ایلام: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌نشده] |
جمعیت شهرستان را بجای شهر ننویسید |
مصطفی ستاری (بحث | مشارکت‌ها) به نسخهٔ 16593560 ویرایش Ashkan72 واگردانده شد: حذف حجم زیادی از منابع. (توینکل) برچسب: حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
|سال‌شهرشدن= |
|سال‌شهرشدن= |
||
|شهردار=یزدان قبادیان<ref>http://www.ilam.ir/HomePage.aspx?TabID=4622&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR</ref> |
|شهردار=یزدان قبادیان<ref>http://www.ilam.ir/HomePage.aspx?TabID=4622&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR</ref> |
||
|جمعیت= |
|جمعیت= ۲۱۳٬۵۷۹ نفر<ref name="آمار">[http://www.amar.org.ir/Portals/0/sarshomari90/Files/jamiat_shahrestan_keshvar3.pdf]</ref> |
||
|رشدجمعیت= |
|رشدجمعیت= |
||
|تراکم‌جمعیت= |
|تراکم‌جمعیت= |
||
|زبان=[[کردی کلهری گویش ایلامی (محکی)]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=زبان‌ها و گویش‌های رایج در ایلام|ناشر=بنیاد ایرانشناسی شعبه ایلام|نشانی=http://ilam-miras.ir/index.aspx?siteid=71&pageid=368|تاریخ بازدید=۲ می۲۰۱۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6TwDxsARX | تاریخ بایگانی = ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴ {{نشان زبان|fa}} }}</ref><ref name="zabab">{{یادکرد وب|عنوان=زبان و گویش مردم ایلام|ناشر=تبیان استان ها|نشانی=http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=94756|تاریخ بازدید=آوریل ۲۰۱۰| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6TwE2hyEU | تاریخ بایگانی = ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴ {{نشان زبان|fa}} }}</ref><ref name="ilam">{{یادکرد وب|عنوان=Ilam(Iran)|ناشر=Britannica Encyclopedia|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/282683/Ilam|تاریخ بازدید=مهٔ ۲۰۱۰| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6TwE6LkK3 | تاریخ بایگانی = ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴ {{نشان زبان|en}} }}</ref> |
|زبان=[[کردی کلهری گویش ایلامی (محکی)]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=زبان‌ها و گویش‌های رایج در ایلام|ناشر=بنیاد ایرانشناسی شعبه ایلام|نشانی=http://ilam-miras.ir/index.aspx?siteid=71&pageid=368|تاریخ بازدید=۲ می۲۰۱۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6TwDxsARX | تاریخ بایگانی = ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴ {{نشان زبان|fa}} }}</ref><ref name="zabab">{{یادکرد وب|عنوان=زبان و گویش مردم ایلام|ناشر=تبیان استان ها|نشانی=http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=94756|تاریخ بازدید=آوریل ۲۰۱۰| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6TwE2hyEU | تاریخ بایگانی = ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴ {{نشان زبان|fa}} }}</ref><ref name="ilam">{{یادکرد وب|عنوان=Ilam(Iran)|ناشر=Britannica Encyclopedia|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/282683/Ilam|تاریخ بازدید=مهٔ ۲۰۱۰| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6TwE6LkK3 | تاریخ بایگانی = ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴ {{نشان زبان|en}} }}</ref> |
||
زبان" کردی کلهری |
زبان" کردی کلهری- گویش ایلامی (محکی) |
||
|مذهب = شیعه |
|مذهب = شیعه |
||
|مساحت= |
|مساحت= |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
|پانویس=*[http://www.fallingrain.com/world/IR/10/Ilam.html مختصات و ارتفاع] |
|پانویس=*[http://www.fallingrain.com/world/IR/10/Ilam.html مختصات و ارتفاع] |
||
}} |
}} |
||
'''ایلام''' یکی از شهرهای غربی [[ایران]] و مرکز [[استان ایلام]] است که بعد از شهر [[خرم آباد]] دومین مرکز جامعه ی [[لر]] می شود و در گذشته به لرستان پشتکوه معروف بوده است.<ref>لغتنامه ی دهخدا</ref> جمعیت این شهر برپایهٔ سرشماری سال ۱۳۹۰ [[هجری خورشیدی|خورشیدی]] برابر با ۲۱۳٬۵۷۹ نفر بوده‌است.<ref name="آمار"/> شهر ایلام در حصاری از کوه‌ها و ارتفاعات جنگلی واقع شده و آب و هوایی معتدل کوهستانی و بهاری دارد. زبان اهالی شهر ایلام لری شمالی و بعضا کردی است<ref>اطلس فرهنگی ایران, رده مردم شناسی، زیر رده زبان و گویش</ref> و اکثریت مردم شیعه هستند. بافت ایلام نسبتا سنتی هست. دانشگاه علوم پزشکی ایلام و دانشگاه ایلام دو دانشگاه مهم این شهر هستند. ایلام دارای منابع خوب گاز و نفت است. درضمن قرار گرفتن بر سر زائرین کربلا این استان رو از این حیث حائز اهمیت کرده است. |
|||
'''ایلام''' یکی از شهرهای غربی [[ایران]] و مرکز [[استان ایلام]] است که به زبان کردی جنوبی گویش ایلامی تکلم می کنند. <ref>http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00210862.2014.913423?journalCode=cist20</ref> <ref>http://https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%85</ref> |
|||
<ref>http://www.ilampetro.com/HomePage.aspx?TabID=4927&Site=ILPC&Lang=fa-IR</ref><ref>غلامحسین کریمی دوستان، ''کردی ایلامی''، سنندج: انتشارات دانشگاه کردستان، ۱۳۸۰</ref> <ref>G. Windfuhr, ''The Iranian Languages'', Routledge, 2009, p. 587</ref><ref>Rüdiger Schmitt: ''Die iranischen Sprachen in Gegenwart und Geschichte''. Wiesbaden (Reichert) 2000, p. 77</ref><ref>[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=1711-16 Kurdish language<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9046467/Kurdish-language Kurdish language - Britannica Online Encyclopedia<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://sepehrmag.ir/print.php?id=1770 زبان‌ها و گویش‌های ایران. منبع: کتاب ''تاریخ زبان فارسی''، نویسنده: دکتر پرویز ناتل خانلری]</ref><ref>غلامحسین کریمی دوستان، «جایگاه فِیلی و کلهری در دسته‌بندی گویش‌های کردی»: مجلهٔ دانشگاه کردستان، شماره ۳–۴، سال ۱۳۷۹</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = علیرضا اسدی|نشانی = http://www.bankkm.com/bookdetail.php?book=150528|عنوان =فرهنگ تطبیقی گویش کردی ایلامی با زبان ایرانی میانه (پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی) به انضمام تاریخ و زبان استان ایلام قبل از اسلام | ناشر = بانک کتاب مرکزی ایلام: انتشارات جوهر حیات، ۱۳۹۰، صص ۶۰–۶۱|تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۵ اوت ۲۰۱۴}}</ref>جمعیت این شهر برپایهٔ سرشماری سال ۱۳۹۰ [[هجری خورشیدی|خورشیدی]] برابر با ۲۱۳٬۵۷۹ نفر بوده‌است.<ref name="آمار"/> شهر ایلام در حصاری از کوه‌ها و ارتفاعات جنگلی واقع شده و آب و هوایی معتدل کوهستانی و بهاری دارد. زبان اهالی شهر ایلام کردی باگویش ایلامی است<ref>اطلس فرهنگی ایران, رده مردم شناسی، زیر رده زبان و گویش</ref> و اکثریت مردم شیعه هستند. بافت ایلام نسبتا سنتی هست. دانشگاه علوم پزشکی ایلام و دانشگاه ایلام دو دانشگاه مهم این شهر هستند. ایلام دارای منابع خوب گاز و نفت است. درضمن قرار گرفتن بر سر زائرین کربلا این استان رو از این حیث حائز اهمیت کرده است. |
|||
==تاریخ== |
==تاریخ== |
||
| خط ۷۷: | خط ۷۶: | ||
== مردم == |
== مردم == |
||
=== مذهب، قومیت، زبان === |
=== مذهب، قومیت، زبان === |
||
ساکنان ایلام [[مسلمان]] بوده و پیرو مذهب [[شیعه دوازده‌امامی|شیعه]] هستند.<ref name="بریتانیکا">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/282683/Ilam بریتانیکا]</ref> تا اواخر دوره پهلوی اول در تمام منابع و سفرنامه های داخلی خارجی که اشخاص بی طرفی هستند از ایلام به عنوان [[لرستان پشتکوه]] و از ساکنان آن به عنوان لر یاد شده است.بااین حال متاسفانه برخی افراد بدون هیچ منبع و دلیل عقلانی و فقط از روی احساسات این منابع معتبر را رد کرده و واژه ی لرستان پشتکوه که قدمت زیادی نیز دارد را ردکرده و زیر سوال می برند.<ref>استارک فریا، سفرنامه الموت، لرستان پشتکوه، ترجمه علی محمد ساکی</ref><ref>مستوفی،حمدالله، تاریخ گزیده،تحقیق عبدالحسین نوایی</ref><ref>سفرنامه هوگو گروته، ترجمه مجید جلیلوند رضایی</ref><ref>سفرنامه ناصرالدین شاه</ref><ref>سپهبد علی رزم آرا، جغرافیای نظامی ایران</ref><ref>هنری کرزیک لاورینسون، سفرنامه لاورینسون،گذر از زهان به خوزستان،ترجمه سکندر امان الهی بهاروند</ref><ref>حمید ایزد پناه تاریخ جغرافیایی و اجتماعی لرستان</ref>گروته یگانه زبان در پشتکوه را زبان لری می داند<ref>سفرنامه گروته، هوگو گروته، ترجمه مجید جلیلوند، تهران/نشر مرکز/ چاپ اول</ref> |
|||
طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش [[شورای فرهنگ عمومی]] در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه گیری شد در استان ایلام به قرار زیر بود: ۸۶ کرد (۸۸٫۳٪ مرد، ۸۴٫۲٪ زن)، ۱۰٫۷ لر (۱۰٪ مرد، ۱۲٫۳٪ زن)، ۱٫۷ سایر و ۱٫۷ بدون‌جواب بودند.<ref>طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان ایلام/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳–۴۰–۶۶۲۷–۶۰۰–۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-مؤسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)</ref><ref>http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00210862.2014.913423?journalCode=cist20</ref> <ref>http://https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%85</ref> |
|||
<ref>http://www.ilampetro.com/HomePage.aspx?TabID=4927&Site=ILPC&Lang=fa-IR</ref><ref>غلامحسین کریمی دوستان، ''کردی ایلامی''، سنندج: انتشارات دانشگاه کردستان، ۱۳۸۰</ref> <ref>G. Windfuhr, ''The Iranian Languages'', Routledge, 2009, p. 587</ref><ref>Rüdiger Schmitt: ''Die iranischen Sprachen in Gegenwart und Geschichte''. Wiesbaden (Reichert) 2000, p. 77</ref><ref>[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=1711-16 Kurdish language<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9046467/Kurdish-language Kurdish language - Britannica Online Encyclopedia<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://sepehrmag.ir/print.php?id=1770 زبان‌ها و گویش‌های ایران. منبع: کتاب ''تاریخ زبان فارسی''، نویسنده: دکتر پرویز ناتل خانلری]</ref><ref>غلامحسین کریمی دوستان، «جایگاه فِیلی و کلهری در دسته‌بندی گویش‌های کردی»: مجلهٔ دانشگاه کردستان، شماره ۳–۴، سال ۱۳۷۹</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = علیرضا اسدی|نشانی = http://www.bankkm.com/bookdetail.php?book=150528|عنوان =فرهنگ تطبیقی گویش کردی ایلامی با زبان ایرانی میانه (پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی) به انضمام تاریخ و زبان استان ایلام قبل از اسلام | ناشر = بانک کتاب مرکزی ایلام: انتشارات جوهر حیات، ۱۳۹۰، صص ۶۰–۶۱|تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۵ اوت ۲۰۱۴}}</ref> |
|||
=== مشاهیر === |
=== مشاهیر === |
||
| خط ۱۹۲: | خط ۱۸۹: | ||
[[رده:شهرهای استان ایلام]] |
[[رده:شهرهای استان ایلام]] |
||
[[رده:کردستان]] |
[[رده:کردستان]] |
||
[[رده:لرستان]] |
|||
[[رده:مراکز استان‌های ایران]] |
[[رده:مراکز استان‌های ایران]] |
||
نسخهٔ ۲۲ فوریهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۰۹:۵۷
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
| ایلام ئیلام | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | ایلام |
| شهرستان | ایلام |
| نام(های) پیشین | ده‌بالا، حسین‌آباد |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۱۳٬۵۷۹ نفر[۱] |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۴۲۷ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۱۳/۲ درجهٔ سانتیگراد |
| میانگین بارش سالانه | ۶۲۰ میلیمتر |
| روزهای یخبندان سالانه | ۶۷ روز |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | یزدان قبادیان[۲] |
| ره‌آورد | بِژی برساق - کُله کنجی - شاتیه یا حلوای خرما ، روغن حیوانی |
| وبگاه | |
| پانویس | |
  ایلام روی نقشه ایران
۳۳°۲۳′شمالی ۴۶°۱۶′شرقی / ۳۳٫۳۸°شمالی ۴۶٫۲۶°شرقی | |
ایلام یکی از شهرهای غربی ایران و مرکز استان ایلام است که بعد از شهر خرم آباد دومین مرکز جامعه ی لر می شود و در گذشته به لرستان پشتکوه معروف بوده است.[۶] جمعیت این شهر برپایهٔ سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی برابر با ۲۱۳٬۵۷۹ نفر بوده‌است.[۱] شهر ایلام در حصاری از کوه‌ها و ارتفاعات جنگلی واقع شده و آب و هوایی معتدل کوهستانی و بهاری دارد. زبان اهالی شهر ایلام لری شمالی و بعضا کردی است[۷] و اکثریت مردم شیعه هستند. بافت ایلام نسبتا سنتی هست. دانشگاه علوم پزشکی ایلام و دانشگاه ایلام دو دانشگاه مهم این شهر هستند. ایلام دارای منابع خوب گاز و نفت است. درضمن قرار گرفتن بر سر زائرین کربلا این استان رو از این حیث حائز اهمیت کرده است.
تاریخ
وجه تسمیه
ایلام در گذشته ده بالانامیده می شد. بعدها به دلیل حکومت و ساخت وساز حسین قلی خن ابوقداره والی پشتکوه ، به حسین آباد معروف شد.[۸]
معانی دیگر ایلام عبارت است از: طعام عروسی ساختن، (منتهی الارب) مهمانی عروسی کردن (تاج المصادر بیهقی)، یه طعام عروسی کسی را بردن، ولیمه دادن، مهمانی عروسی دادن و مجتمع و فراهم آمدن خوی و خرد (منتهی الارب)، (آنندراج)، (ناظم الاطبا). این معانی معانی همگی بامسمی و متناسب با ویژگی‌های منطقه‌ای و بومی ساکنان این نواحی است.[۹][۱۰]
ایلام در دورهٔ قاجار به این علت که مقر تابستانی والی بود به پشتکوه لرستان معروف بوده است و در شهریور سال ۱۳۰۷ شمسی به ایلام تغییر نام یافته‌است.[۱۱][۱۲]
پیشینهٔ تاریخی
مفصل‌ترین گزارش در باب مرگ مهدی خلیفهٔ عباسی در ماسبذان، توسط طبری گزارش شده‌است. وی حدود چهار صفحه در خصوص رفتن مهدی به ماسبذان و وفات او نوشته‌است؛ و این که در همان‌جا فوت می‌کند و محل دفن او در دهکدهٔ «رذ» که از دهکده‌های ماسبذان بوده و در شهر ایلام امروزی واقع شده بود؛ و تاریخ آن را سال صدوشصت‌ونه ذکر کرده‌است.[۱۳] از واضح، ناظر مهدی آورده‌اند که گوید: «مهدی، در ماسبذان، در دهکده‌ای به نام رذ به شکار رفت و ... سگان از پی آهویی برفتند. وی نیز همچنان از پی آن بود، آهو از در خرابه‌ای بیرون دوید، سگان از پی آن بیرون دویدند، اسب نیز از پی سگان به درون دوید که پشت وی بر در خرابه بشکست و هماندم بمرد.»[۱۴] رستم رفعتی چنین می‌آورد: «قبر مهدی خلیفه عباسی در ده بالا -ایلام کنونی- بود و تیره‌هایی از ایل دهبالایی خادمین این قبر بودند. بر روی این قبر تا سال ۱۳۱۴ بارگاهی برقرار بود اما این اثر تاریخی - اسلامی در سال ۱۳۴۳ تخریب شد.»[۱۵] اما ایلام کنونی در سال ۱۳۰۸ شمسی در منطقه‌ای که «حسین‌آباد» نامیده می‌شد از نو احداث گردیده و یک سال بعد با توجه به سابقه تاریخی و تصویب فرهنگستان ایران به نام «ایلام» نام‌گذاری شده‌است.
ایلام از دیرباز جایگاه شهرنشینی و گهواره فرهنگی ایرانیان بوده است. در دوره ساسانی بخشی از سرزمین «پهله» یا «پهلو» شمرده می‌شده و تازیان آن را «جبال» می‌نامیده‌اند. از سدهٔ چهارم تا میانه‌های ششم قمری، این منطقه بخشی از عراق عجم بود. ایلام در دوران جنگ ایران و عراق بشدت آسیب دید.[۱۶]
جغرافیا
موقعیت
شهر ایلام با مساحت ۶۷/۲۱۲۸۰۴ هکتار شامل ۶۲/۱۰ درصد مساحت استان بین ۳۳ درجه و ۲۱ دقیقه و ۳۰ ثانیه تا ۳۳ درجه و ۵۱ دقیقه و ۴۸ ثانیه عرض شمالی و ۴۵ درجه و ۴۱ دقیقه و ۰۷ ثانیه تا ۴۶ درجه و ۵۱ دقیقه و ۱۹ ثانیه طول شرقی در شمال غربی استان قرار گرفته و با شهرستان‌های ایوان، شیروان و چرداول، بدره، مهران و کشور عراق همسایه است. [۱۷] از شمال به کوههای شنه‌چیر، از شرق به کوههای شلم و از غرب به کوه قلاقیران و نهایتا رشته کوههای کبیرکوه در جنوب منتهی می‌شود.[۱۸]
مساحت عرصه‌های ملی شهرستان ایلام ۶۴/۱۹۶۵۰۰ هکتار (۹۲ درصد سطح شهرستان) است که سطح جنگلهای شهرستان ۲۱/۱۰۲۷۲۴ هکتار، مراتع ۴۳/۷۰۴۸۴ هکتار و اراضی بیابانی ۲۳۲۹۲ هکتار می باشد. بلندترین نقطه استان (قله کان‌صیفی در کبیرکوه با ارتفاع ۳۰۶۲ متر از سطح دریا) در این شهرستان واقع شده است و کم ارتفاع ترین نقطه شهرستان 196 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.[۱۹]
مانشت، سیاه‌کوه و گچان از کوههای مهم این شهرستان بشمار می آیند و از رودخانه های مهم شهرستان می توان رودخانه گدارخوش، تلخاب و رودخانه قلا (قلعه) را نام برد.[۲۰]
|
ایوان غرب |
| ||
| سرابله | 
|
صالح آباد | ||
 ایلام 
| ||||
| ||||
| ارکواز |
تقسیمات سیاسی
بر اساس تقسیمات کشوری در سال ۱۳۹۳، شهر ایلام دارای ۳ بخش مرکزی، چوار و سیروان، ۶ دهستان و حدود ۱۳۶ روستا میباشد.[۲۱]همچنین شهر ایلام به ۲ منطقه شهرداری تقیسم شده است.[۲۲]
آب و هوا
شهر ایلام در حصاری از کوه‌ها و ارتفاعات جنگلی استقراریافته که دارای آب و هوای معتدل کوهستانی با میانگین بارش سالیانه ۵/۶۱۹ میلیمتر و متوسط دمای مطلق آن از۱۳/۶- تا ۴۱/۲ درجه سانتیگراد در تغییر است.[۲۳]
مردم
مذهب، قومیت، زبان
ساکنان ایلام مسلمان بوده و پیرو مذهب شیعه هستند.[۲۴] تا اواخر دوره پهلوی اول در تمام منابع و سفرنامه های داخلی خارجی که اشخاص بی طرفی هستند از ایلام به عنوان لرستان پشتکوه و از ساکنان آن به عنوان لر یاد شده است.بااین حال متاسفانه برخی افراد بدون هیچ منبع و دلیل عقلانی و فقط از روی احساسات این منابع معتبر را رد کرده و واژه ی لرستان پشتکوه که قدمت زیادی نیز دارد را ردکرده و زیر سوال می برند.[۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱]گروته یگانه زبان در پشتکوه را زبان لری می داند[۳۲]
مشاهیر
جمعیت
| مردان | سن | زنان |
|---|---|---|
| ۴٬۵۶۹ | ۳٬۵۴۹ | |
| ۱٬۴۷۵ | ۱٬۴۷۶ | |
| ۲٬۵۳۳ | ۲٬۶۲۰ | |
| ۳٬۶۲۳ | ۳٬۱۱۸ | |
| ۴٬۸۷۰ | ۴٬۲۲۴ | |
| ۵٬۴۱۹ | ۵٬۰۹۴ | |
| ۷٬۷۰۱ | ۷٬۲۸۵ | |
| ۸٬۱۷۸ | ۷٬۷۵۵ | |
| ۱۰٬۱۶۳ | ۱۰٬۳۵۵ | |
| ۱۳٬۵۴۹ | ۱۴٬۵۷۸ | |
| ۱۴٬۲۸۰ | ۱۳٬۸۷۰ | |
| ۱۰٬۱۵۷ | ۹٬۵۲۱ | |
| ۷٬۵۷۳ | ۶٬۹۲۱ | |
| ۷٬۸۲۷ | ۷٬۲۳۶ |
| مردان | سن | زنان |
|---|
جمعیت استان ایلام از نظر جمعیتی سهم اندکی از جمعیت کل کشور به خود اختصاص داده است (۷۷/۰ درصد جمعیت کل کشور در سال ۱۳۸۵). نسبت جنسی، رشد شهرنشینی و بعد خانوار جمعیت استان ایلام در اکثر سرشماری‌ها بالاتر از سطح کشوری بوده است. جمعیت استان ایلام طی سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۷۵ از رشد بالاتری نسبت به کل کشور برخوردار بوده ولی طی سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵، رشد جمعیتی پایین‌تر از متوسط رشد جمعیت کشور داشته است. تراکم جمعیت در استان ایلام پایین‌تر از تراکم کشور بوده است و در ارتباط با مهاجرت استان باید گفت که استان ایلام به دلیل فقدان زیر ساخت‌های اقتصادی لازم، در سالهای ۱۳۶۵ تا ۱۳۸۵ خالص مهاجرتی منفی داشته است.[۳۴]
گسترش
ایلام در میان چندین کوه که دور تادور شهر کشیده شده‌اند قرار دارد که آب و هوای معتدل تری نسبت به دیگر نقاط استان دارد. از آنجایی که تپه زیبا و طبیعی شاهد (خرگوشان) و قبر صی می (مهدی پدر هارون الرشید) یکی از خلفای عباسی و دره زیبای ارغوان در میان این کوه‌ها قرار داشت، غلامرضا خان والی در زمان قاجار بر آن شد تا قلعه والی را در میان آن کوه‌ها بنا کند.
در حال حاضر شهر ایلام به عنوان مرکز سیاسی-اداری استان ایلام از شهرهای توسعه یافته باختر کشور است و به لحاظ دارا بودن تفرجگاهی جنگلی و آثار تاریخی و باستانی متعدد از زیباترین شهرهای استان نیز محسوب می‌شود.
مراکز آموزشی
دانشگاه‌ها
- دانشگاه ایلام[۳۵]
- دانشگاه علوم پزشکی ایلام[۳۶]
- دانشگاه آزاد اسلامی مرکز ایلام[۳۷]
- دانشگاه پیام نور مرکز ایلام[۳۸]
- مرکز آموزش عالی باختر ایلام[۳۹]
- دانشگاه جامع علمی-کاربردی ایلام[۳۹]
- دانشگاه علوم و تحقیقات ایلام
- دانشگاه فرهنگیان، پردیس‌های امام جعفر صادق ایلام (زنان) و شهید مدرس ایلام (مردان)[۴۰]
صنعت
صنایع
- پالایشگاه گاز ایلام
- پتروشیمی ایلام
- کارخانه سیمان ایلام
- کارخانه سس سارگُل
نگارخانه
-
پارک کودک -
شب عاشورا
-
بلوار امام علی -
کاخ فلاحتی
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ [۱]
- ↑ http://www.ilam.ir/HomePage.aspx?TabID=4622&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR
- ↑ «زبان‌ها و گویش‌های رایج در ایلام». بنیاد ایرانشناسی شعبه ایلام. بایگانی‌شده از اصلی در ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴ (فارسی). دریافت‌شده در ۲ می۲۰۱۲. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=،|تاریخ بایگانی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «زبان و گویش مردم ایلام». تبیان استان ها. بایگانی‌شده از اصلی در ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴ (فارسی). دریافت‌شده در آوریل ۲۰۱۰. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=،|تاریخ بایگانی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Ilam(Iran)». Britannica Encyclopedia. بایگانی‌شده از اصلی در ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴ (انگلیسی). دریافت‌شده در مهٔ ۲۰۱۰. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=،|تاریخ بایگانی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ لغتنامه ی دهخدا
- ↑ اطلس فرهنگی ایران, رده مردم شناسی، زیر رده زبان و گویش
- ↑ استارک فریا، سفرنامه الموت ، [لرستان پشتکوه](ایلام) ، ترجمه علی محمد ساکی
- ↑ دهخدا، لغتنامه، ۳۷۲۳.
- ↑ اکبری، تاریخ استان ایلام از آغاز تا سقوط قاجاریه، ۷۳.
- ↑ اکبری، تاریخ استان ایلام از آغاز تا سقوط قاجاریه، ۷۱.
- ↑ «استان ایلام-وجه تسمیه». سامانهٔ مدیریت تبلیغات اسلامی معاونت فرهنگی و تبلیغی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزهٔ علمیهٔ قم. دریافت‌شده در ۱۴ مرداد ۱۳۹۴ (فارسی). تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازبینی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ مرتضی اکبری. تاریخ استان ایلام از آغاز تا سقوط قاجاریه. قم: انتشارات فقه، ۱۳۸۶. ص۲۳۳
- ↑ جعفر بن محمد بن جریر الطبری. تاریخ طبری. بیروت: مؤسسه الاعمی للمطبوعات، ۱۴۱۸ ق. ص۵۱۴۲
- ↑ رستم رفعتی. انساب شهری و عشایری استان ایلام. ایلام: انتشارات برگ آذین، ۱۳۸۶. ص۱۵۱
- ↑ بازسازی در ایران
- ↑ http://ilam.frw.org.ir/00/Fa/StaticPages/Page.aspx?tid=1691
- ↑ http://ilam.mcls.gov.ir/fa/sima/s1
- ↑ http://ilam.frw.org.ir/00/Fa/StaticPages/Page.aspx?tid=1691
- ↑ http://ilam.frw.org.ir/00/Fa/StaticPages/Page.aspx?tid=1691
- ↑ http://www.amar.org.ir/Portals/0/ContryDivisions/GEO93Xlsx-edited.xlsx
- ↑ http://www.ilam.ir/HomePage.aspx?TabID=4780&Site=DouranPortal&Lang=fa-IR
- ↑ http://ilam.frw.org.ir/00/Fa/StaticPages/Page.aspx?tid=1691
- ↑ بریتانیکا
- ↑ استارک فریا، سفرنامه الموت، لرستان پشتکوه، ترجمه علی محمد ساکی
- ↑ مستوفی،حمدالله، تاریخ گزیده،تحقیق عبدالحسین نوایی
- ↑ سفرنامه هوگو گروته، ترجمه مجید جلیلوند رضایی
- ↑ سفرنامه ناصرالدین شاه
- ↑ سپهبد علی رزم آرا، جغرافیای نظامی ایران
- ↑ هنری کرزیک لاورینسون، سفرنامه لاورینسون،گذر از زهان به خوزستان،ترجمه سکندر امان الهی بهاروند
- ↑ حمید ایزد پناه تاریخ جغرافیایی و اجتماعی لرستان
- ↑ سفرنامه گروته، هوگو گروته، ترجمه مجید جلیلوند، تهران/نشر مرکز/ چاپ اول
- ↑ ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در 25 ژانویه ۲۰10. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بایگانی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ قیصریان اسحاق(1387)، بررسی شاخص‌های جمعیتی استان ایلام طی سه دههٔ گذشته و مقایسه آن با سطح کشوری، همایش ملی روند تحولات جمعیتی، تهران.
- ↑ «دانشگاه ایلام». وبگاه رسمی دانشگاه ایلام. بایگانی‌شده از اصلی در ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در اردیبهشت ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=،|تاریخ بایگانی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی ایلام». وبگاه رسمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. بایگانی‌شده از اصلی در ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بایگانی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام». وبگاه رسمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام. بایگانی‌شده از اصلی در ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بایگانی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «خبرگزاری دانشجویان پیام نور مرکز ایلام». خبرگزاری رسمی دانشگاه پیام نور مرکز ایلام. بایگانی‌شده از اصلی در ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بایگانی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ «دانشگاه باختر ایلام». وبسایت رسمی دانشگاه باختر ایلام. بایگانی‌شده از اصلی در ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بایگانی=را بررسی کنید (کمک) خطای یادکرد: برچسب<ref>نامعتبر؛ نام «دانشگاه باختر ایلام» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ «فهرست مراکز و پردیس‌ها». دانشگاه فرهنگیان. بایگانی‌شده از اصلی در ۰۸ نوامبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بایگانی=را بررسی کنید (کمک)
پیوند به بیرون
 |
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای ایلام دارد. |
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ ایلام موجود است. |
| بیشتر از یک میلیون نفر |  | |
|---|---|---|
| نیم تا یک میلیون نفر | ||
| ۲۵۰ هزار تا نیم میلیون نفر | ||
| کمتر از ۲۵۰ هزار نفر | ||
