ملاله یوسف‌زی

ملاله یوسف‌زَئی ملاله یوسف‌زَی
زادهٔ	۱۲ ژوئیهٔ ۱۹۹۷ ‏(۲۶ سال) مینگوره، خیبر پختونخوا، پاکستان
ملیت	پاکستانی
دیگر نام‌ها	گل مکئی
شناخته‌شده برای	حقوق زنان، آموزش دختران
والدین	ضیاءالدین یوسف‌زَی

ملاله یوسف‌زَی (زادهٔ ۱۲ ژوئیه ۱۹۹۷) دختر نوجوانی است که در دفاع از حق آموزش توسط طالبان مورد هدف گلوله قرار گرفت. او فعال حقوق بشر و حقوق کودکان و عضو کمپین تحصیل دختران اهل پاکستان است که در اکتبر ۲۰۱۲ توسط گروه طالبان و در راه بازگشت از مدرسه ترور نافرجام شد. این ترور با واکنش‌های شدید جهانی مواجه شده‌است.

ملاله در مصاحبه‌ای با انتقاد از ملایان گفته‌بود:

دختران در زمان تسلط طالبان می‌ترسیدند به صورتشان اسید پاشیده شود یا توسط این شبه‌نظامیان دزدیده شوند.

در زمان تسلط طالبان پاکستانی بر منطقهٔ سوات، برخی از دختران بدون پوشیدن یونیفورم، با لباس معمولی و به‌صورت پنهانی به مدرسه می‌رفتند، درحالی‌که کتاب‌هایشان را در زیر شال‌هایشان پنهان می‌کردند. این دختر نوجوان گفته‌بود که می‌خواهد زمانی که بزرگ شد حقوق بخواند و وارد دنیای سیاست شود.

ملالی کتابی با عنوان منم ملاله نوشته‌است. او در این داستان اعتقاد دارد که این تنها داستان خودش نیست، بلکه داستان ۶۱ میلیون کودکی است که از درس و تعلیم محروم مانده‌اند. این کتاب با ویرایش کریستینا لمب ـ خبرنگار انگلیسی ـ منتشر شده و کتابی است که ورود آن به مدرسه‌های خصوصیِ پاکستان ممنوع شده‌است.

همچنین ضیاءالدین یوسف‌زَی، پدر ملاله، که هدف گلولهٔ طالبان قرار گرفت، به سِمَتی دیپلماتیک در بیرمنگام منصوب شد. آنجلینا جولی، ستارهٔ مطرح سینما، مبلغ ۲۰۰هزار دلار برای تحصیلات ۴۰ دختر به «صندوق ملاله» اعطا کرد. این هنرپیشهٔ معروف هالیوودی، با این کار، اظهار شادمانی کرد و گفت این شادی‌بخش‌ترین لحظهٔ زندگی من است. قرار است ۴۰ دانش‌آموز دختر از پاکستان برای تحصیلات به ۴۰ میلیون دانش‌آموز دختر در جهان بپیوندند. دیویس گاگنهایم، در همکاری مشترک با «والتراف پارکس»، قرار است مستندی دربارهٔ زندگی این دانش‌آموز پاکستانی بسازد.

ملاله یوسف‌زَی برای تلاش‌هایش درزمینهٔ حق تحصیل کودکان، جایزۀ صلح نوبل سال ۲۰۱۴ را همراه با کایلاش ساتیارتی دریافت کرد. ملاله، جوان‌ترین برندهٔ این جایزه و پس از عبدالسلام (برندۀ جایزۀ نوبل فیزیک) دومین پاکستانی برندهٔ آن است.

ترور به دست طالبان

ملاله یوسف‌زی در دره سوات اقامت داشت. او گزارش‌هایی از زندگی مردم منطقه، بویژه زنان و دختران، را در وبلاگ خود منتشر می‌کرد. طالبان قبلاً خانواده او را تهدید به قتل کرده بودند و آنها انتظار حادثه برای گل را داشتند تا اینکه ملاله در روز ۹ اکتبر ۲۰۱۲ در منطقه دره سوات در شمال غرب پاکستان و هنگامی که از مدرسه به خانه باز می‌گشت هدف تیراندازی قرار گرفت و در اثر اصابت گلوله زخمی شد. ملاله با بقیه بچه‌ها در اتوبوس مدرسه نشسته بود که گروهی از مردان طالبان اتوبوس را متوقف می‌کنند و بالا می‌آیند. مردی فریاد می‌زند: «بگویید کدام‌تان ملاله‌اید، اگر دهان‌تان را باز نکنید، همه‌را می‌کشم»! ملاله شناسایی می‌شود. مردان به سرش شلیک می‌کنند. او به شدت زخمی می‌شود. طالبان پاکستانی مسئولیت ترور را به عهده گرفت و ملاله را "نماد کفر و هرزگی" خواند. بعد از حمله ملاله به بیمارستان منتقل شد و گلوله از سرش خارج شد. وی در تاریخ ۴ ژانویه ۲۰۱۳ از بیمارستان مرخص شد. پزشکان این دختر ۱۵ ساله گفتند که او در هفته‌های پیش‌رو باید بار دیگر تحت عمل جراحی قرار گیرد. طالبان اعلام کردند که اگر او زنده بماند او را خواهند کشت.

طالبان پاکستان حملهٔ تروریستی به وی را توجیه کردند و این فعال حقوق بشری را «جاسوس غرب» و «سزاوار مرگ» خواندند. طالبان در بیانیهٔ خود نوشته‌اند: «اسلام دستور کشتن جاسوسان دشمن را صادر کرده‌ست.». در این بیانیه سپس آمده است: «شریعت می‌گوید که حتا یک کودک می‌تواند کشته شود، اگر مخالف اسلام باشد».

سخنرانی در سازمان ملل متحد

ملاله یوسف‌زَی در دفتر بیضی، کاخ سفید، ۲۰۱۳٫۱۰٫۱۱

ملاله در ۲۱ تیر ۱۳۹۲ (۱۲ ژوئیهٔ ۲۰۱۳) با حضور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک سخنرانی کرد.

وی در سخنرانی خود از حق تحصیل برای همه کودکان دفاع کرد. همچنین خواستار تلاشی جهانی علیه بی‌سوادی شد. از تمامی قدرت‌های جهان خواست تا استراتژی‌های خود را درجهت برقراری صلح تغییر دهند. او در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد که برای احقاق حقوق زنان خواهد جنگید، به این دلیل که آنها بیش از همه در رنج هستند. همچنین از سیاستمداران خواست تا برای تضمین این‌که همهٔ کودکان از حق راهیابی به مدرسه برخوردار باشند، دست به اقداماتی ضروری بزنند.

گوردون براون، نخست‌وزیر سابق بریتانیا و نمایندهٔ سازمان ملل در بخش آموزش و پرورش که «روز ملاله» را سازمان‌دهی کرده‌است، در این مراسم گفت: «این دختر نحیفی که شدیداً زخمی شده‌بود، حالا نماد نیرومندی شده‌است».

سخنرانی ملاله در مقر سازمان ملل متحد نخستین حضور او در انظار عمومی از زمان سوءقصد به جانش بود.

روز ملاله

سازمان ملل دوازدهم ژوئیه، شانزدهمین سالروز تولد ملاله یوسف‌زی را «روز ملاله» نام‌گذاری کرده است.

دریافت جایزه ساخاروف ۲۰۱۳

ملاله یوسف‌زی در استراسبورگ، ۲۰ نوامبر ۲۰۱۳

ملاله در تاریخ ۱۰ اکتبر ۲۰۱۳ (۱۸ مهر ۱۳۹۲) جایزه آزادی اندیشه پارلمان اروپا موسوم به جایزه ساخاروف را دریافت کرد. ادوارد اسنودن، کارمند پیشین آژانس امنیت ملی آمریکا و آلیس بیالیاتسکی هم نامزد دریافت این جایزه شده بودند.

جایزه حقوق بشر پارلمان اروپا که از سال ۱۹۸۸ با شعار «برای آزادی اندیشه» اعطا می‌شود، به نام آندره ساخاروف، فیزیکدان اتمی روس و برنده جایزه صلح نوبل (۱۹۸۹ - ۱۹۲۱) نامگذاری شده است. ۵۰ هزار یورو وجه نقد نیز به همراه جایزه به فرد برنده تعلق می‌گیرد.

همچنین مجلهٔ تایمز او را پس از باراک اوباما دومین شخصیت جهان در سال ۲۰۱۲ نامید.

جایزه صلح نوبل ۲۰۱۴

وی به خاطر تلاش برای آموزش در پاکستان، به همراه کایلاش ساتیارتی، فعال حقوق کودکان از هند برنده مشترک جایزه صلح نوبل ۲۰۱۴ شد. ملاله یوسف‌زی ۱۷ ساله جوان‌ترین فردی است که برنده جایزه نوبل شده است. رئیس کمیته نوبل اعلام کرده است که ملاله یوسف‌زی به دلیل تلاش‌هایش برای ارتقاء سطح تحصیل دختران در پاکستان این جایزه را دریافت می‌کند.

کتاب خاطرات

کتاب خاطرات ملاله یوسف زی با عنوان من ملاله هستم شرح خاطرات ملاله یوسف زی از زمانی است که مورد اصابت گلوله طالبان قرار گرفت تا زمانی که به انگلیس منتقل شد. او همچنین در این کتاب به شرح فعالیت‌های فرهنگی‌اش در محل سکونتش دره سوات می‌پردازد که یکی از مراکز حضور طالبان در پاکستان است. این کتاب با ویرایش کریستینا لمب (خبرنگار انگلیسی) نوشته شد، همچنین ورود آن به مدرسه‌های خصوصی پاکستان ممنوع گشت. این کتاب با عنوان «من ملاله هستم» توسط هانیه چوپانی و «منم ملاله» توسط صداقت حیاتی به فارسی ترجمه شده است.

جستارهای وابسته

• طالبان

پیوند به بیرون

• من ملاله هستم در فیدیبو
• من ملاله هستم در ایران
• سخنرانی کامل ملاله در سازمان ملل در ژوئیه ۲۰۱۳ (۱۷ دقیقه ویدئو: بی‌بی‌سی)
• درخواست (امضا) سازمان ملل متحد به نام یوسف زی
• مصاحبه ملاله با بی‌بی‌سی فارسی، یک سال پس از سوءقصد
• از دره سوات تا سازمان ملل؛ داستان زندگی ملاله، دختری که جهانی شد
• تصاویر شیرزن یا شیر دختر سوات[۱]
• مستند ملاله یوسف زای. او در این مستند آرزوهای خود و دختران را برای تحصیل و وحشتی که طالبان ایجاد کرده را بیان می‌کند [۲]
• [۳]
• گروه تئاتر ´´کودکان مقدمند´´ این تئاتر را به صورت سمبولیک برای حمایت از ملاله یوسف زی و تمام کسانی که برای بهتر شدن وضعییت حقوق کودکان تلاش می‌کنند تهییه کرده است. http://www.youtube.com/watch?v=u7pLQVT-u-I&feature=youtu.be