داعش

دولت اسلامی نام پیشین: دولت اسلامی عراق و شام (به عربی: الدولة الإسلامية) داعش
پرچم داعش نشان ملی
شعار: «(به عربی: باقِيَة وتَتَمَدَّدُ)» (ماندگار و روبه‌گسترش)
کنترل توسط حکومت عراق   کنترل توسط حکومت سوریه   کنترل توسط داعش   کنترل توسط کردستان عراق   کنترل توسط کردستان سوریه   کنترل توسط معارضین سوری   کنترل توسط جبهه النصره
وضعیت	کشور خودخوانده
پایتخت	رقه
بزرگترین شهر	موصل
زبان(های) رسمی	عربی
حکومت	خلافت اسلامی
•  • خلیفه • نخست‌وزیر	• ابوبکر بغدادی • ابوعبدالله حسینی
بنیان‌گذاری	۱۳ دی ۱۳۹۲ (۳ ژانویهٔ ۲۰۱۴) ۸ تیر ۱۳۹۳
واحد پول	دینار داعش
منطقه زمانی	یوتی‌سی+۳
گاه‌شماری	هجری قمری

دولت اسلامی عراق و شام
الدولة الاسلامیة
پرچم دولت اسلامی عراق و شام
رهبران	ابومصعب الزرقاوی  † ابوحمزه المهاجر † ابوعمر البغدادی † ابوبکر البغدادی فاضل احمد الحیالی  †
تاریخ فعالیت	۲۰۰۳-تا کنون
مقر	بعقوبه (عراق)، رقه (سوریه)
مناطق فعالیت	عراق سوریه
ایدئولوژی	جهادگرایی سلفی، شیعه‌ستیزی، وهابی‌گری، خلیفه جهانی
بخشی از	القاعده (از ۲۰۰۴)
مخالفان	نیروهای مسلح سوریه ارتش آزاد سوریه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیروهای مسلح ملی سوریه نیروهای مسلح عراق نیروهای چندملیتی در عراق (۲۰۰۴–۲۰۰۹) نیروهای ایالات متحده در عراق (۲۰۱۰–۲۰۱۱) شوراهای بیداری حزب‌الله لبنان(گردان‌های حزب‌الله عراق) جبهه انقلابیون سوریه ارتش مجاهدین جبهه النصره انصار الاسلام جماعت انصار السنا پیش‌مرگ
درگیری‌ها و جنگ‌ها	جنگ عراق جنگ داخلی سوریه درگیری‌های انبار حمله به شمال عراق روزشمار حمله به شمال عراق نبرد سنجار (۲۰۱۴) شورش در صحرای سینا حملات نوامبر ۲۰۱۵ پاریس

دولت اسلامی عراق و شام (به عربی: الدولة الاسلامیة فی العراق والشام) با نام اختصاری داعش یک گروه ستیزه جوی جهادگرای سلفی است که پیروی یک آموزه بنیادگرای وهابی از اسلام سنی است.

این گروه که از ژوئیهٔ ۲۰۱۴ ادعای خلافت جهانی کرده است خود ر دولت اسلامی (به عربی: الدولة الاسلامیة) می‌نامد و بخش‌های بزرگی از شمال عراق و شرق سوریه را با جمعیت‌های ۲٫۸ و ۸ میلیون نفر و بخش‌های کوچکی را در لیبی، نیجریه و افعانستان در تصرف خود دارد. این گروه به رهبری ابوبکر البغدادی از مجاهدین سلفی جداشده از شبکهٔ القاعده تأسیس شده و با دولت‌های عراق و سوریه و دیگر گروه‌های شورشی مخالف دولت سوریه وارد جنگ شده‌است. داعش یکی از رادیکال‌ترین گروه‌های اسلام‌گرا در خاورمیانه است. آن‌ها علاوه بر عراق و سوریه بخش‌هایی از لیبی و نیجریه را نیز در کنترل خود دارند و گروه‌های هم‌پیمان آن در نقاط دیگر دنیا مثل افغانستان و آسیای جنوب شرقی نیز فعال هستند.

ریشه داعش به جماعت توحید و جهاد می‌رسد که در سال ۱۹۹۹ به رهبری ابومصعب الزرقاوی تأسیس شد و در سال ۲۰۰۴ به شبکه القاعده پیوست و پس از آن به القاعده عراق معروف شد. این گروه که وارد جنگ با دولت عراق و نیروهای آمریکایی مستقر در عراق شده بود در سال ۲۰۰۶ با چندین گروه اسلام‌گرای دیگر ائتلاف کرده و «مجلس شورای مجاهدین» را تشکیل داد که یک قدرت مهم در استان انبار وسیعترین استان عراق محسوب می‌شد. در ۱۳ اکتبر همین سال مجلس شورا به همراه چند گروه شورشی دیگر «دولت اسلامی عراق» را تشکیل داد. ابوایوب المصری و ابوعمر بغدادی دو رهبر اصلی دولت اسلامی عراق بودند که در ۱۸ آوریل ۲۰۱۰ در عملیات ارتش آمریکا کشته شدند و ابوبکر بغدادی جایگزین آنها شد.

با آغاز جنگ داخلی سوریه نیروهای دولت اسلامی وارد سوریه نیز شدند و در ۸ آوریل ۲۰۱۳ نام «دولت اسلامی عراق و شام» را بر خود نهادند و از آن پس با نام مخفف داعش معروف شدند. آنها به سرعت بخش‌هایی از شمال شرقی سوریه را تصرف کرده و شهر رقه را به عنوان پایتخت خود انتخاب کردند. سپس همزمان با اقدام نظامی در سوریه به عراق حمله کرده و موفق شدند رمادی و فلوجه مهمترین شهرهای استان انبار در عراق را به قلمرو خود اضافه کند. در ژوئن ۲۰۱۴ مهمترین موفقیت داعش با تصرف موصل ـ دومین شهر بزرگ عراق ـ به دست آمد. آنها در ماه‌های بعد نیز پیشروی‌های زیادی داشته و تا خرداد ۱۳۹۴ حدود نیمی از خاک سوریه و بخش‌های شمال غربی عراق را در تصرف خود دارند. داعش در این دوره بخش‌هایی از متصرفات خود را نیز از دست داده و از جمله شهر مهم تکریت را در فروردین ۱۳۹۴ به ارتش عراق و نیروی شبه‌نظامی حشد شعبی که برای جنگ با این گروه تشکیل شده، واگذار کرد داعش در اواسط نوامبر ۲۰۱۵ سنجار را هم از دست داد هم چنین در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۵ رمادی را از دست داد گفته می شود این دومین بار است که این گروه این شهر را از دست داده همچنین دولت عراق اعلام کرد که عملیات بعدی آنها تصرف موصل دومین شهر بزرگ عراق است و افزود که بعد از یک یا دو سال داعش را از عراق بیرون خواهند راند.

این گروه پس از گسترش متصرفات خود در ۲۹ ژوئن ۲۰۱۴ اعلام کرد که از این پس نام آن «دولت اسلامی» است و یک خلافت جهانی را تشکیل داده و ابوبکر بغدادی رهبر گروه را نیز به عنوان خلیفه معرفی کرد و فعالیت‌های حکومتی خود را گسترش داد (از جملهٔ این اقدام‌ها چاپ اسکناس با واحد دینار داعش و گذرنامه، درست کردن پلیس، صدور نفت، راه‌اندازی شبکهٔ تلویزیون، برگزاری گشت‌های گردشگری است). هرچند ریشه داعش به گروه‌های مرتبط با شبکه القاعده می‌رسد اما با جبههٔ نصرت شاخه رسمی القاعده در سوریه وارد جنگ شده‌است و القاعده بارها نسبت داعش به خود را رد کرده‌است. شکاف بین القاعده و داعش به سال ۲۰۱۳ میلادی برمی‌گردد. الظواهری در این سال بعد از اینکه گروه داعش به بدرفتاری با شهروندان سوری و شورشیان رقیب متهم شد از این گروه خواست، فعالیت‌های خود را روشن سازد. ایمن الظواهری در گفتگویی اتهام‌ها در مورد این که بشار اسد، رئیس جمهور سوریه ممکن است برای ایجاد آشوب به داخل گروه‌های جهادی نفوذ کرده باشد را رد کرد و گفت: «اگر من دستور بدهم با برادران مجاهدت بجنگ، از من اطاعت نکن. اگر من دستور بدهم که خود را میان برادران مجاهدت منفجر کن از من پیروی نکن.»

نام

نام‌های تاریخی

این گروه از زمان تأسیسش در سال ۱۹۹۹ توسط تندروی اردنی ابومصعب الزرقاوی به عنوان جماعت توحید و جهاد نام‌های گوناگونی داشته است. وقتی الزرقاوی در سال ۲۰۰۴، با اسامه بن لادن بیعت کرد، نام گروه را بار دیگر به سازمان قاعده الجهاد فی بلاد الرافضین که بیشتر با نام القاعده در عراق شناخته می‌شد، عوض کرد. گرچه این گروه هرگز خود را القاعده در عراق نخواند، این نام سال‌ها به عنوان نام غیررسمی آن بر جای ماند.

نام کنونی

در آوریل ۲۰۱۳، این گروه که به سوریه گسترش یافته بود، نام دولت اسلامیه فی العراق و الشام را اختیار کرد؛ که در آن منظور از شام شام یا سوریه بزرگ است.

نام مخفف داعش به گستردگی از سوی مخالفین عرب زبان این گروه به کار می‌رود، با این حال تا حدی به این دلیل که شبیه واژه عربی دائس و داهش است که معانی منفی دارند، تحقیرآمیز است. بدین دلیل، دولت اسلامی در نواحی تحت کنترل خود استفاده از مخفف داعش را مستوجب مجازات با شلاق یا بریدن زبان می‌داند.

باورها و اندیشه‌ها

داعش در واقع ادامه تشکیلاتی یک گروه از سلفی‌های جهادی در عراق به رهبری ابومصعب زرقاوی می‌باشد. گروه زرقاوی جزو القاعده بود و سال ۲۰۰۶ در عراق کشته شد. او در اعلامیه‌های خود همواره به فتواهای ابن تیمیه استناد می‌کرد. بغدادی نیز خود را پیرو ابن تیمیه می‌داند. ابن تیمیه پدر معنوی همه گروهای جهادی است. افکار او روشن و صریح است. او با مرجعیت عقل بکلی مخالف است مگر اینکه در راستای تأیید نقل و احادیث باشد. او هرگونه تعامل با کفار و مشرکین را حرام می‌داند. او از جمله تفکرات اسلامی شیعیان را نیز مردود و آنها را کافر می‌داند. گروه‌های جهادی برپایی حکومت دینی و اجرای شریعت اسلامی را وظیفه شرعی خود می‌دانند. داعش بخاطر تفسیر و قرائت خشن وهابیت از اسلام و خشونت وحشیانه‌اش برضد شیعه و مسیحیان معروف است و به‌قدری تندرو و سخت‌گیر است که با دیگر گروه‌های اسلام‌گرای سلفی ازجمله جبهه النصره شاخه رسمی القاعده در سوریه نیز درگیر جنگ شده. اولین بار در فوریه ۲۰۱۴ بود که ایمن الظواهری، رهبر القاعده به‌طور رسمی هر گونه انتساب این گروه به القاعده را رد کرد.

داعش در شهرهای تحت سلطه خود از جمله رقه سوریه قوانین سفت و سخت مبتنی بر شریعت را اجرا می‌کند. دستان دزدها در ملاء عام قطع می‌شود، هر روز اعدام‌های گروهی در خیابان رخ می‌دهد و زن‌ها حتی اجازهٔ مراجعه به پزشک هم ندارند. داعش در سوریه بلافاصله دفاتری با عنوان «حسبه» راه‌اندازی کرد تا بر اجرای شریعت اسلام نظارت کند. دفاتر دیگری هم با نام «دعوا» راه‌اندازی شد تا ایدئولوژی داعش را تبیین و تبلیغ کند. نیروهای این گروه اسلام‌گرای تندرو عکسی را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند که نشان می‌داد داعش افرادی را که در مناطق تحت کنترل آن‌ها در سوریه روزه‌خواری کردند، در ملاء عام شلاق زدند. نیروهای این گروه اسلام‌گرای تندرو هرگونه تجارت ساکنان شهرهای تحت کنترل خود به دور از اجازه و کنترل داعش را ممنوع اعلام کردند. در راستای مقرراتی که این‌گروه برای نحوهٔ حجاب اسلامی و لباس زنان وضع کرده‌است، زنان موصل را تهدید کرد در صورت عدم رعایت حجاب کامل و نپوشاندن تمام صورت خود، به شدت مجازات خواهند شد. داعش در بیانیه‌ای اعلام کرده است، شروطی که برای لباس و زینت زنان وضع کرده، تنها برای جلوگیری از فساد و خودنمائی آنان است، و این محدودیت برای آزادی آنها محسوب نمی‌شود، بلکه از ابتذال ممانعت می‌کند. در این بیانیه همچنین آمده است هر کس این مقررات را رعایت نکند و باعث فتنه و فساد شود، بازخواست و به شدت مجازات می‌شود تا جامعه مسلمانان و دین حفظ شود.

به گفته عبدالوهاب فراتی مهمترین دلیل گرایش جوانان مسلمان عرب و غیر عرب به داعش به جذابیت‌های ایدئولوژی آنها بر می‌گردد. ایدئولوژی گروه داعش بسیط و ساده است؛ آنها خود را گرفتار گفتگوهای تئوریک نمی‌کنند. این ایدئولوژی به شدت رادیکال است و محافظه‌کار نیست و سومین ویژگی این ایدئولوژی عمل‌گرایی است. داعش یک و نیم میلیارد مسلمان را در جهان مرتد می‌داند.

موعودگرایی

یکی از باورهای اساسی این گروه اعتقاد به ظهور قریب‌الوقوع مهدی موعود و فرارسیدن آخرت است و تقریباً تمام تصمیمات مهم و قوانین دولت اسلامی، مطالبی که در بیانیه‌ها و اعلامیه‌های خود و بر روی تابلوها، گواهینامه‌ها، سکه‌ها و نوشت‌افزار درج می‌کنند از پیشگویی‌های آخرالزمانی آن‌ها پیروی می‌کند. ریشه این نگاه به نیروهای بنیان‌گذار القاعده عراق برمی‌گردد که در جلسات خصوصی خود مرتب از مشاهده علائم برپایی قیامت صحبت می‌کردند. به گفته ویل مک‌کانتس محقق موسسسه بروکلین که کتابی در مورد فرجام‌گرایی داعشی‌ها نوشته است، یکی از اسلام‌گراهای برجسته عراق در سال ۲۰۰۸ به بن لادن هشدار داده بود که رهبری القاعده در عراق به دست افرادی افتاده که «مرتب در مورد مهدی صحبت می‌کنند و تصمیمات استراتژیک خود را بر همین اساس اتخاذ می‌کنند» به طوریکه القاعده در نامه‌ای به آنها گفته بود که این بحث‌ها را تمام کنند.

اهمیت عجیبی که داعش برای شهر دابق قائل است به همین موضوع برمی‌گردد. دابق روستای بزرگی در شمال حلب است که وقتی نیروهای دولت اسلامی در سال ۲۰۱۴ آن را با هزینه سنگینی به تصرف خود آوردند به طرز جنون‌آمیزی شادمان بودند و جشن می‌گرفتند. در حالیکه دابق در یک منطقه دشتی بدون هیچ اهمیت استراتژیک واقع شده‌است. داعش حتی نشریه رسمی خود را «دابق» نامگذاری کرده تا اهمیت این موضوع را آشکار کند. ارتباط دابق با آخرالزمان به حدیثی بازمی‌گردد که در صحیح مسلم نقل شده که آخرالزمان وقتی فرا می‌رسد که جنگی میان سپاه اسلام و سپاه رومیان در دابق به وقوع می‌پیوندد و مسلمین با وجود تلفات زیاد به پیروزی می‌رسند. کلمه روم به امپراتوری روم شرقی اشاره دارد که اکنون وجود خارجی ندارد و نیروهای دولت اسلامی معتقدند منظور از آن سپاه کفار است و در حال حاضر با آمریکا قابل تطبیق است.

بر اساس روایات آخرالزمانی مورد قبول داعش؛ پس از آن دجال از خراسان ظهور می‌کند و تعداد زیادی از مسلمانان را می‌کشد به طوریکه فقط ۵ هزار نفر از آنها باقی‌مانده و در بیت‌المقدس محاصره می‌شوند. درست در زمانی که دجال آماده می‌شود تا کار آنها را یکسره کند. مسیح به زمین بازمی‌گردد و دجال را از پا درآورده و سپاه مسلمین را به پیروزی می‌رساند.

یکی از احادیث دیگری که از پیامبر در مورد فرارسیدن قیامت نقل شده اینست که زمانی فرا می‌رسد که مردم مدتهاست دیگر در مورد آن صحبت نمی‌کنند. از نظر داعشی‌ها اکنون همین شرایط وجود دارد و در هیچ مسجدی واعظان از این موضوع صحبت نمی‌کنند.

به همین دلیل است که جنگجویان داعشی همواره وعده «فتح روم» را می‌دهند و تمام شماره‌های دابق با نقل قولی از ابومصعب الزرقاوی آغاز می‌شود که در آن از میان بردن سپاه صلیبیون در دابق وعده داده می‌شود. در شماره ۷ دابق مقاله‌ای با عنوان «انقراض محدوده خاکستری» منتشر شد که در آن گفته می‌شود در دوران آخرالزمان دنیا میان مسلمانان مؤمن و دشمنان اسلام تقسیم شده و دیگر محدوده خاکستری میان آن‌ها وجود ندارد. در نتیجه مسلمانانی که از دولت اسلامی پیروی نمی‌کنند -همچون شیعیان، پیروان تصوف و مسلمانان معتقد به دمکراسی- به اردوگاه دشمنان اسلام کشیده خواهند شد. طرفداران دولت اسلامی بر اساس همین اعتقادات خود مشتاقانه انتظار نبرد زمینی با آمریکاییها و متحدانشان را می‌کشند. ورود سپاه آمریکا به جنگ برای آنها به مفهوم فرارسیدن جنگ دابق و صحت پیشگویی‌هایشان خواهد بود.

بسیاری از فعالیت‌های داعش‌ها با هیچ نوع محاسبه عقلانی قابل توجیه نیستند. حکومت‌هایی چون آلمان نازی یا خمرهای سرخ کامبوج سعی می‌کردند جنایات خود را پنهان کنند اما داعش بر عکس با انتشار فیلم‌های متعدد گردن زدن یا فیلم زنده سوزاندن خلبان اردنی همه را به دشمنی با خود برانگیخته‌است. آن‌ها نه تنها با شیعیان، کردها، یزیدی‌ها، مسیحی‌ها و تمام مسلمانانی که با آن‌ها هم‌عقیده نیستند می‌جنگند، بلکه حتی با القاعده نیز وارد نبرد شده‌اند. این رویکرد داعش به این دلیل است که آنها استراتژی خود را بر اساس محاسبات عقلانی تعیین نمی‌کند بلکه سعی دارند هرچه سریعتر جنگ سرنوشت‌ساز دابق برپا می‌شود. جان جهادی جلاد بریتانیایی داعش در فیلم گردن زدن پیتر کاسیگ امدادرسان آمریکایی می‌گوید: ما اولین صلیبی را در دابق دفن می‌کنیم و مشتاقانه منتظر آمدن بقیه سپاهیان شما هستیم»

جغرافیای حضور داعش

دو شورشی عراقی در سال ۲۰۰۶. ریشه دولت اسلامی به جنگجویانی می‌رسد که پس از اشغال عراق با نیروهای آمریکا وارد جنگ شدند

داعش امروزه منطقه وسیعی از سوریه و عراق را در اختیار دارد و هدف آن در قدم اول تصرف تمام عراق و منطقه شامات است. اما شبه‌جزیره عربستان و شمال آفریقا و اندلس تا خراسان بزرگ نیز در نقشه ترسیمی آنها وجود دارد. داعش نخست بار در خلال جنگ داخلی سوریه اعلام موجودیت کرد. آنان با دیگر معارضان مسلح و حتی گروه‌های جهادی مثل النصره درگیر شدند. سپس به عراق نیز وارد شد و فعالیت خود را به آنجا نیز گسترش داد. داعش در سوریه در اویل سال ۲۰۱۴ متحمل شکست‌هایی در مقابل جبهه النصره شد اما در ژوئن ۲۰۱۴ موصل، دومین شهر بزرگ عراق را به تصرف خود درآورده‌است.

نیروهای داعش اکنون بر قسمتهایی شمال غربی سوریه را در تصرف خود دارند. آنها در فروردین ۱۳۹۴ تکریت مرکز استان صلاح‌الدین را از دست دادند اما در اواخر اردیبهشت شهر رمادی مرکز استان انبار و پالمیرا در مرکز سوریه را اشغال کردند.

سوریه

همچنین ببینید: جنگ داخلی سوریه

تا خرداد سال ۱۳۹۴ بیش از نیمی از مساحت سوریه در تصرف دولت اسلامی است. متصرفات داعش عمدتاً در قسمت‌های بیابانی غرب کشور است. رُقه بزرگترین شهر سوریه است که در کنترل داعش قرار دارد و پایتخت خلافت اسلامی داعش نامیده شده است.

لیبی

مقالهٔ اصلی: دولت اسلامی عراق و شام در لیبی

بزرگترین موفقیت دولت اسلامی در خارج از عراق و سوریه، در لیبی به دست آمده‌است. شاخه داعش در لیبی در اکتبر ۲۰۱۴ با تصرف شهر درنه در شرق لیبی اعلام وجود کرد. آنها از فوریه ۲۰۱۵ شهر سرت را نیز در کنترل خود دارند.

صحرای سینا

در نوامبر ۲۰۱۴ بسیاری از جنگجویان عضو گروه انصار بیت‌المقدس با ابوبکر البغدادی بیعت کردند. این گروه در صحرای سینای مصر فعال است و در نوار غزه هم عملیات‌هایی را انجام می‌دهد و پس از الحاق به دولت اسلامی خود را «ولایت سینای دولت اسلامی» می‌نامد همچنین آنها تیموسلاو سالوبیک گروگان کرواسی را در مرداد ۱۳۹۴ وقتی که داعش خواستار آزادی زنان مسلمان از زندان مصر بود اما به نتیجه ای نرسید سربرید.

غرب آفریقا

گروه بوکو حرام که در کشورهای غرب آفریقا به ویژه نیجریه فعال است در مارس ۲۰۱۵ با ابوبکر البغدادی بیعت کرد و از آن پس با نام «ولایت غرب آفریقای دولت اسلامی» شناخته می‌شود.

اردن

گروه دولت اسلامی عراق و شام شاخه دیگری را برای به کار گرفتن اعضای جدید در اردن تأسیس کرد که به گفته مسئولان این گروه هدف این شاخه جدید اعزام نیرو و همچنین ارسال سلاح به کشورهای همجوار است.

افغانستان

فردی به نام ملا عبدالرئوف خادم رهبر شورشیان داعش در افغانستان لقب گرفت که پس از مدتی فعالیت نیمه‌آشکار در مناطق جنوبی افغانستان کشته شد، البته برخی ادعا کردند وی به دست نیروهای نظامی آمریکایی کشته شده است.

نیروی نظامی

خودروهای هاموی ارتش عراق

برآوردهای متفاوتی از تعداد جنگجویان دولت اسلامی شده‌است. سازمان سیا در سپتامبر ۲۰۱۴ تعداد مبارزان این گروه در عراق و سوریه را بین ۲۰ تا ۳۱٫۵ هزار نفر برآورد کرد. دیده‌بان حقوق بشر سوریه در اوت ۲۰۱۴ تعداد جنگجویان آن را ۸۰ هزار نفر (۵۰ هزار در سوریه و ۳۰ هزار در عراق) برآورد کرد. فرمانده ارتش روسیه نیز در دسامبر ۲۰۱۴ اعلام کرد که مطابق برآوردهای ما تعداد نیروهای داعش به ۷۰ هزار نفر می‌رسد.

بیشتر سلاح‌هایی که دولت اسلامی عراق در دوران مبارزه با نیروهای آمریکایی و سایر کشورهای ائتلاف به کار می‌گرفت از زرادخانه‌های حکومت صدام حسین در نقاط مختلف کشور به دست آمده و شامل تفنگ‌های کلاشنیکف، مسلسل پی‌کا و راکت‌اندازهای آرپی‌جی-۷ می‌شد. آنها در دوران جنگ داخلی سوریه و پس از خروج نیروهای آمریکایی از عراق نیروی نظامی خود را با به غنیمت گرفتن حجم عظیمی از سلاح‌های متنوع تقویت کردند. جنگجویان دولت اسلامی از عملیات‌های انتحاری به عنوان یک تاکتیک جنگی مؤثر استفاده می‌کنند و بمب‌های کنار جاده‌ای را در مسیر حرکت کاروان‌های نظامی دشمن تعبیه می‌کنند. خودرو نقلیه اصلی آن‌ها تویوتا لندکروزهایی است که به صورت وانت مسلح درآمده‌اند. این وانت‌ها هم برای جابجایی جنگجویان و هم برای حمل سلاح‌های نیمه‌سنگین استفاده می‌شوند و سرعت بالای آن‌ها باعث می‌شود تا در مقابل حملات هوایی مصونیت داشته باشند.

آنها تعداد زیادی خودرو زره‌پوش هاموی را هم از ارتش عراق به غنیمت گرفته‌اند. به گفته نخست‌وزیر عراق حیدر العبادی داعش پس از فتح موصل حدود ۲۳۰۰ دستگاه هاموی را به غنیمت گرفت. اما هاموی در مقایسه با تویوتا لندکروز به تعمیرات و مراقبت بیشتری نیاز داشته، برخی قطعات یدکی آن تنها از طریق آمریکا قابل تأمین است و مصرف سوخت بالاتری دارد. به همین جهت تئوریسین‌های جنگی داعش شیوه نوینی را برای استفاده از هاموی ابداع کرده‌اند. آن‌ها از هاموی به عنوان یک بمب متحرک برای عملیات انتحاری استفاده می‌کنند. این خودرو به چند دلیل در این نقش بسیار مؤثر واقع شده‌است. نخست اینکه زره هاموی به راحتی در مقابل آتش سبک و متوسط مقاومت می‌کند و به آن اجازه می‌دهد به نیروهای امنیتی عراقی نزدیک شود. دوم اینکه فضای کافی برای قرار دادن حجم زیادی مواد منفجره در آن وجود دارد و سوم اینکه این خودرو به طور گسترده توسط نیروهای عراقی استفاده می‌شود در نتیجه به راحتی با خودروهای خودی اشتباه گرفته می‌شود. نیروهای دولت اسلامی در جریان تصرف شهر رمادی به طرز مؤثری از این شیوه استفاده کردند و موفقیت آن موجب شده تا پس از آن استفاده بیشتری از آن بکنند. به گفته هشام الهشام تحلیلگر نظامی متخصص در امور عراق؛ این تاکتیک می‌تواند تغییر قواعد بازی را موجب شود. نیروهای عراقی باید از این پس به شکل تهاجمی‌تری به خودروهایی که به آنها نزدیک می‌شوند حمله کنند اما این کار بسیار مشکلیست چون نیاز به قابلیت‌های شناسایی و تجسسی بالایی دارد. بزرگترین مشکل ارتش عراق اینست که متوقف کردن یک خودرو انتحاری تقریباً غیرممکن است. اگر کسی اراده منفجر کردن خودش را داشته باشد بالاخره این کار را خواهد کرد. حملات هوایی هم بی‌تاثیر است چون بدون وجود نیروی اطلاعاتی مستقر بر روی زمین آن‌ها نمی‌دانند چه چیزی را باید هدف قرار دهند.

در جدول زیر فهرستی از سلاح‌هایی که استفاده داعش از آنها گزارش شده را ملاحظه می‌کنید:

طبقه	انواع
تفنگ هجومی	کلاشنیکف (مدل‌های آکا-۴۷، آکاام، تایپ ۵۶ چینی و زاستاوا ام۷۰ یوگسلاوی)، تفنگ ام۱۶ و ام۴ کارابین
تیربار	پی‌کا، تیربار سبک آرپی‌دی، تیربار سبک آرپی‌کا، تیربار سبک اف‌ان مینیمی، تیربار سنگین دوشکا، تیربار سنگین ان‌اس‌وی
تفنگ تک‌تیرانداز	دراگانوف، پی‌اس‌ال، موزین ناگان تفنگ جنگ جهانی دومی دوربین‌دار
تفنگ ضدتجهیزات	کااس‌وی‌کا، ژیجانگ ام۹۹
تپانچه	برتا-۹۲، گلاک، ماکارف، اچ‌اس ۲۰۰۰، برونینگ های‌پاور
موشک ضدتانک	اچ‌جی-۸ (پیکان سرخ)، ای‌تی-۴ اسپیگوت، کورنت، موشک تاو، میلان
آرپی‌جی و توپ بدون لگد	آرپی‌جی-۷، ام۷۹ اوسا، تفنگ ۱۰۶
خودرو زره‌پوش جنگی	هاموی، ام۱۱۱۷، ام۱۱۳، ، کوگار، بی‌آردی‌ام-۲، بی‌ام‌پی-۱، ام‌تی‌ال‌بی، ژیک
تانک اصلی میدان نبرد	تی-۵۵، تی-۶۲، تی-۷۲ و ام۱ آبرامز
توپخانه	هویتزر ۱۵۵ م‌م ام ۱۹۸، ۱۳۰ م‌م تایپ ۵۹، ۱۲۲ م‌م دی-۳۰، خودکششی ۱۲۲ م‌م وزدیکا
کاتیوشا	بی‌ام-۲۱ گراد، بی‌ام-۱۴
توپ ضدهوایی	زو-۲۳-۲، خودکششی شیلکا، ۵۷ م‌م اس-۶۰
موشک سام	سام-۷، ایگلا، استینگر، اف‌ان-۶ (پیکان سرخ)

معمای صدها خودروی تویوتای داعش

دولت عراق می‌گوید شدیداً به دنبال این پاسخ است که صدها خودروی شرکت تویوتا را چه کسانی در اختیار گروه داعش قرار داده‌اند. ادوارد لوئیس، یکی از مقامات شرکت تویوتا مستقر در واشنگتن به‌ای بی سی نیوز گفته است که برای این شرکت ردیابی خودروهای مسروقه این شرکت و یا خودروهایی که توسط گروه‌های واسطه خریداری و مجدداً فروخته‌شده‌اند، امکان‌پذیر نیست. سفیر عراق در آمریکا می‌گوید دولت کشور وی معتقد است که اعضای گروه داعش، علاوه بر تغییر کاربری برخی از وانت‌های قدیمی، صدها تویوتای مدل جدید هم خریداری کرده و یا به طریق دیگر به‌دست آورده است. وانت‌های تویوتا هیلوکس و لند کروزهای این شرکت را تقریباً در تمامی ویدئوهای تبلیغاتی گروه داعش در عراق و سوریه می‌توان دید. یک روزنامه استرالیایی در گزارشی اعلام کرد بیش از ۸۰۰ دستگاه تویوتا در سیدنی، بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ مفقودشده است.

تلاش‌های دولت عراق برای ردیابی مسیر دستیابی داعش به این خودروها تاکنون ثمری در برنداشته است.

تعداد نیروهای خارجی

به گزارش گروه مشاوره امنیتی صوفان در آمریکا، تعداد نیروهای خارجی داعش در دسامبر ۲۰۱۵، به ۲۷ هزار نفر رسیده است. این افراد تبعه ۸۶ کشور جهان هستند.

کشور	تعداد عضو پیوسته به داعش (دسامبر ۲۰۱۵)
تونس	۶۰۰۰
عربستان سعودی	۲۵۰۰
روسیه	۲۴۰۰
ترکیه	۲۱۰۰
اتحادیه اروپا	۵۰۰۰
فرانسه	۱۸۰۰
بریتانیا	۷۴۰
آلمان	۷۶۰
اردن	حداقل ۲۰۰۰
جمهوری آذربایجان	حداقل ۱۰۴
استرالیا	۱۲۰
آلبانی	۹۰
بلژیک	۴۷۰
بوسنی و هرزگوین	۳۳۰
کانادا	۱۳۰
چین	۳۰۰
دانمارک	۱۳۰
مصر	حداقل ۶۰۰
فنلاند	۷۰
هند	۲۳
اندونزی	۷۰۰
جمهوری ایرلند	۳۰
اسرائیل	۴۰–۵۰
ایتالیا	۸۷
ژاپن	۹
لبنان	۹۰۰
مقدونیه شمالی	۱۴۶
کوزوو	۲۳۰
قزاقستان	۳۰۰
الجزایر	۱۷۰

منابع مالی

بر اساس تحقیق سال ۲۰۱۵ سازمان Financial Action Task Force پنج منبع مالی عمده دولت اسلامی عراق و شام به ترتیب به شرح زیر است:

• منابع مالی که با اشغال سرزمین‌ها به دست می‌آید مثل کنترل بانک‌ها، ذخایر نفت و گاز، مالیات، اخاذی، و سرقت از منابع سرمایه‌ای
• گروگان‌گیری برای دریافت پول
• اعانه‌هایی که از طریق سازمان‌های غیرانتفاعی دریافت می‌شود
• حمایت‌های مالی و تجهیزاتی که جنگجویان خارجی فراهم می‌کنند
• دریافت سرمایه از طریق شبکه‌های ارتباطی مدرن

وزارت خزانه‌داری آمریکا برآورده کرده که در سال ۲۰۱۴ داعش حدود ۱۰۰ میلیون دلار نفت خام و محصولات پتروشیمی به واسطه‌ها فروخته که آنها هم آن را به ایران و ترکیه قاچاق کرده‌اند یا به دولت سوریه فروخته‌اند. درآمد این سازمان از باج‌گیری برای آزادی گروگان‌ها هم در این سال دست‌کم ۲۰ میلیون دلار برآورد شده‌است. همچنین مالیات‌ها و عوارضی که از مردم ساکن در مناطق تحت کنترل دولت اسلامی گرفته می‌شود منبع درآمد دیگری این گروه است. آن‌ها از حمله به بانک‌ها، غارت و فروش عتیقه، و فروش یا نظارت بر فروش دام و غله هم پول در می‌آورند. دریافت جزیه از مسیحیانی که در این مناطق زندگی می‌کنند و ربودن و فروختن دختران و زنان به‌عنوان برده جنسی هم پول در می‌آوردند. هزاران زن و دختر عضو اقلیت مذهبی یزیدی بعد از تصرف سنجار در شمال عراق برده شدند و در بازار به فروش رسیدند.

افراد مسلح داعش پس از تصرف شهر موصل، دست به غارت بانک‌های این شهر زدند. این گروه موفق شد حدود ۴۲۹ میلیون دلار را از بانک‌های موصل، غارت کند. بدین ترتیب می‌توان گفت داعش در آن زمان به ثروتمندترین گروه تروریستی در جهان تبدیل شد. پیش از تصرف موصل «دارایی نقدی داعش ۸۷۵ میلیون دلار» بوده است. بنا به گزارش گاردین پس از تصرف شهر موصل، دارایی‌های داعش احتمالاً بالغ بر چند میلیارد دلار شد. پس از غارت بانک‌ها و مؤسسات مالی و دست‌یابی به تجهیزات نظامی موصل باید به دارایی‌های پیشین داعش مبلغی حدود یک و نیم میلیارد دلار دیگر را نیز افزود.

صدور نفت

داعش در ۱۴ تیر ۱۳۹۳ نخستین محموله‌های نفت را از میدان نفتی عجیل آغاز و آنها را از منطقه کردستان عراق صادر کرد. داعش ۱۰۰ تانکر نفت خام را به قیمت حدود ۱۲ تا ۱۴ هزار دلار در هر تانکر برای تأمین مالی عملیات‌های خود به فروش رساند. شلال عبدالبابان شهردار منطقه توزخورماتو در بیانیه‌ای گفت: افرادی که نفت را از این گروه می‌خرند از راه‌های تحت کنترل این گروه و از طریق شهرهای کِفری یا غدیرکرم به پالایشگاه‌ها یا با هماهنگی ایست‌های بازرسی از طریق شهر مخمور به منطقه کردستان می‌رسانند. آنها همچنین در این زمان کنترل تمامی میدان‌های نفتی و گازی مهم سوریه را در استان دیرالزور که هم‌مرز عراق است، در دست داشتند. داعش هر بشکه نفت استان دیرالزور سوریه را به قیمت ۱۲ دلار به فروش می‌رساند. پیش از این، زمانی که چاه‌های نفت دیرالزور در دست دیگر گروه‌های شورشی قرار داشت، آن‌ها هر بشکه نفت را معادل ۳۰ الی ۵۰ دلار می‌فروختند. یکی از منابع اصلی درآمد داعش، نفت و گازی است که از منابع زیر زمینی سوریه غارت می‌کنند. عمده خریداران این نفت و گاز دلال‌های سوختی هستند که نفت خریداری شده را به مقصد اروپا و آمریکا روانه می‌کنند.

چاپ اسکناس و گذرنامه

گروه دولت اسلامی عراق و شام پس از اعلام خلافت و تغییر نام به «دولت اسلامی»، در مناطق تحت سیطره خود دست به ضرب سکه، چاپ اسکناس و گذرنامه‌های جدید زد. داعش پس از اعلام تشکیل خلافت اسلامی بلافاصله پرچم جدید خود را نیز به ۲۳ زبان زنده دنیا منتشر کرد. تعدادی از رسانه‌های محلی از چاپ اسکناس‌های جدید در یک، پنج و ده دیناری داعش در موصل و تکریت و برخی از مناطق استان دیالی خبر دادند. تارنمای روزنامه ترکی «ینی شفق» ترکیه پیش‌تر از چاپ نخستین گذرنامه رسمی داعش برای ۱۱ هزار عضو این گروه در شهر موصل عراق خبر داد.

در ۲۳ آبان ۱۳۹۳ داعش اعلام کرد قصد دارد ارز پولی خاص خود را وارد تبادلات پولی کند. ارز تازه «دینار اسلامی» نام دارد. یک سایت نزدیک به «دولت اسلامی»، نوشت که ابوبکر بغدادی، خلیفه خودخوانده دولت اسلامی دستور ضرب سکه‌های تازه را صادر کرده است تا «سیستم پولی استبدادی رایج» که «الگوی نظام اقتصادی غرب» است و «مسلمان‌ها را به بردگی کشانده» تغییر کند. شورای دولت اسلامی حکم ابوبکر بغدادی را تأیید کرد.

رسانه‌های جمعی و تبلیغات

پرونده:Al-Furqan Media Productions logo.png

لوگو مؤسسه الفرقان

دولت اسلامی عراق همزمان با تأسیس در سال ۲۰۰۶ «مؤسسه الفرقان» را بنیان نهاد که به تولید سی‌دی و دی‌ودی، پوستر، کتابچه، تولیدات تبلیغاتی اینترنتی و بیانیه‌های رسمی گروه اقدام می‌کند. بال رسانه‌ای دوم گروه مؤسسه «الاعتصام» است که در مارس ۲۰۱۳ تأسیس شد. در اواخر سال ۲۰۱۴ نیز «مرکز الحیات» توسط داعش تأسیس شد که تولیدات خود را به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، روسی و فرانسوی برای مخاطبان غربی منتشر می‌کند. دولت اسلامی همچنین یک شبکه رادیویی به نام «البیان» را اداره می‌کند که به زبان‌های عربی، انگلیسی و روسی فعالیت‌های گروه در عراق، سوریه لیبی را پوشش می‌دهد. به گفته جیمز کامی مدیر اف‌بی‌آی «تبلیغات داعش به طرز عجیبی ماهرانه است. آنها در چیزی حدود ۲۳ زبان تولید رسانه‌ای دارند.»

این گروه از اینترنت به عنوان ابزاری برای تبلیغ و پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کند. حساب‌های کاربری زیادی در شبکه‌های اجتماعی نظیر توئیتر و فیسبوک ادعا می‌کنند «نماینده داعش در عراق و سوریه» هستند و به منتشر کردن اخبار، تصاویر و فیلم‌های مرتبط با این گروه می‌پردازند که بعضاً به زبان‌هایی از جمله فرانسوی و انگلیسی هستند. البته این حساب‌ها به صورت رسمی از طرف داعش تأیید نشده است. تعداد قابل توجهی از این پیام‌ها، از کشورهایی همچون کویت، عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس منتشر شده است. دولت عراق برای جلوگیری از تأثیر این تبلیغات در فضای مجازی، دسترسی به این شبکه‌های اجتماعی را محدود کرده است.

مؤسسه الحیات از ژوئیه ۲۰۱۴ انتشار «دابق» نشریه رسمی دولت اسلامی را به دو زبان انگلیسی و عربی آغاز کرد. بر اساس متن مجله این نام شهرکی دابق در شمال سوریه اشاره دارد که بر اساس احادیث اسلامی مبارزه نهایی میان خیر و شر در آخرالزمان در آنجا واقع خواهد شد. نسخه چاپی بین ساکنان مناطق تحت اشغال داعش در عراق توزیع و نسخه اینترنتی نیز از طریق ایمیل به گیرندگان ارسال شد. این نشریه با کیفیت حرفه‌ای بالایی تولید و هدف از آن ترویج «دولت خلافت» ادعا شده است.

به ادعای «انتخاب»، داعش در زمان اعلام خلافت در عراق و سوریه اقدام به تولید خبر و گزارش در اینترنت، تهیه فیلم‌های تبلیغاتی و حتی فروش تی‌شرت‌هایی با آرم «داعش» و تبلیغ گسترده آن در فضای مجازی در سطح دنیا کرد. استفاده و چاپ نقشه جهان، عبارات «الدولة الاسلامیة»، «لا اله الا الله» و «محمد رسول الله» بر روی پیراهن‌ها و تی‌شرت‌ها یک نمونه دیگر از این کارهاست. این تیشرت‌ها با آرم گروه «دولت اسلامی عراق و شام، در برخی فروشگاه‌های ترکیه و کشورهای جنوب شرق آسیا دیده شده است.

در جنوب هند تحقیقات دربارهٔ پیراهن‌های دارای آرم داعش که شماری از جوانان با آنها عکس انداخته و سپس در فیس بوک منتشرکردند، مشخص کرد فرد اصلی یک حامی فعال این گروه است که سعی می‌کرده مغز جوانان مسلمان هندی را برای جنگ در عراق شستشو دهد.

موقعیت داعش در نظام بین‌المللی

گروه داعش با وجود اینکه چندین شهر را در تصرف خود دار اما در نظام حقوقی بین‌المللی هیچ کشوری این پدیده را به عنوان یک دولت به رسمیت نشناخته است.

داعش بر این عقیده می‌باشد که مرزهای کنونیِ بین کشورهای اسلامی که حاصل تجزیه امپراتوری عثمانی و موافقت‌نامه منعقدهٔ سایکس–پیکو بین فرانسه و بریتانیا است باید برچیده گردد و مرزها به حالت پیش از جنگ جهانی اول باز گردد.

سازمان ملل متحد، اسرائیل، فیلیپین، مالزی و همچنین رسانه‌های غربی و خاور میانه‌ای، داعش را یک سازمان تروریستی توصیف کرده‌اند و آمریکا، بریتانیا، اندونزی، استرالیا، کانادا و عربستان سعودی، این سازمان را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی قلمداد کرده‌اند. سازمان ملل و عفو بین‌الملل هم این سازمان را به نقض گستردهٔ حقوق بشر متهم کرده‌اند.

سازمان ملل و تعدادی از رهبران کشورهای جهان از جمله عراق، فرانسه، ایران، آمریکا و بریتانیا داعش را یک خطر فراتر از منطقه قلمداد کرده و درخواست کردند که این گروه در فهرست تروریست‌ها و جنایتکاران جنگی قرار گیرد.همچنین آمریکا، در حمایت از دولت عراق، اعلام کرد که «همه گزینه‌ها برای کمک به دولت عراق باز است».

سازمان ملل متحد ضمن محکوم کردن اقدامات دولت اسلامی (داعش سابق) اعلام کرد که این گروه می‌تواند در فهرست گروه‌های تروریستی و جنایت‌کاران جنگی قرار گیرد. روز ۲۴ مرداد ۱۳۹۳ شورای امنیت به اتفاق آراء در نشست شماره ۷۲۴۲ خودقطعنامه شماره ۲۱۷۰ راتصویب کرد این قطعنامه تحت فصل هفتم منشور سازمان، با یک مقدمه و ۲۴ بند و ۶ پیوست، از داعش به عنوان گروه تروریستی یاد و خواستار انحلال آن شد. این قطعنامه با یاد آوری قطعنامه‌های قبلی در مورد تروریسم از کشورهای عضو سازمان ملل می خواهدکه تصمیم‌های مناسب را برای تحریم این گروه در بخش‌های اقتصادی یا اعمال فشار لازم اتخاذ کند. کشورها مطابق قطعنامه شماره ۱۴۵۲ مصوب (۲۰۰۲)سازمان ملل موظفندبااین گروه‌ها برخورد کنند و همه کشورهای عضو موظفند این گروه‌ها را در فهرست ممنوعه کشورهای خود قرار دهند. . قطعنامه شورای امنیت خواستار انحلال و خلع سلاح دولت اسلامی(ISI) و همچنین جبهه النصره شده و شش نفر از حامیان آن را در فهرست تحریم قرار داد.

در این میان گروهی از کشورها قبل از قطعنامه مذکوردر بخش‌های ملی خود گروه داعش را در فهرست تروریستی قرار داده‌اند که می‌توان به اداره ضد تروریست آمریکا، دفتر رسمی دولتی انگلستان و آژانس ملی ضد تروریسم اندونزی اشاره نمود.

همکاری ایران و آمریکا

ایران و آمریکا هر دو در حال کمک نظامی به دولت عراق در نبرد با نیروهای گروه دولت اسلامی هستند، اما دو کشور رسماً همکاری مستقیم با یکدیگر در این زمینه را رد کرده‌اند. آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی گفت که ایران بارها درخواست مقام‌های آمریکایی برای مذاکره درباره داعش را رد کرده است. دولت آمریکا گفتگوهای حاشیه‌ای با دیپلمات‌های ایرانی درباره داعش را رد نکرده، اما تصریح کرد که در نبرد با داعش با ایران همکاری نظامی ندارد و نخواهد داشت. با این حال جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا روز ۱۹ سپتامبر (۲۸ شهریور) تاکید کرد که ایران همچنان می‌تواند در اقدامات جهانی برای مقابله با گروه دولت اسلامی مشارکت کند.

خبرگزاری رویترز از مقام‌های ارشد ایران نقل کرد که این کشور آماده است در نبرد با گروه داعش با آمریکا و متحدانش همکاری کند، اما در مقابل انتظار دارد که آنها انعطاف بیشتری درباره برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران از خود نشان دهند. یک مقام ایرانی به خبرگزاری رویترز گفت: "ایران کشوری بسیار بانفوذ در منطقه است و می‌تواند در مقابله با تروریست‌های داعش کمک کند... اما این یک خیابان دوطرفه است. از این دست می‌دهید، از آن دست می‌گیرید... داعش تهدیدی برای امنیت جهانی است نه برنامه هسته‌ای ما که صلح‌آمیز است." این مقام‌های ایرانی به رویترز گفتند که جدا کردن مذاکرات هسته‌ای ایران و درگیری‌های منطقه‌ای برای قدرت‌های غربی کار سختی خواهد بود، حتی بحث درباره این موضوع در حاشیه مذاکرات اتمی هم مشکل خواهد بود چرا که به گفته آنها آمریکا و متحدانش مصمم هستند که مذاکرات هسته‌ای را مشخصا به مسائل هسته‌ای اختصاص دهند.

ائتلاف جهانی علیه داعش

وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا گفت: چهل کشور برای تشکیل ائتلاف علیه داعش اعلام موافقت کردند. هدف از این ائتلاف هماهنگی و همکاری در مورد تهدیداتی است که داعش بوجود می‌آورد. این کشورها نقش‌های متفاوتی خواهند داشت، البته تمامی آنها به طور مستقیم از عراق حمایت نظامی نمی‌کنند. ائتلاف به دنبال قطع درآمد و جلوگیری از حمایت خارجی و ایدئولوژیکی داعش است. ایران در بین این ۴۰ کشور نیست.

ده کشور عرب، عربستان سعودی، بحرین، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، امان، قطر و امارات متحده عربی در این نشست حضور داشتند. این کشورها برای همکاری با آمریکا علیه گروه دولت اسلامی (داعش) اعلام آمادگی کرده‌اند. این کشورها متعهد شده‌اند که مانع از جریان تأمین مالی و پیوستن پیکارجویان به دولت اسلامی شوند. آمریکا ممکن است علاوه بر حملات هوایی علیه پیکارجویان در عراق، به اقدام علیه آنان در خاک سوریه نیز بپردازد. روسیه هشدار داده است که چنین اقدامی بدون مجوز سازمان ملل به منزله تجاوز به قلمرو سوریه و نقض فاحش حقوق بین‌الملل است.

حمله هوایی ایالات متحدهٔ آمریکا به داعش در سوریه

در ساعات پایانی روز دوشنبه، ۳۱ شهریور و معادل ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۴، نخستین حملات ایالات متحدهٔ آمریکا علیه مواضع داعش در خاک سوریه آغاز شد. این عملیات با همکاری هم‌پیمانان آمریکا از جمله برخی از کشورهای عربی صورت گرفته است. ساعاتی بعد، خبرهایی از وارد آمدن خسارات سنگین بر مواضع داعش در سوریه منتشر شد. به گفتهٔ نظارت بر حقوق بشر سوریه که مقر آن در لندن است، خبرهای محلی حاکی از آن دارند که شمار قابل توجهی از اعضای این گروه کشته شده و خسارات جدی به مواضع آنها وارد شده است. دولت سوریه اعلام کرده که از پیش، در جریان این حملات قرار گرفته بود. عربستان سعودی شرکت در این حملات را تأیید کرده است. دبیر کل سازمان ملل متحد اظهار داشته که «من اطلاع دارم که حملات امروز به درخواست مستقیم دولت سوریه انجام نشده، اما می‌دانم که دولت سوریه قبلاً از این موضوع خبردار شده است».

اعلام رسمی کاخ سفید در مورد جنگ با داعش

دولت آمریکا در راستای شفاف‌سازی درباره سیاست‌هایش در قبال سوریه رسماً اعلام کرد که واشنگتن در جنگ با گروه تروریستی دولت اسلامی (داعش) قرار دارد. وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) نیز گفت: می‌دانیم که ما در جنگ با داعش قرار داریم؛ درست همانند جنگی که با القاعده و گروه‌های وابسته به آن داریم. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا نیز گفت: ما وارد عملیات ضد تروریستی مهمی شده‌ایم و قرار است که به یک عملیات طولانی مدت مبارزه با تروریسم تبدیل شود.

اعزام ۳۰۰۰ تفنگدار نیروی دریایی آمریکا برای آزادسازی موصل

در فوریه ۲۰۱۵ برای نخستین‌بار تفنگداران دريايي ايالات متحده آمريكا برای عملیات مستقیم علیه داعش در عراق حضور یافتند. بیش از ۳۰۰۰ تن از این نیروها در مکان‌های مختلفی در عراق مستقر شدند. بخش اعظم این نیروها در پایگاه عین‌الاسد در الانبار مستقر شدند. بخش دیگر آنها نیز وارد بغداد شدند تا از سفارت آمریکا در مقابل خطرات آتی داعش حفاظت به عمل آورند. ورود تفنگداران دریایی آمریکا به اراضی عراق و مشارکت در درگیری‌ها پس از توافق با شبه‌نظامیان شیعه صورت گرفته است. شبه نظامیان شیعه شرط کرده‌اند که نیروهای آمریکایی فقط داعشی‌ها را هدف قرار دهند، با شبه نظامیان شیعه وارد درگیری نشوند و با نیرهای عشایری سنی همکاری نداشته باشند.

حمله هوایی روسیه به داعش در سوریه

روسیه، به درخواست دولت «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه و با مجوز پارلمان مسکو، حملات هوایی خود به مواضع داعش در سوریه را آغاز کرد و خسارات چشمگیری را به داعش وارد آورد، در این بین آمریکا به انتقادهایی از حملات هوایی روسیه در سوریه پرداخت و اعلام کرد که حملات هوایی روسیه علیه مواضع گروه های میانه روی مخالف رژیم اسد است هم چنین غیرنظامیان را نیز هدف قرار می دهد.

اقدامات عراق

برکناری برخی از فرماندهان ارتش عراق

نوری مالکی نخست وزیر عراق سپهبد مهدی الغراوی و معاونش سرلشکر عبدالرحمن حنظل و رئیس ستاد او سرهنگ حسن عبدالرزاق را برکنار کرد. وی همچنین سرتیپ ستاد «هدایه عبدلکریم»، فرمانده تیپ پیاده‌نظام سوم را برکنار کرد و به دادگاه نظامی ارجاع داد. نوری مالکی خاطرنشان کرد که به زودی چند تن دیگر از فرماندهان نظامی را برکنار و آنان را به دادگاه نظامی معرفی و یا بازنشسته می‌کند.

واکنش استاندار نینوا

اثیل نجیفی استاندار نینوا در پی این یورش گفت فرماندهان و نیروهای ارتش عراق که در استان نینوا مستقر بودند سلاح‌های خود را به نیروهای منطقه کردستان عراق تسلیم کرده و به این منطقه فراری شده‌اند و بقیه سلاح‌های آن‌ها نیز به کنترل نیروهای داعش درآمده است.

پیام صوتی

ابو محمد عدنانی شامی در یک پیام صوتی گفته است: «به پیش‌روی‌های خود ادامه دهید جنگ هنوز تمام نشده اما در بغداد و کربلا خاتمه خواهد یافت. در آمادگی کامل باشید و به سمت بغداد پیش روی کنید.»

اعلان جهاد آیت‌الله سیستانی

آیت‌الله سیستانی، مرجع تقلید شیعه، از شیعیان خواسته تا «سلاح بردارند و با پیکارجویان افراطی مبارزه کنند». سخنگوی ایشان اعلام کرده است که «شهروندانی که قادر به حمل اسلحه هستند، وظیفه دارند که در دفاع از کشور و مردم خود و اماکن مقدس، به نیروهای امنیتی کشور بپیوندند».

اقدامات ایران

فرماندهی ارتش عراق

مقالهٔ اصلی: عملیات عاشورا (عراق)

روزنامه ساندی تایمز انگلیس و وال‌استریت ژورنال مدعی شدند ایران فرماندهی ارتش از هم فروپاشیده عراق را برعهده گرفته تا با نیروهای گروه تروریستی داعش مقابله کند. ژنرال قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران، عملیات دفاع از بغداد پایتخت عراق را در مقابل حملات نیروهای گروه تروریستی داعش، فرماندهی می‌کند. یک منبع عراقی مدعی شد: ژنرال سلیمانی با ۶۷ مشاور ارشد خود به عراق سفر کرد و فرماندهی عملیات‌ها را برعهده گرفت و بر استقرار نیروهای عراقی و برنامه‌ریزی برای عملیات، نظارت دارد. تکذیب‌های مکرر ایران در مورد حضور سپاه پاسداران در عراق، ظاهراً میزان تاثیرگذاری سردار سلیمانی به حدی زیاد است که گزارش‌های بسیاری در مورد نقش مثبت او منتشر می‌شود.

آماده‌باش ارتش ایران

نیروی زمینی ارتش ایران در مرزهای غربی و جنوب غربی کشور به حالت آماده‌باش درآمد.

درستی یا نادرستی کمک نظامی ایران

بنابر گزارش روزنامه نیویورک تایمز، ایران در حال ارسال روزانهٔ ۱۴۰ تُن تسلیحات نظامی به عراق در قالب دو پرواز روزانه به فرودگاه بغداد است. این کمک‌های مالی، جدا از حضور سردار قاسم سلیمانی و مستشاران نظامی ایران در این کشور است. ایران این قبیل گزارش‌ها را رد می‌کند و اعلام کرده، تنها در صورت درخواست رسمی مقامات عراقی، به این کشور کمک نظامی خواهد کرد. امیر عبدالهیان معاون وزارت خارجه می‌گوید اگر عراق درخواست نماید؛ در چارچوب حقوق بین‌الملل و قراردادهای متعارف و روشن تجهیزات نظامی به عراق ارسال خواهیم کرد. وی درعین حال افزود: تاکنون درخواستی نشده و عراق از توانایی ﻻزم برخوردار است. روزنامه اطلاعات نوشت برخی از منابع خبری پیش از این مدعی شده بودند که ایران تجهیزات نظامی از جمله هواپیماهای بدون سرنشین به عراق ارسال کرده است.

ارسال هواپیمای جنگنده

موسسه بین‌المللی پژوهش‌های استراتژیک در لندن (IISS) در روز (۲ ژوئیه/۱۱ تیر) در گزارشی خبر داد، شواهدی به دست آمد که حاکی از ارسال سه فروند جت جنگنده سوخو ۲۵ از سوی ایران به عراق بود. هواپیماهای سوخو به قطعاتی مختلف تقسیم شده بودند و با هواپیمای ترابری نظامی (پرواز مستقیم) به عراق تحویل داده شدند. این نوع جنگنده تنها در اختیار ایران است (این جنگنده‌ها رنگ و شماره مخصوص ایران را داشتند) و ایران این جت‌ها را همراه با خلبانانش به عراق داد. در گزارش نوشت شد که ایران دست‌کم ۱۰ خلبان از نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را نیز به عراق فرستاده که در پروازهای عملیاتی به خدمت گرفته خواهند شد. همچنین خلبان ایرانی، شجاعت علمداری مورجانی در سامرا کشته و پیکر وی در ۱۳ تیر در شیراز تشییع شد.

نیروهای ویژه ایرانی

در ۱۰ مرداد ۱۳۹۳ العربیه به نقل از الشرق الاوسط ادعا کرد، که ۲۰۰ نیروی ویژه ایرانی با تسهیلات ارائه شده از سوی حزب اتحادیه میهنی کردستان به ریاست جلال طالبانی، وارد این استان کرکوک شدند. یک مسئول امنیتی کُرد در کرکوک خاطرنشان کرد: «نیروهای ایرانی، نیروهای ویژه هستند که آموزش جنگ چریکی دیده‌اند. آنها در دو روستای حسین اسلام و الامان در استان کرکوک مستقر شده‌اند. ایرانیان می‌گویند که برای جنگ علیه داعش، حمایت از مزارهای شیعه و شکست محاصره روستای شیعه ترکمن امرلی آمده‌اند.»

کشته‌های سپاه پاسداران در عراق

1. شجاعت علمداری مورجانی
2. روح‌الله مهرابی
3. حمیدرضا مرادی
4. حمیدرضا زمانی
5. وجاهت علی (تبعه پاکستان مقیم قم)
6. ذیشان حیدر (تبعه پاکستان مقیم قم)
7. سیدنقی سیدحسینی (تبعه پاکستان مقیم قم)
8. سیدمقبول حسینی (تبعه پاکستان مقیم قم)
9. باقر حسین (تبعه پاکستان مقیم قم)
10. سید تهذیب الحسن نقوی (تبعه پاکستان مقیم قم)
11. سیدمحمد تقی شمسی (تبعه پاکستان مقیم قم)
12. سید زاهد حسین نقوی (تبعه پاکستان مقیم قم)

فتوای آیت‌اله مکارم شیرازی

آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی، با صدور پیامی در پی حملات داعش به کشور عراق، گفت: «دفاع از تمامیت عراق مخصوصاً عتبات عالیات بر همه علاقه‌مندان به اسلام و اهل‌بیت به عنوان جهاد فی سبیل‌الله واجب است.»

حمله هوایی به مواضع داعش

ابراهیم رحیم‌پور، معاون وزارت امور خارجه ایران، در ۱۴ آذر ۱۳۹۳ بمباران و حمله هواپیماهای ایرانی به گروه حکومت اسلامی در عراق را تایید کرد و گفت که هدف از این حملات «دفاع از منافع دوستان ما در عراق بوده است و هرگونه عملیات نظامی برای کمک به دولت عراق، منوط به درخواست این دولت است.» وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا (پنتاگون) وقوع چنین حملاتی را تایید و جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز از آن استقبال کرد.

اقدامات کردستان عراق

نیروهای پیش‌مرگ

نیروهای پیشمرگ در خارج از کرکوک با تانک تی ۵۵

سرلشکر شیرکو رئوف گفت که نیروهای پیش‌مرگ در پایگاه نظامی تل الورد و دیگر مراکز نظامی منطقه الرشاد در ۲۵ کیلومتری جنوب‌غربی استان کرکوک مستقر شده‌اند تا خلأ امنیتی ناشی از عقب‌نشینی نیروهای تیپ ۱۲ ارتش عراق از این منطقه را برطرف سازند.

در پی تسلط اعضای داعش بر شهر تکریت به طور کامل درگیری‌های دیگری در مناطق دهوک و سامراء میان اعضای داعش و نیروهای گارد منطقه کردستان عراق (پیشمرگ) رخ داد. همچنین درگیری‌هایی در سامرا بین نیروهای عراقی و نظامیان داعش در ورودی شمالی شهر واقع در ۱۱۰ کیلومتری شمال بغداد روی داد.

حدود ۵۰۰ دختر کرد از نیروهای پیشمرگه کردستان عراق در سلیمانیه خود را آماده نبرد با داعش کردند. برخلاف دیگر اقوام عراق، در میان کردها از دیرباز زنان نیز در کنار مردان در جنگ‌ها شرکت داشته‌اند. این افراد که بین ۱۸ تا ۴۵ سال سن دارند طوری آموزش دیدند که تحت شرایط سخت جنگی، قادر به نبرد باشند.

احتمال تجزیه عراق و استقلال کردستان

مسعود بارزانی رهبر منطقه کردستان عراق قویا اشاره کرد که برای کسب استقلال رسمی از باقی عراق تلاش خواهد کرد. او در مصاحبه‌ای گفت: "معلوم است که عراق دارد از هم می‌پاشد…. وقت آن است که مردم کردستان آینده خود را تعیین کنند و تصمیم مردم هرچه باشد آن را اجرا خواهیم کرد." نچیروان ادریس بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم خودمختار کردستان عراق هم گفت که ممکن است همه عراق نتواند در آینده به صورت یک کشور باقی بماند همچنین بازگشت به شرایط پیش از پیروزی‌های داعش بسیار دشوار خواهد بود. در ۱۲ تیر ۱۳۹۳ مسعود بارزانی، از پارلمان این اقلیم خواست برای برگزاری همه‌پرسی درباره استقلال کردستان از عراق تاریخ تعیین کند. وی گفت:"آنچه در کشور به وقوع می‌پیوندد نشان دهنده شکست سیاست‌های نوری مالکی نخست وزیر عراق است، ما ۶ ما پیش به نوری مالکی هشدار دادیم اما او به هشدارهای ما گوش نداد و این هم نتایج آن است". بارزانی گفت:" برای تعیین سرنوشت ملت کرد از حمایت‌های بین‌المللی برخورداریم و آنهایی که از ما حمایت نمی‌کنند نیز دشمن ما نیستند."

انضمام کرکوک به کردستان

بارزانی گفت از سازمان ملل متحد خواسته است تا در برنامه ریزی برای برگزاری رفراندومی در کرکوک برای انضمام این استان به کردستان، بر اساس ماده ۱۴۰ قانون اساسی عراق کمک کند. وی پس از دیداری با نیکولای ملادنف، نماینده ویژه سازمان ملل در عراق گفته بود ما از سازمان ملل می‌خواهیم تا در تحولات کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه عراق، جایی که قرار است رفراندومی شفاف برگزار کنیم، مشارکت داشته باشد. بارزانی در ۱۲ تیر ۱۳۹۳ پارلمان با اشاره به این اختلاف، گفت :"ما ۱۰ سال صبر کردیم که در چارچوب قانون اساسی عراق و طبق ماده ۱۴۰ اختلاف نظر در باره کرکوک را حل کنیم ولی همه تلاش‌ها بی نتیجه بود."

پس از آنکه ارتش عراق به دنبال حملات گسترده شبه نظامیان داعش از شهر کرکوک خارج شد، نیروهای پیشمرگه حکومت اقلیم کردستان عراق کنترل این شهر نفت‌خیز را به دست گرفتند. بارزانی تاکید کرد: "پیشمرگه‌های کرد از مناطقی که اکنون تحت کنترل آنهاست خارج نخواهند شد." پیشتر بارزانی با ادعای این مساله که کرکوک جزو منطقه کردستان عراق است گفته بود که اقلیم کردستان عراق مجبور نیست بهای سیاست‌های اشتباه بغداد را بپردازد.

واکنش‌ها به استقلال کردستان

جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا گفت که کردستان را یک ناحیه مجزا نمی‌داند و تاکید کرد که ایالات متحده آمریکا معتقد است «یک عراق متحد قوی‌تر خواهد بود.» همچنین بخش بزرگی از جامعه جهانی، بویژه ترکیه و دیگر کشورهای غربی مخالف تجزیه عراق هستند.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز (۲۹ ژوئن/ ۸ تیر) از استقلال کردهای عراق در جهت ایجاد امکان همکاری‌های گسترده‌تر با «نیروهای میانه‌رو در منطقه» حمایت کرد. نتانیاهو در سخنرانی‌اش کردها را «ملت مبارزی» خواند که «تعهدات سیاسی خود را اثبات کرده‌اند و ارزش استقلال را دارند.» اسرائیل از دهه ۱۹۶۰ روابط تجاری، اطلاعاتی و نظامی محتاطانه‌ای با کردها برای توازن قوای خود با کشورهای عرب منطقه برقرار کرده است.

صالح مسلم رهبر کردهای سوریه و حزب دمکراتیک کردستان سوریه گفت: جدایی کردها از عراق مورد تایید ما نیست، در شرایط فعلی جدایی منطقه کردستان عراق از کل عراق به نفع کردها نخواهد بود. تجزیه کشورها و رودررو قرار دادن ملیت‌ها با یکدیگر عملی صحیح نیست. وی با ادعای این که الگوی دولت ملی در قرن ۲۱ کارآرایی ندارد، افزود: الگوی دولت ملی، قومیت‌های مختلف را رودرروی یکدیگر قرار می‌دهد و کسی این مدل را در قرن حاضر قبول ندارد. او گفت: ما از جدایی از سوریه دفاع نمی‌کنیم، کردها و سوری‌ها درصدد ساختن یک سوریه مبتنی بر حقوق بشر با هم یاری یکدیگر هستند.

حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی آفریقایی وزارت امور خارجه ایران، گفت که این کشور هرگز اجازه تجزیه عراق را نمی‌دهد و این موضوع را «به صراحت» به دولت اقلیم کردستان اعلام کرده است. وی گفت: ایران جلوی تحقق «رویاهای نتانیاهو» را خواهد گرفت. امیرعبداللهیان با «دوستانه» توصیف کردن روابط ایران و رهبران کردستان عراق، این رهبران را به «خویشتن‌داری» فراخواند و تاکید آنان بر برگزاری همه پرسی را «شتابزده» دانست.

عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهور مصر گفت: همه پرسی که هم اکنون کردها به منظور جدایی از عراق، خواهان برگزاری آن هستند در واقع سرآغاز فاجعه‌ای برای عراق خواهد بود که از دولت کردستان شروع و بعد از آن به مناطق کردنشین سوریه و دیگر مناطق اردن که در آن زندگی می‌کنند، کشیده می‌شود. چنین رفراندومی باعث شروع فروپاشی «فاجعه آمیز» عراق و تبدیل آن به کشورهای کوچک می‌شود که اکنون با حمله داعش شروع شده است.

در میان ۱۵ حزب و گروه سیاسی کردستان ایران از جمله «حزب دمکرات کردستان ایران»، «حزب دمکرات کردستان»، «حزب کومله کردستان ایران» و «پژاک» به عنوان احزاب تاثیرگذار از برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق حمایت کرده‌اند. حتی پژاک هم پذیرفته است به آراء مردم کردستان عراق در همه پرسی احترام بگذارد.

کندن خندق (کَندَگ)

مسئولان اقلیم کردستان عراق اعلام کردند که این اقلیم با حفر خندقی طولانی از مرزهای سوریه تا مرز ایران، خود را از مناطق متشنج جدا می‌کند و هم‌اکنون عملیات حفر این خندق در مرزهای اربیل، موصل و اطراف کرکوک و دهوک آغاز شده است. وزارت پیش‌مرگ اقلیم کردستان عراق اعلام کرد که این اقلیم حفاری خندق را در مرزهای خود با مناطقی که ارتش عراق از آن‌ها عقب‌نشینی کرده است آغاز کرده و این خندق از شهر مرزی ربیعه در مرز عراق با سوریه در استان نینوا آغاز و در مرزهای عراق و ایران در شهر جلولا، در استان دیالی پایان می‌یابد.کریت-را-نیز-در-اختیار-گرفت سرلشکر شیرکو رئوف گفت که نیروهای پیش‌مرگ در پایگاه نظامی تل الورد] ایسنا</ref>

در پی تسلط اعضای داعش بر شهر تکریت به طور کامل درگیری‌های دیگری در مناطق دهوک و سامراء میان اعضای داعش و نیروهای گارد منطقه کردستان عراق (پیشمرگ) رخ داد. همچنین درگیری‌هایی در سامرا بین نیروهای عراقی و نظامیان داعش در ورودی شمالی شهر واقع در ۱۱۰ کیلومتری شمال بغداد روی داد.

حدود ۵۰۰ دختر کرد از نیروهای پیشمرگه کردستان عراق در سلیمانیه خود را آماده نبرد با داعش کردند. برخلاف دیگر اقوام عراق، در میان کردها از دیرباز زنان نیز در کنار مردان در جنگ‌ها شرکت داشته‌اند. این افراد که بین ۱۸ تا ۴۵ سال سن دارند طوری آموزش دیدند که تحت شرایط سخت جنگی، قادر به نبرد باشند.

احتمال تجزیه عراق و استقلال کردستان

مسعود بارزانی رهبر منطقه کردستان عراق قویا اشاره کرد که برای کسب استقلال رسمی از باقی عراق تلاش خواهد کرد. او در مصاحبه‌ای گفت: "معلوم است که عراق دارد از هم می‌پاشد…. وقت آن است که مردم کردستان آینده خود را تعیین کنند و تصمیم مردم هرچه باشد آن را اجرا خواهیم کرد." نچیروان ادریس بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم خودمختار کردستان عراق هم گفت که ممکن است همه عراق نتواند در آینده به صورت یک کشور باقی بماند همچنین بازگشت به شرایط پیش از پیروزی‌های داعش بسیار دشوار خواهد بود. در ۱۲ تیر ۱۳۹۳ مسعود بارزانی، از پارلمان این اقلیم خواست برای برگزاری همه‌پرسی درباره استقلال کردستان از عراق تاریخ تعیین کند. وی گفت:"آنچه در کشور به وقوع می‌پیوندد نشان دهنده شکست سیاست‌های نوری مالکی نخست وزیر عراق است، ما ۶ ما پیش به نوری مالکی هشدار دادیم اما او به هشدارهای ما گوش نداد و این هم نتایج آن است". بارزانی گفت:" برای تعیین سرنوشت ملت کرد از حمایت‌های بین‌المللی برخورداریم و آنهایی که از ما حمایت نمی‌کنند نیز دشمن ما نیستند."

انضمام کرکوک به کردستان

بارزانی گفت از سازمان ملل متحد خواسته است تا در برنامه ریزی برای برگزاری رفراندومی در کرکوک برای انضمام این استان به کردستان، بر اساس ماده ۱۴۰ قانون اساسی عراق کمک کند. وی پس از دیداری با نیکولای ملادنف، نماینده ویژه سازمان ملل در عراق گفته بود ما از سازمان ملل می‌خواهیم تا در تحولات کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه عراق، جایی که قرار است رفراندومی شفاف برگزار کنیم، مشارکت داشته باشد. بارزانی در ۱۲ تیر ۱۳۹۳ پارلمان با اشاره به این اختلاف، گفت :"ما ۱۰ سال صبر کردیم که در چارچوب قانون اساسی عراق و طبق ماده ۱۴۰ اختلاف نظر در باره کرکوک را حل کنیم ولی همه تلاش‌ها بی نتیجه بود."

پس از آنکه ارتش عراق به دنبال حملات گسترده شبه نظامیان داعش از شهر کرکوک خارج شد، نیروهای پیشمرگه حکومت اقلیم کردستان عراق کنترل این شهر نفت‌خیز را به دست گرفتند. بارزانی تاکید کرد: "پیشمرگه‌های کرد از مناطقی که اکنون تحت کنترل آنهاست خارج نخواهند شد." پیشتر بارزانی با ادعای این مساله که کرکوک جزو منطقه کردستان عراق است گفته بود که اقلیم کردستان عراق مجبور نیست بهای سیاست‌های اشتباه بغداد را بپردازد.

واکنش‌ها به استقلال کردستان

جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا گفت که کردستان را یک ناحیه مجزا نمی‌داند و تاکید کرد که ایالات متحده آمریکا معتقد است «یک عراق متحد قوی‌تر خواهد بود.» همچنین بخش بزرگی از جامعه جهانی، بویژه ترکیه و دیگر کشورهای غربی مخالف تجزیه عراق هستند.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز (۲۹ ژوئن/ ۸ تیر) از استقلال کردهای عراق در جهت ایجاد امکان همکاری‌های گسترده‌تر با «نیروهای میانه‌رو در منطقه» حمایت کرد. نتانیاهو در سخنرانی‌اش کردها را «ملت مبارزی» خواند که «تعهدات سیاسی خود را اثبات کرده‌اند و ارزش استقلال را دارند.» اسرائیل از دهه ۱۹۶۰ روابط تجاری، اطلاعاتی و نظامی محتاطانه‌ای با کردها برای توازن قوای خود با کشورهای عرب منطقه برقرار کرده است.

صالح مسلم رهبر کردهای سوریه و حزب دمکراتیک کردستان سوریه گفت: جدایی کردها از عراق مورد تایید ما نیست، در شرایط فعلی جدایی منطقه کردستان عراق از کل عراق به نفع کردها نخواهد بود. تجزیه کشورها و رودررو قرار دادن ملیت‌ها با یکدیگر عملی صحیح نیست. وی با ادعای این که الگوی دولت ملی در قرن ۲۱ کارآرایی ندارد، افزود: الگوی دولت ملی، قومیت‌های مختلف را رودرروی یکدیگر قرار می‌دهد و کسی این مدل را در قرن حاضر قبول ندارد. او گفت: ما از جدایی از سوریه دفاع نمی‌کنیم، کردها و سوری‌ها درصدد ساختن یک سوریه مبتنی بر حقوق بشر با هم یاری یکدیگر هستند.

حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی آفریقایی وزارت امور خارجه ایران، گفت که این کشور هرگز اجازه تجزیه عراق را نمی‌دهد و این موضوع را «به صراحت» به دولت اقلیم کردستان اعلام کرده است. وی گفت: ایران جلوی تحقق «رویاهای نتانیاهو» را خواهد گرفت. امیرعبداللهیان با «دوستانه» توصیف کردن روابط ایران و رهبران کردستان عراق، این رهبران را به «خویشتن‌داری» فراخواند و تاکید آنان بر برگزاری همه پرسی را «شتابزده» دانست.

عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهور مصر گفت: همه پرسی که هم اکنون کردها به منظور جدایی از عراق، خواهان برگزاری آن هستند در واقع سرآغاز فاجعه‌ای برای عراق خواهد بود که از دولت کردستان شروع و بعد از آن به مناطق کردنشین سوریه و دیگر مناطق اردن که در آن زندگی می‌کنند، کشیده می‌شود. چنین رفراندومی باعث شروع فروپاشی «فاجعه آمیز» عراق و تبدیل آن به کشورهای کوچک می‌شود که اکنون با حمله داعش شروع شده است.

در میان ۱۵ حزب و گروه سیاسی کردستان ایران از جمله «حزب دمکرات کردستان ایران»، «حزب دمکرات کردستان»، «حزب کومله کردستان ایران» و «پژاک» به عنوان احزاب تاثیرگذار از برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق حمایت کرده‌اند. حتی پژاک هم پذیرفته است به آراء مردم کردستان عراق در همه پرسی احترام بگذارد.

کندن خندق (کَندَگ)

مسئولان اقلیم کردستان عراق اعلام کردند که این اقلیم با حفر خندقی طولانی از مرزهای سوریه تا مرز ایران، خود را از مناطق متشنج جدا می‌کند و هم‌اکنون عملیات حفر این خندق در مرزهای اربیل، موصل و اطراف کرکوک و دهوک آغاز شده است. وزارت پیش‌مرگ اقلیم کردستان عراق اعلام کرد که این اقلیم حفاری خندق را در مرزهای خود با مناطقی که ارتش عراق از آن‌ها عقب‌نشینی کرده است آغاز کرده و این خندق از شهر مرزی ربیعه در مرز عراق با سوریه در استان نینوا آغاز و در مرزهای عراق و ایران در شهر جلولا، در استان دیالی پایان می‌یابد.

عملیات‌ها و نبردها

عراق

مقاله‌های اصلی: حمله به شمال عراق (۲۰۱۴)، نبرد سنجار (۲۰۱۴)، محاصره آمرلی، روزشمار حمله به عراق (۲۰۱۴)، و واکنش‌ها و مواضع حمله به عراق (۲۰۱۴)

داعش در نیمه دوم سال ۲۰۱۳ نزدیک به ۱۴۰۰ خانه را در عراق منفجر و ویران کرد. طی این حملات، ۱۹۹۶ نفر کشته و ۳۰۲۱ نفر زخمی شدند.

در دی ۱۳۹۲/ ژانویه ۲۰۱۴ پس از به آتش کشیدن چادر معترضین در استان‌های سنی‌نشین عراق توسط نیروهای امنیتی، و عقب‌نشینی ارتش از دو شهر رمادی و فلوجه، نیروهای دولت اسلامی عراق و شام از این فرصت استفاده کردند و نیمی از شهر فلوجه و قسمتی از شهر رمادی را به تصرف خود درآوردند و در این دو شهر به ایجاد ایستگاه‌های ایست و بازرسی مبادرت ورزیدند. عشایر عراق، در نبودِ ارتش، به مقابله با این گروه می‌پردازند. در نهایت، داعش توانست کنترل کامل فلوجه را در دست بگیرد. ولی طی نبرد، سرکرده داعش در رمادی کشته و کنترل این دو شهر از دست آنان خارج شد. هرچند داعش برای فلوجه یک والی تعیین کرده است. پس از عقب‌نشینی داعش از این دو شهر در عملیات انتقام محمد در صحرای الانبار ، نبرد میان عشایر منطقه ، پلیس محلی ، ارتش عراق ، نیروهای داوطلب از دیگر مناطق عراق از یک طرف و نیروهای داعش از طرف دیگر در استان الانبار عراق در جریان است.

ارتش عراق در ۱۴ دی‌ماه اعلام کرد که پس از دو روز درگیری با اعضای داعش در رشته‌کوه حمرین توانست آنان را از این منطقه بیرون براند. داعش نیز به طرف استان صلاح‌الدین عقب‌نشینی کرد. عناصر گروهک تروریستی داعش، پنجشنبه‌شب ۸ خردادماه ۱۳۹۳، ۱۵۰ دانش‌آموز دختر و پسر دبیرستانی کُرد ساکن منطقه عین‌العرب که برای شرکت در امتحان نهایی عازم حلب بودند، ربودند. عناصر داعش، در همان روز، ۱۹۳ تن از شهروندان کُرد را نیز که ۱۷ تا ۷۰ سال سن داشتند، در منطقه قباسین واقع در حومه شهر الباب در استان حلب ربودند و به جستجوی خانه‌به‌خانه این منطقه پرداختند.

در ژوئن ۲۰۱۴، پنج‌هزار نفر از افراد مسلح داعش به‌طور کامل شهر موصل را به تصرف درآوردند و همه شهر را در اختیار گرفتند. این در حالی است که قبل از این تنها سه‌هزار نفر از نیروهای داعش در شهر مستقر بودند که ۲۵۰۰ نفر آنها از خارج از این استان آمده‌بودند و با سرویس‌های اطلاعاتی موجود در شهر موصل و پانصد نیروی دیگر موجود در این شهر توانستد شهر را به تصرف درآورند و نیروهای خود را افزایش دهند. این افراد، با حمله به زندان بادوش در نینوا، بیش از ۱۴۰۰ زندانی را آزاد کردند. افراد مسلح همچنین به زندان التسفیرات و زندان مدیریت مبارزه با تروریسم در این منطقه حمله کردند و ده‌ها زندانی را از این دو زندان آزاد کردند. همچنین، انبارهای ذخیره مواد تسلیحاتی استان الانبار، مراکز امنیتی و نظامی و ساختمان شعبه‌ای از بانک مرکزی در منطقه الدواسه را در دست گرفتند. افراد مسلح، با حمله به انبارهای سلاح، همه انواع سلاح‌های سنگین، ازجمله بالگردها و خودروهای زرهی و تانک‌ها را تصاحب کردند. شورشیان، کنسولگری ترکیه را در این شهر تصرف کردند. در برخی عکس‌هایی که یکی از سایت‌های وابسته به داعش منتشر کرده‌است، داعشی‌ها شیعیان غیرنظامی عراقی را به مکانی نامعلوم انتقال داده و درحالی‌که دستان آنها را بسته‌اند به رگبار می‌بندند.

پالایشگاه بیجی، پایگاه هوایی اسپایکر و سد حدیثه سه مرکز استراتژیک، حیاتی و زیربنایی است که داعش در عراق به دنبال آن است. این گروه بارها تلاش کرده‌اند که این اماکن را از دست نیروهای عراقی خارج کنند اما تلاش‌های آنها به نتیجه نرسیده است.

محاصره کوبانی

در تاریخ ۶ اکتبر ۲۰۱۴ میلادی، شبه‌نظامیان داعش که از سه جبهه به کوبانی حمله کرده‌بودند، توانستند دیوار دفاعی شهر را بشکنند و از طرف شرقی وارد کوبانی شوند و پرچم خود را بر فراز چند ساختمان مرتفع به احتزاز درآوردند با این وجود، یگان‌های مدافع خلق در کوچه‌ها و خیابان‌ها و در پناه ساختمان‌ها هم‌چنان از شهر دفاع می‌کنند نیروهای دولت اسلامی موسوم به داعش بعد از یک هفته درگیری شهری در تاریخ ۲۴ اکتبر ۲۰۱۴ موفق به کنترل بخش اعظم شهر شامل تپه استراتژیک تل مشته نور و مربع امنی و اکثریت شهر بغیر از گذرگاه مرشد پینار مرزی ترکیه را کنترل کردند و بعضی از خبرگذاری‌ها همچون العربیه و ... کنترل کامل شهر توسط نیروهای داعش را تیتر کردند.درحالیکه سقوط شهر حتمی به نظر می‌رسید به ناگاه حملات سنگین نیروهای ائتلاف در طول چندین روز توازن قوا را به نفع نیروهای کردی برگرداند. در تاریخ ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴ میلادی ۱۵۰ نفر از نیروهای پیشمرگ جنوب کردستان مجهز به سلاح سنگین از طریق خاک شمال کردستان وارد شهر شدند تا بتوانند با سلاح‌های ضد تانک هموزنی بین یگان‌های مدافع خلق و نیروهای داعش ایجاد کنند و شهر کوبانی را آزاد کنند. دفاع بی‌سابقه نیروهای ی‌پ‌گ و ی‌پ‌ژ شهر کوبانی را به یکی از بزرگترین نمادهای مقاومت در دنیا تبدیل کرده است. در تاریخ ۶ بهمن ۱۳۹۳ (۲۶ ژانویه ۲۰۱۵) کوبانی آزاد شد.

نبرد زمار

نبرد زمار اشاره به نبردهایی میان نیروهای خلافت اسلامی با پیش‌مرگان اقلیم کردستان عراق بر سر چیرگی بر شهر زمار در استان نینوای عراق می‌دارد. این نبردها بخشی از حملهٔ نیروهای خلافت اسلامی به شمال عراق در سال ۲۰۱۴ است. در ۲ اوت سال ۲۰۱۴ میلادی، نیروهای خلافت اسلامی حمله به پیش‌مرگان اقلیم کردستان را آغاز و در ۳ اوت پس از بیرون‌راندن پیش‌مرگان اقلیم کردستان، موفق به تسخیر سد موصل، حوزهٔ نفتی عین‌زاله، شهر کوچک زمار و سنجار شدند در سپتامبر ۲۰۱۴ پیش‌مرگان کُرد ادعا کردند که زمار را بازپس‌گرفتند اما پس از چندی با دادن تلفاتی سنگین عقب‌نشینی کردند درنهایت در تاریخ ۲۵ اکتبر نیروهای پیش‌مرگ اقلیم کردستان با پشتیبانی حمله‌های هوایی آمریکا موفق به بازپس‌گیری زمار از نیروهای خلافت اسلامی شدند.

ایران در برابر داعش

ایران به درخواست دولت عراق طی یک مرحله مواضع داعش را بمباران کرده است. مستشاران نظامی ایران در کمک به ارتش عراق در مقابله داعش حضور دارند. ایران همچنین با سازماندهی گروه‌های شیعه عراقی نقش اصلی را در عملیات زمینی علیه داعش و ازادسازی شهرهای تکریت و آمرلی و همچنین جلوگیری از سقوط بغداد ایفا کرده است.

محاصره آمرلی

محاصرهٔ آمرلی، اشاره به محاصرهٔ شهر شیعه‌مذهب ترکمان‌نشین آمرلی به‌دست نیروهای خلافت اسلامی در جریان حمله آن‌ها به عراق می‌دارد. در جریان این محاصره در ژوئن ۲۰۱۴ میلادی، دسترسی به آب، خوراک و خدمات مخابراتی بر باشندگان آمرلی قطع شد. ترکمان‌های شیعهٔ آمرلی برای رویارویی با نیروهای خلافت اسلامی، به سازماندهی گروه‌های شبه‌نظامی دست به مقاومت زدند. سازمان ملل با درخواست کمک، بیم خود را رخ‌دادن کشتار احتمالی در آمرلی بیان داشت. شیعیان از نظر گروه خلافت اسلامی مرتد محسوب می‌شوند سرانجام در تاریخ ۳۰ اوت ۲۰۱۴ با حملهٔ ارتش عراق، شبه‌نظامیان شیعهٔ نزدیک به ایران، پیش‌مرگان اقلیم کردستان و حملات هوایی آمریکا و ایران، محاصره آمرلی پس از ۲ ماه شکسته شد. یکی فرماندهان گروه شیعهٔ عصائب اهل الحق که به‌فارسی نیز سخن می‌گفت، پیروزی در آمرلی را بدون حمایت ایران ناممکن دانست. یکی از پیش‌مرگان کُرد نیز پشتیبانی ایران در شکستن محاصرهٔ آمرلی و بازپس‌گیری سلیمان بیگ را مؤثر دانست. وی کمک‌های ایران را دادن مهمات و اسلحه و ارائهٔ فرماندهی جنگی عنوان کرد. یکی از اعضای بلندپایهٔ اتحادیهٔ میهنی کردستان نیز اعلام کرد که «نیروهای عراقی، پیش‌مرگان کرد و مشاوران نظامی ایرانی» اتاق عملیات مشترک تشکیل داده‌بودند.

جنایات جنگی و نقض حقوق بشر

اردوگاه آوارگان یزیدی در کوهستان سنجار، سال ۲۰۱۴

بنابر گزارش دیده‌بان حقوق بشر، سازمان داعش در درگیری‌های نظامی خود از کودکان و نوجوانان استفاده می‌کند. این گزارش بر پایه اطلاعات داده شده توسط ۲۵ نهاد تنظیم شده است.

بنابر گزارش روزنامه واشینگتن پست، نیروهای داعش ساکنین چند روستای ترکمن‌نشین در عراق را قتل‌عام کرده‌اند که در بین آنها دو دختر خردسال هم وجود دارد. بنابر گزارش یک پلیس محلی، تعداد مقتولین ۵۵ تن اعلام شده است. ده‌ها تن دیگر هم مفقودالاثر شده‌اند.

در ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۴، سازمان نظارت بر حقوق بشر در بریتانیا خبر از سنگسار شدن دو زن توسط داعش در مدت کمتر از ۲۴ ساعت خبر داد. ابتدا یک زن بیوه ۲۶ ساله در بازاری در منطقه دبکه سوریه سنگسار شد و تنها چند ساعت بعد، زن دیگری در شهر الرقه سنگسار شد. عکس‌هایی از مراسم اجرای حکم توسط حامیان داعش در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. آنها با یک خودروی پر از سنگ به محل اجرای حکم رفته بودند.

برده‌داری

داعش به طور رسمی از برده‌داری دفاع می‌کند و معتقد است قران اجازه همخوابگی با زنان اسیر کافر را به مسلمانان داده‌است. همچنین اعتقادات آخرالزمانی آنها نیز در این گرایش سهیم بوده‌است و در این زمینه به حدیثی استناد می‌کنند که پیش از وقوع آخرالزمان برده‌داری دوباره احیا می‌شود.گزارش‌های متعددی در مورد آزار جنسی و خریدوفروش زنان و دختران اسیر وجود دارد. به ویژه زنان و دختران پیرو مذهب ایزدی که به جنگجویان گروه هدیه داده شده یا به فروش رسیده‌اند.

حمله شیمیایی استان صلاح‌الدین

در مهر ۱۳۹۳ داعش دست به حمله شیمیایی با استفاده از گاز کلر در الضلوعیه و سپس علیه عشایر بنی سعد در جنوب استان صلاح الدین زد. این حمله‌ها منجر به خفگی و مسمومیت ده‌ها تن از مردم و نیروهای داوطلب شد. داعش پس از ناتوانی برای ورود به مناطقی که مردم به دفاع از میهن خود می‌پردازند، از شیوه‌های دیگری برای انتقام‌گیری استفاده می‌کند.

تخریب بناهای مذهبی و تاریخی

گروه داعش پس از اشغال شهر تاریخی موصل در شمال عراق، اماکن مقدس به ویژه مساجد و آرامگاه‌های مقدس در نزد شیعیان را تخریب نمود. حداقل چهار آرامگاه مقدس در نزد اعراب سنی و صوفی توسط بولدوزر خراب گردید. همچنین شش مسجد شیعی به وسیله انفجار تخریب گردید.

سربریدن خبرنگاران و امدادگران

داعش سر جیمز فولی و استیون ساتلاف، دو خبرنگار آمریکایی، دیوید هاینس و الن هنینگ (امدادگر) امدادگران بریتانیایی، عبدالرحمن کاسیگ امدادگر آمریکایی، هارونا یوکاوا ، کنجی گوتو دو گروگان ژاپنی را برید. ویدیوهایی که از سر بریدن این افراد منتشر شده، درست شبیه هم است. گروگان‌های آمریکایی و بریتانیایی لباسی نارنجی بر تن دارند و بر زمین زانو زدند و شخص که سر آنها را می‌برد، چهره‌اش را کاملاً پوشانده و لباس سیاه بر تن دارد. لهجه جلاد نیز هنگام صحبت بریتانیایی است. جلاد نقاب‌دار رو به دوربین آمریکا و کشورهای غربی را تهدید می‌کند که اعمال آنها علت «اعدام و جان دادن» این افراد است.در ویدئویی که قاتل سر امدادگر بریتانیایی را می‌برد، پس از آن یک گروگان دیگر نشان داده می‌شود که نامش جان کنتلی است و فرد قاتل می‌گوید اگر ائتلاف جهانی ضد داعش به رهبری ایالات متحده آمریکا مقابله با «دولت اسلامی» را ادامه دهد، سر این فرد نیز بریده خواهد شد.بعد از بریده شدن سر جیمز فولی و استیون سات‌لاف، سیاست آمریکا در برابر گروه «دولت اسلامی» تغییر کرد. باراک اوباما رئیس جمهوری این کشور دستور حمله هوایی به مواضع دولت اسلامی در سوریه را صادر کرد. وی همچنین یک ائتلاف جهانی برای مقابله با این گروه تروریستی تشکیل داده که بریتانیا و آلمان نیز در آن شرکت دارند. چند روز بعد پلیس اف‌بی‌آی آمریکا گفت توانسته با کمک سایر کشورها هویت مرد سیاه‌پوشی که در تصاویر ویدئویی دو گروگان آمریکایی و یک بریتانیایی را سر می‌برد، شناسایی کند. جیمز کومی، رئیس اف‌بی‌آی هویت و ملیت این شبه نظامی گروه دولت اسلامی را فاش نکرد اما آن طور که در تصاویر ویدئویی منتشر شده از او شنیده می‌شد، وی لهجه‌ای بریتانیایی به ویژه لندنی داشت. مقام‌های بریتانیایی با اشاره به «فوق سری» بودن عملیات شناسایی «جلاد داعش» از اظهار نظر درباره گفته‌های آقای کومی سر باز زدند. انتشار تصاویر بیرحمانه سر بریدن دو روزنامه نگار آمریکایی و یک امدادگر بریتانیایی توسط این پیکارجوی داعش، نقش مهمی در تشکیل ائتلاف کشورهای غربی و عربی علیه این گروه افراط‌گرا داشت.

کشتار اسپایکر

کشتار در پایگاه هوایی اسپایکر، کشتاری جمعی‌است که به‌دست نیروهای داعش در پایگاه هوایی اسپایکر در تکریت عراق در فاصلهٔ میان ۱۱ - ۱۵ ژوئن ۲۰۱۴ میلادی به‌وقوع پیوست. در زمان یورش، در حدود ۴۰۰۰ دانشجوی نظامی غیرمسلح در پایگاه بودند در این میان، ۱۷۰۰ دانشجوی شیعهٔ غیرمسلح این پایگاه هوایی به‌طور جمعی قتل‌عام شدند.

کتاب‌سوزی

نیروهای داعش در اوایل سال ۲۰۱۵ حدود دو هزار کتاب را از کتابخانه مرکزی موصل خارج کردند. به جز متون اسلامی، کتاب‌های دیگر دربارهٔ فلسفه، فرهنگ، علوم و موضوع‌های دیگر و حتی کتاب‌های کودکان توسط داعش از قفسه‌های کتاب خارج شدند. بیم آن می‌رود که مجموعه روزنامه‌های عراقی که حدود یک قرن پیش منتشر شده به همراه نقشه‌ها و کتاب‌های دوران عثمانی توسط داعش نابود شده باشد. چند روز پس از آن، کتاب‌های کتابخانه دانشگاه این شهر سوزانده شد. پس از حمله به کتابخانه مرکزی به مردم گفته شد که کتاب‌های «کفرآمیز» سوزانده خواهد شد.

سوزاندن خلبان اردنی

داعش خلبان اردنی بنام معاذ الکساسبه را زنده زنده سوزاند. و تصاویر سوزاندن او را منتشر کرد. شبکه العالم صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران گزارش داده است که یک کارشناس اسرائیلی و یک وبلاگ نویس آمریکایی بر این باور هستند که برخی اشکالات تصویری موجود در فیلم نشانهٔ ساختگی بودن ویدئو است.

هواپیمای جنگنده معاذ کساسبه در جریان عملیات نیروهای ائتلاف علیه داعش در نزدیکی شهر رقه سقوط کرد. اردن تلاش می‌کرد این خلبان را با یک زندانی مورد نظر داعش بنام ساجده ریشاوی مبادله کند، اما این کار بی‌نتیجه ماند. داعش خواهان آزادی ساجده ریشاوی شده بود که به دلیل نقش داشتن در بمب‌گذاری در امان، پایتخت اردن در سال ۲۰۰۵ به مجازات اعدام محکوم شده و اکنون زندانی است. اردن خبر سوزانده شدن خلبان خود توسط گروه تروریستی داعش را تأیید کرد.

باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا گفت اگر ویدیوی منتشرشده واقعی باشد، نشان دیگری از 'شرارت و بربریت' داعش است.

سربریدن خالد الاسعد

خالد الاسعد یک باستان‌شناس اهل سوریه بود. خالد الاسعد یکی از شخصیت‌های علمی و فرهنگی کشته شده توسط افراد موسوم دولت اسلامی در عراق و شام است. این باستان شناس ۸۲ ساله ۵۰ سال از عمر خود را صرف فعالیت‌های باستان شناسی و فرهنگی کرده بود داعش این باستان شناس را در ۱۸ اوت ۲۰۱۵ در منطقه تاریخی باستانی پالمیرا (تدمر) سربریده و سپس جنازهٔ او را از یک فلز در خیابان آویزان کرده‌است. در کنار جنازه او کاغذ نوشته‌ای از اتهامات اعلامی‌اش نیز نصب شده است.

حادثه مرگبار پاریس

در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۵ (برابر با ۲۲ آبان ۱۳۹۴) ساعت ۲۱:۱۶ به وقت اروپای مرکزی، یک رشته از حملات هماهنگ‌شده‌ی تروریستی متشکل از تیرباران‌های دسته‌جمعی و بمب‌گذاری‌های انتحاری در منطقه‌های یکم، دهم و یازدهم شهر پاریس، فرانسه منجر به کشته شدن ۱۳۰ نفر و مصدومیت ۳۶۸ نفر شد. این حملات تروریستی در نزدیکی ورزشگاه استاد دو فرانس در سن-دنی ، شمال پاریس، و ایل دو فرانس به وقوع پیوست حداقل سه انفجار جداگانه و شش تیراندازی در محدودهٔ پاریس گزارش شد، و یک گروگان‌گیری در تئاتر بتکلان انجام شد که بین ۶۰ تا ۱۰۰ نفر گروگان گرفته شده‌بودند. طی این حادثه ۱۳۰ نفر که ۸۷ نفر از آنها در تئاتر بتکلان بوده‌اند کشته شدند. بیش از ۳۶۸ نفر بر اثر حملات مجروح شده که وضعیت ۹۹ نفر آن‌ها وخیم اعلام شد. بعلاوه کشته‌شدگان غیرمسلح، هفت نفر از مهاجمان نیز کشته‌شدند. یک گزارش بیان داشته که نه فرد مسلح درگیر بوده‌اند. شبکه رادیویی فرانسوی یورو وان گزارش داد که سه نفر به طور بالقوه در حملات درگیر بوده‌اند.

در یک بیانیه‌ی تلویزیونی در ساعت ۲۳:۵۸، فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه وضعیت فوق‌العاده و انسداد تمامی مرزهای فرانسه به صورت موقت را اعلام کرد. پس از حادثه شورش‌های ۲۰۰۵ فرانسه این نخستین باری است که فرانسه وضعیت فوق‌العاده اعلام می‌کند. این حملات بعد از جنگ جهانی دوم مرگبارترین واقعه‌ای است که در فرانسه تاکنون اتفاق افتاده‌است. این حملات همچنین خونبارترین حادثه در اتحادیه اروپا پس از بمب‌گذاری ۲۰۰۴ قطار مادرید می‌باشددر روز ۱۴ نوامبر، حکومت اسلامی عراق و شام مسئولیت این حملات تروریستی را بر عهده گرفت. گمان زده می‌شود که عاملان این حملات از شبکه پلی‌استیشن در پلی‌استیشن ۴ برای برقراری ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کرده‌اند که بسیار پیچیده و دشوار برای ردیابی است. پس از حملات نزدیک به ۱۵۰۰ نفر از نیروهای ارتش در پاریس مستقر شده‌اند. رسانه‌های بلژیک گزارش داده‌اند که پلیس این کشور روز شنبه به محله‌ای در بروکسل، پایتخت، یورش برده و یک نفر را در ارتباط با حملات پاریس دستگیر کرده‌است. شبکه اسکای گزارش داده‌است که سه نفر از مهاجمان ساکن بروکسل بوده‌اند. شماری از شهروندان ایرانی در مقابل سفارت فرانسه در تهران حاضر شده و شمع روشن کرده‌اند. آنها همچنین به احترام کشته‌شدگان، جلوی سفارت گل گذاشته‌اند. رویترز به نقل از وزیر ورزش روسیه می‌گوید که به دنبال حملات روز گذشته پاریس، تدابیر امنیتی در ورزشگاه‌های روسیه تشدید خواهد شد.

ویران کردن آثار باستانی در عراق و سوریه

ویران کردن آثار تاریخی موزه نینوا شهر موصل

گروه تروریستی داعش روز ۲۶ فوریه ۲۰۱۵ (۷ اسفند ۱۳۹۳) ویدیویی را منتشر کرد که در آن چگونگی تخریب تندیس‌های تاریخی در موزه نینوا در شهر موصل به تصویر کشیده شد. عناصری از داعش با تیشه و چکش و با پرت کردن آثار تاریخی از بلندی، این تندیس‌های ارزشمند را شکسته و ویران کردند. در بخشی از ویدیو تابلوهایی که برای معرفی آثار تاریخی، در کنار تندیس ها، نصب شده بود به نمایش گذاشته می شود که بر اساس این تابلوها برخی از تندیس ها و آثار متعلق به قرن هشتم پیش از میلاد است. باستانشناسان و متخصصان، موزه نینوا در موصل را از مهم ترین موزه های جهان می دانند که هزاران اثر ارزشمند را در خود جای داده است.

ویران کردن شهر باستانی نمرود

داعش در ۱۵ اسفند ۱۳۹۳ آثار باستانی شهر تاریخی نمرود (متعلق به امپراتوری آشور) در شمال عراق را تخریب کرد. وزارت جهانگردی و آثار باستانی عراق اعلام کرد گروه داعش برای تخریب آثار باستانی این شهر از بولدوزر و ابزار آلات سنگین استفاده کرده است. شهر تاریخی نمرود که نگین تمدن آشوری شناخته شده است در قرن ۱۳ پیش از میلاد مسیح و در حاشیه رود دجله حدود ۳۰ کیلومتری جنوب شرق موصل بنیان گذاشته شد. باستان شناسان و کارشناسان میراث باستانی، این انهدام را یک فاجعه خوانده و آن را با منفجر کردن تندیس‌های بودا توسط گروه طالبان در استان بامیان افغانستان قابل مقایسه دانستند. سازمان یونسکو، تخریب شهر نمرود را جنایت جنگی خواند.

ویران کردن شهر باستانی هترا

داعش در شانزدهم اسفند ۱۳۹۳ (۷ مارس ۲۰۱۵) به شهر باستانی هترا متعلق به دوران اشکانیان یورش برد و بخش زیادی از آن ویران کرد. این اقدام داعش با خشم باستان شناسان مواجه شد.

تصرف پالمیرا و ویران کردن آثار باستانی آن

در ۲۱ ماه می سال ۲۰۱۵ (۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۴) گروه دولت اسلامی شهر باستانی پالمیرا را تصرف کرد. ابولیث سعودی، فرمانده عملیات «دولت اسلامی» در شهر باستانی پالمیرا در شبکه رادیویی «الوان اف‌ام» در سوریه درباره آینده این شهر گفت: «ما آن طور که بسیاری فکر می‌کنند با بولدوزر به این شهر حمله نمی‌کنیم، ما این شهر باستانی را ویران نمی‌کنیم، اما مجسمه‌های موجود در آن را که گمراهان پرستش می‌کردند، پودر خواهیم کرد.» یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، نگران است که این میراث فرهنگ جهانی به کلی نابود شود از زمانی که این شهر به دست گروه دولت اسلامی افتاد تخریب بناهای تاریخی و آثار هنری و کشتار مورخان و باستان شناسان به راهبرد این گروه در جنگ با تاریخ، فرهنگ و روشنفکری تبدیل شده است. اواخر ماه اوت 2015 رسانه ها از تخریب معبد تاریخی «بل» واقع در شهر باستانی تدمر (پالمیرا) سوریه خبر دادند همچنین در هفته اول اکتبر سال 2015 گروه دولت اسلامی «طاق نصرت» این شهر باستانی را نیز تخریب کرد.

در جولای سال ۲۰۱۵ (تیر ۱۳۹۴) تروریست‌های شبه نظامی داعش در اقدامی علیه میراث فرهنگی، شش تندیس باستانی از جمله تندیس معروف به شیر اللات را تخریب کردند. عبدالکریم مدیر اداره آثار باستانی سوریه پس از این اقدام داعش اعلام کرد که این تندیس با صفحه فلزی و کیسه‌های شن پوشیده شده بود تا از آسیب احتمالی ناشی از درگیری‌های مسلحانه در امان بماند اما داعش آن را بیرون آورد و از بین برد. کارشناسان این اقدام را بزرگترین جنایت داعش علیه میراث باستانی پالمیرا عنوان کردند.

حمایت خارجی

ادعای حمایت سوریه

حملات دولت اسلامی در سوریه در طول سال ۲۰۱۴

  حمله علیه حکومت سوریه (13٪)

  حمله علیه مخالفین حکومت سوریه (64٪)

  سایر حملات (23٪)

گروه‌های مخالف حکومت اسد همواره مدعی هستند که دولت سوریه تا حدی با دولت اسلامی تبانی کرده به این امید که داعش بر معارضین فائق آمده و ادعای دولت سوریه مبنی بر اینکه مورد حمله تروریست‌ها قرار گرفته و یک دولت حامی سکولاریسم در مقابل حمله القاعده و متعصبین مذهبی است، صحیح از آب در بیاید. از جمله دلایلی که برای این ادعا ارائه می‌شود یکی آزادی زندانیان سیاسی اسلام‌گرا قبل از پایان محکومیت آن‌ها در آغاز اعتراضات علیه حکومت در سال ۲۰۱۱ است. بسیازی از آنها به دولت اسلامی پیوستند یا در زمره رهبران گروه‌های تندروی مذهبی همچون جبهه النصره، احرارالشام و جیش الاسلام قرار گرفتند. همچنین سازمان‌های اطلاعاتی و نیروهای جداشده از القاعده گزارش داده‌اند که دولت سوریه به طور مستقیم ار داعش نفت خریداری می‌کند. برای حفاظت از خطوط لوله نفت و گاز در شمال سوریه به جبهه النصره پول می‌دهد و تانکرهای حامل نفت آزادانه وارد مناطق تحت کنترل دولت می‌شوند. نیروهای اپوزیسیون همچنین تصاویر گذرنامه‌های روسی و ایرانی اعضای اسیرشده دولت اسلامی را منتشر کرده‌اند. یک عضو جداشده از داعش در این مورد به روزنامه تلگراف گفته «ما مطمئن بودیم که رژیم اسد ما را بمباران نمی‌کند و همیشه با خیال راحت در پایگاه می‌خوابیدیم». جنگجویان حاضر در داعش هم این را تأیید می‌کند که هیچوقت خطر حمله هوایی آنها را تهدید نمی‌کند چون حکومت فقط مناطق غیرنظامی را بمباران می‌کند.

در مارس ۲۰۱۵ اتحادیه اروپا گزارش داد که نیروهای حکومت سوریه و دولت اسلامی به طور مشترک یک نیروگاه گازی در شهر طبقه در مرکز سوریه را اداره می‌کنند که هم برق مناطق تحت کنترل حکومت و هم مناطق تحت کنترل داعش را تأمین می‌کند. بر اساس این گزارش در موارد دیگری هم دولت سوریه از داعش محصولات نفتی خریداری کرده و بهای آن را با تأمین برق شهرهای تحت کنترل داعش می‌پردازد. اتحادیه اروپا بر اساس این مدارک چند تاجر سوری را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد.

بررسی جنگ داخلی سوریه نشان می‌دهد که داعش و دولت سوریه تمایلی به درگیری با یکدیگر ندارند و بیشتر حملات خود را علیه گروه‌های اپوزیسیون متمرکز می‌کنند تا آماده جنگ نهایی با یکدیگر شوند. بر اساس مطالعه آماری مؤسسه جینز دیفنس تنها ۱۳ درصد حملات داعش در سوریه در طول سال ۲۰۱۴ نیروهای نظامی و امنیتی دولت سوریه را هدف گرفته و تنها ۶ درصد حملات ارتش سوریه متوجه نیروهای داعش بوده‌است. بر اساس این آمار داعش در طول این سال ۹۲۳ حمله تأییدشده داشته که در جریان آن ۴۹۹۰ نفر (از جمله جنگجویان خودشان) کشته شده‌اند و ارتش سوریه ۹۸۲ عملیات ضدتروریستی (که حدود دوسوم آن‌ها حمله هوایی بوده‌اند) انجام داده است. در منطقه حلب ۲۳۸ حمله ارتش سوریه گزارش شده که فقط ۱۴ حمله علیه داعش بوده‌است. درحالیکه به منطقه رقه پایتخت داعش تنها ۲۲ بار حمله شده که فقط نیمی از آنها علیه داعش بوده‌اند.

ابوحفص یکی از فرماندهان داعش در حلب در این مورد می‌گوید: «ما حکومت سوریه را نادیده نگرفته‌ایم اما تمرکز ما بر مناطق تحت کنترل شورشیان است.. شما نمی‌توانید ابتدا قدم دوم را بردارید. ما باید اول قدم نخست را برداریم تا با موفقیت با حکومت بشار اسد بجنگیم ما ابتدا باید مناطق شورشی را فتح کنیم». ابوعبدالله از رهبران جیش المجاهدین در این مورد می‌گوید که هرگاه به پایگاه‌های دولت حمله‌ور می‌شوند از سوی دیگری مورد حمله دولت اسلامی قرار می‌گیرند. به گفته او خط مقدم جبهه میان دولت اسلامی و حکومت اسد بسیار ساکت است و حتی صدای تیراندازی شنیده نمی‌شود اما در خط مقدم ما جنگ در طول ۲۴ ساعت قطع نمی‌شود. وی می‌گوید اگر دولت اسلامی قصد جنگیدن با حکومت را داشت به شهر حلب حمله می‌کرد که در محاصره نیروهای حکومت است درحالیکه آنها نیروی خود را برای جنگ در کوبانی بسیج کردند که ارتش سوریه در آن حضور ندارد.

ادعای حمایت ترکیه

دیده بان حقوق بشر سوریه، دولت ترکیه را به حمایت از گروه تروریستی داعش در سوریه متهم کرد. رامی عبدالرحمان، مدیر مرکز دیده‌بان حقوق بشر سوریه در گفتگویی مطبوعاتی گفت: ترکیه به صورت مستقیم و غیر مستقیم ورود شبه نظامیان غیر سوری را از طریق فرودگاه‌ها و یا بنادر خود فراهم و پیوستن آنان به گروه تروریستی داعش را تسهیل می‌کند.

عبدالرحمان با اشاره به اینکه حمایت‌های آنکارا از گروه‌های تروریستی موضوع تازه‌ای نیست و از سال ۲۰۱۱ و پیش از تشکیل داعش در سوریه، ترکیه اجازه ورود صدها شبه نظامی لیبیایی را از خاک این کشور به سوی سوریه صادر می‌کرده گفت: روشن است که مسئولان ترکیه از ورود هزاران شبه نظامی باخبر هستند و ما امروز از صدها شبه نظامی حرف نمی‌زنیم بلکه صحبت از هزاران شبه نظامی و به صورت دقیق تر بیش از ۲۰ هزار تن است که از طریق خاک ترکیه وارد سوریه شده و به داعش پیوسته‌اند و آخرین مورد هم مربوط به شهر کوبانی است که یکی از این شبه نظامیان وابسته به داعش با یک خودروی بمب گذاری شده از مرزهای ترکیه وارد کوبانی شد و خود را در گذرگاه مرزی منفجر کرد.

مدیر مرکز دیده بان حقوق بشر سوریه ادامه داد: اگر حمایت‌های مستقیم و غیر مستقیم ترکیه نبود اعضای داعش نمی‌توانستند بیش از ۳۵۰ روستای اطراف شهر کوبانی را تصرف کنند. علاوه بر اینها ترکیه شبه نظامیان خارجی را هم به مناطق مختلف سوریه گسیل داده تا آنها با گروه‌های کرد و گروه‌های دیگر درگیر شوند.

برخی مقامات ایرانی نیز به کمک ترکیه به داعش اشاره کرده و آن را محکوم کرده‌اند. هاشمی رفسنجای رئیس مجمع تشخیص مصلحت ایران، در مصاحبه با نخست وزیر مجارستان در سال ۲۰۱۵ گفت: حمایت‌های پنهان ترکیه از داعش، اوضاع سوریه را پیچیده‌تر کرده و بهترین و مطمئن‌ترین راه برگشت به نظرات مردم سوریه است.

واکنش سران کشورها به داعش

بسیاری از کشورها علیه داعش موضع گرفته و گروهی از کشورهای خاورمیانه برای ائتلاف اوباماثبت نام نموده‌اند.

• اوباما رئیس جمهور آمریکا بدنبال قتل خبرنگار آمریکایی توسط داعش، طی سخنانی گفت: داعش یک غده سرطانی است وهیچ دین و مذهبی را نمایندگی نمی‌کند. هیچ دین و مذهبی اینگونه جنایات را ترغیب نکرده است.

اوباما در سخنان دیگری گفت:داعش حاوی یک تهدید فوری برای مردم عراق و مردم سراسر منطقه است و به همین دلیل اقدامات ارتش ما در عراق باید بخشی از یک استراتژی وسیع تر و جامع تر باشد تا از این طریق، از مردم خود حفاظت کرده و از شرکای خود که دارند با داعش می‌جنگند، حمایت کنیم

• زیباری وزیر خارجه عراق نیز داعش را غده سرطانی خواند که اعمال وحشیانه و شیطانی انجام می‌دهند.
• نخست وزیر انگلیس و فرانسه نیر اعمال این گروه را وحشیانه قلمداد کردند و خواستار مقابله با آن شدند.

وزیر خارجه فرانسه از کشورهای مختلف از جمله ایران خواست در جنگ با داعش در عراق متحد شوند.

• رهبر جمهوری اسلامی ایران داعش را ساخته انگلیس خبیث دانسته است. این سیاست استعمار و مخصوصاً انگلیس خبیث است، این‌ها داعش و القاعده را برای مقابله با جمهوری اسلامی و بیداری اسلامی درست کردند البته امروز دامن خودشان را گرفته است. تلاش امروز آمریکا و هم‌پیمانانش برای مقابله با داعش که واقعیت هم ندارد، بیش از آنکه تلاش برای از بین بردن نطفهٔ آن باشد برای جهت دادن و تقویت اختلاف‌افکنی‌ها بین مسلمانان است.

ناکارآمدی در اداره دولتی شهرهای تحت اشغال

داعش تلاش می‌کند در شهر بزرگ موصل با ۲ میلیون نفر جمعیت، مثل یک «دولت» رفتار کند، اما بی‌اطلاعی و نابلدی نیروهای این گروه تروریستی از ادارهٔ شهر بسیار جدی است. ترافیک شدید، کمبود موادغذایی و سوخت، امور روزمرهٔ شهری و دستگاه‌های دولتی بلاتکلیف وضعیت مناطقی است که به دست نیروهای داعش افتاده است. داعش در شهر موصل عراق به سرعت مصرف و فروش هرگونه الکل را ممنوع کرد و روی تمام نقاشی‌ها و تبلیغات در سطح شهر که در آن زنی دیده می‌شد رنگ پاشید، اما مجازات‌های بسیار سخت رقه را در موصل اجرایی نکردند. نیروهای خلافت اسلامی به ۳ نفر از سنی مذهب‌های شهر موصل پیشنهاد دادند که فرمانداری نینوا را برعهده گیرند و هر ۳ نفر این پیشنهاد را رد کردند. مردم موصل می‌گویند مهم‌ترین مشکل کمبود جدی سوخت است که زندگی در موصل را سخت‌تر از پیش کرده است. داعش در موصل خانه‌های مسیحیان و شیعیانی را که از ترس این گروه فرار کردند یا به دست گروه اعدام شدند، در اختیار ساکنان سنی مذهب قرار داده است. یک بحران دیگر در شهرهای تحت کنترل نیروهای داعش، بحران پرداخت دستمزدها است. در شهر رقه سوریه داعش حقوق کارمندان را پرداخت می‌کند و توانسته تا حدی لوله‌های آب شهری و برق‌کشی را تعمیر کند. در روزهای ماه رمضان نیز میان مردم غذا و آب تقسیم کرده است. با این‌حال در موصل داعش هنوز نتوانسته دستمزد کارمندان دولتی را پرداخت کند. هرچند وعده داده که به زودی حقوق آن‌ها پرداخت خواهد شد.

آموزش خلبانِ هواپیمای جنگنده

در ۲۵ مهر، دیده‌بان حقوق بشر در سوریه گفت که خلبان‌های ارتش صدام حسین که به گروه حکومت اسلامی (داعش سابق) ملحق شدند در حال آموزش دادن به اعضای این گروه برای استفاده از سه فروند جنگنده به غنیمت گرفته شده از ارتش بشار اسد هستند. دیده‌بان حقوق بشر در سوریه، که مقر آن در لندن است خبر داد، این نخستین بار است که ستیزه جویان اسلامگرا جنگنده‌ها را به پرواز در آورده‌اند. خلبان‌ها جنگنده‌ها را بر فراز پایگاه هوایی «الجراح» در شرق شهر حلب به پرواز درآورده‌اند. اعضای این گروه بارها با استفاده از هواپیماهای میگ-۲۱ و میگ-۲۳ که از ارتش سوریه به غنیمت گرفته‌اند پرواز کرده و سپس به فرودگاه بازگشته‌اند. نیروهای داعش سه جنگنده سوری را در حلب و رقعه به تصرف خود در آورده بودند. مشخص نیست که آیا جنگنده‌ها مجهز به تسلیحات بوده‌اند یا اینکه خلبان‌ها قادر به هدایت جنگنده‌ها در مسافت‌های طولانی‌تری هستند. هواداران گروه حکومت اسلامی پیشتر در حساب‌های توییتری خود تصاویری از جنگنده‌های به غنیمت گرفته شده را به نمایش گذاشته بودند، اما به نظر می‌رسید که این هواپیماها غیرقابل استفاده باشند.

قطع کردن شبکه تلفن همراه در موصل

داعش شش آذر تمام شبکه‌های تلفن همراه در شهر اشغال‌شده موصل را قطع کرد، اقدامی که گفته می‌شود به منظور مقابله با ارسال اطلاعات به نیروهای ائتلاف علیه داعش انجام شد. پس از آن شهر صحنه هرج و مرج بوده و امور روزمره و روند اداری و تجاری در شهر مختل شد.

محکومیت و سر بریدن قاضی‌القضات دادگاه شرع داعش

صدور احکام سخت‌گیرانه و افراطی علیه مخالفان و اسیران جنگی به دست «ابو جعفر حطاب»، قاضی‌القضات گروه دولت اسلامی، حتی برای ابوبکر بغدادی رهبر این گروه هم پذیرفتنی نبوده است. قاضی ارشد دولت اسلامی نخست به گروه «انصار الشریعه» در تونس (شهر) تعلق داشت. سپس به عنوان قاضی عالی دادگاه شرعِ گروهِ دولت اسلامی فعالیت کرده بر مبنای ضوابط شریعت اسلام به صدور حکم مشغول شد.

او بر اساس صدور اغراق‌آمیز احکام و تکفیر افراد بسیاری را به مرگ محکوم کرده بود. این رهبر هیئت شرع گروه دولت اسلامی به صورت رسمی، ایمن الظواهری رهبر القاعده را هم تکفیر کرد، چرا که به گفته حطاب، وی اهل تشیع را به میزان کافی دشمن تلقی نمی‌کند.

قاضی حطاب در نهایت توسط خود داعش، دستگیر، محکوم و سر بریده شد.

روابط داعش و بعثی‌ها

سران سابق حزب بعث عراق و سازمان شبه‌نظامی بوکو حرام هم از فعالیت‌های داعش حمایت کرده‌اند.

لو رفتن اطلاعات محرمانه داعش

به نوشته روزنامه گاردین، دولت عراق حدود ۱۶۰ یواس‌بی استیک در اختیار سازمان‌های اطلاعاتی غربی قرار داده‌است که حاوی اطلاعات بسیار مهمی دربارهٔ این گروه است که ازجمله آنها می‌توان به اسامی جنگجوهای خارجی و رهبران، رمزهای محرمانه، اطلاعاتی درمورد شبکه مالی این گروه و غیره اشاره کرد. گفته می‌شود که دولت عراق این اطلاعات را پیش از حمله داعش به موصل به‌دست آورده‌است. دو روز قبل از حمله این گروه تروریستی به موصل، دولت عراق موفق به دستگیری یکی از عوامل ارتباطیِ این گروه به نام ابوهاجر می‌شود که در بازجویی از این شخص، او نام رهبر خود را عبدالرحمان البیلاوی ذکر کرده و محل سکونت او را فاش می‌کند. چند ساعت بعد از اعتراف، البیلاوی در خانه خود کشته می‌شود، اما مأموران امنیتیِ عراق موفق می‌شوند اطلاعات بسیار مهمی را در خانه او کشف و ضبط کنند. گفته می‌شود حجم اطلاعات به‌قدری بوده‌است که یک افسر امنیتی بریتانیا عنوان کرده‌است «ما و آمریکایی‌ها از گستردگی این اطلاعات شگفت‌زده شدیم». عامل ارتباطیِ داعش، ابوهاجر، در حین دستگیری عنوان کرده‌بود که «به‌زودی شهر موصل بدل به جهنم خواهد شد»، و دو روز بعد، شهر موصل به‌دست نیروهای داعش افتاد. پس از تصرف موصل، دارایی‌های داعش از ۸۷۵ میلیون دلار به حدود چند میلیارد دلار رسیده‌است.

پیوند به بیرون

• اطلاعاتی دربارهٔ اهداف، ریشه‌ها، محدوده سرزمینی تحت اشغال، تعداد نیروها، مشخصات سلاح‌ها، منابع درآمد و اقدامات بی‌رحمانه گروه دولت اسلامی (داعش) بی‌بی‌سی فارسی
• تمامی اخبار، رویدادها و مطالب مربوط به دولت اسلامی (داعش) صفحه ویژه دویچه‌وله فارسی
• افکار و عقاید ابن تیمیه پدر فکری مکتب زرقاوی
• ISIS معرفی به وسیله شورای روابط خارجی آمریکا
• داعش و کارگردانی کشتار رادیو فردا
• آداب برده‌داری داعش در هفت پرسش و پاسخ دویچه‌وله فارسی