سرمایه

برای دیگر کاربردها، سرمایه (ابهام‌زدایی) را ببینید.

سرمایه، در علم اقتصاد، عبارت است از حق یا علاقه صاحبان یک موسسه نسبت به دارایی موسسه مذکور.

این مبلغ از کم کردن بدهی‌های موسسه از جمع دارایی آن بدست می‌آید. بعبارت دیگر پس از پرداخت تمام بدهی‌ها و تعهدات یک موسسه آنچه از دارایی باقی می‌ماند متعلق به صاحب یا صاحبان موسسه است.

به طور مثال اگر در یک موسسه جمع دارایی‌ها ۳٬۱۳۰٬۰۰۰ ریال و جمع بدهی‌های موسسه ۱۳۰٬۰۰۰ ریال باشد آنگاه سرمایه موسسه ۳٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال خواهد بود، که از تفاضل دارایی و بدهی بدست می‌آید.

حال اگر این موسسه مبلغ ۲۰٬۰۰۰ ریال وام دریافت کند، مجموع دارایی‌ها به ۳٬۱۵۰٬۰۰۰ ریال و میزان بدهیهای به ۱۵۰٬۰۰۰ ریال افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه تفاضل این دو مجدداً عدد ۳٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال بدست می‌آید. ملاحظه می‌شود که گرفتن وام عملاً موجب افزایش سرمایه نمی‌شود. زیرا علی‌رغم افزایش دارایی موجب افزایش بدهی نیز می‌گردد.

به طور کل سرمایه از دو طریق افزایش میابد:

• سرمایه‌گذاری شخصی
• سود حاصل از عملیات موسسه

انواع سرمایه

بر اساس نوع شرکت سرمایه به سه طریق مطرح می‌گردد:

• در شرکتهای فردی سرمایه متعلق به یک فرد (صاحب موسسه) می‌باشد.
• در شرکتهای غیر سهامی سرمایه متعلق به دو یا چند شریک می‌باشد.
• در شرکنهای سهامی سرمایه به تعدادی سهم تقسیم می‌گردد.

از نظر علوم اجتماعی و رفتاری سرمایه میتواند به طور کلی به چهار دسته تقسیم شود. سرمایه اقتصادی - سرمایه اجتماعی - سرمایه فرهنگی-سرمایه نمادین. سرمایه فرهنگی: از دیدگاه بوردیو، سرمایه آن چیزی است که به عنوان رابطه اجتماعی در درون یک سازواره از تعاملات عمل می کند و دامنه آن بدون هیچ تمایزی به تمامی کالاها، اشیاء و نشانه هایی که خود را به عنوان چیزهایی کم یاب و ارزشمند عرضه می دارند(و در یک ساختار مشخص اجتماعی، مورد قضاوت هستند) کشیده می شود و سرمایه فرهنگی به عنوان یک رابطه اجتماعی درون سازواره ای از تعاملات که مشتمل بر دانش فرهنگی انباشته عمل می کند، منتهی به قدرت و منزلت می گردد. سرمایه اجتماعی : سرمایه اجتماعی دلالت بر اشکالی از سازمان چون اعتماد، قواعد و شبکه ها دارد که می توانند کارایی جامعه را از طریق کنش های متناسب تسهیل کنند. در نتیجه تعاون خود انگیخته از طریق سرمایه اجتماعی تسهیل می شود. در اندیشه پاتنام و فوکویاما، سرمایه اجتماعی به عنوان یک پدیده جامعه شناسان کلان لحاظ شده است. به نظر آن ها ملت ها می توانند از سطوح متفاوتی از سرمایه اجتماعی برخوردار باشند که فرصت برای تحقق دموکراسی یا صنعتی شدن آن ها فراهم می سازد، در نهایت در شرایط وجود سرمایه اجتماعی شاهد بسط و گسترش فرایند مشارکت در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و نیز بسط انجمن های داوطلبانه خواهیم بود، فرایندی که می تواند سازوکار موثری برای نیل به توسعه باشد. سرمایه اقتصادی:سرمایه اقتصادی فرد با گویه های وسایل رفاهی، درآمد فرد(درصورت دارا بودن )،درآمد پدر، نحوه مالکیت منزل، وضعیت منزل مسکونی، مالکیت تلفن همراه، رایانه، ماشین و نوع اتومبیل، زمین، باغ و سپرده بانکی سنجیده می شود. سرمایه اقتصادی به دو صورت جاری و غیرجاری وجود دارد: سرمایه اقتصادی جاری: نوعی از سرمایه اقتصادی است که به سرعت قابل تبدیل به وجه نقد(پول) را دارد. سرمایه اقتصادی غیر جاری: نوعی از سرمایه اقتصادی است که به سرعت قابل تبدیل به وجه نقد(پول) را ندارد سرمایه نمادین در سرتاسر جامعه حضور دارد و میتواند بر گفتار، رفتار و پندار مردم تاثیر بگذارید و تاثیر بگیرد. در درجه اول سرمایه نمادین نوع تغییر شکل یافته از هر نوع سرمایه محسوب می شود که به عنوان نماد و سمبل محسوب می شود و دارنده آن از جانب مردم مورد عزت و احترام قرار می گیرد و به نوعی، به عنوان پرستیژ محسوب می شود و از طرفی هر نوع از سرمایه می باشد که در چشم دیگران به عنوان نماد محسوب می شود. در بیانی دیگر می توان این چنین بیان نمود که سرمایه نمادین از هر نوع سرمایه به عنوان بعدی جداگانه محسوب می شود و در واقع باید سرمایه نمادین را به عنوان بٌعدی از هر سرمایه محسوب نمود..

ابعاد سرمایه

سرمایه ابعاد گوناگونی دارد که هر کدام از نظر ماهیت، قلمرو و تاثیراتی که بر توسعه می‌گذارند، با یکدیگر متفاوتند. و در عین حال در فرایند توسعه و چگونگی شکل گیری آن لازم و ملزوم یکدیگرند، که عبارتند از:

• سرمایه ثابت اقتصادی
• سرمایه مولد اقتصادی
• سرمایه جاری
• سرمایه ثابت اجتماعی

جستارهای وابسته

• سرمایه‌داری
• سود
• ارزش اضافی
• سرمایهٔ فراملی
• نولیبرالیسم
• رقابت (علم اقتصاد)
• مزیت نسبی
• بهره‌وری
• هزینه فرصت
• علم اقتصاد

منابع

• نبوی، عزیز، اصول حسابداری جلد اول، تهران، کتابخانه فروردین