ماهی‌شناسی کاربردی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== کاربردهای تکنیکی == |
== کاربردهای تکنیکی == |
||
| ⚫ | انجام مطالعات دقیق علمی، نیازمند روشهای کارآمد و فنون تخصصی در زمینة [[ماهی‌شناسی]] می‌باشد[۲]، تا بعنوان منابعی کاربردی و مطمئن، به عنوان دستورالعمل کار در پژوهشکده‌ها و آزمایشگاه‌های [[ماهی‌شناسی]] و علوم وابسته به آن، مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل علمی با عنوان [[ماهی شناسی کاربردی]] نیازهای تکنیکی مربوطه را تا حدودی برطرف می‌نماید[۲]؛ به طوری‌که محققان رشته‌های [[شیلات]] و [[بیولوژی]] [[دریا]]، و همچنین سایر علوم وابسته، به آسانی بتوانند تحقیقات و پروژه‌های تخصصی خود را در زمینه‌های [[ماهی‌شناسی]] و بررسی‌های بیولوژیک، با استفاده از روشهای ماهی‌شناسی کاربردی به انجام رسانند. |
||
| ⚫ | انجام مطالعات دقیق علمی، نیازمند روشهای کارآمد و فنون تخصصی در زمینة [[ماهی‌شناسی]] می‌باشد[۲]، تا بعنوان منابعی کاربردی و مطمئن، به عنوان دستورالعمل کار در پژوهشکده‌ها و آزمایشگاه‌های [[ماهی‌شناسی]] و علوم وابسته به آن، مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل علمی با عنوان [[ماهی شناسی کاربردی]] نیازهای تکنیکی مربوطه را تا حدودی برطرف می‌نماید[۲]؛ به طوری‌که محققان رشته‌های [[شیلات]] و [[بیولوژی]] [[دریا]]، و همچنین سایر علوم وابسته، به آسانی بتوانند تحقیقات و پروژه‌های تخصصی خود را در زمینه‌های [[ماهی‌شناسی]] و بررسی‌های بیولوژیک، با استفاده از روشهای ماهی‌شناسی کاربردی به انجام رسانند. |
||
== ارتباط با علوم == |
== ارتباط با علوم == |
||
| ⚫ | در واقع دانش ماهی‌شناسی کاربردی به عنوان راهنما و دستورالعملی در زمینة شناسایی و بررسی [[ماهی]]ها می‌پردازد؛ به طوری‌که، در این دانش به [[بیولوژی]] [[ماهیان]]، به ویژه ماهیان [[آب شیرین]] و [[شور]] پرداخته، به شناخت ابزار، تجهیزات، وسایل و مواد لازم برای [[صید]] و نیز با دقت بیشتر، به آماده‌سازی و چگونگی انتقال نمونهٔ [[ماهیان]] به آزمایشگاه جهت مطالعات علمی [[ماهی شناسی]] می‌پردازد[۲]. |
||
| ⚫ | در واقع دانش ماهی‌شناسی کاربردی به عنوان راهنما و دستورالعملی در زمینة شناسایی و بررسی [[ماهی]]ها می‌پردازد؛ به طوری‌که، در این دانش به [[بیولوژی]] [[ماهیان]]، به ویژه ماهیان [[آب شیرین]] و [[شور]] پرداخته، به شناخت ابزار، تجهیزات، وسایل و مواد لازم برای [[صید]] و نیز با دقت بیشتر، به |
||
== کاربرد در علوم شیلات و آبزیان == |
== کاربرد در علوم شیلات و آبزیان == |
||
| ⚫ | همچنین در زمینهٔ تشخیص و شناسایی نمونه‌های [[ماهی]]، با بررسی پارامترهای بیولوژیک [[ماهی]]، همانند فاکتورهای قابل اندازه‌گیری و قابل شمارش، چگونگی تعیین سن و [[زیست‌سنجی]] [[ماهیان]] مورد نظر قرار می‌گیرد[۵][۶][۷]. از طرفی این علم به بررسی‌های مرتبط با [[بیولوژی]] [[تولید مثل]] و رسیدگی [[جنسی]] [[ماهی]] [۵][۱۲] پرداخته و به طور نسبتاً جامع، به تقسیم بندی [[گونه]]های مختلف [[ماهیان]] از نظر [[رژیم غذایی]]، شناسایی و ارزیابی روشهای مختلف [[تغذیه]] و نیز بررسی عادات غذایی [[ماهیان]] می‌پردازد[۱][۲][۴]. |
||
| ⚫ | همچنین در زمینهٔ تشخیص و شناسایی نمونه‌های [[ماهی]]، با بررسی پارامترهای بیولوژیک [[ماهی]]، همانند فاکتورهای قابل اندازه‌گیری و قابل شمارش، چگونگی تعیین سن و [[زیست‌سنجی]] [[ماهیان]] مورد نظر قرار می‌گیرد[۵][۶][۷]. از طرفی این علم به بررسی‌های مرتبط با [[بیولوژی]] [[تولید مثل]] و رسیدگی [[جنسی]] [[ماهی]] [۵][۱۲] پرداخته و به طور |
||
== کاربردهای سیستماتیک == |
== کاربردهای سیستماتیک == |
||
ماهی‌شناسی کاربردی از دیگر سو به اختصاصات خانواده‌ها و جنس‌های [[ماهیان]] [[آب‌های داخلی]]، [[آب شیرین]] و دریایی [۱۳][۱۴] و چگونگی نگارش و تفسیر کلید شناسایی [[ماهیان]] را مورد بررسی قرار می‌دهد[۱][۲][۸]؛ و درنهایت، با دید بررسی [[ماهیان]] مختلف و با توجه به اهمیت [[ماهیان]] حوزه‌های اکولوژیک در گستره جهانی، گروه‌های [[ماهیان]] را، به سه دستة [[ماهیان]] [[اقتصادی]] درجة اول، [[ماهیان]] [[اقتصادی]] درجة دوم و [[ماهیان]] [[غیراقتصادی]] تقسیم می‌نماید[۱][۲]، و آنها را به طور کامل مورد بررسی‌های [[سیستماتیک]]، ویژگی‌های بیولوژیک و [[پراکنش جغرافیایی]] قرار می‌دهد[۲][۴][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۵]. |
ماهی‌شناسی کاربردی از دیگر سو به اختصاصات خانواده‌ها و جنس‌های [[ماهیان]] [[آب‌های داخلی]]، [[آب شیرین]] و دریایی [۱۳][۱۴] و چگونگی نگارش و تفسیر کلید شناسایی [[ماهیان]] را مورد بررسی قرار می‌دهد[۱][۲][۸]؛ و درنهایت، با دید بررسی [[ماهیان]] مختلف و با توجه به اهمیت [[ماهیان]] حوزه‌های اکولوژیک در گستره جهانی، گروه‌های [[ماهیان]] را، به سه دستة [[ماهیان]] [[اقتصادی]] درجة اول، [[ماهیان]] [[اقتصادی]] درجة دوم و [[ماهیان]] [[غیراقتصادی]] تقسیم می‌نماید[۱][۲]، و آنها را به طور کامل مورد بررسی‌های [[سیستماتیک]]، ویژگی‌های بیولوژیک و [[پراکنش جغرافیایی]] قرار می‌دهد[۲][۴][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۵]. |
||
== سابقه ماهی شناسی در ایران == |
== سابقه ماهی شناسی در ایران == |
||
در ایران نیز [[ماهی شناسی]] سابقه‌ای نزدیک به یکصد سال دارد و از بانیان علوم [[ماهی شناسی]] و [[شیلاتی]] کشور می‌توان به شادروان مهندس [[احمد بریمانی]]، شادروان دکتر [[اسماعیل رستمی]] و شادروان مهندس [[فرهاد فریدپاک]] به همراه شادروان دکتر [[امین کیوان]]، استادان بنیانگذار و پیشکسوت [[علوم]] [[شیلات]] [[ایران]]، نام برد که در گسترة [[علوم]] و فنون [[شیلاتی]]، تألیفات با ارزشی در نیم قرن اخیر، در داخل و خارج از [[ایران]]، از خود برجای گذاشته‌اند. |
در ایران نیز [[ماهی شناسی]] سابقه‌ای نزدیک به یکصد سال دارد و از بانیان علوم [[ماهی شناسی]] و [[شیلاتی]] کشور می‌توان به شادروان مهندس [[احمد بریمانی]]، شادروان دکتر [[اسماعیل رستمی]] و شادروان مهندس [[فرهاد فریدپاک]] به همراه شادروان دکتر [[امین کیوان]]، استادان بنیانگذار و پیشکسوت [[علوم]] [[شیلات]] [[ایران]]، نام برد که در گسترة [[علوم]] و فنون [[شیلاتی]]، تألیفات با ارزشی در نیم قرن اخیر، در داخل و خارج از [[ایران]]، از خود برجای گذاشته‌اند. |
||
از جمله پژوهشگران و محققان معاصر صاحب تالیفات علمی در زمینه [[ماهی شناسی]] و مطالعه [[ماهیان]] می‌توان از مهندس [[فرهاد فریدپاک]]، دکتر [[ |
از جمله پژوهشگران و محققان معاصر صاحب تالیفات علمی در زمینه [[ماهی شناسی]] و مطالعه [[ماهیان]] می‌توان از مهندس [[فرهاد فریدپاک]]، دکتر [[امین کیوان]]، دکتر [[غلامحسین وثوقی]]، دکتر [[حسین عمادی]]، دکتر [[برایان کد]][http://www.briancoad.com/main.asp]، دکتر [[اصغر عبدلی]]، دکتر [[حمیدرضا اسماعیلی]]، دکتر [[بهرام حسن‌زاده کیابی]]، دکتر [[یزدان کیوانی]]، دکتر [[مسعود ستاری]]، دکتر [[رحمان پاتیمار]]، دکتر [[مسعود هدایتی فرد]] و ... نام برد که در راستای علم [[ماهی‌شناسی]]، آثار قابل توجهی منتشر نموده‌اند. |
||
== |
== جستارهای وابسته == |
||
* [[آبزی‌شناسی]] |
* [[آبزی‌شناسی]] |
||
* [[ماهی‌شناسی]] |
* [[ماهی‌شناسی]] |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۳: | ||
* [[آبزیان]] |
* [[آبزیان]] |
||
* [[ملی شدن شیلات ایران]] |
* [[ملی شدن شیلات ایران]] |
||
*[[شیلات]] |
* [[شیلات]] |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
[۱] وثوقی، غ. |
[۱] وثوقی، غ. ح؛ و ب. مستجیر، ۱۳۷۱. [[ماهیان]] [[آب شیرین]]، چاپ اول، انتشارات [[دانشگاه تهران]]، ۳۱۷ص. |
||
[۲] [[هدایتی‌فرد]]، مسعود، ۱۳۸۶، [[ماهی شناسی کاربردی]]، انتشارات علمی [[دانشگاه آزاد اسلامی]]، |
[۲] [[هدایتی‌فرد]]، مسعود، ۱۳۸۶، [[ماهی شناسی کاربردی]]، انتشارات علمی [[دانشگاه آزاد اسلامی]]، ۲۲۶ صفحه. ISBN ۹۶۴–۴۵۰-۴۰۴–۶، |
||
[۳] [[بریمانی]]، ا. |
[۳] [[بریمانی]]، ا. ۱۳۵۲. [[ماهی‌شناسی]] و [[شیلات]]، انتشارات [[دانشگاه تهران]] و [[دانشگاه ارومیه]](۱۳۵۶). |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
[۹] [[کیوان، امین]]؛ ۱۳۸۲. [[ماهیان خاویاری]] [[ایران]]، شرکت سهامی [[شیلات]] [[ایران]]، [[تهران]]،۴۰۰ص. |
|||
[ |
[۹] [[کیوان، امین]]؛ ۱۳۸۲. [[ماهیان خاویاری]] [[ایران]]، شرکت سهامی [[شیلات]] [[ایران]]، [[تهران]]، ۴۰۰ص. |
||
[۱۰] عبدلی، ا. ۱۳۷۸. ماهیان آب‌های داخلی ایران، انتشارات [[موزة طبیعت و حیات وحش ایران]]، [[تهران]]، ۳۷۸ ص. |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
[۱۵] [[کیوان، امین]]. ، ۱۳۳۳. [[خاویار]] ([[ماهیان خاویاری]]، طرز تهیه انواع [[خاویار]]، بازرسی بهداشتی کالاهای [[گوشتی]] و [[خاویار]] [[تاسماهیان]])، شرکت سهامی طبع کتاب و [[ستاد ارتش]]، [[تهران]]، ۱۷۰ ص. |
[۱۵] [[کیوان، امین]]. ، ۱۳۳۳. [[خاویار]] ([[ماهیان خاویاری]]، طرز تهیه انواع [[خاویار]]، بازرسی بهداشتی کالاهای [[گوشتی]] و [[خاویار]] [[تاسماهیان]])، شرکت سهامی طبع کتاب و [[ستاد ارتش]]، [[تهران]]، ۱۷۰ ص. |
||
== پیوند به بیرون == |
== پیوند به بیرون == |
||
* [http://www.briancoad.com/main.asp وب سایت دکتر برایان کد] |
|||
*[http://www. |
* [http://www.isi-org.ir/fa/Default.aspx انجمن ماهی شناسی ایران] |
||
*[http://www.isi-org.ir/fa/Default.aspx انجمن ماهی شناسی ایران] |
|||
[[رده:علوم کاربردی]] |
[[رده:علوم کاربردی]] |
||
نسخهٔ ۶ ژوئن ۲۰۱۵، ساعت ۰۶:۵۳
ماهی شناسی کاربردی دانش نوینی در گسترهٔ علوم محسوب می‌گردد که علاوه بر پرداختن به چگونگی زیست ماهی، با علوم کاربردی و اجرایی نیز در ارتباط می‌باشد[۱][۲]. آب به عنوان محیط زیست ماهیان و آبزیان[۳]، تمامی نیازهای حیاتی آنها را برطرف می‌نماید. دو پارامتر مهم درجة حرات و شوری آب، از جمله دلایل اصلی پراکنش و مهاجرت آبزیان محسوب می‌گردند[۲][۴].
کاربردهای تکنیکی
انجام مطالعات دقیق علمی، نیازمند روشهای کارآمد و فنون تخصصی در زمینة ماهی‌شناسی می‌باشد[۲]، تا بعنوان منابعی کاربردی و مطمئن، به عنوان دستورالعمل کار در پژوهشکده‌ها و آزمایشگاه‌های ماهی‌شناسی و علوم وابسته به آن، مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل علمی با عنوان ماهی شناسی کاربردی نیازهای تکنیکی مربوطه را تا حدودی برطرف می‌نماید[۲]؛ به طوری‌که محققان رشته‌های شیلات و بیولوژی دریا، و همچنین سایر علوم وابسته، به آسانی بتوانند تحقیقات و پروژه‌های تخصصی خود را در زمینه‌های ماهی‌شناسی و بررسی‌های بیولوژیک، با استفاده از روشهای ماهی‌شناسی کاربردی به انجام رسانند.
ارتباط با علوم
در واقع دانش ماهی‌شناسی کاربردی به عنوان راهنما و دستورالعملی در زمینة شناسایی و بررسی ماهی‌ها می‌پردازد؛ به طوری‌که، در این دانش به بیولوژی ماهیان، به ویژه ماهیان آب شیرین و شور پرداخته، به شناخت ابزار، تجهیزات، وسایل و مواد لازم برای صید و نیز با دقت بیشتر، به آماده‌سازی و چگونگی انتقال نمونهٔ ماهیان به آزمایشگاه جهت مطالعات علمی ماهی شناسی می‌پردازد[۲].
کاربرد در علوم شیلات و آبزیان
همچنین در زمینهٔ تشخیص و شناسایی نمونه‌های ماهی، با بررسی پارامترهای بیولوژیک ماهی، همانند فاکتورهای قابل اندازه‌گیری و قابل شمارش، چگونگی تعیین سن و زیست‌سنجی ماهیان مورد نظر قرار می‌گیرد[۵][۶][۷]. از طرفی این علم به بررسی‌های مرتبط با بیولوژی تولید مثل و رسیدگی جنسی ماهی [۵][۱۲] پرداخته و به طور نسبتاً جامع، به تقسیم بندی گونه‌های مختلف ماهیان از نظر رژیم غذایی، شناسایی و ارزیابی روشهای مختلف تغذیه و نیز بررسی عادات غذایی ماهیان می‌پردازد[۱][۲][۴].
کاربردهای سیستماتیک
ماهی‌شناسی کاربردی از دیگر سو به اختصاصات خانواده‌ها و جنس‌های ماهیان آب‌های داخلی، آب شیرین و دریایی [۱۳][۱۴] و چگونگی نگارش و تفسیر کلید شناسایی ماهیان را مورد بررسی قرار می‌دهد[۱][۲][۸]؛ و درنهایت، با دید بررسی ماهیان مختلف و با توجه به اهمیت ماهیان حوزه‌های اکولوژیک در گستره جهانی، گروه‌های ماهیان را، به سه دستة ماهیان اقتصادی درجة اول، ماهیان اقتصادی درجة دوم و ماهیان غیراقتصادی تقسیم می‌نماید[۱][۲]، و آنها را به طور کامل مورد بررسی‌های سیستماتیک، ویژگی‌های بیولوژیک و پراکنش جغرافیایی قرار می‌دهد[۲][۴][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۵].
سابقه ماهی شناسی در ایران
در ایران نیز ماهی شناسی سابقه‌ای نزدیک به یکصد سال دارد و از بانیان علوم ماهی شناسی و شیلاتی کشور می‌توان به شادروان مهندس احمد بریمانی، شادروان دکتر اسماعیل رستمی و شادروان مهندس فرهاد فریدپاک به همراه شادروان دکتر امین کیوان، استادان بنیانگذار و پیشکسوت علوم شیلات ایران، نام برد که در گسترة علوم و فنون شیلاتی، تألیفات با ارزشی در نیم قرن اخیر، در داخل و خارج از ایران، از خود برجای گذاشته‌اند. از جمله پژوهشگران و محققان معاصر صاحب تالیفات علمی در زمینه ماهی شناسی و مطالعه ماهیان می‌توان از مهندس فرهاد فریدپاک، دکتر امین کیوان، دکتر غلامحسین وثوقی، دکتر حسین عمادی، دکتر برایان کد[۱]، دکتر اصغر عبدلی، دکتر حمیدرضا اسماعیلی، دکتر بهرام حسن‌زاده کیابی، دکتر یزدان کیوانی، دکتر مسعود ستاری، دکتر رحمان پاتیمار، دکتر مسعود هدایتی فرد و ... نام برد که در راستای علم ماهی‌شناسی، آثار قابل توجهی منتشر نموده‌اند.
جستارهای وابسته
منابع
[۱] وثوقی، غ. ح؛ و ب. مستجیر، ۱۳۷۱. ماهیان آب شیرین، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، ۳۱۷ص.
[۲] هدایتی‌فرد، مسعود، ۱۳۸۶، ماهی شناسی کاربردی، انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، ۲۲۶ صفحه. ISBN ۹۶۴–۴۵۰-۴۰۴–۶،
[۳] بریمانی، ا. ۱۳۵۲. ماهی‌شناسی و شیلات، انتشارات دانشگاه تهران و دانشگاه ارومیه(۱۳۵۶).
[۴] رستمی، ا. ۱۳۲۴. ماهیان آب شیرین حوزة دریای خزر و حفاظت از ذخایر آنها، نشریه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، مرداد _ آبان ۱۳۲۴، ص: ۱۱۱ الی ۱۷۵، تهران.
[۵] احمدی، محمدرضا، ۱۳۶۹. تکنیک ایزوالکتروفوکوسینگ Isoelectrofocousing و کاربرد آن در تشخیص‌های گونه‌ای، کنفرانس ملی بهره‌برداری مناسب از ذخایر آبزیان دریای مازندران، (۱۷ تا ۱۹ مهر)، بابلسر.
[۶] ریدل، د. ۱۹۷۴. ماهی و ماهیگیری، ترجمة: غ. ح. وثوقی، م. ر. احمدی، ۱۳۶۵، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۲۹۱ص.
[۷] فریدپاک، ف. ۱۳۴۵. جدول تشخیص خانوادة ماهیان حوزة دریای خزر، انیستیتو ماهی‌شناسی صنعتی، شرکت سهامی شیلات ایران، نشریة شمارة ۷، بندرانزلی.
[۸] کازانچیف، ا. ن. ۱۹۸۱. ماهیان دریای خزر و حوزة آبریز آن، مترجم: ا. شریعتی، ۱۳۸۳، چاپ دوم، انتشارات نقش مهر، تهران. ۲۱۴ص.
[۹] کیوان، امین؛ ۱۳۸۲. ماهیان خاویاری ایران، شرکت سهامی شیلات ایران، تهران، ۴۰۰ص.
[۱۰] عبدلی، ا. ۱۳۷۸. ماهیان آب‌های داخلی ایران، انتشارات موزة طبیعت و حیات وحش ایران، تهران، ۳۷۸ ص.
[۱۱] نادری جلودار، م. عبدلی، ا. ۱۳۸۳. اطلس ماهیان حوزهٔ جنوبی دریای خزر، مؤسسة تحقیقات شیلات ایران، تهران، ۹۶ص.
[۱۲] هدایتی‌فرد، م؛ یوسفیان، م. م. ر. احمدی، ۱۳۷۶. ارایه الگویی جهت تشخیص رسیدگی جنسی تاسماهیان (Acipenseridae). اولین کنگرة جانورشناسی ایران، دانشکدة علوم دانشگاه تربیت معلم، ۲۶ و ۲۷ شهریور ۱۳۷۶، تهران.
[۱۳] بلگواد، ه، لوپنتین، ۱۹۴۲، ماهیان خلیج فارس، مترجم: اعتماد، ا، مخیر، ب. ۱۳۶۹، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران، ۴۲۲ص.
[۱۴] هدایتی‌فرد، م. ۱۳۷۴. بررسی بیولوژیک ماهی تون هوور(Thunnus tonggol) در سواحل جنوبی ایران، پایان‌نامهٔ کارشناسی مهندسی منابع طبیعی _ شیلات، (به راهنمایی: دکتر امین کیوان)، ۱۰۷ ص.
[۱۵] کیوان، امین. ، ۱۳۳۳. خاویار (ماهیان خاویاری، طرز تهیه انواع خاویار، بازرسی بهداشتی کالاهای گوشتی و خاویار تاسماهیان)، شرکت سهامی طبع کتاب و ستاد ارتش، تهران، ۱۷۰ ص.