همزیستی

همزیستی (Symbiosis) در زیست‌شناسی به برهم‌کنش دو گونهٔ زیستی یا بیشتر در یک رابطهٔ نزدیک و در بیشتر موارد دراز مدت می‌گویند مانند همزیستی دلقک ماهی ها و شقایق ها. همزیستی گاه اجباری است گاه اختیاری.

تعریف همزیستی در میان دانشمندان بحث برانگیز است. دسته‌ای بر این باورند که همزیستی تنها بر می‌گردد به رابطهٔ دو سویهٔ پایدار، در حالیکه گروهی دیگر آن را برابر با هر گونه برهم‌کنش زیستی پایدار می‌دانند.

انواع

انواع همزیستی به روشهای مختلف طبقه‌بندی میشوند . برخی از اشکال سیمبیوزیس عبارتند :

همسفرگی mites on a fly (Pseudolynchia canariensis).

همسفری (Physical interaction یا Endosymbiosis) :عضو کوچکتر رابطۀ همزیستی بطور مکانیکی توسط عضو بزرگتر حمل می شود. اندوسیمبیوزیس یعنی موجود کوچکتر در داخل بدن موجود بزرگتر زندگی میکند مانند باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن که در ریشه درخت زندگی میکنند. باکتری موراکسلا بویس، عامل التهاب عفونی چشم گاو ، بطور مکانیکی بر روی بالشتک چسبنده پای مگس صورت از چشم یک گاو به چشم گاو دیگر انتقال می یابد.

همیاری (Mutualism) یا همزیستی متقابل : ارتباطی است که هر دو موجود زنده شریک، در همزیستی سود می برند مانند همزیستی شته‌ها و مورچه‌ها.

انگلی (Parasitism) : نوعی زندگی اجباری دو موجود با هم که فقط انگل از میزبان بهره میبرد مانند رابطه آسکاریس و انسان.

همسفرگی (Commensalism) : در آن یک همزیست سود می برد و طرف دیگر نه سود می برد و نه زیان می بیند مانند رابطه فریباماهیان شکارچی و ماهیان کوچکتر.

Amensalism : حالتی است که در رابطه بین دو موجود یکی آسیب جدی میبیند یا ازبین میرود و دیگری چندان تاثیری نمیپذیرد مانند چمن زیر پای گاو.

Synnecrosis : نوعی رابطه کوتاه و نادر که به مرگ می‌انجامد.

در برخی منابع رابطه شکار و شکارچی نیز از انواع همزیستی شمرده شده است.

جستارهای وابسته

همسفرگی

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Symbiosis». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۶ اردیبهشت ۱۳۹۱.