سرخپوستان ایالات متحده آمریکا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز ←مکان‌ها: جایگزینی با واژه فارسی |
|||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
{{ویکی‌انبار-رده|Indigenous peoples of North America}} |
{{ویکی‌انبار-رده|Indigenous peoples of North America}} |
||
* [[یادبود ملی خرابه‌های آزتک]] |
* [[یادبود ملی خرابه‌های آزتک]] |
||
* [[مانیومنت ولی]] |
|||
* [[دره یادبود]] |
|||
* [[تپه‌های کاهوکیا]] |
* [[تپه‌های کاهوکیا]] |
||
* [[پارک ملی تاریخی فرهنگ چاکو]] |
* [[پارک ملی تاریخی فرهنگ چاکو]] |
||
نسخهٔ ۷ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۸:۳۳
سرخپوستان بومی ایالات متحده آمریکا (به انگلیسی: Native Americans) به بومیان قدیمی کشور آمریکا اطلاق می‌شود که امروزه بصورت اقلّیتی در میان جمعیت مهاجر بعدی بسر می‌برند. این اقوام به گروه‌های بومی آمریکای شمالی تعلق دارند و به زبانهای گوناگونی گویش می‌کنند. برخی هنوز به سنّت‌های قدیمی قومی خود پایبند مانده‌اند و برخی زیر فشار همسان‌سازی، با فرهنگ مدرن آمریکایی خو گرفته‌اند.
جمعیت کل تمام قبایل مختلف امروزه تا حدود ۲٫۵ میلیون نفر تخمین زده می‌شود.[۱]
تاریخ
اقوام سرخپوست آمریکای شمالی از بازماندگان گروه‌هایی هستند که در حدود بیست هزارسال پیش از میلاد از نواحی سر شمال سیبری گذشته و به قاره جدید وارد شده بودند. برخلاف ساکنان مزوآمریکا و نواحی متمدن آمریکای مرکزی و جنوبی، سرخپوستان آمریکای شمالی چندان متمدن نبوده و حالتی نیمه بدوی داشتند. بیشتر اطلاعاتی که امروزه از گذشته سرخپوستان ساکن در ایالات متحده داریم از گزارش‌های اروپاییان بدست آمده‌است. برخورد میان اروپاییان تازه‌وارد و ساکنان قدیمی در کشور آمریکا، بحران‌ها و تضادهایی بوجود آورد که تا مدت‌ها به صورت جنگ و کینه ادامه پیداکرد.
کریستوف کلمب پنداشته بود که سرخپوستان آمریکای مرکزی، هندی هستند. از این رو امروزه در بیشتر زبانهای اروپایی بومیان قاره آمریکا را هندی (به انگلیسی: Indian) می‌خوانند.[۲] پس از ورود اروپاییان، سرخپوستان آمریکایی با بیماری‌های همه‌گیر[نیازمند منبع]، نابودی فرهنگ[۳] و از دست رفتن خاک روبرو شدند. برخی قبایل سرخپوستان به مدت دو قرن در بردگی سفیدپوستان بودند،[۴] و برخی دیگر در جنگ‌ها و پاکسازی‌های قومی همانند کشتار ووندد نی به نابودی کشانده شدند.
در سال ۱۸۳۰ اندرو جکسون دستوری صادر کرد که به نام قانون سرخ‌پوست‌زدایی (به انگلیسی: Indian Removal Act) مشهور گشت. بر اساس این دستور، سرخپوستان از زمینهای خود در شرق آمریکا به سمت زمینهای بایر غرب رود میسیسیپی مهاجرت داده می‌شدند. مهاجرت بزرگ قوم چروکی در سال ۱۸۳۸ از جورجیا به سمت غرب، از همین قسم مهاجرت‌های دولتی بود که به «رد اشک‌ها» (به انگلیسی: Trail of tears) شهرت پیدا کرد. در این سفر ۲۰۰۰ کیلومتری، ۴۰۰۰ سرخپوست جان خود را از دست دادند. این سرخپوستان به زمینهای مخصوصی در غرب آمریکا مهاجرت داده شدند که امروزه به زمینهای رزرویشن (به انگلیسی: reservation) یا اختصاصی معروفند. این زمینها در سال ۱۸۳۴و به دستور کنگره آمریکا برای سرخپوستان در نظر گرفته شدند. سرخپوستان در جنگ‌های داخلی آمریکا از مبارزان فعال بودند. پس از پایان این دوره جنگ‌ها و آزادی سیاهپوستان در آمریکا، سیاست همسان‌سازی علیه سرخپوستانی که به امید پایان تنش وارد جنگ شده بودند آغاز شد.
در قرن نوزدهم جورج واشنگتن و هنری ناکس تصمیم به متمدن کردن بومیان آمریکا گرفتند و همین موجب بروز شدیدترین درگیری‌ها میان آنها شد. در پی این رویدادها، جنگ‌های سرخپوستان شدت گرفت. گرچه پیروزی معمولاً با نظامیان جمهوری آمریکا بود اما سرانجام در سال ۱۹۲۴ دولت آمریکا حق شهروندی سرخپوستان را پذیرفت و از آن زمان تا کنون آنان شهروند آمریکایی با حفظ حقوق قومی و مالکیت سرزمینی می‌باشند.
زندگی در جامعه امروزی آمریکا
امروزه ۲۲۵٬۰۰۰ کیلومتر مربّع از خاک ایالات متحده آمریکا به صورت خودمختار در اختیار سرخپوستان قرار دارد که این زمینها همان زمینهای جایگزین یا اختصاصی قرن نوزدهم هستند. این زمینها تحت سرپرستی دفتر امور سرخپوستان قرار دارد که خود زیر نظر وزارت کشور ایالات متحده آمریکا است. سرخپوستان آمریکا امروزه در بسیاری مناطق استقلال فرهنگی و تاحدودی سیاسی دارند. تلاش‌هایی برای تحکیم ریشه‌های قومی خود دارند و زبان‌هایی که بدان‌ها صحبت می‌کنند تا حدودی محافظت شده قلمداد می‌شوند. برخی از آنها هنوز به زندگی سنتی و روستایی خود با آداب قبیله‌ای بسر می‌برند که بیشتر در نواحی جنوبی هم‌مرز مکزیک می‌باشند. در سال ۲۰۰۳ جمعیت آنان در جامعه آمریکا ۲٬۷۸۶٬۶۵۲ برآورد شد که از این میزان ۴۱۳٬۳۸۲ نفر در کالیفرنیا، ۲۹۴٬۱۳۷ در آریزونا و ۲۷۹٬۵۵۹ تن در اوکلاهاما بسر می‌بردند. همچنین این گروه دارای نسبت بالایی از الکلیسم در درون خود هستند. آژانس‌های فعال بومیان آمریکا تلاش دارند تا با حفظ ریشه‌ها و هنجارهای سنتی، در راستای بهبود شرایط بهداشتی و فرهنگی این گروه گام بردارند.
پراکندگی جغرافیایی و زبان‌ها
بومیان آمریکا - به جز انگلیسی که زبان عمومی کشور محسوب می‌گردد - به زبانهای مختلفی از گروه زبانهای بومی آمریکا تکلم می‌کنند. زبان آزتکی در یوتا بیشترین متکلم را دارد. پس از آن، زبان ناهواتل با نزدیک به دویست هزار گویشور و زبان ناواهو با یکصد و پنجاه هزار تن در رده‌های بعدی هستند. سرخپوستان آمریکا اگرچه در تمام سرزمین پراکنده‌اند اما بیشتر آنان در نواحی غربی و جنوب غربی بسر می‌برند. گروه مهم چروکی در میامی و سواحل میسیسیپی ساکن می‌باشند و گروه‌هایی نیز در مناطق شمالی مانند میشیگان و مونتانا زندگی می‌کنند که در این مناطق جمعیت و حضور بومیان کاملاً قابل توجه می‌باشد. همچنین در آلاسکا شمار زیادی از بومیان ساکن بوده و بیشتر نواحی روستایی این ایالت کم جمعیت سرخپوست می‌باشند.
قبیله‌های مشهور
.JPG)
فرهنگ
- موزه ملی سرخپوستان ایالات متحده آمریکا
- زبانهای آتاباسکی
- موزه ایالتی آریزونا
- جغجغه (سرخپوستان)
- تاماهاوک
مکان‌ها
 |
در ویکی‌انبار پروندههایی دربارهٔ سرخپوستان ایالات متحده آمریکا موجود است. |
رهبران نامدار
جستارهای وابسته
- سرخپوستان کانادا
- تیپی، چادر سرخپوستی
پانویس
- ↑ 2000 Decennial Profiles
- ↑ Marcel Trudel et Micheline D'Allaire, Deux siècles d'esclavage au Québec
- ↑ فردریش انگلس، منشا خانواده، نشر جامی
- ↑ Paul Robert Magocsi, Aboriginal peoples
| تاریخ | .svg) | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| استعمار اروپایی | |||||
| بر پایه کشور |
| ||||
| جستارهای وابسته | |||||