فرهنگ کردی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز ربات:مرتب‌سازی عنوان‌ها+تمیز+ |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
== موسیقی == |
== موسیقی == |
||
{{نوشتار اصلی|موسیقی کردی}} |
{{نوشتار اصلی|موسیقی کردی}} |
||
به طور سنتی، اجراکنندگان [[موسیقی سنتی]] کردی به سه دسته تقسیم می شوند: داستانگویان (چیرۆکبێژ)، بیتخوان ها (سترانبێژ) و آوازخوان ها ( |
به طور سنتی، اجراکنندگان [[موسیقی سنتی]] کردی به سه دسته تقسیم می شوند: داستانگویان (چیرۆکبێژ)، بیتخوان ها (سترانبێژ) و آوازخوان ها (دهنگبێژ). موسیقی مشخصی که به امیرنشینان کردی مربوط باشد وجود ندارد، اما در عوض [[موسیقی کردی]] را که در شب نشینی ها (شهڤبهێرک یا شهونیشت) اجرا می شد می توان کلاسیک به حساب آورد. چندین فرم موسیقایی در این ژانر به دست آمده است. برخی از آوازها دارای طبیعت حماسی هستند، مانند آوازهای محبوب لاوک که آوازهایی قهرمانی هستند و داستان قهرمانان گذشتۀ کرد مانند [[صلاح‌الدین ایوبی]] را بازگو می کنند. حیران (حهیران)ها آوازهایی عاشقانه هستند که معمولاً درد جدایی و عشق های ناکام را روایت می کنند. لاوژ فرمی برای موسیقی مذهبی است و پاییزوک (پایزۆک)ها آوازهایی هستند که به طور ویژه در [[فصل پاییز]] اجرا می شوند. آوازهای عاشقانه، موسیقی رقص، عروسی و آوازهای جشن (دیلۆک/نارینک)، اشعار اروتیک و اشعار کار نیز در میان کردها محبوبیت بالایی دارند. فولکلور کردی بسیار غنی است. کردها همچنین لباس ملی خودشان را دارند. زن ها معمولاً لباس های رنگی می پوشند. این لباس ها از منطقه ای به منطقۀ دیگر متفاوت است و می توان از روی یک لباس یک زن پی برد که اهل کدام استان یا شهر است. مردها نیز لباسی مخصوص دارند که شالوشپک (شالوشهپک) یا رنگوچوخ (ڕهنگوچۆخ) نام دارد و از شلواری گشاد (شروال) و پیراهنی بر روی آن تشکیل شده است. همچنین پارچه ای دراز به عنوان کمربند [[دور کمر]] و شکم بسته می شود. مردها همچنین دستمالی به نام شاشک یا جمدانی (جهمهدانی) را بر روی یک کلاه (کلاو) به سر می بندند. کردها عاشق رقص هستند و صدها رقص فولکلور دارند. موسیقی معمولاً سرعت بالایی دارد. برای [[موسیقی رقص]] معمولاً از سرنا (زورنا) و دهول (دههۆل) استفاده می شود. کردها همچنین از مقام ها و آوازهای پر سوز لذت می برند که حوادث گذشته را روایت می کند. برخی از تاریخنگاران از این آوازها به عنوان [[تاریخ شفاهی]] که چندین نسل را پشت سر گذاشته است استفاده می کنند. |
||
موسیقیدان برجستۀ ارمنی، [[کومیتاس وارداپت]] (سوقومون سوقومونیان) آوازهای فولکلور کردی بسیاری را منجمله «لور دالور» (Lur dalur) نگارش کرده است. کومیتاس در روستای اصلان، مهمان حسن آغا بود و در آنجا در مهمانی ها و جشن های کردی شرکت می کرد. وی دلبستۀ هنر کردی بود و در سال ۱۸۹۷ در [[کنسرواتوار برلین]] پژوهش های خود را بر روی موسیقی کردی ادامه داد. با این حال بخش زیادی از آثار کومیتاس در [[نسل‌کشی ارامنه]] نابود شد. |
موسیقیدان برجستۀ ارمنی، [[کومیتاس وارداپت]] (سوقومون سوقومونیان) آوازهای فولکلور کردی بسیاری را منجمله «لور دالور» (Lur dalur) نگارش کرده است. کومیتاس در روستای اصلان، مهمان حسن آغا بود و در آنجا در مهمانی ها و جشن های کردی شرکت می کرد. وی دلبستۀ هنر کردی بود و در سال ۱۸۹۷ در [[کنسرواتوار برلین]] پژوهش های خود را بر روی موسیقی کردی ادامه داد. با این حال بخش زیادی از آثار کومیتاس در [[نسل‌کشی ارامنه]] نابود شد. |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
* دیلان |
* دیلان |
||
* سه پا (سێ پێ) |
* سه پا (سێ پێ) |
||
* گریان ( |
* گریان (گهریان) |
||
* چپی ( |
* چپی (چهپی) |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
نسخهٔ ۲۲ مهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۱۲:۱۳
| بخشی از تاریخ و فرهنگ کردها |
 |
فرهنگ کردی به گروهی از ویژگی های متمایز فرهنگی اطلاق می شود که توسط مردم کرد مورد انجام قرار می گیرند. فرهنگ کردی میراثی از مردم باستان است که کردهای امروزی و جامعۀ آن ها را شکل داده اند. برخی از جنبه های فرهنگ کردی به فرهنگ دیگر خلق های ایرانی بسیار نزدیک است؛ به عنوان مثال همۀ آن ها نوروز را به عنوان روز سال نو جشن می گیرند که این جشن در ۲۱ مارس انجام می شود.
موسیقی
به طور سنتی، اجراکنندگان موسیقی سنتی کردی به سه دسته تقسیم می شوند: داستانگویان (چیرۆکبێژ)، بیتخوان ها (سترانبێژ) و آوازخوان ها (دهنگبێژ). موسیقی مشخصی که به امیرنشینان کردی مربوط باشد وجود ندارد، اما در عوض موسیقی کردی را که در شب نشینی ها (شهڤبهێرک یا شهونیشت) اجرا می شد می توان کلاسیک به حساب آورد. چندین فرم موسیقایی در این ژانر به دست آمده است. برخی از آوازها دارای طبیعت حماسی هستند، مانند آوازهای محبوب لاوک که آوازهایی قهرمانی هستند و داستان قهرمانان گذشتۀ کرد مانند صلاح‌الدین ایوبی را بازگو می کنند. حیران (حهیران)ها آوازهایی عاشقانه هستند که معمولاً درد جدایی و عشق های ناکام را روایت می کنند. لاوژ فرمی برای موسیقی مذهبی است و پاییزوک (پایزۆک)ها آوازهایی هستند که به طور ویژه در فصل پاییز اجرا می شوند. آوازهای عاشقانه، موسیقی رقص، عروسی و آوازهای جشن (دیلۆک/نارینک)، اشعار اروتیک و اشعار کار نیز در میان کردها محبوبیت بالایی دارند. فولکلور کردی بسیار غنی است. کردها همچنین لباس ملی خودشان را دارند. زن ها معمولاً لباس های رنگی می پوشند. این لباس ها از منطقه ای به منطقۀ دیگر متفاوت است و می توان از روی یک لباس یک زن پی برد که اهل کدام استان یا شهر است. مردها نیز لباسی مخصوص دارند که شالوشپک (شالوشهپک) یا رنگوچوخ (ڕهنگوچۆخ) نام دارد و از شلواری گشاد (شروال) و پیراهنی بر روی آن تشکیل شده است. همچنین پارچه ای دراز به عنوان کمربند دور کمر و شکم بسته می شود. مردها همچنین دستمالی به نام شاشک یا جمدانی (جهمهدانی) را بر روی یک کلاه (کلاو) به سر می بندند. کردها عاشق رقص هستند و صدها رقص فولکلور دارند. موسیقی معمولاً سرعت بالایی دارد. برای موسیقی رقص معمولاً از سرنا (زورنا) و دهول (دههۆل) استفاده می شود. کردها همچنین از مقام ها و آوازهای پر سوز لذت می برند که حوادث گذشته را روایت می کند. برخی از تاریخنگاران از این آوازها به عنوان تاریخ شفاهی که چندین نسل را پشت سر گذاشته است استفاده می کنند.
موسیقیدان برجستۀ ارمنی، کومیتاس وارداپت (سوقومون سوقومونیان) آوازهای فولکلور کردی بسیاری را منجمله «لور دالور» (Lur dalur) نگارش کرده است. کومیتاس در روستای اصلان، مهمان حسن آغا بود و در آنجا در مهمانی ها و جشن های کردی شرکت می کرد. وی دلبستۀ هنر کردی بود و در سال ۱۸۹۷ در کنسرواتوار برلین پژوهش های خود را بر روی موسیقی کردی ادامه داد. با این حال بخش زیادی از آثار کومیتاس در نسل‌کشی ارامنه نابود شد.
رقص
رقص کردی به گروهی از رقص های سنتی گفته می شود که رقصندگان دست های یکدیگر را می گیرند و مشابه آن در بالکان، لبنان و عراق نیز مشاهده می شود. این شکل از رقص به صورت دایره وار، گاه با رقصندگان تنها یا جفت همراه است که به مرکز دایرۀ رقص اضافه می شوند. به نوشتۀ دائرةالمعارف اسلام، کردها در جشن ها و مراسم های تولد و ازدواج آواز می خوانند و می رقصند. این رقص های فولکلور در تمیز کردها از دیگر همسایگان مسلمانشان، یکی از فاکتورهای اصلی است. رقص کردی انواع و شیوه های مختلف و متعددی دارد که برخی از آن ها عبارت اند از:
- دیلان
- سه پا (سێ پێ)
- گریان (گهریان)
- چپی (چهپی)
منابع
- مرکز منابع گرایش های فرهنگی؛ بازدید در ۱۸ مه ۲۰۱۵.
- خبرگزاری بی بی سی: در عراق کی به کی است؟؛ بازدید در ۱۸ مه ۲۰۱۵.
- دیده بان حقوق بشر: قانون ممنوعیت ختنۀ زنان در کردستان عراق اجباری نشده است؛ بازدید در ۱۸ مه ۲۰۱۵.
- انستیتو کرد پاریس: بررسی مختصری از تاریخ کردها، نوشتۀ کندال نزان؛ بازدید در ۱۸ مه ۲۰۱۵.