گروه اجتماعی

گروه یا گروه اجتماعی، واحدی اجتماعی است شامل دو یا تعداد بیش‌تری انسان که براثر کنش‌های متقابل اجتماعی به یک‌دیگر پیوند خورده باشند..

هر گروه عهده دار کارکرد یا وظیفه‌ای است، و تا زمانی که آن وظیفه دارای لزومی اجتماعی باشد، دوام می‌آورد. بر روی هم کارکرد گروه‌های انسانی برآورنده دو نیاز اصلی هستند:

1. برخی از گروه‌ها برای آن تشکیل می‌شوند که نیازمندی‌های حیاتی را برآورند، چنان که احتیاج فرد به تولید مثل و تشکیل خانواده، گروه خانوادگی را فراهم می‌آورد.
2. برخی گروه‌ها بدان سبب به وجود می‌آیند که بردامنه فعالیت اجتماعی بیفزایند و زندگی انسانی را پرمایه‌تر کنند. برای مثال کنسرت یا مسابقه فعالیت‌های خوشایندی هستند که به وسیله‌ی گروهی انسان تدارک می‌شوند و به هیچ روی به صورت انفرادی تحقق نمی‌یابند. بر روی هم همان‌طور که فرهنگ‌های انسانی به تدریج گسترده‌تر می‌شوند، این‌گونه گروه‌ها نیز از لحاظ کی و کیفی افزایش می‌یابند.

انواع گروه‌های اجتماعی

جامعه‌شناسان برای تسهیل تحلیل امور اجتماعی، گروه‌‌های اجتماعی را از جهات گوناگون تقسیم کرده‌اند. برخی از این تقسیمات را نام می‌بریم:

بعضی از گروه‌های اجتماعی با آگاهی افراد انسانی به‌وجود می‌آیند و دارای سلسله مراتب معینی هستند، و بعضی خود به خود براثر گرد آمدن افراد ایجاد می‌شوند و مبتنی بر مراتب و نقشه قبلی نیستند. نوع اول را گروه ارادی یا گروه رسمی،و نوع دوم را گروه غیر ارادی یا گروه غیر رسمی می نامند. سازمان‌های اداری و تجاری نمونه‌ی نوع اول، و اکثرآبادی‌ها و شهرها نمونه‌ی نوع دوم‌اند.

افراد انسانی در آغاز زندگی، خود به خود در برخی از گروه‌های کوچک مانند خوانواده و گروه همبازی عضویت می‌یابند و با تمام وجود خود در فعالیت‌های این‌گونه گروه‌ها شرکت می‌کنند. اما بعداٌ موافق مصالح زندگی با آگاهی به برخی از گروه‌های بزرگ مانند سازمان‌های اداری و تجاری و صنفی می‌پیوندند و قسمتی از فعالیت‌های خود را متوجه آن‌ها می‌کنند. گروه نوع اول را گروه نخستین، و گروه‌های نوع دوم را گروه‌های نوع دوم می‌گویند.

در بعضی از گروه‌ها افراد مستقیماٌ با یک‌دیگر برخورد می‌کنند، و برخی دیگر تماس مستقیمی بین افراد روی نمی‌دهد، چنان‌که اعضای خانواده و گروه همبازی معمولاٌ با یک‌دیگر در تماس‌اند، سهام‌داران یک شرکت معمولاٌمعاشرتی با یک‌دیگر ندارند. گروه‌های نوع اول، گروه رویاروی (face to face group) و گروه‌هی نوع دوم، گروه نا رویاروی نام گرفته‌اند.

میتوان گروه ها را به گروه عضویت و گروه راهنمایی نیز تقسیم کرد. گروه عضویت گروهی است که شخص علناٌ عضو آن استُ و گروه راهنمایی گروهی است که شخص در قضاوت و عمل از آن الهام میگیرد و آن را مبنای راهنمایی خود تلقی می‌کند. در موارد بسیار گروه عضویت شخص گروه راهنمایی او نیز هست.

جستارهای وابسته

پویایی گروهی

منابع

آگ برن و نیم کوف (۱۳۸۰)، زمینه جامعه شناسی، نشر گسترده، شابک ۴-۱۹-۶۵۹۵-۹۶۴-۹۷۸