کارت زرد مجلس شورای اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
ابرابزار |
|||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
این اصطلاح اولین‌بار از سوی برخی نمایندگان در [[دوره هشتم مجلس شورای اسلامی|مجلس هشتم]]، طی بازنگری قانون آیین نامه داخلی مجلس و به منظور تقویت بعد نظارتی مجلس، رایج شد. |
این اصطلاح اولین‌بار از سوی برخی نمایندگان در [[دوره هشتم مجلس شورای اسلامی|مجلس هشتم]]، طی بازنگری قانون آیین نامه داخلی مجلس و به منظور تقویت بعد نظارتی مجلس، رایج شد. |
||
== فرایند ایجاد کارت زرد مجلس |
== فرایند ایجاد کارت زرد مجلس == |
||
تا قبل از [[دوره هشتم مجلس شورای اسلامی|مجلس هشتم]]، اگر نماینده‌ای سوالی از یکی از وزرای دولت داشت، در صورت قانع نشدن در کمیسیون‌های تخصصی، موضوع در صحن مجلس مطرح می‌شد و وزیر به سوال نماینده پاسخ می‌داد و مجلس در یک رأی‌گیری اعلام می‌کرد که آیا از توضیحات وزیر قانع شده است یا نه. |
تا قبل از [[دوره هشتم مجلس شورای اسلامی|مجلس هشتم]]، اگر نماینده‌ای سوالی از یکی از وزرای دولت داشت، در صورت قانع نشدن در کمیسیون‌های تخصصی، موضوع در صحن مجلس مطرح می‌شد و وزیر به سوال نماینده پاسخ می‌داد و مجلس در یک رأی‌گیری اعلام می‌کرد که آیا از توضیحات وزیر قانع شده است یا نه. |
||
اما زمان اصلاح آیین نامهٔ مجلس، نمایندگان مجلس به منظور تقویت بعد نظارتی خود بر دولت وقت (دولت اول احمدی نژاد) بودند، مقرر کردند تا پس از سوال وزیر، ''موضوعِ سوال'' به رای نمایندگان گذاشته شود و کل مجلس درباره وارد بودن یا نبودن سوال اظهار نظر کند (نه پاسخ وزیر). |
اما زمان اصلاح آیین نامهٔ مجلس، نمایندگان مجلس به منظور تقویت بعد نظارتی خود بر دولت وقت (دولت اول احمدی نژاد) بودند، مقرر کردند تا پس از سوال وزیر، ''موضوعِ سوال'' به رای نمایندگان گذاشته شود و کل مجلس درباره وارد بودن یا نبودن سوال اظهار نظر کند (نه پاسخ وزیر). |
||
=== |
=== آیین‌نامهٔ داخلی مجلس درباره استیضاح === |
||
با این تغییرات هرگاه در هر دوره مجلس سه بار با رای اکثریت نمایندگان حاضر سوالات نمایندگان از هر وزیر ''وارد'' تشخیص داده شود طرح [[استیضاح]] وزیر در صورت رعایت مفاد اصل ۸۸ [[قانون اساسی]] و آیین نامه داخلی مجلس در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد. |
با این تغییرات هرگاه در هر دوره مجلس سه بار با رای اکثریت نمایندگان حاضر سوالات نمایندگان از هر وزیر ''وارد'' تشخیص داده شود طرح [[استیضاح]] وزیر در صورت رعایت مفاد اصل ۸۸ [[قانون اساسی]] و آیین نامه داخلی مجلس در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد. |
||
اصل ۸۹ قانون اساسی، روش معین و روشنی درباره نحوه استیضاح وزرا دارد و به صراحت آورده است که نمایندگان مجلس می‌توانند در مواردی که لازم می‌دانند [[وزیر]] یا [[هیئت دولت|هیات وزرا]] را استیضاح کنند؛ استیضاح زمانی در مجلس قابل طرح است که به امضای حداقل ۱۰ نفر از نمایندگان مجلس تحویل [[هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی|هیات رئیسه مجلس]] شود. |
اصل ۸۹ قانون اساسی، روش معین و روشنی درباره نحوه استیضاح وزرا دارد و به صراحت آورده است که نمایندگان مجلس می‌توانند در مواردی که لازم می‌دانند [[وزیر]] یا [[هیئت دولت|هیات وزرا]] را استیضاح کنند؛ استیضاح زمانی در مجلس قابل طرح است که به امضای حداقل ۱۰ نفر از نمایندگان مجلس تحویل [[هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی|هیات رئیسه مجلس]] شود. |
||
=== |
=== آیین‌نامهٔ داخلی مجلس درباره کارت زرد === |
||
همین صراحت قانونی سبب شد که مصوبه اولیه [[دوره هشتم مجلس شورای اسلامی|مجلس هشتم]] درباره فرجام سوالات نمایندگان از وزرا به استیضاح آنان ختم نشود و [[شورای نگهبان قانون اساسی]] با استناد به همین اصل ۸۹ قانون اساسی که ساز و کار استیضاح وزرا را روشن کرده است، مصوبه را به مجلس بازگرداند تا نمایندگان مجلس با قید عبارت «می‌تواند» اشکال وارده را رفع کنند. |
همین صراحت قانونی سبب شد که مصوبه اولیه [[دوره هشتم مجلس شورای اسلامی|مجلس هشتم]] درباره فرجام سوالات نمایندگان از وزرا به استیضاح آنان ختم نشود و [[شورای نگهبان قانون اساسی]] با استناد به همین اصل ۸۹ قانون اساسی که ساز و کار استیضاح وزرا را روشن کرده است، مصوبه را به مجلس بازگرداند تا نمایندگان مجلس با قید عبارت «می‌تواند» اشکال وارده را رفع کنند. |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
== افراد کارت زرد گرفته در دولت یازدهم == |
== افراد کارت زرد گرفته در دولت یازدهم == |
||
تا کنون ۵ وزیر در [[دولت یازدهم]] از مجلس کارت زرد دریافت کردند که اسامی آن‌ها به ترتیب زیر است:<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/mobile/news/363198 اولین کارت زرد مجلس به وزیر اقتصاد]</ref><ref>[http://www.tabnak.ir/fa/mobile/news/363257 وزیر امور اقتصادی و دارایی پس از اظهارات ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی درخصوص تعیین نرخ کف بازار برای دلار مورد سئوال نمایندگان مجلس قرار گرفت]</ref><ref>[http://farsnews.com/newstext.php?nn=13921008000073 فرجی‌دانا از خانه ملت کارت زرد گرفت]</ref><ref>[http://www.tasnimnews.com/Home/Single/234355 فرجی دانا از مجلس کارت زرد گرفت + با آغاز به کار وزیر جدید علوم، وی در همان ماه‌های اولیه جعفر میلی‌منفرد را به‌عنوان معاون آموزشی و جعفر توفیقی را به‌عنوان مشاور عالی خود منصوب کرد. نمایندگان بلافاصله به فرجی دانا اعتراض کردند.]</ref><ref>[http://www.rouhaninews.com/18477-مجلسی-ها-به-جنتی-هم-کارت-زرد-دادند.html مجلسی‌ها به جنتی هم کارت زرد دادند.]</ref><ref>[http://www.jamejamonline.ir/NewsPreview/1336390421038452271 جنتی کارت زرد گرفت]</ref><ref>[http://www.asriran.com/fa/news/331668 چهارمین کارت زرد مجلس به فانی رسید]</ref><ref>[http://www.asriran.com/fa/news/342356 کارت زرد مجلس به وزیر کشور به خاطر حجاب ]</ref> |
تا کنون ۵ وزیر در [[دولت یازدهم]] از مجلس کارت زرد دریافت کردند که اسامی آن‌ها به ترتیب زیر است:<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/mobile/news/363198 اولین کارت زرد مجلس به وزیر اقتصاد]</ref><ref>[http://www.tabnak.ir/fa/mobile/news/363257 وزیر امور اقتصادی و دارایی پس از اظهارات ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی درخصوص تعیین نرخ کف بازار برای دلار مورد سئوال نمایندگان مجلس قرار گرفت]</ref><ref>[http://farsnews.com/newstext.php?nn=13921008000073 فرجی‌دانا از خانه ملت کارت زرد گرفت]</ref><ref>[http://www.tasnimnews.com/Home/Single/234355 فرجی دانا از مجلس کارت زرد گرفت + با آغاز به کار وزیر جدید علوم، وی در همان ماه‌های اولیه جعفر میلی‌منفرد را به‌عنوان معاون آموزشی و جعفر توفیقی را به‌عنوان مشاور عالی خود منصوب کرد. نمایندگان بلافاصله به فرجی دانا اعتراض کردند.]</ref><ref>[http://www.rouhaninews.com/18477-مجلسی-ها-به-جنتی-هم-کارت-زرد-دادند.html مجلسی‌ها به جنتی هم کارت زرد دادند.]</ref><ref>[http://www.jamejamonline.ir/NewsPreview/1336390421038452271 جنتی کارت زرد گرفت]</ref><ref>[http://www.asriran.com/fa/news/331668 چهارمین کارت زرد مجلس به فانی رسید]</ref><ref>[http://www.asriran.com/fa/news/342356 کارت زرد مجلس به وزیر کشور به خاطر حجاب ]</ref><ref>[http://www.asriran.com/fa/news/346022 ششمین کارت زرد دولت یازدهم به وزیر صنعت رسید]</ref> |
||
{|class="wikitable" |
{|class="wikitable" |
||
|- |
|- |
||
| خط ۶۴: | خط ۶۳: | ||
|- |
|- |
||
| ۵ || [[عبدالرضا رحمانی‌فضلی]] || [[وزارت کشور ایران|وزیر کشور]] || [[علی مطهری]] || [[۳ تیر]] [[۱۳۹۳]] || ۲۱۸ || ۶۴ || ۱۳۵ || ۱۵ || بی‌تفاوتی نسبت به پدیده بانوان [[ساپورت (لباس)|ساپورت‌پوش]] |
| ۵ || [[عبدالرضا رحمانی‌فضلی]] || [[وزارت کشور ایران|وزیر کشور]] || [[علی مطهری]] || [[۳ تیر]] [[۱۳۹۳]] || ۲۱۸ || ۶۴ || ۱۳۵ || ۱۵ || بی‌تفاوتی نسبت به پدیده بانوان [[ساپورت (لباس)|ساپورت‌پوش]] |
||
|- |
|||
| ۶ || [[محمدرضا نعمت‌زاده]] || [[وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران|وزیر صنعت، معدن و تجارت]] || [[حسن کامران دستجردی]] || [[۲۴ تیر]] [[۱۳۹۳]] || ۲۳۷ || ۱۱۱ || ۱۰۱ || ۱۴ || عدم پرداخت مستمری بازنشستگان صنعت فولاد |
|||
|- |
|- |
||
|} |
|} |
||
نسخهٔ ۲ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۱۳:۰۲
کارت زرد مجلس شورای اسلامی معروف به کارت زرد مجلس و یا اخطار، به قانع نشدن نمایندگان مجلس شورای اسلامی از توضیحات وزیر در حین بررسی سوال در صحن و رأی به وارد بودن سوال نمایندهٔ سوال‌کننده گویند که از آن با قید کارت زرد یا اخطار نام می‌برند و به خودی خود نمی‌تواند عاملی برای استیضاح وزیر باشد.
تعدد کارت زردها به یک وزیر موجب استیضاح وی نمی‌شود و الزامی برای استیضاح وزیر بوجود نمی‌آورد بلکه زمینه‌ساز استیضاح است، تنها زمانی طرح استیضاح به جریان می‌افتد که با امضای حداقل ۱۰ نماینده تحویل هیات رئیسه مجلس شود.
با این حال عده‌ای از نمایندگان معتقدند در صورتی که کارت زردها به عدد سه برسد وزیر استیضاح خواهد شد. عده‌ای دیگر نیز معتقدند کارت زرد اصطلاحی است که بین نمایندگان مجلس و وزرا رایج شده است وگرنه در آیین نامه داخلی مجلس چنین عنوان و اصطلاحی وجود ندارد.
این اصطلاح اولین‌بار از سوی برخی نمایندگان در مجلس هشتم، طی بازنگری قانون آیین نامه داخلی مجلس و به منظور تقویت بعد نظارتی مجلس، رایج شد.
فرایند ایجاد کارت زرد مجلس
تا قبل از مجلس هشتم، اگر نماینده‌ای سوالی از یکی از وزرای دولت داشت، در صورت قانع نشدن در کمیسیون‌های تخصصی، موضوع در صحن مجلس مطرح می‌شد و وزیر به سوال نماینده پاسخ می‌داد و مجلس در یک رأی‌گیری اعلام می‌کرد که آیا از توضیحات وزیر قانع شده است یا نه.
اما زمان اصلاح آیین نامهٔ مجلس، نمایندگان مجلس به منظور تقویت بعد نظارتی خود بر دولت وقت (دولت اول احمدی نژاد) بودند، مقرر کردند تا پس از سوال وزیر، موضوعِ سوال به رای نمایندگان گذاشته شود و کل مجلس درباره وارد بودن یا نبودن سوال اظهار نظر کند (نه پاسخ وزیر).
آیین‌نامهٔ داخلی مجلس درباره استیضاح
با این تغییرات هرگاه در هر دوره مجلس سه بار با رای اکثریت نمایندگان حاضر سوالات نمایندگان از هر وزیر وارد تشخیص داده شود طرح استیضاح وزیر در صورت رعایت مفاد اصل ۸۸ قانون اساسی و آیین نامه داخلی مجلس در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد.
اصل ۸۹ قانون اساسی، روش معین و روشنی درباره نحوه استیضاح وزرا دارد و به صراحت آورده است که نمایندگان مجلس می‌توانند در مواردی که لازم می‌دانند وزیر یا هیات وزرا را استیضاح کنند؛ استیضاح زمانی در مجلس قابل طرح است که به امضای حداقل ۱۰ نفر از نمایندگان مجلس تحویل هیات رئیسه مجلس شود.
آیین‌نامهٔ داخلی مجلس درباره کارت زرد
همین صراحت قانونی سبب شد که مصوبه اولیه مجلس هشتم درباره فرجام سوالات نمایندگان از وزرا به استیضاح آنان ختم نشود و شورای نگهبان قانون اساسی با استناد به همین اصل ۸۹ قانون اساسی که ساز و کار استیضاح وزرا را روشن کرده است، مصوبه را به مجلس بازگرداند تا نمایندگان مجلس با قید عبارت «می‌تواند» اشکال وارده را رفع کنند.
از این رو، قانع نشدن نمایندگان از توضیحات وزیر در حین بررسی سوال در صحن و رای به وارد بودن سوال نماینده به خودی خود نمی‌تواند عاملی برای استیضاح وزیر باشد که از آن با قید کارت زرد یا اخطار نام می‌برند.
ابهامات و اشکالات کارت زرد مجلس
- به گفتهٔ محمدرضا میرتاج الدینی، نماینده سابق مجلس و معاون پارلمانی رییس جمهوری در دولت دوم احمدی نژاد مبنی بر قانونی نبودن عنوان کارت:
طبق آیین‌نامه داخلی مجلس، در صورت قانع نشدن نماینده سوال کننده از اظهارات وزیر، رییس جلسه نظر مجلس رﺍ در مورد وارد بودن سوال ﺍخذ می‌کند. در صورتی که ﺍکثر نمایندگان حاضر، نظر به وﺍرد بودن سوﺍل نماینده یا نمایندگان بدهند، رییس مجلس موظف ﺍست موضوع رﺍ به رییس جمهوری جهت رسیدگی ﺍرجاع دهد. گاهی اوقات پس از رای گیری آرای موافقان بیشتر از آرای مخالفان می‌شود ولی باز هم اعلام می‌شود که نمایندگان از پاسخ وزیر قانع نشدند در حالی که این سوال نماینده است که باید رأیِ نصف بعلاوه یک را کسب کند نه پاسخ وزیر.
بر این اساس اگر در جریان بررسی سوال از وزیری، نصف به علاوه یک رای موافق کسب شود یعنی این که نمایندگان مجلس سوال نماینده را وارد ندانستند و نباید به اصطلاح کارت زردی به وزیر تعلق گیرد.
یکی از ابهامات موجود در زمینه رای گیری درباره سوال از وزرا این است که آیا «وارد بودن سوال نماینده» به رای گذاشته شده است یا «پاسخ وزیر» زیرا این دو موضوع تفاوت بسیاری دارد و نیاز به رفع ابهام از سوی مجلس است.
- طبق گفتهٔ عزت‌الله یوسفیان ملا، رییس کمیسیون آیین نامه داخلی مجلس:
اکنون در زمان رای گیری درباره سوال از وزرا برخی نمایندگان تصور می‌کنند که بحث قانع شدن از توضیحات وزیر مطرح است در حالی که طبق آیین‌نامه، سوال نماینده به رای گذاشته می‌شود که همین ابهام، اشکالاتی را در رای گیری‌ها بوجود آورده است. کارت زرد اصلاً در آیین نامه و قانون وجود ندارد و حتی اگر سه بار وزیر نتوانست مجلس را قانع کند، باز هم نمی‌توان بر مبنای آن وزیر را استیضاح کرد بلکه باید روال قانون اساسی در استیضاح وزرا رعایت شود.
- عبدالرضا مصری، سخنگوی هیات رئیسه مجلس نیز در این باره گفته:
«کارت زرد» اصطلاحی است که بین نمایندگان مجلس و وزرا رایج شده است وگرنه در آیین نامه داخلی مجلس چنین عنوان و اصطلاحی وجود ندارد.
یک نمونه از اشکالات کارت زرد در مجلس نهم
در جریان رأی‌گیری درباره سوال حمید رسایی از علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مشکلی قانونی پیش آمد زیرا از ۲۲۴ نماینده حاضر در صحن علنی ۱۰۵ رای موافق اخذ شد در حالی که برای اعلام وارد بودن سوال نماینده از وزیر، حداقل ۱۱۳ نماینده باید نظر موافق می‌دادند اما در نهایت اعلام شد که مجلس پاسخ وزیر را قانع کننده ندانسته است.[۱]
افراد کارت زرد گرفته در دولت یازدهم
تا کنون ۵ وزیر در دولت یازدهم از مجلس کارت زرد دریافت کردند که اسامی آن‌ها به ترتیب زیر است:[۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰]
| شماره | نام وزیر | وزارت‌خانه | نمایندهٔ سوال‌کننده | تاریخ | نمایندگان حاضر در مجلس | آرای موافق | آرای مخالف | آرای ممتنع | علت دریافت کارت زرد |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | علی طیب‌نیا | وزیر امور اقتصادی و دارایی | قاسم جعفری | ۱۷ آذر ۱۳۹۲ | ۲۱۷ | ۸۲ | ۱۰۱ | ۱۰ | اظهارات ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی درخصوص تعیین نرخ کف بازار برای دلار |
| ۲ | رضا فرجی دانا | وزیر علوم، تحقیقات و فناوری | ۲۳ نماینده | ۸ دی ۱۳۹۲ | ۲۴۰ | ۷۳ | ۱۴۹ | ۱۰ | انتصاب جعفر توفیقی و جعفر میلی‌منفرد |
| ۳ | علی جنتی | وزیر فرهنگ و ارشاد | حمید رسایی | ۱۷ دی ۱۳۹۲ | ۲۲۴ | ۱۰۵ | ۹۷ | ۱۸ | تسامح و تساهل در برابر توهین به مقدسات و ترویج اباهه‌گری با پرداختن به موضوعات محل اختلاف و غیرضروری |
| ۴ | علی اصغر فانی | وزیر آموزش و پرورش | ۱۵ نماینده | ۳۱ فروردین ۱۳۹۳ | ۲۰۲ | ۷۱ | ۱۱۵ | ۱۱ | به کارگیری افرادی که در سن بازنشستگی قرار دارند |
| ۵ | عبدالرضا رحمانی‌فضلی | وزیر کشور | علی مطهری | ۳ تیر ۱۳۹۳ | ۲۱۸ | ۶۴ | ۱۳۵ | ۱۵ | بی‌تفاوتی نسبت به پدیده بانوان ساپورت‌پوش |
| ۶ | محمدرضا نعمت‌زاده | وزیر صنعت، معدن و تجارت | حسن کامران دستجردی | ۲۴ تیر ۱۳۹۳ | ۲۳۷ | ۱۱۱ | ۱۰۱ | ۱۴ | عدم پرداخت مستمری بازنشستگان صنعت فولاد |
منابع
- ↑ میرتاج الدینی: کارت زرد مجلس به علی جنتی قانونی نیست
- ↑ اولین کارت زرد مجلس به وزیر اقتصاد
- ↑ وزیر امور اقتصادی و دارایی پس از اظهارات ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی درخصوص تعیین نرخ کف بازار برای دلار مورد سئوال نمایندگان مجلس قرار گرفت
- ↑ فرجی‌دانا از خانه ملت کارت زرد گرفت
- ↑ فرجی دانا از مجلس کارت زرد گرفت + با آغاز به کار وزیر جدید علوم، وی در همان ماه‌های اولیه جعفر میلی‌منفرد را به‌عنوان معاون آموزشی و جعفر توفیقی را به‌عنوان مشاور عالی خود منصوب کرد. نمایندگان بلافاصله به فرجی دانا اعتراض کردند.
- ↑ مجلسی‌ها به جنتی هم کارت زرد دادند.
- ↑ جنتی کارت زرد گرفت
- ↑ چهارمین کارت زرد مجلس به فانی رسید
- ↑ کارت زرد مجلس به وزیر کشور به خاطر حجاب
- ↑ ششمین کارت زرد دولت یازدهم به وزیر صنعت رسید