محمد عوفی

برای دیگر کاربردها، محمد را ببینید.

نورالدین محمد عوفی بخاری، تاریخ‌نگار، مترجم و ادیب ایرانی که در اواخر سدهٔ ششم و اوایل سدهٔ هفتم هجری، می‌زیست. او به محمدبن محمد عوفی بخاری و سدیدالدین محمد عوفی نیز مشهور و ملقب است به سدیدالدین یا نورالدین.

از اعقاب عبدالرحمان‌بن عوف از صحابه پیامبر اسلام بود و بهمین سبب خاندان او به عوفی شهرت دارند.

زندگی

در نیمهٔ دوم سدهٔ ششم هجری در بخارا به‌دنیا آمد و در همان شهر تحصیل کرد و سپس به بسیاری از شهرهای ماوراءالنهر و خراسان و سیستان سفر کرد. او تا اواخر حکومت سلطان محمد خوارزم شاه در خراسان به سر می‌برد و ضمن دیدار و گفتگو با بزرگان و مشاهیر هم‌عصرش به گردآوری اطلاعات تاریخی دست پیدا می‌کرد که در کتاب‌های‌اش ثبت شده‌است. در هنگام حملهٔ مغول رهسپار هندوستان شد و عمر را در دستگاه مملوک‌های غوری در سند گذارند. از اواخر عمر او و چگونگی و تاریخ دقیق مرگش اطلاعی در دست نیست.

آثار

آثار معروف او:

• لباب‌الالباب (تألیف در حدود سال ۶۱۸ ق.) نخستین تذکره در بارهٔ شاعران پارسی‌گو.
• جوامع الحکایات و لوامع الروایات (تألیف در حدود سال ۶۳۰)، کتابی حجیم شامل حکایات ادبی و تاریخی.
• الفرج بعد الشده نوشتهٔ تنوخی را از عربی به فارسی برگرداند.

منابع

بر پایه داده‌هایی در: تاریخ ادبیات

• دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا جلد ۳۵ شماره مسلسل۸۵، به کوشش زیر نظر محمد معین.، تهران: دانشگاه تهران، سازمان لغت‌نامه
• عوفی، سدیدالدین محمد (۱۳۸۲)، «مقدمه»، گزیدهٔ جوامع الحکایات و لوامع الروایات، به کوشش به کوشش جعفر شعار.، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، شابک ISBN ۹۶۴-۴۴۵-۳۰۰-X