منطقه زمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۱۱ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۲۰:۲۶

منطقهٔ زمانی به هر یک از قاچ‌های ۱۵ درجه‌ای کرهٔ زمین گفته می‌شود که زمان متوسط نصف‌النهاری مرکز آن را می‌توان به عنوان زمان رسمی کشورها و مناطق قرارگرفته در آن قاچ محسوب کرد. تعداد این قاچ‌ها ۲۴ عدد است. اگر کشوری از ۳۰ درجه طول بیشتری داشته باشد غالباً دارای چند ساعت می‌شود.

با نگاه به تاریخ می توان دریافت که تعیین ساعت های مرجع و تقسیم بندی جهان به محدوده های زمانی گوناگون به همان اندازه که به موضوع تنظیم و تعیین وقت مربوط می شود به سیاست، دیپلماسی و حتی شورش‌های محلی و منطقه‌ای مربوط بوده است. به همین دلیل، ساعات رسمی درون کشورها تقسیم جهان به محدوده‌های زمانی براساس طول جغرافیایی با نظم و ترتیب چندانی صورت نگرفته است.^[۱]

تاریخچه

این مفهوم ابتدا در انگلستان عصر ويكتوريا به وجود آمد. در تاریخ ۱ دسامبر ۱۸۴۷ و سپس در ۲۳ اوت ۱۸۵۲ نود و هشت درصد انگلستان چنین ساعتی را پذیرفته بودند. پس از انگلستان، نیوزیلند دومین کشوری بود که برای خود منطقه زمانی تعریف کرد. برای اولین بار در ایران مفوم منطقه زمانی، توسط پروفسور محمود حسابی با نامه‌نگاری به وجود آمد.

در آغاز، حرکت قطارها، کار زمان‌بندی حرکت قطارها همه را سردرگم می‌کرد. قطارها و شبکه راه آهن که در قرن نوزدهم در رشد اقتصادی و پیشرفت صنعتی کشورها نقش مهمی ایفا می‌کردند در حرکت تدریجی به سمت تعیین یک ساعت مرجع و استاندارد تاثیر زیادی داشتند.^[۱]

با پیشرفت شبکه راه آهن و کشتیرانی در قرن نوزدهم، سفرهای طولانی تسهیل شد و تفاوت در ساعت یا وقت محلی کشورهای مختلف بیش از گذشته مهم شد. همزمان با گسترش شبکه راه آهن در اروپا و ایالات متحده آمریکا نیاز برای تعیین یک ساعت مرجع و همگانی جدی‌تر شد.^[۱]

به عنوان مثال در آمریکا هر شهری وقت محلی خود را تعیین می‌کرد و این برای مسافران و شرکت‌های راه آهن سر درگمی زیادی ایجاد می‌کرد. در آغاز کار شرکت‌های راه آهن خاک آمریکا را به صد محدوده زمانی گوناگون تقسیم کردند ولی در نهایت این محدوده‌ها و ساعت مرجع آنها به چهار مورد شاخص کاهش یافت.^[۱]

مبدأ

مبدأ این خط‌ها، خطی است که از وسط دوپایه تلسکوپ رصدخانه سلطنتی گرینویچ در لندن می‌گذرد که در زبان انگلیسی به اختصار GMT می گویند که مخفف سه کلمه Greenwich Mean Time است. ساعت‌های دیگر نسبت به این سنجیده می‌شوند. قبلاً مناطقی مثل عربستان سعودی و پاریس و چند جای دیگر هم مبداء بوده‌اند.

نمونه ای از تقسیم بندی های مختلف

آمریکا

ایالات متحده آمریکا دارای ۳ منطقه زمانی رسمی شامل منطقه زمانی شرقی، منطقه زمانی مرکزی و منطقه زمانی اقیانوس آرام است.^[۱]

روسیه

روسیه با بیش از ۱۶۰ درجه طول جغرافیایی ۱۰ منطقه زمانی را در بر گرفته است و اختلاف ساعت در منطقه مسکو با شرقی‎ترین نقطه روسیه در شبه‌جزیره چوکچی و شبه‎جزیره ساخالین ۹ ساعت است.^[۱]

هند

کشور پهناور هند نیز یک ساعت مرجع واحد دارد و این سیستم میراث احداث راه آهن توسط بریتانیایی‌ها در این کشور است.^[۱]

چین

در چین نیز با تعیین یک ساعت واحد و سراسری کار را ساده کردند. اما به خاطر پهناوری خاک چین و چندین طول جغرافیایی که از عرض کشور عبور می‌کند داشتن یک ساعت واحد، زمان‌بندی و برنامه‌ریزی امور را بر مبنای وقت محلی پیچیده کرده است. تمام کشور از ساعت مرجع پکن تبعیت می‌کند. حتی آنهایی که در منتهی الیه غربی کشور مثلا در ایالت سین‌کیانگ زندگی می‌کنند. در نتیجه مردم مجبورند خیلی زود سر کار بروند و در ماه های تابستان در این ایالت آفتاب در ساعات نیمه شب غروب می‌کند. تعیین یک ساعت مرجع و واحد برای چین یک تصمیم سیاسی بود و حزب کمونیست چین در سال ۱۹۴۹ با قبضه قدرت در این کشور برای ایجاد اتحاد سیاسی این تصمیم را گرفت. اما بسیاری از ساکنان ایالت سین کیانگ که مسلمان هستند هنوز هم در امور روزانه وقت محلی را مبنا قرار می‌دهند که شکل آرامی از نافرمانی در برابر حکومت مرکزی است.^[۱]

کره شمالی

کره شمالی از سال ۲۰۱۵، ساعت رسمی خود را که میراث امپراتوری ژاپن بود با انگیزه های سیاسی و تاریخی، نیم ساعت عقب کشید.^[۱]

نپال

نپال و جزایر چاتام تنها کشورهای جهان هستند که محدوده زمانی خود را به جای یک ساعت بر مبنای نیم ساعت تعیین کرده‌اند. ساعت مرجع نپال ۵ ساعت و ۴۵ دقیقه از ساعت گرینویچ جلوتر است. چون براساس طول جغرافیایی‌ای تعیین شده که از کوهستانی در حومه کاتماندو پایتخت کشور عبور می‌کند.^[۱]

قطب ها

در قطب شمال و قطب جنوب که همه طول‌های جغرافیایی به یکدیگر می‌پیوندند، تعیین ساعت محلی پیچیده‌تر است و بنابراین قطب شمال و جنوب ساعت رسمی ندارند. ایستگاه‌های تحقیقات علمی که در محدوده قطب شمال مستقر هستند هر یک از ساعت رسمی کشور متبوع خود پیروی می‌کنند. قطب جنوب فقط یک ایستگاه تحقیقات علمی دارد که متعلق به آمریکاست. ولی چون کارکنان آن از خاک نیوزیلند به آن سفر می‌کنند از وقت محلی نیوزیلند تبعیت می‌کند.^[۱]

کره ماه

پس از اولین سفر موفقیت آمیز انسان به کره ماه در سال ۱۹۶۹، کنت ال فرانکلین (به انگلیسی: Kenneth Franklin) ستاره‌شناس آمریکایی یک ساعت مخصوص برای مسافران به کره ماه اختراع کرد. او مقیاس جدیدی برای اندازه گیری زمان ابداع کرد که ماه نو (لونیشن) (به انگلیسی: Lunation) نام گرفت و معادل ۲۹.۵۳۰ روز در کره زمین است؛ همان زمانی که یک دور کامل ماه به دور کره زمین طول می کشد.^[۱]

ایستگاه فضایی بین‌المللی

فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی بین‌المللی با وجود اینکه سفر خود به ایستگاه را از خاک قزاقستان شروع کرده و در حرکت مستمر آن در مدار زمین از محدوده‌های زمانی گوناگون عبور می‌کنند، ساعت هماهنگ جهانی را مبنا قرار می‌دهند.^[۱]

منطقه زمانی چند نقطه مشهور

منابع

↑ ^۱٫۰۰ ^۱٫۰۱ ^۱٫۰۲ ^۱٫۰۳ ^۱٫۰۴ ^۱٫۰۵ ^۱٫۰۶ ^۱٫۰۷ ^۱٫۰۸ ^۱٫۰۹ ^۱٫۱۰ ^۱٫۱۱ ^۱٫۱۲ | چگونه تقسیم جهان به محدوده های زمانی همه را سردرگم کرد بی بی سی فارسی، ۱۷ مرداد ۱۳۹۴

جعفری، عباس، فرهنگ بزرگ گیتاشناسی (اصطلاحات جغرافیائی). تهران: انتشارات گیتاشناسی، چاپ اول، خرداد ۱۳۶۶.

این یک مقالهٔ خرد یک مکان جغرافیایی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[BBC-1] ۱٫۰۰ ^۱٫۰۱ ^۱٫۰۲ ^۱٫۰۳ ^۱٫۰۴ ^۱٫۰۵ ^۱٫۰۶ ^۱٫۰۷ ^۱٫۰۸ ^۱٫۰۹ ^۱٫۱۰ ^۱٫۱۱ ^۱٫۱۲ | چگونه تقسیم جهان به محدوده های زمانی همه را سردرگم کرد بی بی سی فارسی، ۱۷ مرداد ۱۳۹۴

[۱]

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 '''منطقهٔ زمانی''' به هر یک از قاچ‌های ۱۵ درجه‌ای کرهٔ زمین گفته می‌شود که زمان متوسط [[نصف‌النهار|نصف‌النهاری]] مرکز آن را می‌توان به عنوان زمان رسمی کشورها و مناطق قرارگرفته در آن قاچ محسوب کرد. تعداد این قاچ‌ها ۲۴ عدد است. اگر کشوری از ۳۰ درجه طول بیشتری داشته باشد غالباً دارای چند ساعت می‌شود.
-با نگاه به تاریخ می توان دریافت که تعیین ساعت های مرجع و تقسیم بندی جهان به محدوده های زمانی گوناگون به همان اندازه که به موضوع تنظیم و تعیین وقت مربوط می شود به [[سیاست]]، [[دیپلماسی]] و حتی شورش‌های محلی و منطقه‌ای مربوط بوده است. به همین دلیل، ساعات رسمی درون کشورها تقسیم جهان به محدوده‌های زمانی براساس طول جغرافیایی با نظم و ترتیب چندانی صورت نگرفته است.
+با نگاه به تاریخ می توان دریافت که تعیین ساعت های مرجع و تقسیم بندی جهان به محدوده های زمانی گوناگون به همان اندازه که به موضوع تنظیم و تعیین وقت مربوط می شود به [[سیاست]]، [[دیپلماسی]] و حتی شورش‌های محلی و منطقه‌ای مربوط بوده است. به همین دلیل، ساعات رسمی درون کشورها تقسیم جهان به محدوده‌های زمانی براساس طول جغرافیایی با نظم و ترتیب چندانی صورت نگرفته است.<ref name="BBC">[http://www.bbc.com/persian/world/2015/08/150808_me_time_zones | چگونه تقسیم جهان به محدوده های زمانی همه را سردرگم کرد] بی بی سی فارسی، ۱۷ مرداد ۱۳۹۴</ref>
 == تاریخچه ==
 این مفهوم ابتدا در [[انگلستان]] [[عصر ويكتوريا]] به وجود آمد. در تاریخ [[۱ دسامبر]] [[۱۸۴۷ (میلادی)|۱۸۴۷]] و سپس در [[۲۳ اوت]] [[۱۸۵۲ (میلادی)|۱۸۵۲]] نود و هشت درصد انگلستان چنین ساعتی را پذیرفته بودند. پس از انگلستان، [[نیوزیلند]] دومین کشوری بود که برای خود منطقه زمانی تعریف کرد. برای اولین بار در [[ایران]] مفوم منطقه زمانی، توسط [[محمود حسابی|پروفسور محمود حسابی]] با نامه‌نگاری به وجود آمد.
-در آغاز، حرکت [[قطار|قطارها]]، کار زمان‌بندی حرکت قطارها همه را سردرگم می‌کرد. قطارها و شبکه [[ترابری ریلی|راه آهن]] که در [[سده ۱۹ (میلادی)|قرن نوزدهم]] در رشد اقتصادی و پیشرفت صنعتی کشورها نقش مهمی ایفا می‌کردند در حرکت تدریجی به سمت تعیین یک ساعت مرجع و استاندارد تاثیر زیادی داشتند.
+در آغاز، حرکت [[قطار|قطارها]]، کار زمان‌بندی حرکت قطارها همه را سردرگم می‌کرد. قطارها و شبکه [[ترابری ریلی|راه آهن]] که در [[سده ۱۹ (میلادی)|قرن نوزدهم]] در رشد اقتصادی و پیشرفت صنعتی کشورها نقش مهمی ایفا می‌کردند در حرکت تدریجی به سمت تعیین یک ساعت مرجع و استاندارد تاثیر زیادی داشتند.<ref name="BBC"></ref>
-با پیشرفت شبکه راه آهن و [[کشتیرانی]] در قرن نوزدهم، سفرهای طولانی تسهیل شد و تفاوت در ساعت یا وقت محلی کشورهای مختلف بیش از گذشته مهم شد. همزمان با گسترش شبکه راه آهن در [[اروپا]] و [[ایالات متحده آمریکا]] نیاز برای تعیین یک ساعت مرجع و همگانی جدی‌تر شد.
+با پیشرفت شبکه راه آهن و [[کشتیرانی]] در قرن نوزدهم، سفرهای طولانی تسهیل شد و تفاوت در ساعت یا وقت محلی کشورهای مختلف بیش از گذشته مهم شد. همزمان با گسترش شبکه راه آهن در [[اروپا]] و [[ایالات متحده آمریکا]] نیاز برای تعیین یک ساعت مرجع و همگانی جدی‌تر شد.<ref name="BBC"></ref>
-به عنوان مثال در آمریکا هر شهری وقت محلی خود را تعیین می‌کرد و این برای مسافران و شرکت‌های راه آهن سر درگمی زیادی ایجاد می‌کرد. در آغاز کار شرکت‌های راه آهن خاک آمریکا را به صد محدوده زمانی گوناگون تقسیم کردند ولی در نهایت این محدوده‌ها و ساعت مرجع آنها به چهار مورد شاخص کاهش یافت.
+به عنوان مثال در آمریکا هر شهری وقت محلی خود را تعیین می‌کرد و این برای مسافران و شرکت‌های راه آهن سر درگمی زیادی ایجاد می‌کرد. در آغاز کار شرکت‌های راه آهن خاک آمریکا را به صد محدوده زمانی گوناگون تقسیم کردند ولی در نهایت این محدوده‌ها و ساعت مرجع آنها به چهار مورد شاخص کاهش یافت.<ref name="BBC"></ref>
 == مبدأ ==
@@ خط ۱۸: / خط ۱۸: @@
 == نمونه ای از تقسیم بندی های مختلف ==
 === آمریکا ===
-ایالات متحده آمریکا دارای ۳ [[زمان در ایالات متحده آمریکا|منطقه زمانی رسمی]] شامل [[منطقه زمانی شرقی]]، [[منطقه زمانی مرکزی]] و [[منطقه زمانی اقیانوس آرام]] است.
+ایالات متحده آمریکا دارای ۳ [[زمان در ایالات متحده آمریکا|منطقه زمانی رسمی]] شامل [[منطقه زمانی شرقی]]، [[منطقه زمانی مرکزی]] و [[منطقه زمانی اقیانوس آرام]] است.<ref name="BBC"></ref>
 === روسیه ===
-[[روسیه]] با بیش از ۱۶۰ درجه طول جغرافیایی ۱۰ منطقه زمانی را در بر گرفته است و اختلاف ساعت در منطقه [[مسکو]] با شرقی‎ترین نقطه روسیه در [[شبه‌جزیره چوکچی]] و شبه‎جزیره [[ساخالین]] ۹ ساعت است.
+[[روسیه]] با بیش از ۱۶۰ درجه طول جغرافیایی ۱۰ منطقه زمانی را در بر گرفته است و اختلاف ساعت در منطقه [[مسکو]] با شرقی‎ترین نقطه روسیه در [[شبه‌جزیره چوکچی]] و شبه‎جزیره [[ساخالین]] ۹ ساعت است.<ref name="BBC"></ref>
 === هند ===
-کشور پهناور [[هند]] نیز یک ساعت مرجع واحد دارد و این سیستم میراث احداث راه آهن توسط [[بریتانیا |بریتانیایی‌ها]] در این کشور است.
+کشور پهناور [[هند]] نیز یک ساعت مرجع واحد دارد و این سیستم میراث احداث راه آهن توسط [[بریتانیا |بریتانیایی‌ها]] در این کشور است.<ref name="BBC"></ref>
 === چین ===
-در [[چین]] نیز با تعیین یک ساعت واحد و سراسری کار را ساده کردند. اما به خاطر پهناوری خاک چین و چندین طول جغرافیایی که از عرض کشور عبور می‌کند داشتن یک ساعت واحد، زمان‌بندی و برنامه‌ریزی امور را بر مبنای وقت محلی پیچیده کرده است. تمام کشور از ساعت مرجع [[پکن]] تبعیت می‌کند. حتی آنهایی که در منتهی الیه غربی کشور مثلا در ایالت [[سین‌کیانگ]] زندگی می‌کنند. در نتیجه مردم مجبورند خیلی زود سر کار بروند و در ماه های تابستان در این ایالت آفتاب در ساعات نیمه شب غروب می‌کند. تعیین یک ساعت مرجع و واحد برای چین یک تصمیم سیاسی بود و [[حزب کمونیست چین]] در سال ۱۹۴۹ با قبضه قدرت در این کشور برای ایجاد اتحاد سیاسی این تصمیم را گرفت. اما بسیاری از ساکنان ایالت سین کیانگ که مسلمان هستند هنوز هم در امور روزانه وقت محلی را مبنا قرار می‌دهند که شکل آرامی از نافرمانی در برابر حکومت مرکزی است.
+در [[چین]] نیز با تعیین یک ساعت واحد و سراسری کار را ساده کردند. اما به خاطر پهناوری خاک چین و چندین طول جغرافیایی که از عرض کشور عبور می‌کند داشتن یک ساعت واحد، زمان‌بندی و برنامه‌ریزی امور را بر مبنای وقت محلی پیچیده کرده است. تمام کشور از ساعت مرجع [[پکن]] تبعیت می‌کند. حتی آنهایی که در منتهی الیه غربی کشور مثلا در ایالت [[سین‌کیانگ]] زندگی می‌کنند. در نتیجه مردم مجبورند خیلی زود سر کار بروند و در ماه های تابستان در این ایالت آفتاب در ساعات نیمه شب غروب می‌کند. تعیین یک ساعت مرجع و واحد برای چین یک تصمیم سیاسی بود و [[حزب کمونیست چین]] در سال ۱۹۴۹ با قبضه قدرت در این کشور برای ایجاد اتحاد سیاسی این تصمیم را گرفت. اما بسیاری از ساکنان ایالت سین کیانگ که مسلمان هستند هنوز هم در امور روزانه وقت محلی را مبنا قرار می‌دهند که شکل آرامی از نافرمانی در برابر حکومت مرکزی است.<ref name="BBC"></ref>
 === کره شمالی ===
-[[کره شمالی]] از سال ۲۰۱۵، ساعت رسمی خود را که میراث [[امپراتوری ژاپن]] بود با انگیزه های سیاسی و تاریخی، نیم ساعت عقب کشید.
+[[کره شمالی]] از سال ۲۰۱۵، ساعت رسمی خود را که میراث [[امپراتوری ژاپن]] بود با انگیزه های سیاسی و تاریخی، نیم ساعت عقب کشید.<ref name="BBC"></ref>
 === نپال ===
-[[نپال]] و [[جزایر چاتام]] تنها کشورهای جهان هستند که محدوده زمانی خود را به جای یک ساعت بر مبنای نیم ساعت تعیین کرده‌اند. ساعت مرجع نپال ۵ ساعت و ۴۵ دقیقه از ساعت گرینویچ جلوتر است. چون براساس طول جغرافیایی‌ای تعیین شده که از کوهستانی در حومه [[کاتماندو]] پایتخت کشور عبور می‌کند.
+[[نپال]] و [[جزایر چاتام]] تنها کشورهای جهان هستند که محدوده زمانی خود را به جای یک ساعت بر مبنای نیم ساعت تعیین کرده‌اند. ساعت مرجع نپال ۵ ساعت و ۴۵ دقیقه از ساعت گرینویچ جلوتر است. چون براساس طول جغرافیایی‌ای تعیین شده که از کوهستانی در حومه [[کاتماندو]] پایتخت کشور عبور می‌کند.<ref name="BBC"></ref>
 === قطب ها ===
-در [[قطب شمال]] و [[قطب جنوب]] که همه طول‌های جغرافیایی به یکدیگر می‌پیوندند، تعیین ساعت محلی پیچیده‌تر است و بنابراین قطب شمال و جنوب ساعت رسمی ندارند. ایستگاه‌های تحقیقات علمی که در محدوده قطب شمال مستقر هستند هر یک از ساعت رسمی کشور متبوع خود پیروی می‌کنند. قطب جنوب فقط یک ایستگاه تحقیقات علمی دارد که متعلق به آمریکاست. ولی چون کارکنان آن از خاک نیوزیلند به آن سفر می‌کنند از وقت محلی نیوزیلند تبعیت می‌کند.
+در [[قطب شمال]] و [[قطب جنوب]] که همه طول‌های جغرافیایی به یکدیگر می‌پیوندند، تعیین ساعت محلی پیچیده‌تر است و بنابراین قطب شمال و جنوب ساعت رسمی ندارند. ایستگاه‌های تحقیقات علمی که در محدوده قطب شمال مستقر هستند هر یک از ساعت رسمی کشور متبوع خود پیروی می‌کنند. قطب جنوب فقط یک ایستگاه تحقیقات علمی دارد که متعلق به آمریکاست. ولی چون کارکنان آن از خاک نیوزیلند به آن سفر می‌کنند از وقت محلی نیوزیلند تبعیت می‌کند.<ref name="BBC"></ref>
 === کره ماه ===
-پس از [[آپولو ۱۱|اولین سفر موفقیت آمیز انسان به کره ماه]] در سال ۱۹۶۹، کنت ال فرانکلین {{به انگلیسی|Kenneth Franklin}} [[ستاره‌شناس]] آمریکایی یک ساعت مخصوص برای مسافران به کره [[ماه]] اختراع کرد. او مقیاس جدیدی برای اندازه گیری زمان ابداع کرد که [[ماه نو]] (لونیشن) {{به انگلیسی|Lunation}} نام گرفت و معادل ۲۹.۵۳۰ روز در کره زمین است؛ همان زمانی که یک دور کامل ماه به دور کره زمین طول می کشد.
+پس از [[آپولو ۱۱|اولین سفر موفقیت آمیز انسان به کره ماه]] در سال ۱۹۶۹، کنت ال فرانکلین {{به انگلیسی|Kenneth Franklin}} [[ستاره‌شناس]] آمریکایی یک ساعت مخصوص برای مسافران به کره [[ماه]] اختراع کرد. او مقیاس جدیدی برای اندازه گیری زمان ابداع کرد که [[ماه نو]] (لونیشن) {{به انگلیسی|Lunation}} نام گرفت و معادل ۲۹.۵۳۰ روز در کره زمین است؛ همان زمانی که یک دور کامل ماه به دور کره زمین طول می کشد.<ref name="BBC"></ref>
 === ایستگاه فضایی بین‌المللی ===
-فضانوردان مستقر در [[ایستگاه فضایی بین‌المللی]] با وجود اینکه سفر خود به ایستگاه را از خاک قزاقستان شروع کرده و در حرکت مستمر آن در مدار زمین از محدوده‌های زمانی گوناگون عبور می‌کنند، [[ساعت هماهنگ جهانی]] را مبنا قرار می‌دهند.
+فضانوردان مستقر در [[ایستگاه فضایی بین‌المللی]] با وجود اینکه سفر خود به ایستگاه را از خاک قزاقستان شروع کرده و در حرکت مستمر آن در مدار زمین از محدوده‌های زمانی گوناگون عبور می‌کنند، [[ساعت هماهنگ جهانی]] را مبنا قرار می‌دهند.<ref name="BBC"></ref>
 == منطقه زمانی چند نقطه مشهور ==