · عمر · ابوبکر |
| آثار | |
| خطبه فدکیه · خطبه عیادت · دعای نور · مصحف فاطمه · لوح فاطمه | |
| مرتبط | |
| تسبیحات فاطمه · رویداد مباهله · ایام فاطمیه | |
محسن یکی از فرزندان علی بن ابی طالب، امام اول شیعیان، و فاطمه، دختر محمد بود. در نزد شرق شناسان در مورد اینکه آیا او مرده به دنیا آمده[۱] یا در سنّ بسیار کم پس از تولد از دنیا رفته است[۲] اختلاف نظر وجود دارد.
به عقیده برخی شیعیان، محسن در جریان هجوم به خانه فاطمه زهرا سقط شده است.[۳]
دیدگاه تاریخی
در منابع تاریخی از قبیل تاریخ یعقوبی (نویسنده‌ای شیعه)، مروج الذهب مسعودی، الکامل ابن اثیر و البدایة والنهایة ابن کثیر دمشقی هنگام ذکر حوادث بعد از مرگ محمد و واقعه خانه فاطمه، از زدن فاطمه و سقط جنین محسن هیچ سخنی نیست.[۴] اگر ذکر از ماجرا شده‌است به صورت کشمکشی لفظی میان موافقان و مخالفان و بعضاً درگیری جسمی زبیر/علی با عمر است در آستانهٔ خانهٔ فاطمه‌است.
برای مثال در تاریخ طبری از قول زیاد بن کلیب مختصر اشاره شده‌است که عمر که پشت در بستهٔ خانهٔ فاطمه — که جمعی از صحابه از جمله زبیر به نشانهٔ اعتراض به خلافت ابوبکر در آن جمع شده بودند — ایستاده بود تهدید زبانی کرد که در را آتش می‌زند مگر اینکه برای بیعت بیرون بیایند. که زبیر بیرون آمد. [۵]
برخی منابع اولیه اهل سنت به نقل از ابراهیم نظام -بنیانگذار معتزله- عنوان كرده اند كه عمر منازعه فیزیكی با فاطمه داشته است به گونه ای كه فرزندی كه در شكم فاطمه بود به دلیل حمله عمر سقط شد اما اكثر همین منابع این روایات را ضعیف یا ساخته و پرداخته معتزلیان و یا شیعیان می دانند[۶] [۷] [۸] [۹] [۱۰] [۱۱] [۱۲]. سید جعفر شهیدی، نویسنده شیعه، رویداد تهدید به آتش زدن را تایید می كند. از نظر او با توجه به اینكه شیعیان یا دسته های سیاسی موافق آنها در سنین اول هجرت نیرویی نداشته اند، جعل روایات مربوط به این رویداد ناممكن می نماید. به علاوه او بیان می دارد كه برخی از این روایات در نوشتارهای مغرب اسلامی (اندلس) هم آمده است. اما در مورد اینكه «آيا بازوى دختر پيغمبر را با تازيانه آزرده اند»، يا «مى خواسته اند با زور بدرون خانه راه يابند و او كه پشت در بوده است، صدمه ديده» به صرف گفتن اینكه «در آن گير و دارها ممكن است چنين حادثه هایی رخ داده باشد» بسنده نموده است. [۱۳]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ "Fāṭima." Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs. Brill Online, 2014. Reference. 08 April 2014
- ↑ Jean Calmard, FĀṬEMA, دانشنامه ایرانیکا, December ۱۵, ۱۹۹۹.
- ↑ علت شهادت حضرت زهرا (س) و ماجرای سقط حضرت محسن، سایت حوزه
- ↑ یعقوبی، «سقیفهٔ بنی‌ساعده»تاریخ یعقوبی ج۱ ۵۲۲–۵۲۷.؛ مسعودی، «ذکر خلافت ابی بکر» مروج الذهب ج ۱ صص ۶۵۴–۶۶۰.ابن أثیر، «وفات دختر پیامبر» الکامل ج ۲ صص۳۶. ابن کثیر، «ذکر من توفی فی هذه السنة»البدایة والنهایةج ۶ صص ۳۶۵-۳۶۷.
- ↑ محمد بن جریر طبری. «سخن از روز وفات پیمبر و سن وی به هنگام وفات» تاریخ طبری، ترجمهٔ ابوالقاسم پاینده. ۱۳۲۸
- ↑ ((حتى القت الجنین من بطنها)) ملل والنحل - الشهرستانی - ج ۱ - ص ۵۷)نویسنده این نقل قول را منتسب به نحله نظامیه می داند كه از نظر او منحرف اند و این جمله را هم جزو دروغهای آنها می داند.
- ↑ ((فألقت المحسن من بطنها)) شرح نهج البلاغة - ابن أبی الحدید(اهل سنت) ج ۱۴ ص ۱۹۳ (البته نویسنده از قول یك نفر می گوید نقل و قول متضاد در این باره وجود دارد. اصل متن را می توانید در اینجا ببینید)
- ↑ ((أن عمر رفس فاطمة حتى أسقطت محسنا .)) أعلام النبلاء - الذهبی - ج ۱۶ - ص ۵۷۸ . صفحه ۱۵۷ از فایل ورد شماره ۲۴ از فایل فشرده قابل دسترسی در اینجا
- ↑ ((ان عمر رفس فاطمة حتى أسقطت بمحسن )) لسان المیزان - ابن حجر - ج ۱ - ص ۲۶۸ . صفحه ۲۱۸ از اولین فایل ورد موجود در فایل فشرده قابل دسترسی در اینجا (البته نویسنده ظاهرا دو نفر را در سلسله راویان واقعه موثق نمی داند)
- ↑ ((ان عمر رفس فاطمة حتى أسقطت بمحسن)) البته ذهبی راوی خبر را «الكوفى الرافضى الكذاب» می‌خواند. میزان الاعتدال - الذهبی - ج۱ - ص ۱۳۹ قابل دسترسی در اینجا
- ↑ ((قال إن عمر ضرب بطن فاطمة یوم لبیعة حتى ألقت المحسن من بطنها )) بالوفیات, الصفدی, ج ۶ ص ۱۵ . صفحه ۱۲۴۳
- ↑ ((فَوَجهُوا اِلی مَنْزلِهِ فَهَجَمُوا عَلَیْهِ وَ اَحْرَقُوابابَهُ... وَ ضَغَطُوا سَیدَةَ النساءِ بِالْبابِ حَتی اَسْقَطَتْ)) اثبات الوصیه مسعودی ص ۱۵۴-۱۵۵
- ↑ زندگانی حضرت زهرا نوشته سید جعفر شهیدی قابل دسترسی در اینجا صص ۱۶، ۱۹ و ۲۰
- جعفریان، رسول. حیات فکری و سیاسی امامان شیعه علیهم السلام. انصاریان.