فاخته: تفاوت میان نسخهها
برچسب: حذف حجم زیادی از مطالب منبعدار |
خنثیسازی ویرایش 17319545 توسط 151.246.163.72 (بحث)، ابرابزار |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{بهبود منبع}} |
{{بهبود منبع}} |
||
{{جعبه اطلاعات آرایه زیستی |
{{جعبه اطلاعات آرایه زیستی |
||
| نام= فاخته |
| نام= فاخته |
||
| وضعیت= LC |
| وضعیت= LC |
||
| سامانه وضعیت= iucn3.1 |
| سامانه وضعیت= iucn3.1 |
||
خط ۹: | خط ۹: | ||
| اثر = BirdLife International 2012 |
| اثر = BirdLife International 2012 |
||
| سال= ۲۰۱۲ |
| سال= ۲۰۱۲ |
||
| ناشر = |
| ناشر = [[سیاهه قرمز اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت|IUCN Red List of Threatened Species]]. Version 2012.1 |
||
| زبان = en |
| زبان = en |
||
| تاریخ بازبینی =16 February 2013}}</ref> |
| تاریخ بازبینی =16 February 2013}}</ref> |
||
|تصویر = Cuculus canorus vogelartinfo chris romeiks CHR0791 cropped.jpg |
|تصویر = Cuculus canorus vogelartinfo chris romeiks CHR0791 cropped.jpg |
||
|عنوان تصویر = |
|عنوان تصویر = |
||
| فرمانرو= [[جانوران]] |
| فرمانرو= [[جانوران]] |
||
| شاخه= [[طنابداران]] |
| شاخه= [[طنابداران]] |
||
| رده= [[پرندگان]] |
| رده= [[پرندگان]] |
||
| راسته= [[کوکوسانان]] |
| راسته= [[کوکوسانان]] |
||
| زیرراسته = |
| زیرراسته = |
||
| خانواده= [[کوکو (پرنده)|کوکویان]] |
| خانواده= [[کوکو (پرنده)|کوکویان]] |
||
| زیرخانواده = |
| زیرخانواده = |
||
| تبار = |
| تبار = |
||
| وضعکننده تبار = |
| وضعکننده تبار = |
||
| سرده = |
| سرده = [[کوکو (سرده)|کوکوها]] |
||
| گونه = '''''C. canorus''''' |
| گونه = '''''C. canorus''''' |
||
| نام دوجملهای = ''Cuculus canorus'' |
| نام دوجملهای = ''Cuculus canorus'' |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
[[پرونده:Cuculus canorus vogelartinfo.jpg|بندانگشتی|300px|در حال پرواز]] |
[[پرونده:Cuculus canorus vogelartinfo.jpg|بندانگشتی|300px|در حال پرواز]] |
||
'''فاخته''' {{علمی|Cuculus canorus}}؛{{مدرک}} که '''کوکوی معمولی''' یا '''کوکوی اروپایی''' نیز نامیده میشود{{مدرک}}، [[پرنده|پرندهای]] از خانواده [[کوکو (پرنده)|کوکو]] راسته [[کوکوسانان]] است که در [[اروپا]]، [[آسیا]]، و [[آفریقا]] زندگی و مهاجرت میکند.<ref>{{یادکرد|نویسنده = |نشانی=http://blx1.bto.org/birdfacts/results/bob7240.htm|عنوان=Cuckoo ''Cuculus canorus''| ناشر =BTO BirdFacts|تاریخ = |تاریخ بازبینی=16 February 2013|زبان=en}}</ref> فاخته رنگ شبیه کبوتر و کمی |
'''فاخته''' {{علمی|Cuculus canorus}}؛{{مدرک}} که '''کوکوی معمولی''' یا '''کوکوی اروپایی''' نیز نامیده میشود{{مدرک}}، [[پرنده|پرندهای]] از خانواده [[کوکو (پرنده)|کوکو]] راسته [[کوکوسانان]] است که در [[اروپا]]، [[آسیا]]، و [[آفریقا]] زندگی و مهاجرت میکند.<ref>{{یادکرد|نویسنده = |نشانی=http://blx1.bto.org/birdfacts/results/bob7240.htm|عنوان=Cuckoo ''Cuculus canorus''| ناشر =BTO BirdFacts|تاریخ = |تاریخ بازبینی=16 February 2013|زبان=en}}</ref> فاخته رنگ شبیه کبوتر و کمی کوچکتر از آن که دور گردنش طوقی سیاه دارد.<ref>لغت نامه دهخدا</ref> |
||
آواز فاخته نرم و |
آواز فاخته نرم و حزنانگیز و شبیه کلمه «کو کو» است. این آواز اغلب در آغاز فصل بهار شنیده میشود. بیشتر مردم تصور میکنند پرندهٔ ماده آواز میخواند، ولی اینطور نیست، و پرندهٔ نر آواز میخواند. فاخته نر و ماده شیبه هم نیستند. رنگ فاخته نر مایل به خاکستری سیاه است، درحالی که پرندهٔ ماده پرهای خاکستری فاتح رنگ با لکههای سفید دارد. فاخته ماده نمیتواند آواز بخواند. |
||
فاخته از نظر اندازه جزو پرندگان متوسط و جزو حیوانات کوچک طبقهبندی میشوند. برخی کبوتران مانند [[کبوتر جنگلی]] و [[کبوتر کوهپایه]] نیز در برخی منابع فاخته نامیده شدهاند. |
فاخته از نظر اندازه جزو پرندگان متوسط و جزو حیوانات کوچک طبقهبندی میشوند. برخی کبوتران مانند [[کبوتر جنگلی]] و [[کبوتر کوهپایه]] نیز در برخی منابع فاخته نامیده شدهاند. |
||
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
{{پایان شعر}} |
{{پایان شعر}} |
||
;فرهنگ عرب |
|||
نام فاخته از کلمه عربی ''فَختِ'' گرفته شده است. [[کنار]] میوه درخت [[سدر]] است. این درخت در ایام بهار در خوزستان میوه میدهد. مردم [[عرب خوزستان]] در فرهنگ عامه خود بر این باورند که فاختهٔ مادر هنگام رسیدن میوه درختُ کنار، میخواهد در دهان جوجه اش میوه کنار بگذارد. |
|||
فاختهٔ کوچک به دلیل وجود یک دانهٔ درشت در گلویش نمیتواند کنار را ببلعد. مادر این پرنده هر چه سعی میکند به جوجه اش غذا بدهد به نتیجه نمیرسد، به همین دلیل در رثای جوجه اش شروع به نالیدن میکند که این ناله در بین مردم به صورت شعری کوتاه حفظ شده است. (''یا فاختی، یا فاختی، یا بنتی، طاح النبگ ما ذگتی''). |
|||
این قطعه کوتاه را کوچک و بزرگ از پیرزن کهنسال کنار درب تکیدهٔ خانه نشسته تا کودک آوازه خوان هنگام بازگشت از مدرسه و مادری برای نوزاد شیرخواره اش به عنوان لالایی میخوانند. |
|||
نام فاخته معرب واژه ی پارسی پاخته می باشد. است. |
|||
پرنده مادر شعری را به صورت آواز برای فاخته کوچکش میخواند. پرنده مادر این شعر را به عربی این گونه تکرار میکند (''یا فاختی، یا فاختی، یا بنتی، طاح النبگ ما ذگتی'') به معنای ای فاخته، ای فاخته، ای دخترم، میوه کنار رسید و تو آن را نچشیدی. |
|||
این است که همه ساله این پرنده در فصل بهار برای جوجه اش میخواند که نشان از توجه مردم آن زمان به طبیعت را دارد. اما این شعر در بخشهای دیگر [[عرب]] نشین به شکلی دیگر خوانده میشود و در آن مناطق به جای اینکه فاخته مادر به میوه کنار اشاره بکند، به درخت نخل و میوه رطب اشاره دارد و میگوید: «یا فاختی، یا بنتی، '''طاح الرطب''' ما ذگتی» یعنی ای فاخته، دخترم، رطب {میوه نخل} رسید و تو آن را نچشیدی.<ref>[http://anthropology.ir/node/14241 انسانشناسی و فرهنگ، قاسم منصور آل کثیر]</ref><ref>دکتر:، العلوی، هادی، «''(عالم الطیور والحیوانات) ''»، دارالعودة، بیروت، لبنان، چاپ سال ۱۹۸۸ مبلادی به (عربی).</ref><ref>طاءالله، سمیر، ''(موسوعة المعلومات العامة) ''. دار عطاءالله للنشر والتوزیع، بیروت، لبنان، چاپ هشتم، سال انتشار ۱۹۸۴ میلادی به (عربی).</ref> |
|||
در لسان العرب آمده است که الفاخِته مفرد فواخت است و آن نوعی از کبوتران طوقی است. همچنین ابن بری و او از ابن جوالیقی ذکر کرده که کلمه فاخته از واژهَ فختِ که به معنی نور مهتاب است گرفته شده.{{مدرک}} |
|||
== منابع == |
== منابع == |
نسخهٔ ۱۰ ژوئن ۲۰۱۶، ساعت ۱۶:۲۶
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
فاخته | |
---|---|
وضعیت حفاظت | |
ردهبندی علمی | |
فرمانرو: | جانوران |
شاخه: | طنابداران |
رده: | پرندگان |
راسته: | کوکوسانان |
تیره: | کوکویان |
سرده: | کوکوها |
گونه: | C. canorus |
نام دوبخشی | |
Cuculus canorus لینه، ۱۷۵۸
|
فاخته (نام علمی: Cuculus canorus)؛[نیازمند منبع] که کوکوی معمولی یا کوکوی اروپایی نیز نامیده میشود[نیازمند منبع]، پرندهای از خانواده کوکو راسته کوکوسانان است که در اروپا، آسیا، و آفریقا زندگی و مهاجرت میکند.[۲] فاخته رنگ شبیه کبوتر و کمی کوچکتر از آن که دور گردنش طوقی سیاه دارد.[۳]
آواز فاخته نرم و حزنانگیز و شبیه کلمه «کو کو» است. این آواز اغلب در آغاز فصل بهار شنیده میشود. بیشتر مردم تصور میکنند پرندهٔ ماده آواز میخواند، ولی اینطور نیست، و پرندهٔ نر آواز میخواند. فاخته نر و ماده شیبه هم نیستند. رنگ فاخته نر مایل به خاکستری سیاه است، درحالی که پرندهٔ ماده پرهای خاکستری فاتح رنگ با لکههای سفید دارد. فاخته ماده نمیتواند آواز بخواند.
فاخته از نظر اندازه جزو پرندگان متوسط و جزو حیوانات کوچک طبقهبندی میشوند. برخی کبوتران مانند کبوتر جنگلی و کبوتر کوهپایه نیز در برخی منابع فاخته نامیده شدهاند.
فاخته تخم خود را در آشیانهٔ پرندگان دیگر میگذارند تا پرندهٔ صاحب لانه، جوجه را بزرگ کند. کاری که جوجهگذاری انگلی نامیده میشود. غذای این پرنده را حشرات و از جمله کرم ابریشم پشمالو، که برای پرندگان دیگر طعمه دلانگیزی نیست، تشکیل میدهد. او همچنین گاه اقدام به خوردن تخم پرندگان و جوجههایشان میکند.
فاخته و فرهنگ عامه
- ادبیات فارسی
آن قصر که بر چرخ همی زد پهلو | بر درگه آن شهان نهادندی رو | |
دیدیم که بر کُنگُره اش فاختهای | بنشسته و میگفت که: کوکو کوکو؟ |
- فرهنگ عرب
نام فاخته از کلمه عربی فَختِ گرفته شده است. کنار میوه درخت سدر است. این درخت در ایام بهار در خوزستان میوه میدهد. مردم عرب خوزستان در فرهنگ عامه خود بر این باورند که فاختهٔ مادر هنگام رسیدن میوه درختُ کنار، میخواهد در دهان جوجه اش میوه کنار بگذارد. فاختهٔ کوچک به دلیل وجود یک دانهٔ درشت در گلویش نمیتواند کنار را ببلعد. مادر این پرنده هر چه سعی میکند به جوجه اش غذا بدهد به نتیجه نمیرسد، به همین دلیل در رثای جوجه اش شروع به نالیدن میکند که این ناله در بین مردم به صورت شعری کوتاه حفظ شده است. (یا فاختی، یا فاختی، یا بنتی، طاح النبگ ما ذگتی).
این قطعه کوتاه را کوچک و بزرگ از پیرزن کهنسال کنار درب تکیدهٔ خانه نشسته تا کودک آوازه خوان هنگام بازگشت از مدرسه و مادری برای نوزاد شیرخواره اش به عنوان لالایی میخوانند.
پرنده مادر شعری را به صورت آواز برای فاخته کوچکش میخواند. پرنده مادر این شعر را به عربی این گونه تکرار میکند (یا فاختی، یا فاختی، یا بنتی، طاح النبگ ما ذگتی) به معنای ای فاخته، ای فاخته، ای دخترم، میوه کنار رسید و تو آن را نچشیدی.
این است که همه ساله این پرنده در فصل بهار برای جوجه اش میخواند که نشان از توجه مردم آن زمان به طبیعت را دارد. اما این شعر در بخشهای دیگر عرب نشین به شکلی دیگر خوانده میشود و در آن مناطق به جای اینکه فاخته مادر به میوه کنار اشاره بکند، به درخت نخل و میوه رطب اشاره دارد و میگوید: «یا فاختی، یا بنتی، طاح الرطب ما ذگتی» یعنی ای فاخته، دخترم، رطب {میوه نخل} رسید و تو آن را نچشیدی.[۴][۵][۶]
در لسان العرب آمده است که الفاخِته مفرد فواخت است و آن نوعی از کبوتران طوقی است. همچنین ابن بری و او از ابن جوالیقی ذکر کرده که کلمه فاخته از واژهَ فختِ که به معنی نور مهتاب است گرفته شده.[نیازمند منبع]
منابع
- ↑ "Cuculus canorus", BirdLife International 2012 (به انگلیسی), IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.1, 2012, retrieved 16 February 2013
- ↑ Cuckoo Cuculus canorus (به انگلیسی), BTO BirdFacts, retrieved 16 February 2013
- ↑ لغت نامه دهخدا
- ↑ انسانشناسی و فرهنگ، قاسم منصور آل کثیر
- ↑ دکتر:، العلوی، هادی، «(عالم الطیور والحیوانات) »، دارالعودة، بیروت، لبنان، چاپ سال ۱۹۸۸ مبلادی به (عربی).
- ↑ طاءالله، سمیر، (موسوعة المعلومات العامة) . دار عطاءالله للنشر والتوزیع، بیروت، لبنان، چاپ هشتم، سال انتشار ۱۹۸۴ میلادی به (عربی).
پیوند به بیرون
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ فاخته موجود است. |
- تصاویر و ویدیوهای فاخته در ARKive