آثروانان: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
اثروانان (زرتشتی)
 
جز ←‏top: clean up، برچسب یتیم اضافه شد با استفاده از AWB
خط ۱: خط ۱:
{{یتیم|date=اوت ۲۰۱۶}}

[[File:Gold statuettes from the Oxus Treasure by Nickmard Khoey.jpg|بندانگشتی|235px|چپ|تندیس زرین مغان از [[گنجینه آمودریا]]]]
[[File:Gold statuettes from the Oxus Treasure by Nickmard Khoey.jpg|بندانگشتی|235px|چپ|تندیس زرین مغان از [[گنجینه آمودریا]]]]
[[پرونده:Chopped gold pieces from the Oxus Treasure by Nickmard Khoey213.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|اَثروان (مغ) در لباس شرقی]]
[[پرونده:Chopped gold pieces from the Oxus Treasure by Nickmard Khoey213.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|اَثروان (مغ) در لباس شرقی]]

نسخهٔ ‏۲۶ اوت ۲۰۱۶، ساعت ۱۴:۴۶

تندیس زرین مغان از گنجینه آمودریا
اَثروان (مغ) در لباس شرقی

اَثروان ( Aὓravan ) خادم کیش زرتشت و حافظ شریعت اوستا. دین در ایدئولوژی و معتقدات مشرق باستان عامل بارزی بوده است. بررسی نام‌های مادی قرن‌های نهم تا هفتم پیش از میلاد گواه وجود اعتقاد به مزاده-اهوره بوده ثابت می‌کند که تا حدی مفهومات دینی در میان اقوام ایرانی رواج داشته است[۱] در این نام‌ها رابطهّ آشکاری با معتقدات اوستایی[۲] وجود ندارد ولی عناصری که آشکارا وجود رابطهٔ مزبور را رد کنند نیز دیده نمی‌شود.

ریشه مغان

در آغاز قرن چهارم پیش از میلاد مغان را با نام زرتشت مربوط می‌سازند ولی هرودوت از مغ یاد نمی‌کند. نخستین تذکر دربارهٔ زرتشت (مغ) در نوشته‌های کسانت‌لیدیایی که زمان زندگی او روشن نیست، دیده می‌شود. ارسطو و دیگر شاگردان افلاطون[۳] به تعالیم مغان توجه کردند و شاید کتسیاس نیز از زرتشت نام برده باشد[۴]. روایات باستانی تعلیمات فیثاغورث را مأخوذ از زرتشت می‌دانند ولی مسلما این نظر نادرست است.

بنا به روایات زرتشتی اوستا از آغاز تا پایان به توسط زرتشت پیامبر که از طرف خداوند ملهم بود نوشته شده بود از کلمه مغ در آن خبری نیست. و در کتاب مزبور روحانیان زرتشتی آثروان خوانده شده‌اند[۵].

از دوره اسلامی به این طرف کلمه مغ در ادبیات شرقی به معنی آتش‌پرستان پایهٔ بسیاری از اصطلاحات و نام‌های جغرافیایی شرق را تشکیل می‌دهد[۶]. محتملا سرزمین قبیله‌مغان ناحیه رغه که در قرون وسطا ری خوانده می‌‌شد و یکی از شهرهای عمدهٔ ماد بشمار می‌رفت، بوده است.

تفاوت مغان با آثروانان

به گفته یوهانس هرتل مغان کاهنان کیش قدیمی و پرستش خدایان طبیعی یعنی دیوان بوده‌اند که زرتشت آن دین را رد و نفی کرده بود. ولی چون مغان موفقیت کیش زرتشت را دیدند به ظاهر به آن دین گرویدند تا از درون آن را متلاشی کنند و عملا معتقدات خویش را جایگزین آن سازند. هرتل هرچه به نظرش در کیش زرتشت منفی است به حساب مغان می‌گذارد اساس دینی و فلسفی زرتشت را به صورت پاک و اخلاقی پیشین آن احیاء می‌نماید.

گمان می‌رود مغان قبیله‌ای بودند که تعلیمات زرتشت در میان آنان پیش از دیگران فایق گشته و رواج یافت[۷] و پس از آن واجد سازمان دینی و دنیوی واحد گشت. اَثروان عنوان رسمیی بود که کاهنان قبیله مغان خود برای خویشتن پذیرفته بودند. و مردم پیرامون فقط با کاهنان (روحانیان) آن قوم سروکار داشتند زیرا هر کاهنی که پیرو تعلیمات زرتشت بود مغ نبود[۸] بدین طریق مغ کلمه‌ای شد مترادف روحانی زرتشتی.

پانویس

  1. مفهوم Rta و Arta از هزارهٔ دوم پ. م. معروف است
  2. اگر معتقد نباشیم که اهورامزدا نخست توسط زراتوشترا
  3. وی اولین کسی بود در یونان که جداً به تعلیمات مغان (مجوسان) علاقه ورزید
  4. اخبار متعدد مبنی بر اینکه زرتشت پادشاه باکتریا و معاصر نین و سمیرامیس بود از کتسیاس ریشه می‌گیرد
  5. Aὓravan به استثنای یک جای مشکوک (یسنه) V, LXV که شاید منظور آن بالکل Moγuδbiš دشمن مغان؛ یا از maga به معنی «شرکت»، «جمع مودت» بوده باشد؟
  6. دشت مغان، قلعه مغ، مغستان
  7. صرف‌نظر از اینکه کیش مزبور در کجا پدید آمد
  8. ولی هر مغ کاهن بود

جستارهای وابسته

منابع

  • دیاکونوف، ایگور میخائیلوویچ (۱۳۸۶). تاریخ ماد. ترجمهٔ کریم کشاورز. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۶-۵.

پیوند به بیرون