الفبای آوانگاری بین‌المللی: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۳: | خط ۳: | ||
|گونه = [[الفبا]] |
|گونه = [[الفبا]] |
||
|typedesc = |
|typedesc = |
||
|زبان‌ها = برای آوانگاری در تمام |
|زبان‌ها = برای آوانگاری در تمام زبان‌ها به کار می‌رود |
||
|زمان = از [[۱۸۸۸ (میلادی)|۱۸۸۸]] |
|زمان = از [[۱۸۸۸ (میلادی)|۱۸۸۸]] |
||
|fam1 = [[الفبای لاتینی]] |
|fam1 = [[الفبای لاتینی]] |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
|note = none}} |
|note = none}} |
||
'''الفبای آوانگاری بین‌المللی''' {{انگلیسی|International Phonetic Alphabet}} یک سامانه نوشتاری و [[آوانگاری]] است که بر پایهٔ [[الفبای لاتینی]] ساخته شده‌است. این سامانه به وسیله [[انجمن آواشناسی بین‌المللی]] به عنوان یک الفبای استاندارد برای نشان دادن صداهای ایجاد شده در |
'''الفبای آوانگاری بین‌المللی''' {{انگلیسی|International Phonetic Alphabet}} یک سامانه نوشتاری و [[آوانگاری]] است که بر پایهٔ [[الفبای لاتینی]] ساخته شده‌است. این سامانه به وسیله [[انجمن آواشناسی بین‌المللی]] به عنوان یک الفبای استاندارد برای نشان دادن صداهای ایجاد شده در زبان‌های گوناگون طراحی شده است. در ایجاد این سامانه از دانشجویان و اساتیدی با زباهای گوناگون، [[زبان‌شناسی|زبان‌شناسان]]، [[خوانندگی|خوانندگان]] و [[هنرپیشه|هنرپیشگان]]، [[فرهنگ‌نویسی|فرهنگ‌نویسان]]، [[زبان فراساخته|زبان فراسازان]] و [[ترجمه (زبان)|مترجمان]] کمک گرفته شده است. |
||
الفبای آوانگاری بین‌المللی تنها برای نشان دادن حالت‌های بیانی در |
الفبای آوانگاری بین‌المللی تنها برای نشان دادن حالت‌های بیانی در زبان‌های شفاهی مانند [[واج]]، [[آهنگ جمله]]، اتصال میان [[واژه|واژگان]] و [[هجا|هجاها]] کاربرد دارد. برای نشان دادن حالت‌های بیانی دیگر مانند دندان قروچه، نوک‌زبانی سخن گفتن، و نیز برای صداهای ساخته شده به وسیله پدیده [[لب‌شکری]]، مجموعه‌ای گسترده از نمادها مورد استفاده قرار گیرد. |
||
هرکدام از نمادهای الفبای آوانگاری بین‌المللی از دو عنصر اصلی [[حرف (زبان‌شناسی)|حروف]] و |
هرکدام از نمادهای الفبای آوانگاری بین‌المللی از دو عنصر اصلی [[حرف (زبان‌شناسی)|حروف]] و تفکیک‌کننده‌ها ساخته شده است. |
||
گاهی اوقات [[حرف (زبان‌شناسی)|حرف]] یا تفکیک‌کننده‌های اضافه، به وسیله [[انجمن آواشناسی بین‌المللی]] حذف و یا اصلاح شده‌اند. همانطور که از تغییرات اخیر در سال [[۲۰۰۵ (میلادی)|۲۰۰۵]]، ۱۰۷ |
گاهی اوقات [[حرف (زبان‌شناسی)|حرف]] یا تفکیک‌کننده‌های اضافه، به وسیله [[انجمن آواشناسی بین‌المللی]] حذف و یا اصلاح شده‌اند. همانطور که از تغییرات اخیر در سال [[۲۰۰۵ (میلادی)|۲۰۰۵]]، ۱۰۷ حرف، ۵۲ تفکیک‌کننده و چهار علامت عروضی در الفبای آوانگاری بین‌المللی اضافه شده است. |
||
== تاریخچه == |
== تاریخچه == |
||
در سال [[۱۸۸۶ (میلادی)|۱۸۸۶]] یک گروه از مدرسان زبان [[انگلیس|انگلیسی]] و [[فرانسه|فرانسوی]] به رهبری یک [[زبان‌شناسی|زبان‌شناس]] [[فرانسه|فرانسوی]] به نام [[پائول پاسی]] نهادی را شکل دادند که در سال [[۱۸۹۶ (میلادی)|۱۸۹۶]] با نام [[انجمن آواشناسی بین‌المللی]] {{به فرانسوی| Association phonétique internationale}} شناخته شد. خمیرمایه اصلی الفبای ابداعی این انجمن از الفبای لاتینی نشأت می‌گرفت و برای کاربرد در زبان‌های [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] و [[زبان فرانسوی|فرانسوی]] طراحی شده بود اما برای قابل استفاده بودن این الفبا در دیگر زبان‌ها کاربرد نمادهای آن در زبان‌های گوناگون تغییر یافت. |
در سال [[۱۸۸۶ (میلادی)|۱۸۸۶]] یک گروه از مدرسان زبان [[انگلیس|انگلیسی]] و [[فرانسه|فرانسوی]] به رهبری یک [[زبان‌شناسی|زبان‌شناس]] [[فرانسه|فرانسوی]] به نام [[پائول پاسی]] نهادی را شکل دادند که در سال [[۱۸۹۶ (میلادی)|۱۸۹۶]] با نام [[انجمن آواشناسی بین‌المللی]] {{به فرانسوی| Association phonétique internationale}} شناخته شد. خمیرمایه اصلی الفبای ابداعی این انجمن از الفبای لاتینی نشأت می‌گرفت و برای کاربرد در زبان‌های [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] و [[زبان فرانسوی|فرانسوی]] طراحی شده بود اما برای قابل استفاده بودن این الفبا در دیگر زبان‌ها کاربرد نمادهای آن در زبان‌های گوناگون تغییر یافت. |
||
از زمان پیدایش |
از زمان پیدایش خود، الفبای آوانگاری بین‌المللی شاهد تغییرات زیادی بوده است. پس از تغییرات اساسی شکل گرفته در این الفبا در سال‌های [[۱۹۰۰ (میلادی)|۱۹۰۰]] و [[۱۹۳۰ (میلادی)|۱۹۳۰]] یک دوره ثبات برای این الفبا پیش آمد. [[کنوانسیون انجمن آواشناسی بین‌المللی در کیل]] که در سال [[۱۹۸۶ (میلادی)|۱۹۸۶]] برگزار شد به این ثبات خاتمه داد. بعدها نیز تغییرات دیگری مانند اضافه‌کردن واکه‌های مرکزی و حذف چند حرف در سال [[۲۰۰۵ (میلادی)|۲۰۰۵]] روی داد. |
||
== توضیحات == |
== توضیحات == |
||
[[پرونده:IPA chart 2005.png|بندانگشتی|چپ|300px|یک نمودار غیررسمی که از نمودار رسمی انتشاریافته توسط [[انجمن آواشناسی بین‌المللی]] برداشت شده است و حروف این الفبا را نشان می‌دهد. تنها علامت‌های سیاه‌رنگ جزئی از الفبای آوانگاری بین‌المللی می‌باشند.]] |
[[پرونده:IPA chart 2005.png|بندانگشتی|چپ|300px|یک نمودار غیررسمی که از نمودار رسمی انتشاریافته توسط [[انجمن آواشناسی بین‌المللی]] برداشت شده است و حروف این الفبا را نشان می‌دهد. تنها علامت‌های سیاه‌رنگ جزئی از الفبای آوانگاری بین‌المللی می‌باشند.]] |
||
هدف اصلی در الفبای آوانگاری بین‌المللی جایگزینی هر یک صدای ایجادشده با یک نشان می‌باشد. با این وجود این فرایند در صورت پیچیده بودن یک صدا طی |
هدف اصلی در الفبای آوانگاری بین‌المللی جایگزینی هر یک صدای ایجادشده با یک نشان می‌باشد. با این وجود این فرایند در صورت پیچیده بودن یک صدا طی نمی‌شود بدین معنا که نمی‌توان یک نشان را جایگزین یک [[گراف چندگانه]] نمود. برای مثال در برای آوانگاری [[زبان انگلیسی]] نمی‌توان یک نشان /ks/ و یا /gz/ را جایگزین حرف x نمود. همچنین برای حروفی که صداهای متفاوتی را از خود نشان می‌دهند مانند c در [[زبان انگلیسی]] یا دیگر زبان‌های اروپایی نمی‌توان یک نشان ویژه در نظر گرفت بلکه برای هر صدا به صورت جداگانه یک نشان در نظر گرفته می‌شود. |
||
امروزه الفبای آوانگاری بین‌المللی شامل ۱۰۷ [[همخوان]] و ۳۱ [[واکه]] می‌شود. ۱۹ نشان دیگر نیز برای نشان دادن |
امروزه الفبای آوانگاری بین‌المللی شامل ۱۰۷ [[همخوان]] و ۳۱ [[واکه]] می‌شود. ۱۹ نشان دیگر نیز برای نشان دادن کشیدگی، [[تکیه (زبان‌شناسی)|تکیه]]، [[نواخت]] و [[آهنگ جمله|آهنگ جملات]] به کار می‌روند. تمام این نشان‌ها در یک[http://www.langsci.ucl.ac.uk/ipa/IPA_chart_(C)2005.pdf نمودار] که توسط [[انجمن آواشناسی بین‌المللی]] در سال [[۲۰۰۵ (میلادی)|۲۰۰۵]] انتشار یافت قابل مشاهده می‌باشند. |
||
[[آوا|آوانویسه‌ها]] میان کروشه [...] و [[واج|واج‌نویسه‌ها]] میان دو خط مورب /.../ می‌آیند. |
[[آوا|آوانویسه‌ها]] میان کروشه [...] و [[واج|واج‌نویسه‌ها]] میان دو خط مورب /... / می‌آیند. |
||
=== شکل حروف === |
=== شکل حروف === |
||
در گزینش نشان برای استفاده در الفبای آوانگاری بین‌المللی از حروف [[الفبای لاتین]] و یا [[الفبای یونانی]] و یا شکل تغییریافته‌ای از هردو استفاده شده است. برای مثال برای نشان دادن [[واج]] [[بست چاکنایی]] ([[ع]] [[زبان عربی|عربی]]) در الفبای آوانگاری بین‌المللی از شکل بدون نقطه [[علامت سوال]] استفاده می‌شود. |
در گزینش نشان برای استفاده در الفبای آوانگاری بین‌المللی از حروف [[الفبای لاتین]] و یا [[الفبای یونانی]] و یا شکل تغییریافته‌ای از هردو استفاده شده است. برای مثال برای نشان دادن [[واج]] [[بست چاکنایی]] ([[ع]] [[زبان عربی|عربی]]) در الفبای آوانگاری بین‌المللی از شکل بدون نقطه [[علامت سوال]] استفاده می‌شود. |
||
{{پاک‌کن}} |
{{پاک‌کن}} |
||
==حروف عربی== |
== حروف عربی == |
||
{| class="wikitable nounderlines" style="font-size: 110%" |
{| class="wikitable nounderlines" style="font-size: 110%" |
||
!<small>[[الفبای عربی]]</small> |
!<small>[[الفبای عربی]]</small> |
||
| خط ۶۶: | خط ۶۷: | ||
| align="center"| {{Lang|ar|[[ه]]}} |
| align="center"| {{Lang|ar|[[ه]]}} |
||
| align="center"| {{Lang|ar|[[و]]}} |
| align="center"| {{Lang|ar|[[و]]}} |
||
| align="center"| {{Lang|ar|[[ی]]}} / {{Lang|ar|[[الفبای عربی]]}}<small>‎<ref>در |
| align="center"| {{Lang|ar|[[ی]]}} / {{Lang|ar|[[الفبای عربی]]}}<small>‎<ref>در مصر، سودان و نواحی دیگر، شکل انتهایی {{Lang|ar|[[الفبای عربی]]}} (بدون دو نقطه).</ref></small> |
||
|- |
|- |
||
|- |
|- |
||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۱: | ||
|- |
|- |
||
!<small>[[الفبای آوانگاری بین‌المللی]] ([[literary Arabic|MSA]])</small> |
!<small>[[الفبای آوانگاری بین‌المللی]] ([[literary Arabic|MSA]])</small> |
||
| align="center"| {{IPAlink|ʔ}}, {{آوا| |
| align="center"| {{IPAlink|ʔ}}, {{آوا|a:}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|b}} |
| align="center"| {{IPAlink|b}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|t}} |
| align="center"| {{IPAlink|t}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|θ}} |
| align="center"| {{IPAlink|θ}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|dʒ}} |
| align="center"| {{IPAlink|dʒ}}{{سخ}}{{IPAlink|ɡ}}{{سخ}}{{IPAlink|ʒ}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|ħ}} |
| align="center"| {{IPAlink|ħ}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|x}} |
| align="center"| {{IPAlink|x}} |
||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۷: | ||
| align="center"| {{IPAlink|dˤ}} |
| align="center"| {{IPAlink|dˤ}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|tˤ}} |
| align="center"| {{IPAlink|tˤ}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|ðˤ}} |
| align="center"| {{IPAlink|ðˤ}}{{سخ}}{{IPAlink|zˤ}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|ʕ}} |
| align="center"| {{IPAlink|ʕ}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|ɣ}} |
| align="center"| {{IPAlink|ɣ}} |
||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۷: | ||
| align="center"| {{IPAlink|n}} |
| align="center"| {{IPAlink|n}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|h}} |
| align="center"| {{IPAlink|h}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|w}}, {{آوا| |
| align="center"| {{IPAlink|w}}, {{آوا|u:}} |
||
| align="center"| {{IPAlink|j}}, {{آوا| |
| align="center"| {{IPAlink|j}}, {{آوا|i:}} |
||
|} |
|} |
||
نسخهٔ ۲۳ ژانویهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۱۴:۰۹
| الفبای آوانگاری بین‌المللی | |
|---|---|
 | |
| سامانهٔ مادر | |
الفبای آوانگاری بین‌المللی (به انگلیسی: International Phonetic Alphabet) یک سامانه نوشتاری و آوانگاری است که بر پایهٔ الفبای لاتینی ساخته شده‌است. این سامانه به وسیله انجمن آواشناسی بین‌المللی به عنوان یک الفبای استاندارد برای نشان دادن صداهای ایجاد شده در زبان‌های گوناگون طراحی شده است. در ایجاد این سامانه از دانشجویان و اساتیدی با زباهای گوناگون، زبان‌شناسان، خوانندگان و هنرپیشگان، فرهنگ‌نویسان، زبان فراسازان و مترجمان کمک گرفته شده است.
الفبای آوانگاری بین‌المللی تنها برای نشان دادن حالت‌های بیانی در زبان‌های شفاهی مانند واج، آهنگ جمله، اتصال میان واژگان و هجاها کاربرد دارد. برای نشان دادن حالت‌های بیانی دیگر مانند دندان قروچه، نوک‌زبانی سخن گفتن، و نیز برای صداهای ساخته شده به وسیله پدیده لب‌شکری، مجموعه‌ای گسترده از نمادها مورد استفاده قرار گیرد.
هرکدام از نمادهای الفبای آوانگاری بین‌المللی از دو عنصر اصلی حروف و تفکیک‌کننده‌ها ساخته شده است.
گاهی اوقات حرف یا تفکیک‌کننده‌های اضافه، به وسیله انجمن آواشناسی بین‌المللی حذف و یا اصلاح شده‌اند. همانطور که از تغییرات اخیر در سال ۲۰۰۵، ۱۰۷ حرف، ۵۲ تفکیک‌کننده و چهار علامت عروضی در الفبای آوانگاری بین‌المللی اضافه شده است.
تاریخچه
در سال ۱۸۸۶ یک گروه از مدرسان زبان انگلیسی و فرانسوی به رهبری یک زبان‌شناس فرانسوی به نام پائول پاسی نهادی را شکل دادند که در سال ۱۸۹۶ با نام انجمن آواشناسی بین‌المللی (به فرانسوی: Association phonétique internationale) شناخته شد. خمیرمایه اصلی الفبای ابداعی این انجمن از الفبای لاتینی نشأت می‌گرفت و برای کاربرد در زبان‌های انگلیسی و فرانسوی طراحی شده بود اما برای قابل استفاده بودن این الفبا در دیگر زبان‌ها کاربرد نمادهای آن در زبان‌های گوناگون تغییر یافت.
از زمان پیدایش خود، الفبای آوانگاری بین‌المللی شاهد تغییرات زیادی بوده است. پس از تغییرات اساسی شکل گرفته در این الفبا در سال‌های ۱۹۰۰ و ۱۹۳۰ یک دوره ثبات برای این الفبا پیش آمد. کنوانسیون انجمن آواشناسی بین‌المللی در کیل که در سال ۱۹۸۶ برگزار شد به این ثبات خاتمه داد. بعدها نیز تغییرات دیگری مانند اضافه‌کردن واکه‌های مرکزی و حذف چند حرف در سال ۲۰۰۵ روی داد.
توضیحات
هدف اصلی در الفبای آوانگاری بین‌المللی جایگزینی هر یک صدای ایجادشده با یک نشان می‌باشد. با این وجود این فرایند در صورت پیچیده بودن یک صدا طی نمی‌شود بدین معنا که نمی‌توان یک نشان را جایگزین یک گراف چندگانه نمود. برای مثال در برای آوانگاری زبان انگلیسی نمی‌توان یک نشان /ks/ و یا /gz/ را جایگزین حرف x نمود. همچنین برای حروفی که صداهای متفاوتی را از خود نشان می‌دهند مانند c در زبان انگلیسی یا دیگر زبان‌های اروپایی نمی‌توان یک نشان ویژه در نظر گرفت بلکه برای هر صدا به صورت جداگانه یک نشان در نظر گرفته می‌شود.
امروزه الفبای آوانگاری بین‌المللی شامل ۱۰۷ همخوان و ۳۱ واکه می‌شود. ۱۹ نشان دیگر نیز برای نشان دادن کشیدگی، تکیه، نواخت و آهنگ جملات به کار می‌روند. تمام این نشان‌ها در یکنمودار که توسط انجمن آواشناسی بین‌المللی در سال ۲۰۰۵ انتشار یافت قابل مشاهده می‌باشند.
آوانویسه‌ها میان کروشه [...] و واج‌نویسه‌ها میان دو خط مورب /... / می‌آیند.
شکل حروف
در گزینش نشان برای استفاده در الفبای آوانگاری بین‌المللی از حروف الفبای لاتین و یا الفبای یونانی و یا شکل تغییریافته‌ای از هردو استفاده شده است. برای مثال برای نشان دادن واج بست چاکنایی (ع عربی) در الفبای آوانگاری بین‌المللی از شکل بدون نقطه علامت سوال استفاده می‌شود.
حروف عربی
| الفبای عربی | ء / ا | ب | ت | ث | ج | ح | خ | د | ذ | ر | ز | س | ش | ص | ض | ط | ظ | ع | غ | ف | ق | ک | ل | م | ن | ه | و | ی / الفبای عربی[۱] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| DIN 31635 | ʾ / ā | b | t | ṯ | ǧ | ḥ | ḫ | d | ḏ | r | z | s | š | ṣ | ḍ | ṭ | ẓ | ʿ | ġ | f | q | k | l | m | n | h | w / ū | y / ī |
| ALA-LC | ʼ / ā | th | j | kh | dh | sh | ʻ | gh | ||||||||||||||||||||
| الفبای آوانگاری بین‌المللی (MSA) | ʔ, a: | b | t | θ | dʒ ɡ ʒ |
ħ | x | d | ð | r | z | s | ʃ | sˤ | dˤ | tˤ | ðˤ zˤ |
ʕ | ɣ | f | q | k | l | m | n | h | w, u: | j, i: |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
منابع
- ↑ در مصر، سودان و نواحی دیگر، شکل انتهایی الفبای عربی (بدون دو نقطه).
پیوند به بیرون
 | این یک مقالهٔ خرد مرتبط با زبان‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ الفبای آوانگاری بین‌المللی موجود است. |