خلافت عباسی

(به عربی: الخلافة العباسية) خلافت عباسیان
۷۵۰ تا ۱۲۵۸ میلادی
وسعت قلمرو عباسیان در دوران اوج خود در حدود ۸۵۰ میلادی
پایتخت	کوفه (750–762) بغداد (762–796) (809–836) (892–1258) رقه (سوریه) (796–809) سامرا (836–892)
زبان(های) رایج	زبان رسمی: عربی زبان‌های محلی: آرامی، ارمنی، آمازیغی، قبطی، گرجی، یونانی، کردی، فارسی میانه، ترکی
دین(ها)	اسلام سنی
حکومت	خلافت
خلیفه
• ۷۵۰–۷۵۴	سفاح (اولین)
• ۱۲۴۲–۱۲۵۸	مستعصم (آخرین)(خلیفه در بغداد)
• ۱۵۰۸–۱۵۱۷	متوکل سوم(آخرین)(خلیفه در قاهره)
دوره تاریخی	قرون وسطی
• بنیان‌گذاری	۷۵۰ میلادی
• فروپاشی	۱۲۵۸ میلادی
واحد پول	دینار، درهم، فلس
پیشین پسین خلافت اموی سلسله گاوبارگان قارنوندیان چغانیان ختلان امپراتوری مغول پرونده:Empire map.gif سلطنت مملوک (مصر)
امروز بخشی از	Countries today افغانستان الجزایر آندورا ارمنستان جمهوری آذربایجان قبرس مصر گرجستان هند جبل طارق یونان ایران عراق اسرائیل ایتالیا اردن قزاقستان کویت قرقیزستان لبنان لیبی مالت عمان پاکستان حکومت خودگردان فلسطین پرتغال قطر روسیه عربستان سعودی اسپانیا سوریه تاجیکستان تونس ترکیه ترکمنستان امارات متحده عربی ازبکستان یمن

خلافت عباسیان (به عربی: الخلافة العباسیة) یا به صورتی دیگر عبّاسیان (همچنین عبّاسیّون) به سومین خلافت اسلامی و دومین سلسله اسلامی اطلاق میشود.خلافت عباسیان توسط خاندان عباسی اداره می‌شد.

خلافت عباسی توسط نوادگان عباس بن عبدالمطلب، عموی پیامبر، که از بنی هاشم بود در سال ۷۵۰ میلادی در حران تاسیس شد .مرکز این خلافت بعدها از حران به بغداد منتقل شد،حکومت عباسی در بغداد در سال ۱۲۵۸ میلادی پس از یورش مغولان به پایان رسید.سپس توسط بازماندگان این دودمان حکومت مذکور به قاهره منتقل شد؛در سال ۱۵۱۹ میلادی پس از فتح شام ومصر توسط ارتش عثمانی سلسله عباسیان منقرض شد.

بنی عباس در سیاست داخلی و اداره کشور مانند امویان همان سیستم اداری و روش ایرانیان را پسندیدند و پیش گرفتند. خلافت بنی عباس در سال ۱۳۲ هجری قمری توسط شخصی به نام سفاح تشکیل شد . مردی که در به قدرت رساندن خلافت بنی عباس نقش مهمی داشت ابو مسلم خراسانی بود که بعد ها توسط منصور جانشین و برادرزاده سفاح به قتل رسید. منصور حکومتی را که عمویش پایه گذاری کرده بود قدرتمند کرد و پایتخت حکومت بنی عباس را به شهر بغداد منتقل کرد و تمامی دشمنان خود را به شدت سرکوب کرد . قدرتمندریت فرمانروای خاندان بنی عباس هارون الرشید است که در زمان او قلمرو خلافت بنی عباس در اوج وسعت قرار داشت . با این همه بسیاری که از قدرتی که به هارون الرشید نسبت می دهند به خاطر وزیر بزرگ او یحیی برمکی بود . یحیی برمکی با هارون الرشید بزرگ شده بود با این حال بعد ها به دلیل قدرت بسیاری که به دست اورده بود کشته شد . بعد از مرگ هارون الرشید میان دو پسر او امین و مامون بر سر قدرت درگری اتفاق افتاد.امین بعد از پنج سال حکومت توسط برادر خود کشته شد . چون مامون به یاری ایرانیان به قدرت رسید پایتخت بنی عباس را از بغداد به شهر مرو در خراسان انتقال داد . این کار مامون با مخالفت شدید بزرگان خاندان بنی عباس قرار گرفت . مامون برای اینکه بزرگ شیعیان یعنی علی بن موسی الرضا را زیر نظر مستقیم خود بگیرد، او را به مرو آورد و مقام ولیهدی را به ایشان پیشنهاد کرد . علی بن موسی الرضا به شرط آنکه در کارهای سیاسی دخالتی نکند و هیچ کسی را عزل یا نصب نکند قبول کرد با این وجود یک سال بعد ایشان توسط خلیفه ی بنی عباس مسموم و کشته شد و مامون دوباره پایتخت بنی عباس را به بغداد انتقال داد . بعد از مرگ مامون قدرت خاندان بنی عباس رو به انحطاط نهاد و قسمت های قلمرو این حکومت سر یه طغیان برداشتند و حکومت هایی برای خود تشکیل دادند . شاید بعد از مامون بتوان به دو نفر از خلفای بنی عباس اشاره ی کوتاه کرد . یکی معتمد که در زمان او یکی از شاهان ایران به نام یعقوب لیث برای سرنگونی حکومت بنی عباس به بغداد حمله کرد ولی شکست خورد و کمی بعد بر اثر بیماری مرد . دیگری منصور که تلاش بسیاری کرد تا حکومت ایرانی خوارزمشاهیان را در خراسان سرنگون کند و به همین جهت مغولان را تحریک کرد که به ایران حمله کنند . اخرین خلیفه ی بنی عباس مستعصم از مغولان شکست خورد و تسلیم شد و حکومت بنی عباس سرنگون گردید

زمامداری ۵۰۸ ساله خلفای عباسی با غارت و تسخیر بغداد توسط مغولان به پایان رسید.

فهرست خلیفه‌ها

عباسیان (۱۲۵۸→ ۷۵۰)

#	خلیفه	هجری قمری	میلادی
خلفای عباسی
1	ابوالعباس سفاح	۱۳۱–۱۳۶	۷۵۰–۷۵۴
۲	منصور (خلیفه)	۱۳۶–۱۵۸	۷۵۴–۷۷۵
۳	مهدی (خلیفه)	۱۵۸–۱۶۹	۷۷۵–۷۸۵
۴	هادی (خلیفه)	۱۶۹–۱۷۰	۷۸۵–۷۸۶
۵	هارون‌الرشید	۱۷۰–۱۹۳	۷۸۶–۸۰۹
۶	امین (خلیفه)	۱۹۳–۱۹۸	۸۰۹–۸۱۳
۷	مأمون	۱۹۸–۲۱۸	۸۱۳–۸۳۳
۸	معتصم	۲۱۸–۲۲۷	۸۳۳–۸۴۲
۹	واثق	۲۲۷–۲۳۲	۸۴۲–۸۴۷
۱۰	متوکل	۲۳۲–۲۴۷	۸۴۷–۸۶۱
۱۱	منتصر	۲۴۷–۲۴۸	۸۶۱–۸۶۲
۱۲	مستعین	۲۴۸–۲۵۲	۸۶۲–۸۶۶
۱۳	معتز	۲۵۲–۲۵۵	۸۶۶–۸۶۹
۱۴	مهتدی	۲۵۵–۲۵۶	۸۶۹–۸۷۰
۱۵	معتمد (خلیفه)	۲۵۷–۲۷۹	۸۷۰–۸۹۲
۱۶	معتضد	۲۷۹–۲۸۹	۸۹۲–۹۰۲
17	مکتفی	۲۸۹–۲۹۵	۹۰۲–۹۰۸
۱۸	مقتدر (خلیفه)	۲۹۵–۳۲۰	۹۰۸–۹۳۲
۱۹	قاهر	۳۲۰–۳۲۲	۹۳۲–۹۳۴
۲۰	راضی (خلیفه)	۳۲۲–۳۲۹	۹۳۴–۹۴۰
۲۱	متقی	۳۲۹–۳۳۴	۹۴۰–۹۴۴
22	مستکفی	۳۳۴–۳۳۶	۹۴۴–۹۴۶
۲۳	مطیع (خلیفه)	۳۳۶–۳۶۳	۹۴۶–۹۷۴
۲۴	طائع	۳۶۳–۳۸۱	۹۷۴–۹۹۱
۲۵	قادر (خلیفه)	۳۸۲–۴۲۲	۹۹۱–۱۰۳۱
۲۶	قائم (خلیفه)	۴۲۲–۴۶۸	۱۰۳۱–۱۰۷۵
۲۷	مقتدی (خلیفه)	۴۶۸–۴۸۷	۱۰۷۵–۱۰۹۴
۲۸	مستظهر	۴۸۷–۵۱۲	۱۰۹۴–۱۱۱۸
۲۹	مسترشد	۵۱۲–۵۳۰	۱۱۱۸–۱۱۳۵
۳۰	راشد	۵۳۰–۵۳۱	۱۱۳۵–۱۱۳۶
۳۱	مقتفی	۵۳۱–۵۵۵	۱۱۳۶–۱۱۶۰
۳۲	مستنجد	۵۵۵–۵۶۶	۱۱۶۰–۱۱۷۰
۳۳	مستضی	۵۶۶–۵۷۶	۱۱۷۰–۱۱۸۰
۳۴	ناصر (خلیفه)	۵۷۶–۶۲۲	۱۱۸۰–۱۲۲۵
۳۵	ظاهر (خلیفه)	۶۲۲–۶۲۳	۱۲۲۵–۱۲۲۶
۳۶	مستنصر (بغداد)	۶۲۳–۶۴۰	۱۲۲۶–۱۲۴۲
۳۷	مستعصم	۶۴۰–۶۵۶	۱۲۴۲–۱۲۵۸
خلفای قاهره
39	Al-Mustansir	۶۵۹–۶۶۰	۱۲۶۱–۱۲۶۲
40	Al-Hakim I (Cairo)	۶۶۰–۷۰۲	۱۲۶۲–۱۳۰۲
41	Al-Mustakfi I of Cairo	۷۰۲–۷۴۱	۱۳۰۳–۱۳۴۰
42	Al-Wathiq I	۷۴۱–۷۴۲	۱۳۴۰–۱۳۴۱
43	Al-Hakim II	۷۴۲–۷۵۳	۱۳۴۱–۱۳۵۲
44	Al-Mu'tadid I	۷۵۳–۷۶۴	۱۳۵۲–۱۳۶۲
45	Al-Mutawakkil I	۷۶۴–۷۸۵	۱۳۶۲–۱۳۸۳
46	Al-Wathiq II	۷۸۵–۷۸۸	۱۳۸۳–۱۳۸۶
47	Al-Mu'tasim	۷۸۸–۷۹۱	۱۳۸۶–۱۳۸۹
48	Al-Mutawakkil I (restored)	۷۹۱–۸۰۹	۱۳۸۹–۱۴۰۶
49	Al-Musta'in	۸۰۹–۸۱۷	۱۴۰۶–۱۴۱۴
50	Al-Mu'tadid II	۸۱۷–۸۴۵	۱۴۱۴–۱۴۴۱
51	Al-Mustakfi II	۸۴۵–۸۵۵	۱۴۴۱–۱۴۵۱
52	Al-Qa'im	۸۵۵–۸۵۹	۱۴۵۱–۱۴۵۵
53	Al-Mustanjid	۸۵۹–۸۸۴	۱۴۵۵–۱۴۷۹
54	Al-Mutawakkil II	۸۸۴–۹۰۲	۱۴۷۹–۱۴۹۷
55	Al-Mustamsik	۹۰۲–۹۱۴	۱۴۹۷–۱۵۰۸
56	Al-Mutawakkil III	۹۱۴–۹۲۳	۱۵۰۸–۱۵۱۷

منابع

• الخضری، بیک، الشیخ محمد، “ (تاریخ الأمم الإسلامیة) “،«الدولة العَباسیَة»، چاپ: دارالمعرفة، بیروت. لبنان. ۱۹۸۹ میلادی.