گناباد: تفاوت میان نسخه‌ها
برچسب: افزودن القاب |
|||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
==== مراکز فرهنگی و هنری ==== |
==== مراکز فرهنگی و هنری ==== |
||
{{چندستون}} |
|||
* دبیرستان شهید فهمیده |
|||
* مجتمع فرهنگی هنری گناباد |
|||
* انجمن سینمای جوان گناباد |
|||
* سینما شهر گناباد (دومین سینمای مدرن خراسان رضوی) |
|||
* سینما پنج بُعدی پارک دانشگاه |
|||
* بنیاد فرهنگی علامه بهلول گنابادی |
|||
* انجمن ادبی پروین گنابادی |
|||
{{چندستون-شکست}} |
|||
* کانون فرهنگی هنری کودکان و نوجوانان |
|||
* کانون‌های مساجد |
|||
* کانون خبرنگاران و [[روزنامه نگاران]] گناباد |
|||
* سالن ارشاد |
|||
* خانه خیرین گناباد |
|||
* کانون هنر گناباد |
|||
{{چندستون-پایان}} |
|||
== بهداشت و درمان == |
== بهداشت و درمان == |
||
نسخهٔ ۱ نوامبر ۲۰۱۵، ساعت ۲۲:۰۰
| گناباد جویمند | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | گناباد |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) پیشین | جنابد، گناپا |
| سال شهرشدن | ۱۳۱۶ |
| مردم | |
| جمعیت | ۳۶٬۳۶۷ نفر[۱] |
| رشد جمعیت | ۵٪ در ۵ سال |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۱۵۰ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۱۶۶میلی‌متر[۲] |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | علی تقوی مِندی |
| ره‌آورد | زعفران، پسته، سفال |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۵۱ |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران۳۲-ق |
  گناباد روی نقشه ایران
۳۴°۲۱′شمالی ۵۸°۴۰′شرقی / ۳۴٫۳۵°شمالی ۵۸٫۶۷°شرقی | |
گُناباد مرکز شهرستان گناباد واقع در جنوب استان خراسان رضوی است. بر اساس آمار سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان گناباد ۸۰٬۷۸۳ نفر بوده‌اند که از این تعداد ۳۶٬۳۶۷ نفر در قالب ۱۰٬۳۸۹ خانوار ساکن شهر گناباد هستند.[۱] این شهر از نظر جمعیت ۲۱۵ اُمین شهر کشور و ۱۳ اُمین شهر استان خراسان رضوی می‌باشد. این شهر از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۹۰، رشد جمعیت ۵/۲۲٪ داشته است. بومیان این شهر، آن را جُویمِند نیز می‌نامند. این شهر از دانشجویی‌ترین شهرهای کشور محسوب می‌شود.[۳]
عمیق‌ترین و قدیمی‌ترین قنات جهان در گناباد قرار دارد.[۴] این قنات از دورهٔ هخامنشیان تاکنون، عامل تولید و حیات در شهر گناباد بوده‌است. این قنات به شماره ۵۲۰۷ در یونسکو ثبت شده است.[۵]
تاریخ
نام شناسی
گناباد را در منابع عربی و اسلامی جَنابد و کَنابد نیز ثبت کرده‌اند. همچنین در کتب تاریخ نام گُناپا به ثبت رسیده است.[۶]
در مورد وجه تسمیه این شهر اقوال مختلفی مطرح است که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- این که گُن به معنای دیو باشد و گناباد را از آن جهت گناباد گفته‌اند که حفر قنات قصبه کار انسان‌های عادی نبوده است.
- این که گنابد به معنای جمع گنبدها باشد چرا که در شهر گنابادِ قدیم، تمام منازل به صورت گنبدی ساخته می‌شده است.
- این که گناباد در اصل گُون آباد بوده و گون در ترکی به معنای خورشید می‌باشد و از آن جا که طبق علم نجوم قدیم، ربع مسکون به هفت اقلیم تقسیم گشته و اقلیم چهارم منسوب به خورشید بوده است و گناباد در همین اقلیم است از این رو به گون آباد که معنای آن خورشید آباد می‌شود مشهور شده است.[۶]
- این که اصلِ آن را گَوَن آباد دانسته و می‌گویند گَوَن گیاهی است که در بیابان‌های گناباد زیاد می‌روید از این رو آن را گون آباد نامیده‌اند که بر اثر کثرت استعمال به گناباد تغییر یافته است.[۶]
قسمت مرکزی این شهر را در گذشته جویمِند می‌نامیدند. این شهر دارای چهار قنات است: قنات قَصَّبه، قنات دِه، قنات علی‌آباد و قنات حسین‌آباد و شاید به همین خاطر آن را جویمند نامیده‌اند یعنی صاحب جوی‌ها. عمیق‌ترین قنات‌های ناحیه خراسان در این منطقه قرار دارد.[نیازمند منبع]
تاریخچه
بارها در شاهنامه ی فردوسی، از گناباد یا جنابد یاد شده و این مکان را محل جنگ‌های توران و ایران دانسته‌اند.[۷] به گفتهٔ شاهنامه، «پیران ویسه» وزیر کاردان افراسیاب در گناباد به خاک سپرده شده و مدفن او هم اکنون در گناباد است.[۸]
از دیگر مواردی که می‌توان اشاره نمود، گذر ناصرخسرو از بخش کوهستانی کاخک گناباد و روستای کلات و کوهپایه‌های سلسله جبال قهستان تا قائن که دارای درختان پسته کوهی فراوان بوده است و در سفرنامهٔ خود به آن اشاره نموده‌است.
در کتاب تاریخ حافظ ابرو، خراسان در سده‌های ۸ و ۹ هجری قمری به دوازده ولایت تقسیم گردیده است که گناباد، مرکز ولایت قهستان بوده است.[۹]
در شهر گناباد آب انبارهای عظیمی وجود داشته است که حداقل سه مورد آن‌ها در توسعهٔ شهری تخریب شده‌است. آب انبار مرکز گناباد (آب‌انبار حسینیه گناباد)در خیابان سعدی (شریعت سابق) تا سال ۱۳۶۳ فعال و مورد بهره‌برداری مردم بود. در زمستان آب برف و یخ را روانهٔ این آب انبار می‌کردند و در تابستان آب سرد و خنک می‌نوشیدند و به این آب انبار یخچال خانه هم می‌گفتند. گویا در تابستان‌های قدیم به مردم، یخ هم می‌فروخته‌اند.
آثار تاریخی و گردشگری
تا اوایل سال ۱۳۴۰، بافت این شهر خیلی قدیمی بود و علاقهٔ وافر اهالی به نوسازی شهرشان، سبب خراب شدن بعضی از آثار تاریخی شد که از آن میان باید از یک یخدان عظیم که ارتفاع گنبد مخروطی آن در حدود بیست متر بود و در نزدیکی مظهر قنات علی‌آباد قرار داشت، نام برد.
مهم‌ترین آثار تاریخی، باستانی و گردشگری این شهر عبارت است از:
- قنات قصبه بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین قنات جهان مربوط به ۲۷۰۰ سال پیش و تنها اثر ثبت شدهٔ خراسان بزرگ در سازمان جهانی یونسکو[۵]
- مدرسهٔ نجومیه و موزهٔ مردم شناسی گناباد
- موزهٔ تاریخی گناباد
- خانه شریعت
- آب انبار شریعت و موزه آب
- مسجد جامع قدیم گناباد
- قلعهٔ تاریخی عُمرانی گناباد
- سرو کهن نوقاب
- مسجد جامع عبدالله نوقاب
- مرقد علامه بهلول گنابادی
- خانه خانیکی
شخصیت‌های تاریخی
هنرها و صنایع دستی
گناباد را می‌توان قطب هنر سفال‌گری در شرق کشور دانست. امروزه نیز نمایشگاه‌ها و کارگاه‌های سفال‌گری در مِند گناباد (میدان آزادی) فعال هستند.
گناباد
بافت شهری
گناباد جزء شهرهای قدیمی می‌باشد و به همین دلیل قسمت زیادی از نواحی مرکزی شهر را بافت قدیمی تشکیل می‌دهد که البته به مرور زمان، با نوسازی‌هایی همراه بوده است اما هم چنان ساختار کلی خود را حفظ کرده است.
ورود و اقامت
راه‌های ورودی
جاده‌ای
ریلی
نزدیک‌ترین ایستگاه راه آهن در نزدیکی شهر بجستان و در فاصله ۵۰ کیلومتری گناباد قرار دارد. البته نقل قول‌هایی مبنی بر تصویب مسیر پیشنهادی راه آهن مشهد - زاهدان وجود دارد که از گناباد خواهد گذشت.
هوایی
فرودگاه گناباد در حال احداث می‌باشد و بناست تا در نیمهٔ دوم سال ۱۳۹۵ افتتاح شود. این فرودگاه موفق به اخذ مجوز مسافری نیز شده است. [نیازمند منبع]
مکان‌های اقامتی
پارک‌های شهر و آقای محتشم از جمله پارک‌های نسبتاً مناسب برای شب مانی مسافران است.
آموزش و فرهنگ
آموزش عالی
شهر گناباد را می‌توان دانشجویی‌ترین شهر استان خراسان رضوی دانست. بنا بر آمار غیررسمی نزدیک به ۳۰٪ از جمعیت این شهر (معادل حدود ۱۲٬۰۰۰ نفر) را دانشجویان بومی و غیر بومی تشکیل می‌دهند.[۱۰]
مهم‌ترین مراکز آموزش عالی شهر گناباد:
|
|
فرهنگ
کتابخانه‌های عمومی
|
مراکز فرهنگی و هنری
- دبیرستان شهید فهمیده
بهداشت و درمان
شهر گناباد با توجه به وجود دانشگاه علوم پزشکی، از امکانات مناسبی در این زمینه برخوردار است و برخی شهرهای اطراف خود را نیز پوشش می‌دهد. این دانشگاه، دانشکده پزشکی نیز دارد. در این شهر دستگاه‌های MRI و سی تی اسکن اسپیرال موجود است و به واسطه تدریس یا عضویت هیئت علمی دانشگاه، متخصصین فراوانی در تخصص‌های مختلف پزشکی مشغول به فعالیت هستند.
بیمارستان‌ها
بیمارستان ۲۲ بهمن
بخش‌های بیمارستان:
|
|
این بیمارستان از بخش‌های طب تصویری (رادیولوژی، سی تی اسکن، ماموگرافی، سونوگرافی، OPG پانورکس، فلوروسکوپی و MRI) و هم چنین آزمایشگاه تشخیص طبی و داروخانه برخوردار می‌باشد.
ن
بیمارستان علامه بهلول
بیمارستان ۲۰۰ تختخوابی علامه بهلول با ۲۵ هزار متر مربع و در شش طبقه در حال احداث می‌باشد و به زودی به بهره‌برداری می‌رسد و شامل بخش‌های داخلی، اطفال، زنان، گوش و حلق و بینی، چشم، جراحی، ارتوپدی، اورولوژی، زایشگاه، دیالیز، اتاق عمل، CCU ،ICU، رادیولوژی، اعصاب و روان و درمانگاه تخصصی است.[۱۱]
کلینیک‌ها و درمانگاه‌ها
کلینیک‌های تخصصی دانشگاه علوم پزشکی و جهاد دانشگاهی، درمانگاه تأمین اجتماعی و چند درمانگاه خصوصی در شهر گناباد فعال هستند.
اقتصاد شهری
صنایع
از مهم‌ترین صنایع فعال در شهر گناباد می‌توان به دام داری و مرغ داری اشاره کرد. هم چنین در شهرک صنعتی گناباد، کارخانه چینی تقدیس، کارخانه دیرگداز ایران و کارخانجات متعدد ساختمانی حضور دارند. مجموعه صنایع تبدیلی و غذایی نیز در گناباد جایگاه ویژه‌ای دارند.
خدمات
با توجه به دانشگاهی بودن شهر گناباد، خدمات متعددی مرتبط با این حوزه نیز در گناباد به وجود آمده است. هم چنین در زمینه حمل و نقل جاده‌ای، این شهر سهم به سزایی در شرق کشور دارد.
با توجه به کشت گسترده زعفران در گناباد، فعالان مربوط به این محصول کشاورزی نیز حضور پر رنگی در گناباد دارند.
محصولات کشاورزی
قسمت زیادی از مردم گناباد به خصوص در بافت‌ها و محلات قدیمی شهر، به کار کشاورزی مشغول هستند و وجود قنات‌های متعدد علی‌رغم خشک سالی‌های پی در پی باعث حیات نسبی کشاورزی در این شهر کویری شده است.
با توجه به اقلیم منطقه، محصولات کشاورزی که در این شهر به عمل می‌آید عبارتند از:
زعفران، انگور (و در کنار آن کشمش)، انار، زیره سبز، زرشک، انجیر، عناب، پسته، پنبه
سیاست شهری
فرمانداری
فرماندار گناباد در حال حاضر دکتر محمد علی نبی پور است. نبی پور پیش از این فرماندار شهرستان سرایان و مدیرکل نظارت و ارزیابی بر عملکرد خراسان جنوبی و دبیر انتصابات استانداری استان خراسان رضوی بوده است. وی استاد دانشگاه و مولف کتابهای تخصصی در حوزه وزارت کشور است.[۱۲]
شهرداری
شهرداری گناباد در حال حاضر بر عهده علی تقوی مِندی است. تقوی مندی قبل از پذیرفتن سمت شهرداری گناباد، در شرکت عمران شهر جدید گلبهار مشغول بوده است.[۱۳] پیش از او نیز حمید بنایی مسئولیت شهرداری گناباد را عهده دار بود که بعد از اتمام دوره شهرداری، به عنوان مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید گلبهار انتخاب شده است.[۱۴]
شورای شهر
دوره چهارم
|
|
دوره سوم
|
|
امام جمعه
حجت‌الاسلام حسن صادقی نسب، امام جمعه شهر گناباد[۱۵] و مسئول نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه علوم پزشکی گناباد می‌باشد.[۱۶]
ورزش
در شهر گناباد، هیئت‌های ورزشی مختلف و گروه‌های ورزشی (نظیر کوهنوردی) فعال هستند. در سال‌های اخیر هیئت ورزش‌های همگانی و هیئت دوچرخه سواری توانسته‌اند تا حد زیادی در بهبود فرهنگ شهروندی در زمینه ورزش موفق باشند. همچنین هنرستان تربیت بدنی امیرالمؤمنین در گناباد فعال است.[۱۷]
اماکن ورزشی
در شهر گناباد، مهم‌ترین فضاهای ورزشی عبارتند از:
|
|
رسانه‌ها
وب گاه‌های خبری
در گناباد شاهد حضور پر تعداد و فعال وب گاه‌های خبری هستیم. تعدادی از فعال‌ترین وب گاه‌های خبری گناباد این موارد هستند:
نشریات مکتوب
دو نشریه نامه گناباد و مژده گناباد در این شهر به صورت هفته نامه منتشر می‌شوند. هم چنین مجله باران کویر نیز با گستره منطقه‌ای و در قالب ماهنامه منتشر می‌شود.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۰، جمعیت و خانواد تا سطح آبادی». وب‌گاه رسمی مرکز آمار ایران.
- ↑ «تاریخچه شهرستان گناباد». اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد.
- ↑ «شهر تاریخی گناباد از مراکز مهم فرهنگی و دانشگاهی خراسان است». اسرارنامه.
- ↑ «پرونده قنات قصبه به یونسکو ارسال شد». خبرگزاری مهر. ۳ خرداد ۱۳۹۳.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ UNESCO, Qanats of Gonabad
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ «وجوه تسمیه گناباد». پایگاه اطلاع‌رسانی بهلول گنابادی.
- ↑ «اسطوره دوازده رخ (شاهنامه)». گنجور.
- ↑ «منطقه ییلاقی درب صوفه». اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد.
- ↑ «جغرافیای تاریخی شهرستان گناباد». گناباد نیوز.
- ↑ «تعداد دانشجویان گناباد بنا بر آمار غیررسمی». ندای گناباد.
- ↑ «تکمیل بیمارستان بهلول به اعتبار نیاز دارد». گناپا.
- ↑ «فرماندار گناباد معرفی می شود». گناپا.
- ↑ «علی تقوی به عنوان شهردار گناباد انتخاب شد». صبح گناباد.
- ↑ «مهندس بنایی مدیرعامل شهر جدید گلبهار شد». گناپا.
- ↑ «معرفی امام جمعه گناباد». وب گاه ستاد نماز جمعه گناباد.
- ↑ «اعضای نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه علوم پزشکی گناباد». وب گاه دانشگاه علوم پزشکی گناباد.
- ↑ «هنرستان غیردولتی تربیت بدنی در گناباد افتتاح شد». خبرگزاری مهر.
- ↑ «اماکن ورزشی گناباد». وب گاه فرمانداری شهرستان گناباد.
منبع‌ها و پیشنهادها برای مطالعه بیشتر
- تابنده، حاج سلطان‌حسین. تاریخ و جغرافی گناباد. انتشارات حقیقت، چاپ دوم، ۱۳۷۹ خورشیدی
- مجتبوی، سیدحسین. جغرافیای تاریخی گناباد. انتشارات مرندیز، ۱۳۷۴ خورشیدی
- نصراللهی، محمود. بر کران زندگی (گزیده‌ای از آداب رسوم باورها و مثل‌های دیار گناباد). انتشارات مرندیز، ۱۳۸۶ خورشیدی
- هجرتی، محمدحسن. جغرافیا توسعه روستایی بررسی منطقه گناباد. انتشارات ابا، ۱۳۷۹ خورشیدی
- هجرتی، محمدحسن. گناباد از فرود تا فردا. انتشارات گناباد، ۱۳۸۶ خورشیدی
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به گناباد در ویکیگفتاورد موجود است. |
 |
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای گناباد دارد. |
- پورابراهیم، حسین. جغرافیای گناباد. انتشارات مرندیز، ۱۳۷۱ خورشیدی
- زمانی، عباس. گناباد پیر تاریخ. انتشارات مرندیز، ۱۳۷۳ خورشیدی
- لباف خانیکی، رجبعلی. گناباد خاستگاه حماسه‌های پنهان. انتشارات مراث فرهنگی کشور، ۱۳۸۳ خورشیدی
- اسدی پور، محمد. سیمای طبیعت گناباد. انتشارات آوای کلک، ۱۳۸۷ خورشیدی
- زمانی، عباس. سه اثر تاریخی زیبد. مجله بررسی‌های تاریخی، شماره ۴۱، مهر و آبان ۱۳۵۱ (۲۴ صفحه - از ۴۳ تا ۶۶)[۱]
| مرکز |    .jpg)    | |
|---|---|---|
| شهرستان‌ها | ||
| شهرها |
| |
| جاذبه‌های گردشگری |
| |