لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Artmis-x (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱۹۰: خط ۱۹۰:
=== سامانه هدفگذاری الکترواپتیکی EOTS-AN/AAQ-40 ===
=== سامانه هدفگذاری الکترواپتیکی EOTS-AN/AAQ-40 ===
[[پرونده:F-35 EOTS.jpeg|بندانگشتی|یک موک-آپ از اف-۳۵ که در آن سامانه هدف گذاری الکتروپتیکال EOTS زیر دماغه قرار دارد .]]
[[پرونده:F-35 EOTS.jpeg|بندانگشتی|یک موک-آپ از اف-۳۵ که در آن سامانه هدف گذاری الکتروپتیکال EOTS زیر دماغه قرار دارد .]]
سامانه هدفگذاری الکترواپتیکی EOTS یک سامانه با صرفه، سبک وزن و با کاریی بالا است که برای جستجو و تصویر برداری فروسرخ هوا به هوا و هوا به زمین ساخته شده است. این سامانه از یک [[لیزر]] نشان گذار نیز بهره می‌برد که امکان استفاده از سلاح‌ها ی [[هدایت لیزری]] را برای اف-۳۵ فراهم می‌آورد. EOTS همچنین باعث افزایش آگاهی وضعیتی خلبان اف-۳۵ از صحنه نبرد می‌شود.<ref>http://www.lockheedmartin.com/us/products/F-35LightningIIEOTS.html</ref>
سامانه هدفگذاری الکترواپتیکی یک سامانه با صرفه، سبک وزن و با کاریی بالا است که برای جستجو و تصویر برداری فروسرخ هوا به هوا و هوا به زمین ساخته شده است. این سامانه از یک [[لیزر]] نشان گذار نیز بهره می‌برد که امکان استفاده از سلاح‌ها ی [[هدایت لیزری]] را برای اف-۳۵ فراهم می‌آورد. این سامانه همچنین باعث افزایش آگاهی وضعیتی خلبان اف-۳۵ از صحنه نبرد می‌شود.<ref>http://www.lockheedmartin.com/us/products/F-35LightningIIEOTS.html</ref>


سامانه EOTS در یک قالب پنجره‌ای چند ضلعی ساخته شده از [[یاقوت کبود]] با دوام قرار گرفته است و زیر دماغه اف-۳۵ نصب می‌گردد. طراحی این سامانه بر اساس اصول کم پیدایی صورت گرفته تا خللی در رادرگریزی اف-۳۵ ایجا نکند.<ref>http://www.lockheedmartin.com/us/products/F-35LightningIIEOTS.html</ref>
سامانه هدفگذاری الکترواپتیکی در یک قالب پنجره‌ای چند ضلعی ساخته شده از [[یاقوت کبود]] با دوام قرار گرفته است و زیر دماغه اف-۳۵ نصب می‌گردد. طراحی این سامانه بر اساس اصول کم پیدایی صورت گرفته تا خللی در رادرگریزی اف-۳۵ ایجاد نکند.<ref>http://www.lockheedmartin.com/us/products/F-35LightningIIEOTS.html</ref>
سامانه هدف گذاری الکترواپتیکی قابلیت تصویر برداری دوربرد باکیفیت بالا را داراست ، طوری که به وسیله این سامانه می توان از فاصله 80 کیلومتری پنجره های یک ساختمان را از هم تشخیص داد .<ref>https://www.youtube.com/watch?v=L2q65qOl1tM</ref>


=== سامانه جنگ الکترونیک AN/ASQ-239 ===
=== سامانه جنگ الکترونیک AN/ASQ-239 ===

نسخهٔ ‏۱ اوت ۲۰۱۵، ساعت ۱۴:۴۴

class="infobox" style="width:25.5em;border-spacing:2px;" ! colspan="2" style="text-align: center; font-size: 125%;" | لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲ |-

|- | colspan="2" style="text-align: center;" |

|-

لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲ (به انگلیسی: Lockheed Martin F-35 Lightning II) یک هواپیمای جنگنده چندمنظوره نسل پنجم است که اکنون تحت آزمایش و توسعه نهایی قرار دارد. اف-۳۵ هواپیمایی پنهان‌کار، تک‌سرنشین و تک‌موتوره است که در وهلهٔ اول برای مأموریت‌های هجومی هوابه‌سطح طراحی شده اما توانایی انجام مأموریت‌های شناسایی و دفاع هوایی را نیز دارد. اف۳۵ سه مدل اصلی دارد: اف-۳۵ ای با توان نشست و برخاست متعارف، اف-۳۵ بی با توان برخاست کوتاه و نشست عمودی و اف-۳۵ سی با توان ناونشینی.

اف-۳۵ نوع توسعه‌یافته هواپیمای ایکس-۳۵ است. ایکس-۳۵ هواپیمایی بود که توسط لاکهید مارتین برای رقابت در پروژه «جنگنده تهاجمی مشترک» (JSF) ساخته شد و توانست بر رقیب خود در این پروژه هواپیمای ایکس-۳۲ شرکت بوئینگ پیروز شود. اف-۳۵ توسط یک تیم صنایع هوافضا به رهبری شرکت لاکهید مارتین طراحی شده و شرکت‌های آمریکایی نورثروپ گرومن و پرت اند ویتنی و بریتانیایی بی‌ای‌ئی سیستمز از شرکای ارشد این پروژه محسوب می‌شوند.

ایالات متحده آمریکا طرح خرید و به‌کارگیری ۲۴۴۳ فروند اف-۳۵ را تا سال ۲۰۳۷ دارد. این جنگنده مورد استفاده هر سه واحد نظامی ایالات متحده یعنی نیروی هوایی، نیروی دریایی و سپاه تفنگداران قرار خواهد گرفت .[۱]

تاریخچه

پرواز ایکس-۳۵ ای از پروژه جنگنده تهاجمی مشترک بر فراز پایگاه هوایی ادواردز

اف-۳۵ زاده هواپیمای ایکس-۳۵ از پروژه جنگنده تهاجمی مشترک (JSF) است. پروژه جنگنده تهاجمی مشترک برنامه‌ای برای جایگزینی هواپیماهای جنگنده اف ۱۶، ای ۱۰، اف ۱۸ هورنت (شامل اف ۱۸ سوپرهورنت نمی‌شود) و جنگنده تهاجمی هارییر بود. هدف پروژه ساخت جنگنده‌هایی با ۸۰ درصد اشتراک برای کاهش هزینه‌های توسعه، تولید و عملیات بود.

سرچشمه پروژه JSF را می‌توان از سال ۱۹۸۶ میلادی دانست. هنگامی که آمریکا و انگلیس به دنبال ساخت یک جنگنده فراصوت برتر بودند. اما این پروژه در سال ۱۹۹۰ رسمی شد و در زمانی که آژانس پژوهشی پروژه‌های پیشرفته دفاعی (دارپا) به دنبال یک جنگنده چندمنظوره با وزن و قیمتی پایین بود، باز هم این حرکت بسوی ساخت یک جنگنده فراصوت کشیده شد و به همین خاطر رقابتی بین کمپانی‌های هواپیماسازی و موتورسازی در سالهای ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ برای بدست آوردن امتیاز ساخت این جنگنده به وجود آمد.

بوئینگ ایکس ۳۲ رقیب لاکهید مارتین ایکس-۳۵ در پروژه جنگنده تهاجمی مشترک

کمپانی‌های آمریکایی نورثروپ گرومن و مکدانل داگلاس به عنوان یک تیم، کمپانی بوئینگ آمریکا و کمپانی لاکهید مارتین نیز دیگر شرکت‌کنندگان در این رقابت بودند. هر کدام از این تیم‌ها طرحی را ارائه دادند. در ارزیابی سال ۱۹۹۶، طرح تیم نورثروپ گرومن و مکدانل داگلاس رد شد و در مقابل کمپانی‌های بوئینگ و لاکهید مارتین هر کدام به ترتیب طرح‌های تجربی ایکس ۳۲ و ایکس-۳۵ را ارائه دادند. حرف ایکس در هواپیماهای آمریکایی نشانگر آزمایشی بودن هواپیما است.

وزارت دفاع آمریکا در ۱۶ نوامبر ۱۹۹۶ بودجه لازم برای توسعه و ساخت طرح‌های ایکس ۳۲ و ایکس-۳۵ را به شرکت‌های بویینگ و لاکهید مارتین پرداخت کرد. ایکس ۳۲ بویینگ برای اولین بار در ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۰[۲]به پرواز درآمد و تقریباً یک ماه بعد از آن در ۲۴ اکتبر ۲۰۰۰[۳]ایکس-۳۵ نیز اولین پروازش را انجام داد. سرانجام در اکتبر ۲۰۰۱ طرح ایکس-۳۵ کمپانی لاکهید مارتین برنده این مسابقه شد. بعد از تثبیت طرح ایکس-۳۵ دیگر آن را به نام اف-۳۵ می‌شناسند؛ چون حرف F در هواپیماهای آمریکایی نشان‌دهنده جنگنده است.

کمپانی لاکهید مارتین در طی پروژه جنگنده تهاجمی مشترک دو فروند ایکس-۳۵ ساخت. یکی از مدل ای و دیگری مدل سی ولی در طی پروژه با انجام تغییراتی ایکس-۳۵ ای به ایکس-۳۵ بی تبدیل شد.[۴]

جورج استاندریج (George Standridge) از اعضای شرکت لاکهید مارتین در سال ۲۰۰۶ پیش‌بینی کرد که جنگنده اف-۳۵ با وجود اینکه نیاز کمتری به پشتیبانی‌های لجستیکی خواهد داشت و تقریباً با سایر جنگنده‌ها هم قیمت است، در یک نبرد هوایی چهار برابر مؤثرتر از یک جنگنده معمولی، در عملیات‌های حمله زمینی هشت برابر موثرتر و در مأموریت‌های شناسایی و دفاع هوایی سه برابر مؤثرتر از جنگنده‌های معمولی خواهد بود.[۵] در کل هدف نهایی از طراحی اف-۳۵ استفاده از آن به عنوان جنگنده تهاجمی شماره یک و همچنین جنگنده برتری هوایی شماره دو پس از اف-۲۲ تا سال ۲۰۴۰ است.[۶]

ویژگی‌ها

جنگنده اف-۳۵ به عنوان یک جنگنده نسل پنجم دارای ویژگی‌ها منحصر به فرد و ارتقای ویژگی‌های جنگنده‌های نسل قبل است از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • رادرگریزی

اف-۳۵ از قابلیت رادارگریزی بالایی به خصوص بر روی باندهای ایکس و اس دو باند اصلی سامانه‌های کنترل آتش داراست که بقا پذیری این جنگنده را به طور قابل ملاحظه‌ای در میدان‌های نبرد افزایش می‌دهد.

  • محرک‌های الکتروهیدرو استاتیکی

در اف-۳۵ به جای محرک‌های هیدرولیکی از فناوری نوین محرک‌های الکتروهیدرواستاتیکی استفاده شده که باعث افزایش امنیت پرواز، کاهش نقص فنی کنترلرهای جنگنده و همچنین نیاز کمتر به تعمیرات می‌شود.[۷]

کلاه خلبانی جنگنده اف-۳۵ به عنوان اولین جنگنده ایست از یک نمایشگر بهره می‌برد این نمایشگر اطلاعاتی که قبلاً در نمایشگر هاد وجود داشت را در جلوی دید خلبان نمایش می‌دهد. همچنین تصاویر دید در شب توسط حسگرهای الکترواپتیکی به کلاه خلبان ارسال شده و بر روی آن نمایش داده می‌شود .[۸]

این سامانه در واقع همان سامانه پرواز با سیم است که در آن به جای کانل‌های سیمی از کانال‌های فیبر نوری و استاندارد انتقال داده شبکه IEEE 1394b[۹]استفاده شده که سرعت و امنیت داده بهتری برای سامانه کنترل پرواز اف-۳۵ فراهم کرده است.

  • زاویه حمله بالا

هر سه مدل جنگنده اف-۳۵ توان رسیدن به زاویه حمله ۵۰ درجه‌ای در سرعت ۱٫۶ ماخ را دارا هستند.[۱۰]این درحالی ست جنگنده‌های نسل قبل همچون اف ۱۶ و اف ۱۸ توان رسیدن به زاویه حمله ۳۰ درجه‌ای را دارا هستند . زاویه حمله بالا توان مانورپذیری و عدم واماندگی را به شدت افزایش می‌دهد. طراحی و سامانه کنترل پروازی مدرن اف-۳۵ از دلایل اصلی دست یابی به زاویه حمله بالا در این جنگنده هستند.

  • سامانه فرامین صوتی

اف-۳۵ اولین جنگنده آمریکایی است به صورت عملیاتی از سامانه فرامین صوتی (DVI) استفاده خواهد کرد این سامانه قبلاً به طور آزمایشی بر روی جنگنده‌های هارییر و اف ۱۶ ویستا مورد استفاده قرار گرفته بود.[۱۱]این سامانه به خلبان اجازه می‌دهد با گفتار بعضی از فرامین را اجرا کند. .

  • نمایشگر یکپارچه کابین خلبان

اف-۳۵ اولین جنگنده در جهان است که از یک نمایشگر یکپارچه در داخل کابین خلبان استفاده می‌کند. این نمایشگر لمسی با رابط کاربری سامانه عامل اف-۳۵ هماهنگ بوده و خلبان توان سفارشی سازی اطلاعات بر روی نمایشگر را دارد.

  • برنامه کامپیوتری پیشرفته

یکی از نقاط قوت اصلی این جنگنده به شمار می اید. این برنامه بیش از ۸ میلیون کد خط دارد که ۴ برابر بیشتر از نزدیک ترین رقیب اف-۳۵ یعنی جنگنده اف ۲۲ می‌باشد. هوش مصنوعی و اتوماسیون بالا، ترکیب اطلاعات حسگرها و ایجاد یک تصویر واضح از میدان نبرد از وضایف اصلی این برنامه است.

۴۲ از وزن اف-۳۵ را مواد مرکب به کار رفته در این جنگنده تشکیل می‌دهند که این بیشترین میزان استفاده از مواد مرکب در یک جنگنده آمریکایی است برای مثال ۲۲ درصد از وزن اف ۲۲ و فقط ۲ درصد از وزن اف ۱۶ از مواد مرکب ساخته شده‌اند.[۱۲]استفاده از مواد مرکب باعث کاهش وزن اف-۳۵ و کاهش مصرف سوخت شده است. همچنین نسل جدید مواد مرکب به کار رفته در ساخت سطح بدنهٔ اف-۳۵ (فیبر حصیری) علاوه بر جذب خوب امواج رادار ارزان تر همچین مناسب برای انواع شرایط آب و هوایی، اسیب پذیری کمتر و در نهایت تعمیرات سریع تر می‌باشد.[۱۲]

  • سامانه پشتیبانی اطلاعات خودکار

این سامانه که ALIS نامیده می‌شود در واقع یک سامانه کامپیوتری برای جمع آور اطلاعات از وضعیت جنگندهنگام عملیات و پردازش ان‌ها برای کمک به پشتیبانی، نگهداری و تعمیرات اف-۳۵ پس از عملیات است این سامانه باعث کاهش چشمگیر هزینه هر ساعت پرواز عملیاتی اف-۳۵ شده است. هر ساعت پرواز عملیاتی اف-۳۵، ۲۴ هزار دلار هزینه در بردار که فقط ۱۰ درصد بیشتر از جنگنده ازران قیمت اف ۱۶ است .[۱۳] شایان ذکر است که هزینه هر ساعت پرواز عملیاتی دیگر جنگنده نسل ۵ آمریکایی اف ۲۲، ۶۸ هزار دلار است.[۱۴]

  • کانوپی مقاوم

کانوپی اف۳۵ از مواد بسیار مقاوم ساخته شده تا در مقابل شرایط بد آب و هوایی و همچنین برخود پرندگان مقاومت کند این کانوپی در آزمایش‌ها در برابر پرتاب لاشه یک پرنده ۲ کیلویی با سرعت ۸۹۰ کیلومتر برساعت به خوبی مقاومت کرده است.[۱۵]

  • یکپارچگی ساختار بال و بدنه

یکی از ویژگی هنگام ساخت اف-۳۵ یکپارچگی بال و بدنه ان است بدین معنی که ساختار بال با بدنه یکپارچه‌است و به داخل بدنه فرو می‌رود (برخلاف جنگنده‌های کنونی). این ویژگی باعث کاهش سطح مقطع رادری و همچنین افزایش قدرت حمل تسلیحات بر زیر بال‌ها می‌شود.

  • حسگرهای الکترو اپتیکی

اف-۳۵ از بیشترین تعداد حسگر‌های الکترواپتیکی بر روی یک جنگنده بهره می‌برد به طوری که علاوه بر سامانه هدف گذاری الکترواپتیکی از ۶ حسگر الکترواپتیکی AN/AAQ-37 با پوشش ۳۶۰ درجه محیط اطراف استفاده می‌کند که توانایی کشف هواپیماها، موشک‌ها و حتی تجهیزات زمینی را نیز داراست مجموع اطلاعات جمع اوری شده توسط حسگرها و ترکیب اطلاعات آنها بالاترین آگاهی وضعیتی را از میدان نبرد در اختیار این جنگنده قرار می‌دهد.[۱۶]

تصویر برداری رادار اف-۳۵ به وسیله فناوری روزنه ساختگی (SAR) از یک منطقه زمینی

اف-۳۵ از نسل جدید رادار یعنی رادارهای آرایه فازی فعال بهره می‌برد که در واقع توسعه یافته رادار پیشرفته جنگنده اف ۲۲ است. این رادار چند منظوره دارای انواع حالت‌های هوا به هوا، هوا به زمین (تصویربرداری با کیفیت بسیار بالا)، دریایی، ناوبری و هواشناسی است همچنین توانایی حمله الکترونیکی مستقیم را دارد.[۱۷]

  • تنوع تسلیحاتی

جنگنده اف 35 توان حمل انواع سلاح های هوا به هوا (هدایت راداری و فروسرخ ) ، هوا به زمین (موشک های کروز ، هدایت لیزری ، هدایت ماهواره ای ، ضد زره ، هدایت موج میلمتری ، هدایت چند حالته و ..) ، ضد کشتی و سلاح هسته ای را دارا خواهد بود. این جنگنده همچنین فابلیت استفاده از تسلیحات کشور های خرید را نیز برخودار خواهد بود ، که در مجموع تنوع تسلیحاتی بالایی برای اف 35 محسوب می شود. این جنگنده را در زمره منعطف ترین جنگنده های ساخته شد تاکنون قرار خواهد داشت .

  • مدل‌های مختلف

مدلها

اف-۳۵ ای

یک فروند اف-۳۵ ای در حال آماده شدن برای سوخت گیری هوایی

مدل ای که برای نیروی هوایی در نظر گرفته شده و جنگنده‌ای با قابلیت پروازی عادیست و قرار است جایگزین اف ۱۶ و ای ۱۰ شود. اف۳۵ای پرتولیدترین و پر کاربر ترین مدل از جنگنده اف-۳۵ خواهد به طوری که نیروی هوایی آمریکا قصد تولید ۱۷۶۳ از این مدل را دارد .[۱۸] بیشتر مشتریان خارجی اف-۳۵ نیز مدل ای این جنگنده را سفارش داده‌اند. مدلی ای همچنین ازران ترین مدل اف-۳۵ خواهد بود که قیمت آن در تولید انبوه بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ در حدود ۸۵ میلون دلار خواهد بود که بر اساس احتساب نرخ تورم برابر با ۷۵ میلون دلار در سال ۲۰۱۲ است.[۱۹]

اف-۳۵ ای تنها مدل اف-۳۵ است که توپ داخلی استفاده می‌کند. اف-۳۵ ای دارای یک توپ ۴ لول GAU-22/A، ۲۵ میلمیتری است که این توپ توسعه یافته توپ GAU-12 Equalizer جنگنده هارییر است .[۲۰] این توپ در بخش سمت چپ جنگنده بالای ورودی هوا قرار گرفته است.

اف-۳۵ ای همچنین تنها مدل اف-۳۵ است که روش سوختگیری با بوم استفاده می‌کند. دریچه سوخت گیری نیز پشت کابین خلبان در میانه جنگنده قرار دارد. این روش سوختگیری دارای سرعت بالا و ایمنی بیشتری است.

اولین اف-۳۵های ساخته شده در سال ۲۰۰۶ دو فروند از مدلی ای این جنگنده بودند که اولین پرواز این جنگنده در دسامبر ۲۰۰۶ توسط این مدل انجام شد.

اف-۳۵ بی

اف-۳۵ بی در حال فرود عمودی بر روی ناو یو اس اس وسپ

مدل بی اف-۳۵ قابلیت برخاست کوتاه و نشست عمودی ست و برای جایگزینی هارییر و اف ۱۸ هورنت در نظر گرفته شده‌است. اف-۳۵ بی قابل استفاده بر روی ناوهای کوچک همچون ناوهای کلاس وسپ است و علاوه بر کشورهای آمریکا، انگلیس و ایتالیا که اف-۳۵ بی را سفارش داده‌اند پیش بینی می‌شود دیگر کشورهای غربی نیز این جنگنده را جایگزین جنگنده‌های هارییر خود بکنند.

اف۳۵ بی به دلیل وجود سامانه‌های پیشرانه مورد نیاز برای برخاست کوتاه و نشست عمودی بخش از فضای داخلی برای حمل سوخت و سلاح خود را از دست داده و دارای برد کمتر و توان حمل سلاح داخلی کمتر نسبت به سایر مدل‌های اف-۳۵ است. البته برد اف-۳۵ بی همچنان از برد جنگنده‌های که قرار است جایگزین آن‌ها شود بیشتر است. توان حمل سلاح خارجی اف-۳۵ بی نیز با سایر مدل‌های اف-۳۵ تفاوتی ندارد.

اف-۳۵ بی همچون اف-۳۵ سی و بر خلاف اف-۳۵ ای توپ ۲۵ میلمتری GAU-22/A را در خارج از بدنه اصلی حمل می‌کند. این توپ در داخل یک غلاف رادارگریز قرار داشته و زیر بدنه اصلی جنگنده قرار می‌گیرد.[۲۱]

اف۳۵ بی اولین پروازش را در تاریخ ۱۱ ژوئن ۲۰۰۸ انجام داد[۲۲] همچنین برای اولین بار در ۳ اکتبر ۲۰۱۲ بر روی عرشه ناو وسپ فرود آمد.[۲۳] قرار است اولین مدل از اف-۳۵ باشد که عملیاتی می شود. اف-۳۵ بی تا ۲۰۱۵ عملیاتی خواهد شد .[۲۴]

اف-۳۵ سی

اف-۳۵ سی در حال انجام برخاست آزمایشی توسط سامانه کاتاپولت الکترومغناطیسی

مدل C که برای نیروی دریایی آمریکا (USN) در نظر گرفته شده که دارایی قابلیت ناو نشینی همچون جنگنده اف ۱۸ بر روی ناوهای بزرگ کلاس نمیتز و جرالد فورد است. اف-۳۵ سی بزرگتر از دو مدل دیگر اف-۳۵ بوده به خصوص در بخش بال‌ها و دم‌ها به طور واضح بزرگتر بودن آن‌ها با سایر مدل‌ها مشخص است.

اف-۳۵ برای برخاست از روی ناو از سامانه کاتاپولت بخار یا الکترومغانطیسی استفاده می کند. . [۲۵] اف-۳۵ سی همچنین برای فرود از قلاب گیرنده کابل که در زیر هواپیما قرار دارد برای گرفتن کابل روی عرشه ناو بهره می برد. اف-۳۵ سی دارای ارابه‌های فرود قدرتمند تر نسبت به دومدل دیگر اف-۳۵ است تا به خوبی فشار فرود کوتاه بر روی ناو را تحمل کند.

مدل سی اف-۳۵ همچون مدل بی از غلاف توپ ۲۵ میلمتری خارج بدنه اصلی بهره می‌برد و برای سوخت گیری هوایی نیز از روش میله و مهار چتری استفاده می‌کند. میله سوخت گیری اف-۳۵ سی در کنار کابین خلبان در داخل بدنه قرار گرفته و هنگام انجام عملیات سوختگیری از بدنه خارج می‌شود.[۲۶]

اف-۳۵ سی به خاطر حمل سوخت بیشتر دارای برد عملیاتی بیشتر از سایر مدلهاست . این مدل اف-۳۵ دیرتر از سایر مدل‌ها ی اف-۳۵ عملیاتی خواهد شد.

اف-۳۵ آی

مدلی از اف-۳۵ ای است که برای اسرائیل ساخته خواهد شد و با نام اف-۳۵ آی شناخته می‌شود. اف-۳۵ آی در واقع شامل سامانه های اویونیکی بومی کشور اسرائیل خواهد بود . از جمله سامانه های جنگ الکترونیک و ارتباطی از تجهیزات ساخته اسرائیل بر روی این مدل نصب خواهد شد . در سال ۲۰۱۲ شرکت لاکهید مارتین ۲۰۶ میلیون دلار برای آماده سازی اف-۳۵ برای نصب سامانه های اویونیکی اسرائیل دریافت کرد . [۲۷]

در حال حاضر اسرائیل سفارش خرید ۱۹ فروند جنگنده اف-۳۵ به مبلغ ۲٫۷۵ میلیارد دلار را داده است و اولین کشوری بعد از ایالات متحده خواهد بود که اف-۳۵ در آن عملیاتی میشود . برنامه ی نهایی اف-۳۵ خرید ۷۵ فروند اف-۳۵ است که پیش بینی میشود هزینه کلی آن ۱۵٫۲ میلیارد دلار شود.[۲۷]

سی اف-۳۵

مدلی از اف-۳۵ ای است که برای کانادا ساخته می شود این مدل دارای چتر ترمز و توانایی سوخت گیری هوایی به شیوه میله و مهار چتری است (مدل اصلی اف-۳۵ ای با بوم سوخت گیری می کند). [۲۸] اف-۳۵ های مدل ای کشور نروژ نیز دارای چتر ترمز هستند و مناسب شرایط باند های یخ زده ساخته می شوند. [۲۹]

طراحی

پیشرانه

نموداری که در آن بخش‌ها ی مورد نیاز برای برخاست کوتاه و نشست عمودی اف-۳۵ بی نمایش داده شده است
  • موتور Pratt & Whitney F135

اف-۳۵ از یک موتور توربوفن به نام Pratt & Whitney F135 ساخته کمپانی پرت اند ویتنی بهره می‌برد. این موتور توربوفن توسعه یافته موتور قدرتمند اف ۱۱۹ جنگنده اف ۲۲ می‌باشد[۳۰]و در واقع پیشرفته ترین و قدرتمندترین موتور توربوفن ساخته شده برای یک هواپیمای جنگنده است که توان تولید ۱۲۵ کیلونیوتن رانش خشک و ۱۹۱ کیلو نیوتون رانش به همراه پس سوز را دارد .[۳۱]

موتور اف ۱۳۵ دارای سه نمونه است. F135-PW-100 که مورد استفاده مدل ای اف-۳۵ است. F135-PW-600 که دارای سامانه تغییر بردار رانش بوده و برای مدلی بی اف-۳۵ استفاده می‌شود و در اخر هم F135-PW-400 که مورد استفاده مدل سی جنگنده اف-۳۵ است.[۳۲]

توانایی ابرکروز از اهداف طراحی جنگنده اف-۳۵ نبوده ولی این موتور قدرتمند توانایی ابر کروز را برای اف-۳۵ با سرعت ۱٫۲ ماخ برای طی مسافت ۱۵۰ مایل فراهم کرده است .[۳۳]

کی از مهمترین هدف های موتورهای اف ۱۳۵ در افزایش قابلیت اطمینان و همچنین تعمیر آسان می باشد.همانگونه که گفته شد این موتور نسبت به سایر نمونه های هم رده خود،دارای بخش های کمتری می باشد که نیازمند بهسازی و افزایش اطمینان بیشتر نسبت به کارایی آن است.تمام بخش های موتورهای اف ۱۳۵ تنها با استفاده از ۶ ابزار دستی،قابل تعویض و ترمیم می باشند.علاوه بر این موارد،سامانه مدیریت سلامت موتور(Health Management System) به گونه ای طراحی شده است تا تکنسین های تعمیر و نگهداری زمینی بتوانند از تاریخ دقیق سرویس ها و تعمیر های دوره ای و همچنین بازیابی اشکال های موتور آگاه گردند.با این حال کمپانی پرت اند ویتنی بر این باور است که با استفاده از این گونه داده ها می توان زمان مورد نیاز و صرف شده جهت عیب یابی را تا ۹۴٪ نسبت به سایر نمونه های قدیمی کاهش داد.[۳۴]

  • فن بالابرنده (Liftfan)
سامانه‌های پیشرانه ایکس-۳۵ بی که درآن فن بالابرنده، لوله‌های ارسال و موتور اصلی با قابلیت تغییر بردار رانش به خوبی مشخص است .

این سامانه پیشرانه مخصوص مدلی بی اف-۳۵ است و بخشی از سامانه مورد نیاز برای برخاست کوتاه و نشست عمودی اف-۳۵ بی است. فن بالابرنده پشت کابین خلبان قرار گرفته هنگام عملیات برخاست کوتاه یا نشست عمودی هوا را از بالا مکیده و با قدرت از خروجی پایین به بیرون می‌فرستد .[۳۵]

این فن ساخته کمپانی بریتانیایی رولز-رویس است. فن بالابرنده نیروی لازم برای چرخش را از میله محرک متصل به موتور اصلی تامین می‌کند و خود به تنهایی سامانه تولید نیرو ندارد . نیروی خروجی از فن بالابرنده بالغ بر ۸۹ کیلونیتون است .[۳۶]

  • لولهای ارسال (Roll Posts)

این لوله‌ها بخشی از سامانه پیشرانه مورد نیاز برخاست کوتاه و نشست عمودی اف-۳۵ بی هستند. هر کدام از این دو لوله به بخش کمپرسور موتور اصلی اف-۳۵ متصل بوده و بخشی از هوای فشرده موتور را به زیر بال‌ها منتقل می‌کنند. نیروی خروجی مجموع دو لوله ۱۷ کیلونیوتون می‌باشد.[۳۶]

رادارگریزی

یک از هدف‌های اصلی طرحی اف-۳۵ رسیدن به پنهان کاری بالا برای افزایش بقاپذیری این جنگنده بوده است. مهندسین در طراحی اف-۳۵ فاکتورهای بسیاری را به کار گرفته‌اند که از جمله آن‌ها می‌شود به موارد زیر اشاره کرد:

  • طراحی

طراحی ظاهری اف-۳۵ به گونه شکل گرفته که تا بخش اعظمی از امواج راداری برخود کننده با آن پراکنده شده و به سمت منبع اصلی امواج باز نگردد. طراحی ورودی‌ها هم از فناوری DSI شده است .[۳۷] از طرح‌های دندانه ای شکل در جاهای مختلف جنگنده از جمله روی خروجی موتور استفاده شده است. یکپارچگی در ساخت اف-۳۵ نیز به کار رفته به طوری که ساختار بال و بدنه این جنگنده یکپارچه است. اف-۳۵ جایگاه داخلی جنگ‌افزار نیز دارد که می تواند بخشی از سلاح‌های خود را در آن حمل کند. تمامی این موارد در طراحی باعث کاهش سطح مقطع راداری این جنگنده شده است.

  • پوسته

پوسته جاذب رادار اف-۳۵ از فیبر حصیری ساخته شده که این پوسته توانایی جذب امواج را در باندهای ایکس و اس را به خوبی داراست. این پوسته مقاومت بالاتر و نیاز تعمیراتی کمتری نسبت به نسل قبلی را داراست.

طراحان اف-۳۵ برای کاهش این علائم که می‌تواند باعث کشف جنگنده توسط دوربین‌های فروسرخ شود نیز تعمهیداتی اندیشده‌اند.[۳۸] اف-۳۵ از یک موتور توربوفن نسل جدید استفاده می‌کند که حرارت کمتری نسبت به موتورهای قبلی تولید می‌کند. خروجی موتور نیز از سرامیک‌های ضد حرارت ساخته شده و همچنین از فناوری هیت سینک نیز بهره برده شده.[۳۹] طراحی خود جنگنده نیز به گونه‌ای ست که خروجی موتور بین سکان‌های افقی و عمودی قرار دارد و دید به آن بسیار کم است.

  • سیگنال‌های انتشاری

سیگنال‌های انتشاری از رادار و سامانه‌های ارتباطی جنگنده‌ها می‌تواند باعث شناسایی آن‌ها شوند. طراحان جنگنده اف-۳۵ با اضافه کردن قابلیت LPI و LPD به رادار و سامانه‌های ارتباطی اف-۳۵ ، از شناسایی شدن اف-۳۵ به هنگام انتشار سیگنال جلوگیری کرده اند.

جنگنده اف-۳۵ از روبرو سطح مقطع راداری ۰٫۰۰۱۴۳ مترمربع دارد[۴۰] که به اندازه یک توپ گلف می‌باشد این سطح از رادارگریزی کشف اف-۳۵ بر روی باندهای فرکانسی ایکس و اس که مورد استفاده رادارهای کنترل آتش جنگنده‌ها و سامانه‌های پدافندی دوربرد و میان برد می‌باشند را بسیار مشکل کرده است. اف-۳۵ بر روی باندهای فرکانسی دیگر سطح مقطع بیشتری دارد و امکان کشف آن بر روی باندهای فرکانسی دیگر بیشتر می‌باشد.

رادار ای ان/ای پی جی-۸۱ (AN/APG81)

رادار آرایه فازی فعال ای ان/ ای پی جی - ۸۱

رادار AN/APG81 یک رادار آرایه فازی فعال است که توسط کمپانی نورثراپ گرومان برای جنگنده اف-۳۵ توسعه داده شده است. رادار جنگندهٔ اف-۳۵ نتیجه رقابت شرکت‌های وابسته به دولت ایالت متحده برای عقد بزرگترین قرارداد خرید رادار ارایه فازی فعال در جهان است. رادار AN/APG-81 یک رادار جانشین برای رادار AN/APG-77 اف-۲۲ رپتور است .[۴۱]

رادار AN/APG81 جنگنده اف-۳۵ یک رادار طراحی شده با سامانه چند حالته است. این رادار در مجموع ۳۲ حالت دارد که در تمام مدل‌های این جنگنده یکسان است. ۱۲ حالت هوا به هوا، ۱۲ حالت هوا به زمین (شامل دو حالت دریایی: کشف اهداف و جستجو دریا)، ۴ حالت جنگ الکترونیک (حمله الکترونیک و مقابله الکترونیک)، دو حالت مسیریابی و دو حالت هواشناسی .[۴۲]

رادار AN/APG81 با استفاده از ویژگی‌های LPI (احتمال کم رهگیری) و LPD (احتمال کم تشخیص) کار می‌کند که کشف هواپیما از طریق انتشار امواج را به حداقل ممکن می‌رساند که یکی از ملزومات پنهانکاری جنگنده‌ها می‌باشد. این رادار دارای عمر عملیاتی ۱۰ هزار ساعت است.[۴۳]

این رادار توانایی حمله الکترونیکی مستقیم را نیز دارد که شامل ایجاد اهداف کاذب، حمله به شبکه‌های ارتباطی، اخلال پیشرفته و بسته‌های الگوریتمی جریان داده می‌باشد. این توانایی به اف-۳۵ اجازه می‌دهد در رسیدن به اهداف از خود به خوبی دفاع کرده و رادارهای دشمن را سرکوب کند .[۴۴]

تیم طراحی رادار AN/APG81 در سال ۲۰۱۰ موفق به دریافت جایزه David Packard برای عملکرد عالی در برابر اخلالگرهای الکترونیکی شدند.[۴۵]

سامانه روزنه توزیع شده DAS

سامانه DAS از مجموع شش حسگر الکترواپتیکی فروسرخ AN/AAQ-37 با کیفیت تصویربرداری بالا ساخته کمپانی نورثراپ گرومان تشکیل شده است. این حسگرها طوری در هواپیما قرار گرفتن که پوشش ۳۶۰ درجه را فراهم می‌کنند. ترکیب اطلاعات این حسگرها آگاهی وضعیتی بالایی از صحنه نبرد را برای اف-۳۵ فراهم می‌کنند.[۴۶]

سامانه DAS سه توانایی را برای اف-۳۵ به طور همزمان فراهم می‌کند:

  • کشف و رهگیری موشک‌ها (شامل محل پرتاب موشک و راهنمای برای مقابله)[۴۶]
  • کشف و رهگیری هواپیماها (آگاهی موقعیتی فروسرخ و راهنمایی سلاح‌ها)[۴۶]
  • تهیه تصاویر برای نمایشگر کابین خلبان و سامانه دید در شب کلاه خلبان[۴۶]

سامانه DAS در سال ۲۰۱۰ طی یک پرواز آزمایشی بر روی بستر آزمایشی BAC-111 موفق به کشف و رهگیری موشک فالکون ۹ از فاصله ۱۳۰۰ کیلومتری شد.[۴۷]

این سامانه همچنین در آزمایش‌ها موفق به کشف محل شلیک توپخانه و تانک‌ها شده است که البته این یک نیاز برای اف-۳۵ نیست .[۴۸]

سامانه هدفگذاری الکترواپتیکی EOTS-AN/AAQ-40

یک موک-آپ از اف-۳۵ که در آن سامانه هدف گذاری الکتروپتیکال EOTS زیر دماغه قرار دارد .

سامانه هدفگذاری الکترواپتیکی یک سامانه با صرفه، سبک وزن و با کاریی بالا است که برای جستجو و تصویر برداری فروسرخ هوا به هوا و هوا به زمین ساخته شده است. این سامانه از یک لیزر نشان گذار نیز بهره می‌برد که امکان استفاده از سلاح‌ها ی هدایت لیزری را برای اف-۳۵ فراهم می‌آورد. این سامانه همچنین باعث افزایش آگاهی وضعیتی خلبان اف-۳۵ از صحنه نبرد می‌شود.[۴۹]

سامانه هدفگذاری الکترواپتیکی در یک قالب پنجره‌ای چند ضلعی ساخته شده از یاقوت کبود با دوام قرار گرفته است و زیر دماغه اف-۳۵ نصب می‌گردد. طراحی این سامانه بر اساس اصول کم پیدایی صورت گرفته تا خللی در رادرگریزی اف-۳۵ ایجاد نکند.[۵۰] سامانه هدف گذاری الکترواپتیکی قابلیت تصویر برداری دوربرد باکیفیت بالا را داراست ، طوری که به وسیله این سامانه می توان از فاصله 80 کیلومتری پنجره های یک ساختمان را از هم تشخیص داد .[۵۱]

سامانه جنگ الکترونیک AN/ASQ-239

این سامانه ساخته شده توسط کمپانی بی ای ئی سامانهز بر اساس سامانه AN/ALR-94 جنگنده اف ۲۲ رپتور می باشد اما گزارش که چندین بار حساس تر از نسل قبلی می باشد. AN/ASQ-239 از ۱۰ مجموعه آنتن که در پیش بال ها ، فلپ ها و سکان های افقی قرار دارند تشکیل شده است و یک پوشش ۳۶۰ درجه مناسب را فراهم نموده است .[۵۲]

سامانه ارتباطی ، راهبری ، شناسایی (CNI AN/ASQ-242)

CNI یک مجموع از سامانه های ارتباطی ، راهبری و شناسایی است که توسط کمپانی نورثراپ گرومن برای جنگنده اف-35 طراحی شده است . این مجموعه سامانه های زیر را شامل می شود :

  • سامانه لینک داده پیشرفته چندمنظوره (MADL)

سامانه MADL توسط کمپانی هریس اختصاصاً برای جنگنده اف-۳۵ در حال توسعه است. سامانه MADL از شش آنتن آرایه فازی (AAAs) و سه واحد آنتن رابط (AIUs) که تمامی جهات را پوشش می هند تشکیل شده است. سامانه MADL از باند فرکانس Ku برای ارسال سیگنال در یک الگو "daisy chain" استفاده می‌کند بدین گونه که هواپیمای اول سیگنال را برای هواپیمای دوم و سپس هواپیمای سوم و هواپیماهای بعدی ارسال می‌کند .[۲۷] استفاده از باند فرکانسی Ku و الگوی ارسال "daisy chain" توانایی LPI (احتمال کم رهگیری) و LPD (احتمال کم تشخیص) را برای این سامانه ارتباطی فراهم می‌کند. سامانه MADL به اف-۳۵ توانایی برقراری یک ارتباط شبکه‌ای امن و غیرقابل کشف با واحدهای هوایی، دریایی، زمینی و ماهواره‌ای را فراهم می‌کند.[۲۷]

  • خط ارتباطی لینک 16
  • سامانه رادیویی تک کاناله زمینی و هوایی (SINCGARS)
  • سامانه تشخیص دوست از دشمن (IFF)
  • ارتفاع سنج رادار (radar altimeter)
  • سامانه رادیویی باند AM, VHF, UHF AM ,VHF AM
  • سامانه ابزار فرود (ILS)
  • سامانه ناوبری هوایی تاکتیکی (TACAN)
  • سامانه ابزار فرود بر روی ناو (ICLS)
  • سامانه خط اطلاعاتی دیجیتال تاکتیکی (TADIL-J)
  • سامانه فرود (JPALS)

سیستم عامل

سیستم عامل کامپیوتری جنگنده اف-35 Integrity DO-178B نام دارد که توسط شرکت Green Hills Software در حال ساخت است. Integrity یک سیستم عامل real-time است و [۵۳] بلوک ۳ این نرم‌افزار از ۸٫۶ میلیون کد خط تشکیل شده که این نرم‌افزار را به پیچیده ترین برنامه کامپیوتری نوشته شده برای یک جنگنده تبدیل می‌کند .[۵۴] به گفته ژنرال Norton Schwartz روند توسعه این نرم‌افزار بزرگترین دلیل تاخیر در عملیاتی شدن اف-۳۵ است .[۵۵]

برنامه کامپیوتری جنگنده اف-۳۵ بیشتر از ۴ برابر برنامه کامپیوتری جنگنده اف ۲۲ رپتور کد خط برنامه نویسی دارد. این برنامه وظیفه کنترل پرواز، ترکیب داده‌های حسگرهای اف-۳۵، حمله الکترونیک ، کنترل سلاح‌ها و همینطور به وجود آوردن یک تصویر کامل از کل صحنه نبرد را برعهده دارد. تا ماه می 2015 حدود 99.9 درصد از نرم افزار اف 35 کد نویسی شده است .[۵۶]

یک موک-اپ از کاکپیت اف-۳۵

کابین خلبان

کاکپیت اف-۳۵ شامل یک صفحه نمایش ِ عریضِ تمام‌لمسی پانورمیک به اندازه ۲۰*۸ اینچ با تفکیک‌پذیری ۱۰۲۴ * ۲۵۶۰ پیکسل است. سامانه شناسایی گفتار موجود در کاکپیت توسط کمپانی استرالیایی Adacel ساخته شده و طوری برنامه‌ریزی شده که به خلبان امکان کار کردن با هواپیما را به صورت ویژه‌ای می‌دهد. اف-۳۵ اولین هواپیمای عملیاتی آمریکا می‌باشد که از این سامانه استفاده می‌کند، گرچه این سامانه در هارییر ۲ نیز مورد استفاده قرار گرفته بود و در دیگر جنگنده‌ها به صورت آزمایشی استفاده شده بود که می‌توان اف ۱۶ ویستا را در این میان نام برد.[۱۱]

یک سامانه نمایشگر نیز در کلاه خلبان گذاشته شده است. اف-۳۵ اولین جنگنده‌ای است که سامانه هاد ندارد و تنها از این سامانه بهره می‌جوید. جوی استیک کنترل جنگنده نیز در سمت راست کاکپیت قرار دارد.

سامانه نمایشگر جدید نصب شده بر روی کلاه خلبان در هواپیمای اف-۳۵ محدودٔ دید گسترده‌تری را برای خلبان این هواپیما فراهم می‌آورد، علاوه بر این توانایی دید در شب را نیز در خود جای داده است که درنگاه اول می‌تواند برای خلبان حریف ترسناک باشد. این سامانه باعث بی‌نیازی خلبان از نمایشگرهای درون کابین به مدت طولانی شد و از سویی دیگر خلبان را به شکل یک روح ترسناک درآورد. سامانه نمایشگر نصب شده درون کلاه خلبان،HDMS(کوتاه شده helmet-mounted display system)، هواپیمای اف-۳۵ دربرگیرندهٔ انواعی از جذابیت‌های فراوان و شگفت‌انگیز است که از بین آنها می‌توان به هدف‌گیری خارج از محور و جستجوگر بالای کلاه اشاره کرد که سطح هوشیاری بی‌سابقه و قابلیت‌های تاکتیکی فوق‌العاده‌ای را در اختیار خلبان قرار می‌دهد.

صندلی پران مدل US16E ساخت کمپانی مارتین بیکر آمریکا در اف-۳۵ مورد استفاده قرار گرفته‌است. این صندلی براساس معیارهای بسیار دقیقی طراحی شده که امکان پرش خلبان در ارتفاع پست، فشار گرانشی کنترل‌شده در هنگام پرتاب خلبان و اندازه بدن خلبان را دربر میگرد. یواس۱۶ئی از دو پرتاب کننده که به صورت ریلی قرار گرفته‌اند استفاده می‌کند.

برنامه بروزرسانی

  • مقابله مستقیم فروسرخ ( DIRCM)

شرکت نورثراپ گرومن در حال طراحی و ساخت یک سامانه لیزری برای جنگنده اف 35 در جهت اخلال و از کار انداختن موشک های هدایت فروسرخ شلیک شده به سمت جنگنده ها می باشد .[۵۷] در حال حاظر نمونه هایی از سامانه های مقابله مستقیم فروسرخ همچون AN/AAQ-24 بر روی هواپیماهای سی 130 و وی-22 اوسپری نصب شده است . [۵۸]اف 35 اولین جنگنده ای خواهد بود که از چنین سیستم بهره خواهد برد . این سامانه لیزری که نام ThNDR گرفته با سامانه الکترواپتیکی روزنه توزیع شده DAS هماهنگ بوده و یک پوشش 360 درجه را خواهد داشت .[۵۹]

  • موشک هوا به هوا کودا

موشک هوا به هوای کودا مهمترین سلاح نسل آینده در حالی طراحی برای جنگنده اف 35 است . اف 35 قادر به حمل 8 تا 12 فروند از این موشک در جایگاه داخلی جنگ افزارهایش می باشد ، در حالیکه فقط توان حمل 4 تا 6 موشک نسل حاظر ایم-120 امرام را داراست .[۶۰]

کودا در حالیکه کوچک تر از آمرام خواهد بود ، بردی برابر با آمرام خواهد داشت . همچنین کودا همانند موشک های سامانه پاتریوت PAC-3 از جستجوگر داخلی چند حالته بهره می برد .

کودا از چنان دقت بالایی برخودار است که برای آن سر جنگی از نوع انرژی جنبشی طراحی شده است . این موشک توانایی هدف قرار دادن موشک ها را نیز خواهد داشت .[۶۱]

  • موتور های چندمنظوره تطبیق پذیر (ADVENT)

موتور فعلی جنگنده اف 35 دارای ضریب کنار گذر بالای 0.57 است که اجازه پرواز های دوربرد در حالت کروز را فراهم می کند . کنار گذر بالا در موتور های جت باعث افزایش کارآمدی و کنار گذر پایین باعث افزایش نیروی خروجی موتور می شود همانند موتور جنگنده اف 16 که دارای ضریب پایین کنار گذر 0.36 است .

موتور چند منظوره تطبیق پذیر

برنامه موتور های چندمنظوره تطبیق پذیر در سال 2007 آغاز شد . هدف نیروی هوایی آمریکا از این برنامه حمایت از ساخت یک موتور جت با کنارگذر متغییر بود ، موتوری که می تواند با باز کردن کانال های ورودی هوای کنار گذر را افزایش و با بستن آن ها کنار گذر را کاهش دهد . این ویژگی باعث افزایش نیروی خروجی و در عین حالا باعث بهره وری مناسب سوخت می شود . همچنین یک ویژگی جانبی این موتور ها کاهش چشمگیر تشعشات فروسرخ می باشد .

هدف برنامه موتور های تطبیق پذیر چند منظوره ارتقا جنگنده اف 35 پس از سال 2020 به این موتورها است که باعث کاهش 25 درصدی مصرف سوخت ، افزایش 5 درصدی قدرت نظامی ، افزایش 10 درصد نیروی رانش و در نهایت افزایش 30 درصدی برد جنگنده می شود .[۶۲]

  • اخلاگرهای نسل بعد (NGJ )

اخلالگر های نسل بعد از منبع نیرو ، سیستم خنک سازی و کامپیوتر داخلی استفاده می کنند که عمدتا توان فعالیت مستقل از جنگنده را دارا هستند . این اخلاگرها دارای یک بانک اطلاعاتی کامل از تمام تهدیدات شناخته شده می باشند که با رجوع به این منبع می توانند بهترین پاسخ را به تهدیدات داشته باشند .

این اخلاگر ها دارای 6 آنتن آرایه فازی فعال با یک پوشش 360 درجه خواهند بود . فناوری آرایه فازی فعال این امکان را فراهم خواهد کرد که از طریق یک حمله سایبری سیستم های کامپیوتری هدف را هک یا از کار انداخت .[۶۳]

اخلالگر های نسل بعد توان فعالیت روی تمامی باندهای فرکانسی از فرکانس های پایین همچون VHF تا ریز موج ها همانند Ku را دارا خواهند بود و در اصطلاح wide-band jammer محسوب می شوند .

این اخلاگر ها از جریان هوا در هنگام پرواز برای تامین نیرو اسفاده خواهند کرد و همچنین یک اخلالگر دورایستا (SOJ) محسوب می شوند که می توانند از فواصل بسیار دور بر روی هدف اخلال ایجاد کنند

  • غلاف چند منظوره (MMP)
  • لیزر با انرژی بالا (HEL)

وضعیت پروژه

هزینه‌ها

پروژه جنگنده تهاجمی مشترک (JSF) در سال ۲۰۰۱ با هدف توسعه و ساخت ۳۰۰۰ فروند از این جنگنده با هزینه ۲۳۳ میلیارد دلاری آغاز شد که در آن قیمت هر جنگنده ۳۵- ۴۵ میلیون دلار برآورد شده بود. با گذشت زمان مشخص گردید دستیابی به چنین سطح از تکنولوژی با برآودهای هزینه‌ای که در ابتدا شده بود ممکن نیست و برآودهای نهایی که در سال ۲۰۱۴ توسط وزرات دفاع آمریکا صورت گرفت مشخص کرد هزینه تولید و توسعه ۲۴۴۳ فروند جنگنده اف-۳۵، ۳۹۲٫۲ میلیارد دلار هزینه در برخواهد داشت که با احتساب تورم قیمت دلار هزینه‌های این پروژه ۶۸ درصد نسبت به آنچه در سال ۲۰۰۱ پیش بینی شده بود افزایش پیدا کرده است.[۶۴]

قیمت کنونی هر فروند اف-۳۵ در آخرین سفارش خط تولید (LRIP 7) بدون در نظر گیری قیمت موتور:

  • اف-۳۵ ای ۹۸ میلیون دلار[۱۹]
  • اف-۳۵ بی ۱۰۴ میلیون دلار[۱۹]
  • اف-۳۵ سی ۱۱۶ میلیون دلار[۱۹]

بوده است. قیمت کلی این جنگنده در تولید انبوه که از سال ۲۰۱۸ آغاز خواهد شد برابر با:

  • اف-۳۵ ای ۸۵ میلیون دلار[۶۴]
  • اف-۳۵ بی ۱۱۰ میلیون دلار[۶۴]
  • اف-۳۵ سی ۱۰۰ میلیون دلار[۶۴]

خواهد بود . وزرات دفاع آمریکا همچنین با افزایش هزینه‌ها چرخه حیات این جنگنده را برای بیش از ۵۵ سال ۱٫۱ تیرلیون (هزارمیلیارد) دلار برآورد کرده بود. اما در برآوردهای جدید و دقیق تر این وزارتخانه هزینه چرخه حیات این جنگنده برای بیش از ۵۵ سال ۸۵۷ میلیارد دلار ذکر شده که ۲۲ درصد نسبت به برآورد قبلی کمتر است .[۶۴]

افزایش هزینه‌های پروژه ساخت و توسعه اف-۳۵ منتقدین زیادی داشته با این حال اف-۳۵ ازران قیمت ترین جنگنده رادرگریز و نسل ۵ است که در آمریکا ساخته شده به طوری که قیمت آن نصف قیمت دیگر جنگنده نسل ۵ آمریکا اف ۲۲ است . همچنین قدرت نبرد این جنگنده این چند برابر جنگنده‌های نسل قبلی بوده که تمایل به استفاده از آن را بیش از پیش کرده است.

شرکای بین‌المللی

کشورهای شریک پروژه:
  مشتری اصلی: ایالات متحده آمریکا
  شریک سطح اول: بریتانیا
  شرکای سطح دوم: ایتالیا و هلند
  شرکای سطح سوم: ترکیه، کانادا، استرالیا، نروژ، دانمارک،
  شرکای امنیتی: اسرائیل و سنگاپور

ایالات متحده آمریکا مشتری و سرمایه‌گذار اصلی پروژه توسعه و ساخت اف-۳۵ است و بیشتر هزینه‌های توسعه این پروژه که بیش از ۴۰ میلیارد دلار است را پرداخت کرده است. با این حال پروژه اف-۳۵ یک پروژه بین‌المللی ست که شرکای این پروژه شامل کشورهای بریتانیا، ایتالیا، هلند، ترکیه، کانادا، استرالیا، نروژ و دانمارک ۴٫۳۷۵ میلیارد دلار از هزینه‌های توسعه این پروژه را پرداخت می‌کنند.[۶۵]

بریتانیا به عنوان شریک سطح یک ۲٫۵ میلیارد دلار از هزینه توسعه پروژه را پرداخت می‌کند. در سطح دوم شرکای کشورهای ایتالیا و هلند قرار دارند که که به ترتیب ۱ میلیارد دلار و ۸۰۰ میلیون دلار پرداخت می‌کنند. در سطح سوم شرکا ترکیه با ۱۹۵ میلیون دلار، کانادا با ۱۶۰ میلیون دلار، استرالیا با ۱۴۴ میلیون دلار، نروژ با ۱۲۲ میلیون دلار و دانمارک با ۱۱۰ میلیون دلار هزینه برای توسعه پروژه قرار دارند. اسرائیل و سنگاپور نیز به عنوان شرکای امنیتی پروژه شناخته می‌شوند.[۶۶]

سفارش‌ها و طرح‌های خرید

اولین فروند اف-35 نیروی هوایی استرالیا

استرالیا :

ایتالیا

هلند

نروژ

ترکیه

اف-35 بی بریتانیا

بریتانیا

کانادا

اسرائیل

ژاپن

کره جنوبی

ایالات متحده آمریکا (۹۵ فروند تولید شده ۶۵ فروند سفارش داده شده)

حوادث

در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۴ یک فروند اف-۳۵ ای در پایگاه نیروی هوایی اگلین آمریکا، هنگام آماده شدن برای برخاست در ناحیه موتور دچار آتش‌سوزی شد. این آتش توسط آتش‌نشان‌ها با موفقیت مهار شد و خلبان به سلامت از هواپیما خارج شد. در پی این حادثه تمامی موارد تمرین در ۲۵ ژوئن متوقف و در پی آن پرواز تمامی جنگنده‌های اف-۳۵ در تاریخ ۳ ژوئیه متوقف شد.[۷۲] در بررسی حادثه توسط کارشناسان، بخش‌هایی از قطعات موتور آتش گرفته بر روی زمین کشف شد که نشان‌دهندهٔ یک نقص فنی قابل توجه بود.[۷۳] ناوگان‌ها جنگنده‌های اف-۳۵ دوباره از ۱۵ ژوئیه اجازه پرواز را بدست آوردند.[۷۴] یافته‌های اولیه نشان می‌دهد که سایش بیش از حد تیغه‌های فن موتور ایجاد افزایش فشار در نهایت به شکست فاجعه‌بار فن انجامیده است.[۷۵]

تسلیحات

توپ GAU-22/A

اف-۳۵ به همراه پایلون های خارجی حمل سلاح و غلاف رادارگریز توپ ۲۵ میلیمتری دربخش مرکزی زیر بدنه

GAU-22/A یک توپ ۲۵ میلیمتری که توسعه یافته توپ GAU-12 است . توپ GAU-22/A یک توپ ۴ لول است که مهترین تفاوت این توپ ، با توپ GAU-12 که ۵ لول است ، به شمار می اید. این توپ دارای نرخ آتش ۳،۳۰۰ گلوله در دقیقه است و دقت آن ۱٫۴ میلی رادیان است . اف۳۵ ای این توپ را در داخل بدنه بالای وردوی هوای سمت چپ حمل می کند ولی اف-۳۵ بی و سی این توپ را داخل یک غلاف رادارگریز خارج از بدنه حمل می کنند .

بمب‌های هدایت GPS/INS

بمب‌های هدایت لیزری

پرونده:An F-35B test dropping a bomb.jpg
اف-۳۵ بی در حال رها رهاسازی بمب GBU-12 از جایگاه داخلی جنگ‌افزارهایش

اف-۳۵ از توان حمل و استفاده از بمب‌های هدایت لیزری سری پیووی ۲ (GBU-12، GBU-16، GBU-10 GBU-24) را دارد که از این میان فقط بمب GBU-12 قابل حمل در جایگاه داخلی اف-۳۵ است و دیگر بمب‌ها قابل حمل بر ۴ پایلون خارجی هستند.

موشک‌های هوا به هوا

موشک هوا به هوای میتور
  • ایم-۱۲۰ آمرام: یک موشک فعال راداری برای درگیری فراتر از میدان دید است که اف-۳۵ توانایی حمل ۴ عدد از آن را در جایگاه داخلی و ۸ عدد در جایگاه‌های خارجی را دارد. اف-۳۵ از مدل سی (۱۰۰ کیلومتر برد) و مدل دی (۱۸۰ کیلومتر برد) استفاده خواهد کرد.[۷۶]
  • ایم ۹ ایکس سایدوایندر: یک موشک تصویر بردار فروسرخ با مقاومت بالا در برابر اخلال گرهای فلیر است. اف-۳۵ دو موشک از این نوع را در جایگاه انتهایی خارج از بدنه حمل می‌کند.[۷۷]
  • میتور: یک موشک فعال راداری برای درگیر فراتر از میدان دید است. میتور بیش از ۳۰۰ کیلومتر برد دارد و قابلیت استفاده‌ای شبکه‌ای را نیز داراست. اف-۳۵، ۴ موشک میتور را در جایگاه داخلی حمل خواهد کرد.[۷۸]
  • ایم ۱۳۲ آسرام: یک موشک تصویر بردار فروسرخ با مقاومت بالا در برابر اخلال گرهای فلیر است. اسرام قابلیت قفل کردن بعد از شلیک از و توانایی درگیری فراتر از میدادن دید را داراست. اف-۳۵ توانایی حمل آسرام در جایگاه داخلی را دارد .[۷۹]

موشک‌های هوا به زمین

  • موشک کروز ای جی ام-۱۵۸ جزم: یک موشک کروز رادارگریز آمریکایی است که بسته به مدل ۳۷۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر برد دارد. اف-۳۵ توان حمل ۴ موشک از این نوع را در جایگاه‌های خارجی دارد.[۸۰]
ماکت موشک کروز جزم
  • موشک کروز شدو استروم: یک موشک کروز رادارگریز اروپایی است که ۲۵۰ کیلومتر بر دارد و اف-۳۵ توان حمل آن در جایگاه‌های خارجی داراست.[۸۱]
  • موشک کروز اسپیر: یک موشک مینی کروز با برد ۱۰۰ کیلومتر است که درحال توسعه برای به کارگیری بر روی اف-۳۵ است این موشک از خط ارتباطی و رادار داخلی در سامانه هدایتی بهره می‌برد اف-۳۵، ۸ موشک اسپیر را در جایگاه داخلی حمل خواهد کرد.
  • موشک ضد زره بریمستون: یک موشک با هدایت چند گانه برای هدف قرار دادن اهداف زرهی ساخته شده است. این موشک بیش از ۲۰ کیلومتر برد دارد. اف-۳۵، ۸ موشک بریمیستون را در جایگاه‌های داخلی حمل می کتد.[۸۲]

موشک‌های ضد کشتی

  • موشک کرزو جی اس ام:

سلاح اتمی

مشخصات جنگنده اف-۳۵ (مدل ای)

مشخصات عمومی

خدمه:یک نفر

طول:۱۵٫۶ متر

طول بالها:۱۰٫۷ متر

عرض:۴٫۳ متر

مساحت بال:۴۲٫۷ متر مربع

وزن خالی:۱۳٬۳۰۰ کیلوگرم

وزن با تسلیحات:۲۲٬۴۷۰ کیلوگرم

حداکثر وزن برخاست:۳۱٬۸۰۰ کیلوگرم

پیشران:یک عدد موتور توربوفن Pratt & Whitney F-135 بهمراه پس سوز

نیروی رانش:۲٬۸۰۰۰ پوند

نیروی رانش با پس سوز:۴۳٬۰۰۰ پوند

ظرفیت حمل سوخت مخازن داخلی:۸٬۳۸۲ کیلوگرم

مشخصات فنی

حداکثر سرعت:۱٫۶ ماخ(۱٬۹۳۰ کیلومتر بر ساعت)

برد:۲٬۲۰۰ (فقط مخازن داخلی سوخت)

شعاع عملیاتی:۱٬۰۹۰ کیلومتر (فقط محازن داخلی سوخت)

حداکثر ارتفاع پروازی:۶۰٬۰۰۰ فوت(۱۸٬۲۸۸ متر)

نرخ صعود:محرمانه

ظرفیت حمل بال:۵۲۶ کیلوگرم بر متر مربع

رانش بر وزن:با مخازن پر سوخت ۰٫۸۷-با مخازن نیمه پر سوخت ۱٫۰۷

تحمل فشار g تا 9g

تسلیحات

· یک عدد توپ چهار لول ۲۵ م. م نصب شده در داخل بدنه با نرخ ۱۸۰ تیر

محل‌های نصب سلاح: ۶ پایلون خارجی با قابلیت حمل ۱۵٬۰۰۰ پوند سلاح و دومحفظه داخلی حمل تسلیحات که قابلیت استفاده از سلاح‌های زیر را دارند.

موشکهای هوا به هوا

· AIM-120 AMRAAM · AIM-132 ASRAAM · AIM-9X Sidewinder · IRIS-T · MBDA Meteor · JDRADM

موشک‌های هوا به سطح

· AGM-154 JSOW · AGM-158 JASSM · Brimstone missile · Joint Air-to-Ground Missile · SOM

موشک ضد کشتی

· JSM

بمبهای

· Mark 84, Mark 83 and Mark 82 GP bombs · Mk.20 Rockeye II cluster bomb · Wind Corrected Munitions Dispenser capable · Paveway-series laser-guided bombs · Small Diameter Bomb (SDB) · JDAM-series · B61 بمب اتمی

تجهیزات الکترونیکی

· Northrop Grumman Electronic Systems AN/APG-81 AESA radar · Northrop Grumman Electronic Systems AN/AAQ-37 Distributed Aperture System (DAS) missile warning system · BAE Systems AN/ASQ-239 (Barracuda) electronic warfare system · Harris Corporation Multifunction Advanced Data Link (MADL) communication system[۸۳]

تفاوت‌های در مدل‌های اف-۳۵

مشخصات اف-۳۵ ای اف-۳۵ بی اف-۳۵ سی
طول ۱۵٫۷ متر ۱۵٫۶ متر ۱۵٫۷ متر
طول بال‌ها ۱۰٫۷ متر ۱۰٫۷ متر ۱۳٫۱ متر
مساحت بال ۴۲٫۷ متر ۴۲٫۷ متر ۶۲٫۱ متر
وزن خالی ۱۳،۱۹۹ کیلوگرم ۱۴،۷۰۰ کیلوگرم ۱۵،۸۰۰ کیلوگرم
سوخت داخلی ۸،۳۹۰ کیلوگرم ۶،۰۴۵ کیلوگرم ۸،۹۰۰ کیلوگرم
حداکثر وزن برخاست ۳۱،۸۰۰ کیلوگرم ۲۷،۳۰۰ کیلوگرم ۳۱،۸۰۰ کیلوگرم
برد ۲،۲۲۰ کیلومتر ۱،۶۷۰ کیلومتر ۲،۵۲۰ کیلومتر
شعاع عملیاتی با سوخت داخلی ۱،۰۹۰ کیلومتر ۸۴۵ کیلوکتر ۱،۱۳۵ کیلومتر
رانش بروزن
  • مخزن سوخت پر
  • مخزن سوخت نیمه پر
  • ۰٫۸۷
  • ۱٫۰۷
  • ۰٫۹۰
  • ۱٫۰۴
  • ۰٫۷۵
  • ۰٫۹۱

منابع

  • "Pentagon: First F-35s Operational in 2015." Defense News
  • "First RAF pilot flies Joint Strike Fighter." British Ministry of Defence via Defence News, 9 February 2010.
  • "F-35 fighter has become a clumsy white elephant." globaltimes.cn, 24 March 2010. Retrieved 3 August 2010.
  1. http://www.military.com/daily-news/2013/12/17/air-force-seeks-jets-beyond-c17-and-even-jsf.html
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Boeing_X-32
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_X-35
  4. http://www.jsf.mil/history/his_jsf.htm
  5. http://www.spacedaily.com/reports/Lockheed_Martin_F22_and_F35_5th_Gen_Revolution_In_Military_Aviation.html
  6. http://www.globalsecurity.org/military/systems/aircraft/f-35.htm
  7. https://en.wikipedia.org/wiki/Electro-hydraulic_actuator
  8. http://gizmodo.com/260482/f-35-helmet-display-system-to-scare-the-bejeezus-out-of-enemies
  9. https://en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II#cite_note-avweek_20070205-206
  10. http://www.flightglobal.com/news/articles/in-focus-lockheed-claims-f-35-kinematics-better-than-or-equal-to-typhoon-or-super-382078/
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ http://archive.today/20120722204028/http://www.af.mil/news/story.asp?id=123071861
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ http://www.military.com/features/0,15240,215074,00.html
  13. http://www.defensenews.com/article/20130418/DEFREG02/304180021/F-35-Head-Flying-Hours-10-Percent-Higher-than-F-16
  14. http://nation.time.com/2013/04/02/costly-flight-hours/
  15. https://www.youtube.com/watch?v=yqsytx5RNmw
  16. https://en.wikipedia.org/wiki/AN/AAQ-37
  17. https://en.wikipedia.org/wiki/AN/APG-81
  18. ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ ۱۸٫۲ ۱۸٫۳ https://www.f35.com/global/participation/united-states
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ ۱۹٫۳ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام cost وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  20. http://www.dtic.mil/ndia/2006garm/thursday/maher.pdf
  21. http://www.gdatp.com/factsheets/A118_GAU-22.pdf
  22. Norris, Guy and Graham Warwick. "F-35B First Flight Boosts JSF as F-22 Loses Supporters." Aviation Week, 15 June 2008.
  23. http://www.flightglobal.com/blogs/the-dewline/2011/10/video-f-35b-completes-first-sh/
  24. http://www.defensenews.com/article/20130531/DEFREG02/305310021
  25. http://www.navair.navy.mil/index.cfm?fuseaction=home.NAVAIRNewsStory&id=4712
  26. http://www.lockheedmartin.com/us/news/press-releases/2013/january/f-35c-completes-first-in-flight-dual-refueling.html
  27. ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ ۲۷٫۲ ۲۷٫۳ ۲۷٫۴ http://defense-update.com/20120829_israel-us-negotiate-450-million-f-35i-avionic-enhancements.html#.VBf7L5SSy6M
  28. http://www.calgarysun.com/news/canada/2010/09/01/15213341.html
  29. http://www.dote.osd.mil/pub/reports/FY2000/airforce/00jsf.html
  30. https://en.wikipedia.org/wiki/Pratt_&_Whitney_F135
  31. http://search.janes.com/Search/documentView.do?docId=/content1/janesdata/binder/jae/jae_1063.htm@current&pageSelected=allJanes&keyword=F135&backPath=http://search.janes.com/Search&Prod_Name=JAE&
  32. https://en.wikipedia.org/wiki/Pratt_&_Whitney_F135
  33. https://en.wikipedia.org/wiki/Supercruise
  34. Rajagopalan, R., Wood, B., Schryver, M. (2003). Evolution of Propulsion Controls and Health Monitoring at Pratt and Whitney. AIAA/ICAS International Air and Space Symposium and Exposition: The Next 100 Years. 14–17 July 2003, Dayton, Ohio. AIAA 2003-2645.
  35. https://en.wikipedia.org/wiki/Rolls-Royce_LiftSystem#cite_note-Eng-18
  36. ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ http://www.theengineer.co.uk/in-depth/rolls-royces-liftsystem-for-the-joint-strike-fighter/1008008.article
  37. http://www.codeonemagazine.com/article.html?item_id=58
  38. http://www.dote.osd.mil/pub/reports/FY2000/airforce/00jsf.html
  39. http://manglermuldoon.blogspot.nl/2013/06/f-35-vs-f-15se-south-koreas-f-x-iii.html
  40. http://wiki.scramble.nl/index.php/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II#cite_ref-4
  41. https://en.wikipedia.org/wiki/AN/APG-81
  42. http://www.ebook3000.com/F-35-Lightning-II--An-Air-Warfare-Revolution--AIR-International-Special-_226591.html
  43. http://www.ebook3000.com/F-35-Lightning-II--An-Air-Warfare-Revolution--AIR-International-Special-_226591.html
  44. https://www.f35.com/about/capabilities/electronicwarfare
  45. http://www.qualitymag.com/Articles/Industry_Headlines/BNP_GUID_9-5-2006_A_10000000000000943597
  46. ۴۶٫۰ ۴۶٫۱ ۴۶٫۲ ۴۶٫۳ http://www.northropgrumman.com/Capabilities/ANAAQ37F35/Pages/default.aspx
  47. http://defense-update.com/features/2010/november/02112010_das_missile_track.html
  48. http://www.upi.com/Business_News/Security-Industry/2013/02/11/F-35-device-shows-new-capabilities/UPI-45871360610033/
  49. http://www.lockheedmartin.com/us/products/F-35LightningIIEOTS.html
  50. http://www.lockheedmartin.com/us/products/F-35LightningIIEOTS.html
  51. https://www.youtube.com/watch?v=L2q65qOl1tM
  52. http://www.asiapacificdefencereporter.com/articles/217/Electronic-Warfare
  53. https://en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II#cite_note-316
  54. http://www.aviationweek.com/aw/generic/story_channel.jsp?channel=defense&id=news/awst/2010/06/07/AW_06_07_2010_p26-231580.xml&headline=Flight%20Tests%20Of%20Next%20F-35%20Block%20Underway
  55. http://www.dodbuzz.com/2010/11/23/schwartz-concerned-about-f-35a-delays/
  56. https://www.f35.com/about/life-cycle/software
  57. http://aviationweek.com/defense/northrop-develops-laser-missile-jammer-f-35
  58. https://en.wikipedia.org/wiki/Directional_Infrared_Counter_Measures#AN.2FAAQ-24_Nemesis
  59. http://www.defensenews.com/article/20130916/DEFREG02/309160010/Northrop-Unveils-F-35-Missile-Protection-System
  60. http://www.flightglobal.com/news/articles/details-emerge-about-lockheeds-cuda-missile-382670/
  61. http://theaviationist.com/2012/11/30/cuda/
  62. http://aviationweek.com/awin/pratt-rolls-out-ge-stays-afrl-advanced-engine-demo
  63. http://lexingtoninstitute.org/wp-content/uploads/2013/11/Next_Gen_Jammer.pdf
  64. ۶۴٫۰ ۶۴٫۱ ۶۴٫۲ ۶۴٫۳ ۶۴٫۴ http://www.bloomberg.com/news/2013-08-21/f-35-support-costs-fall-22-pentagon-manager-estimates.html
  65. http://www.globalsecurity.org/military/systems/aircraft/f-35-int.htm
  66. http://www.gao.gov/new.items/d04554.pdf
  67. http://www.flightglobal.com/news/articles/australia-to-confirm-58-aircraft-f-35-order-398443/
  68. http://www.flightglobal.com/airspace/media/reports_pdf/emptys/108161/world-air-forces-2014.pdf
  69. https://www.f35.com/global/participation/norway
  70. https://www.f35.com/global/participation/turkey
  71. https://www.f35.com/news/detail/south-korea-to-buy-40-lockheed-martin-f35s
  72. http://www.latimes.com/business/aerospace/la-fi-f-35-fire-grounded-20140626-story.html
  73. http://www.reuters.com/article/2014/06/27/lockheed-fighter-engine-idUSL2N0P818G20140627
  74. http://www.latimes.com/business/la-fi-f35-plane-fire-20140625-story.html
  75. http://www.defensenews.com/article/20140713/SHOWSCOUT15/307130026/Kendall-Fan-Blade-Rubbing-Cause-F-35-Fire
  76. https://en.wikipedia.org/wiki/AIM-120_AMRAAM
  77. https://en.wikipedia.org/wiki/AIM-9_Sidewinder#AIM-9X
  78. https://en.wikipedia.org/wiki/Meteor_(missile)
  79. https://en.wikipedia.org/wiki/ASRAAM
  80. https://en.wikipedia.org/wiki/AGM-158_JASSM
  81. https://en.wikipedia.org/wiki/Storm_Shadow
  82. https://en.wikipedia.org/wiki/Brimstone_(missile)
  83. https://en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-35_Lightning_II#Sensors_and_avionics