قوس (معماری): تفاوت میان نسخهها
مازیار کیوان (بحث | مشارکتها) |
|||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
# قمی پوش و پانیز |
# قمی پوش و پانیز |
||
# چمله |
# چمله |
||
== |
== بخش های مختلف چفد == |
||
* تیزه |
* تیزه: به رأس چفد که بالاترین نقطه آن است گفته میشود. |
||
* افریز: به دهانه |
* افریز: به دهانه چفد گویند، فاصله بین دو پاکار. |
||
* [[افراز (معماری)|افراز]]: به |
* [[افراز (معماری)|افراز]]: به بلندای چفد گفته میشود، فاصله بین پاکار تا تیزه. |
||
* شکرگاه: به زاویه ۲۲٫۵ درجه |
* شکرگاه: به زاویه ۲۲٫۵ درجه چفد شکرگاه گفته میشود، اولین شکافتها و خرابیها در این نقطه مشخص میشود، در شکرگاه بیشترین نیروی رانشی را داریم. |
||
* ایوارگاه: به زاویه ۶۷٫۵ درجه قوس ایوارگاه میگویند، ایوارگاه نقطهای است که بیشترین نیروی فشاری |
* ایوارگاه: به زاویه ۶۷٫۵ درجه قوس چفد ایوارگاه میگویند، ایوارگاه نقطهای است که بیشترین نیروی فشاری چفد را داریم. |
||
* شانه: به فاصله بین شکرگاه تا ایوارگاه شانه |
* شانه: به فاصله بین شکرگاه تا ایوارگاه شانه گویند. |
||
* بالِنج یا کناله: به بخش میان پاکار تا شکرگاه |
* بالِنج یا کناله: به بخش میان پاکار تا شکرگاه گویند. |
||
* [[پاکار]]: به پای چفد گویند، جایی که |
* [[پاکار]]: به پای چفد گویند، جایی که چفد از آنجا شروع میشود. |
||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
نسخهٔ ۱۵ مارس ۲۰۱۶، ساعت ۱۰:۱۱
چَفد یا چَفت، قوس یا جسمی است منحنی شکل برای ایجاد پوشش یکپارچه آسمانه(سقف) بر روی دهانه ها. در معماری ایرانی از چفد در گنبدسازی و تاق سازی فراوان بهره برده شده است.
انواع
چفدها به دو دسته کلی باربر و غیر باربر تقسیم میشوند.[۱]
چفدهای باربر
چفدهای باربر گروهی هستند که از تکرارشان طاقهای باربر و از دورانشان گنبدهای وسیع بوجود میآیند. در ایران بعد از اسلام این چفدها تا دهانههای بالاتر از ۱۶ گز را نیز در بر گرفتهاند (گز کوچک = ۹۴ سانتیمتر و گز سلطانی = ۱۰۶٫۶ سانتیمتر) و همانطور که از نامشان پیداست، قادرند بارهای وارده را بر خود به خوبی تحمل کنند.
- انواع چفدهای باربر
- چفد پنج اوهفت
- چمانه = بیان = دو لنگه (بیان = چفد)
- شبدر یا شبدری
- بیز یا هلوچین
- بستو (کوزه = بستو)
- چفد سروک
چفدهای ناباربر
این گونه چفدها بارهای وارد بر خود را تحمل نکرده، لذا بیشتر جنبه آمودی دارند یا در دهانههای کوچک (حداکثر تا ۳ گز) بکار رفتهاند و دلایل انتخاب آنها زیبایی، و سادگی آنهاست و اگر در بعضی نقاط به عنوان قوس باربر اجرا گشتهاند، اغلب شکسته و خطراتی تولید کردهاند.
- انواع چفدهای ناباربر
- شاخ بزی
- سه بخشی
- کلیل
- قمی پوش و پانیز
- چمله
بخش های مختلف چفد
- تیزه: به رأس چفد که بالاترین نقطه آن است گفته میشود.
- افریز: به دهانه چفد گویند، فاصله بین دو پاکار.
- افراز: به بلندای چفد گفته میشود، فاصله بین پاکار تا تیزه.
- شکرگاه: به زاویه ۲۲٫۵ درجه چفد شکرگاه گفته میشود، اولین شکافتها و خرابیها در این نقطه مشخص میشود، در شکرگاه بیشترین نیروی رانشی را داریم.
- ایوارگاه: به زاویه ۶۷٫۵ درجه قوس چفد ایوارگاه میگویند، ایوارگاه نقطهای است که بیشترین نیروی فشاری چفد را داریم.
- شانه: به فاصله بین شکرگاه تا ایوارگاه شانه گویند.
- بالِنج یا کناله: به بخش میان پاکار تا شکرگاه گویند.
- پاکار: به پای چفد گویند، جایی که چفد از آنجا شروع میشود.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ کیانی، محمد یوسف، معماری ایران دوره اسلامی، انتشارات سمت، 1385