جی. رابرت اوپنهایمر

رابرت اوپنهایمر
رابرت اوپنهایمر، ۱۹۴۴
زادهٔ	۲۲ آوریل ۱۹۰۴ نیویورک سیتی، نیویورک، ایالات متحده
درگذشت	۱۸ فوریهٔ ۱۹۶۷ (۶۲ سال) پرینستون، نیوجرسی
ملیت	آمریکایی
شهروندی	آمریکا
محل تحصیل	دانشگاه هاروارد دانشگاه کمبریج دانشگاه گوتینگن
شناخته‌شده برای	«پدر بمب اتمی» جنگ‌افزار هسته‌ای Tolman-Oppenheimer-Volkoff limit Oppenheimer-Phillips process Born–Oppenheimer approximation
جایزه(ها)	جایزه انریکو فرمی (۱۹۶۳)
پیشینه علمی
شاخه(ها)	فیزیک نظری
محل کار	پروژه منهتن دانشگاه کالیفرنیا، برکلی موسسه فناوری کالیفرنیا موسسه مطالعات پیشرفته دانشگاه کمبریج
استاد راهنما	ماکس برن
امضاء

جولیوس رابرت اوپنهایمر (به انگلیسی: Julius Robert Oppenheimer) ‏ (۲۲ آوریل ۱۹۰۴ در نیویورک–۱۸ فوریه ۱۹۶۷ در پرینستون، نیوجرسی)، فیزیکدان نظری آمریکایی و استاد دانشگاه برکلی بود. وی همراه با انریکو فرمی، به خاطر نقشش در پروژه منهتن، پروژه‌ای در زمان جنگ جهانی دوم که به ساخت اولین بمب اتمی منجر شد، در جهان به عنوان «پدر بمب اتمی» شناخته شده است.ایشان که ریاست پروژه منهتن را برعهده داشت با هدایت و برنامه ریزی اولین بمب اتمی باعث شد که فرآیند های فوق بحرانی هسته ای به وقوع بپیوندد و هیروشیما به طور کامل نابود گردد

زندگی

اوپنهایمر، سال ۱۹۰۴ در یک خانواده یهودی-آلمانی مهاجر در نیویورک-آمریکا به دنیا آمد. پدرش یک وارد کننده ثروتمند لباس بود که در سال ۱۸۸۸ از آلمان به آمریکا مهاجرت کرده بود. برادر کوچک وی، فرانک اوپنهایمر نیز فیزیکدان بود.

رابرت اوپنهایمر، فیزیک، شرقشناسی، زبانشناسی و شیمی را در دانشگاه هاروارد زیر نظر پرسی ویلیام بریجمن فیزیکدان معروف امریکایی تحصیل کرد و با درجه ممتاز فارغ‌التحصیل شد. سپس برای ادامه تحصیل به کمبریج رفت که آنجا با ارنست رادرفورد آشنا شد. دِر گوتینگن (آلمان) با نیلز بوهر و ادوارد تلر همکاری کرد و با فیزیکدان مشهور انگلیسی پاول دیراک شریکی زندگی می‌کرد. به این ترتیب وی در گوتینگن، دکترای خود را سال ۱۹۲۷ تحت نظر ماکس بورن به پایان رسانید. او همچنین تقریب بورن-اپنهایمر را گسترش داد که هم اکنون در فیزیک کوانتومی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ و همچنین در معادله تولمن-اوپنهایمر-ولکوف نیز تاثیر بسزایی داشته است. پس از بازگشت از اروپا، همزمان دانشیاری در دانشگاه برکلی و مؤسسه فناوری کالیفرنیا (کل تک) به او پیشنهاد شد و او از ۱۹۲۹ تا ۱۹۴۳ در این دو دانشگاه به تدریس و تحقیق پرداخت.

لزلی گروز که از سوی ارتش آمریکا مدیریت پروژه منهتن را بر عهده گرفته بود، از دانشگاههای مختلف آمریکا بازدید کرد، از جمله از تحقیقات ارنست لاورنس در برکلی که سایکلوترون را ابداع کرده بود. گروز همچنین در برکلی با اوپنهایمر مصاحبه کرد و چون او را فردی قابل و تیزفهم یافت او را به سمت مدیریت علمی پروژه منهتن منصوب کرد. ارتش آمریکا و اف بی آی از سابقه چپ گرایانه اوپنهایمر آگاه بودند، اما با اصرار گروز، از طرح این مسایل چشم پوشی کردند. اوپنهایمر، بین سالهای ۱۹۴۳-۱۹۴۵، پروژه منهتن را رهبری می‌کرد، که هدف آن تولید اولین بمب اتمی در لوس آلاموس در ایالت نیومکزیکوی آمریکا بود. پس از پایان جنگ جهانی دوم، او به کل تک بازگشت اما پس از مدت کوتاهی در ۱۹۴۷ به پیشهاد لویس استراوس، به مدیریت موسسه مطالعات پیشرفته منصوب شد و تا ۱۹۶۶ مدیر این موسسه بود. در اوج دوران مک کارتیسم، در سال ۱۹۵۴، لویس استراوس، Lewis Strauss، رئیس هیت مدیره کمسیون انرژی اتمی امریکا (AEC)، که شواهدی بر جاسوسی شورویها از برنامه اتمی آمریکا داشت و به خاطر پیشینه چپ گرایانه اوپنهایمر، مخالفتهای اوپنهایمر با توسعه اتمی آمریکا، خصوصاً توسعه بمب هیدروژنی، به او مشکوک بود، یک دوره سوال و جواب یک‌ماهه از اوپنهایمر برگزار کرد و در نهایت اجازه‌های امنیتی او را لغو کرد. از جمله اتهامات اوپنهایمر، تعلل او در لو دادن یکی از دوستان کمونیستش، هوکان کاوالیر Haakon Chevalier بود که به او پیشنهاد انتقال اطلاعات به شوروی داده بود. لغو اجازه امنیتی اوپنهایمر به معنای پایان دادن همکاری اوپنهایمر با دولت آمریکا در پروژه‌های سری بود. البته اوپنهایمر همچنان مدیر موسسه مطالعات پیشرفته بود و به فعالیتش در آن مرکز ادامه داد. با به قدرت رسیدن دموکراتها (جان اف کندی) و پایان دوران مک کارتیسم، در سال ۱۹۶۳ جایزه انریکو فرمی که بالاترین عنوان از طرف سازمان انرژی اتمی آمریکا بود، به اوپنهایمر اعطا شد.

فیلم و کتاب درباره زندگی اوپنهایمر

سریال تلویزیونی با عنوان "اوپنهایمر" ساخت ۱۹۸۰ بی‌بی‌سی، برنده سه جایزه بفتا شد. فیلم مستند "فردای ترینیتی" (The Day After Trinity) نامزد جایزه اسکار و برنده جایزه پی بادی شد. علاوه بر سینما و تلویزیون، زندگینامه‌های بسیاری در مورد اوپنمهایمر منتشر شده است. از جمله کتاب "پرومته آمریکایی، توفیق و تراژدی جی. رابرت اوپنهایمر" نوشته کای بیرد و مارتین شروین به سال ۲۰۰۵ که در سال ۲۰۰۶ برنده جایزه پولیتزر در زمینه زندگینامه شده است. نویسنده آلمانی، هاینار کیپهارتHeinar Kipphardt، بر اساس بازجوییهای اوپنهایمر نمایشنامه ای با عنوان "قضیه رابرت اوپنهایمر" (In der Sache J. Robert Oppenheimer) در ۱۹۶۴ منتشر کرد که در ایران با ترجمه نجف دریابندری از سوی انتشارات خوارزمی منتشر شده است.