درگاه:تاریخ

درگاه‌های ویکی‌پدیا: فرهنگ · جغرافیا · بهداشت و درمان · تاریخ · ریاضیات · علوم طبیعی · مردم · فلسفه · دین · اجتماعی · فناوری

ویرایش   درگاه تاریخ  دانش:  تاریخ    فلسفه    ریاضیات    زیست‌شناسی    شیمی    فیزیک    روان‌شناسی    جغرافیا    فناوری    اخترشناسی   تاریخ پژوهش در رخدادها و کارهای آدمی در گذشته‌است. هرچند غالباً این رشتهٔ مطالعاتی را در زیرگروهی از علوم انسانی یا علوم اجتماعی قرار داده‌اند، با این حال می‌توان آن را به عنوان پلی بین این دو شاخه تلقی کرد؛ زیرا روش‌های مطالعاتی مختلف آن از هر دو شاخه وام گرفته شده‌اند. تاریخ نگاران غالبا به اهمیت نوشته‌های تاریخی اشاره می‌کنند. این تأکید باعث ایجاد اصطلاح پیش از تاریخ شده که به دورانی که هنوز خط ساخته نشده بود اشاره می‌کند. تقسیم تاریخ به شکل پیش از تاریخ و پس از تاریخ بستگی زیادی به موضوع مورد مطالعه دارد زیرا خط در هر جای دنیا در زمان خاصی پدید آمده‌است. تاریخ به عنوان یک رشتهٔ مطالعاتی دارای شاخه‌ها و گرایش‌های جانبی زیادی است که از آن میان می‌توان به تاریخ‌شماری، تاریخ‌نگاری، تبارشناسی، تاریخ اقتصاد و خط‌شناسی قدیمی اشاره کرد. ادامه... ویرایش   نوشتار برگزیده مایا نام گروهی از اقوام سرخ‌پوست در جنوب مکزیک و شمال آمریکای مرکزی و نام تمدّنی قدیمی در همین منطقه‌است. مایاها که از مشهورترین قبایل سرخپوست بودند، معمولا شهرهایشان را در دل جنگل‌های بارانی می‌ساختند. حوزهٔ زندگی و فعالیت مایاها حدود جنوبی کشور مکزیک و نیز سرتاسر گواتمالا و السالوادر را شامل می‌شد. قوم مایا پدیدآورندهٔ یکی از تمدن‌های بسیار پیشرفته آمریکای مرکزی بوده که دست‌آوردهای بسیار چشمگیری در هنر، معماری، ستاره‌شناسی و ریاضیات داشته‌است. هم‌اکنون نیز گروه‌هایی از اقوام مایا در مکزیک و گواتمالا بسر می‌برند. مایاها با بهره‌گیری از تمدن‌های گذشته خود نظیر اولمک توانستند در خلال سال‌های۲۵۰ تا۹۰۰ پس از میلاد تمدنی عظیم را در آمریکای مرکزی پایه‌گذاری نمایند. تاریخ مایاها به سه دورهٔ مهم بخش‌بندی شده‌است و دوران‌های پیشاکلاسیک یا زندگی ابتدایی و دوران کلاسیک یا عصر طلایی و دورهٔ پساکلاسیک یا افول این تمدن را شامل می‌شود. این قوم که به گویش‌های متعدد زبان مایایی تکلم می‌کردند و نوعی خط ابتدایی هیروگلیفی نیز داشتند که آثاری را به آن می‌نوشتند. تمدن مایا به دست اقوام مجاور ضعیف شده و سرانجام با هجوم اسپانیایی‌ها از میان رفت. پیش از این اضمحلال مایاها به دلیل نامشخصی به یکباره تمدن و شهرهای عظیم را رها کردند و دامان کوهستان‌ها پناه بردند که دلیل این رویداد به سبب از میان رفتن آثار مکتوب آن دوره و روایات گوناگون، هنوز مشخص نیست. پس از آن تمدن مایا رها شد و اقتدار مایاهای کوهستان نیز ابتدا به دست آزتک‌ها و سپس اسپانیایی‌ها از میان رفت. جمعیت مایاهای امروزی که از بازماندگان فرمانروایان دوران باستان آمریکای مرکزی می‌باشند، حدود هفت میلیون نفر است که بیشتر در جنوب مکزیک و نواحی کوهستانی گواتمالا و بلیز به‌سر می‌برند. بیشتر... ویرایش   زندگی‌نامه برگزیده محمد زکریای رازی پزشک، فیلسوف و شیمی‌دان ایرانی که آثار ماندگاری در زمینهٔ پزشکی و شیمی و فلسفه نوشته است و به‌عنوان کاشف الکل و جوهر گوگرد (اسید سولفوریک) مشهور است. به گفته جرج سارتن، پدر تاریخ علم، رازی «بزرگ‌ترین پزشک اسلام و قرون وسطی بود.» این دانشمند ایرانی از آن‌جا که کتاب‌های خود را به زبان عربی می‌نوشت، نزد غربیان به جالینوس عرب نیز مشهور بوده‌است. به پاس زحمات فراوان رازی در داروسازی روز پنجم شهریورماه (۲۷ اوت)، روز بزرگداشت زکریای رازی شیمی‌دان بزرگ ایرانی و روز داروسازی نام‌گذاری شده است. بیشتر... ویرایش   دوره‌های تاریخی تابلوی شام آخر اثر لئوناردو داوینچی رنسانس یا دورهٔ نوزایی؛ جنبش فرهنگی مهمی بود که آغازگر دورانی از انقلاب علمی و اصلاحات مذهبی و پیشرفت هنری در اروپا شد. عصر نوزایش، دوران گذار بین سده‌های میانه و دوران جدید است. نخستین بار، واژه لفظ رنسانس را فرانسوی‌ها در قرن ۱۶ میلادی، به کاربردند. آغاز دوره نوزایش را در سده چهاردهم در شمال ایتالیا می‌دانند. این جنبش در سده پانزدهم میلادی، شمال اروپا را نیز فراگرفت. رنسانس، یک تحول ۳۰۰ ساله‌است که از فلورانس آغاز شد و در انگلستان پایان یافت. رنسانس در سال‌های ۱۳۰۰ از ایتالیا آغاز شد و در طول سه قرن در سراسر اروپا انتشار یافت. به ندرت در دوره‌ای چنین کوتاه از نظر تاریخی، رخدادهای گوناگونی به وقوع می‌پیوندد. حال آنکه این قرن‌ها سرشار از تغییرات اساسی و فعالیت‌های بزرگ است. جهان امروزی نتیجهٔ همین فعالیت‌هاست، زیرا رنسانس پایه‌های اقتصادی، سیاسی، هنری و علمی تمدن‌های کنونی غرب را بنا نهاد. ویرایش   تمدن‌ها نقشه‌ای از سرزمین عیلام باستان (نارنجی) و نواحی همسایه آن تمدن عیلامیا یا تمدن ایلام نام کشوری ست که بخش بزرگی از فلات ایران را در پایان هزاره سوم قبل از میلاد دربرمی گرفت ولی در دوره هخامنشیان به منطقه سوسیانا تقلیل یافت. نام عیلام از واژه یونانی Aylam مشتق شده که خود از ʿElām عبری وام گرفته شده است. عیلامیان کشور شان را هلمتی (Ha(l)tamti/Hatamti) «سرزمین پروردگار» می‌خواندند، اکدیان بدان Elamtu و سومریان نیم به معنای بالا، می‌گفتند. در ۲۷۰۰ پیش از میلاد، نخستین شاهنشاهی ایلامی (غیر سامی) در شوش (غرب ایران) تشکیل شد. تمدن ایلام یکی از قدیمی‌ترین و نخستین تمدن‌های جهان است. بر اساس بخش‌بندی جغرافیایی امروز، ایلام باستان سرزمین‌های خوزستان، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد و بخش‌هایی کوچک از استان‌های فارس، بوشهر، لرستان، استان چهارمحال و بختیاری، و کرمانشاه و در دوران‌هایی تا جنوب دریاچه ارومیه را شامل می‌شد. ویرایش   نوشتارهای برگزیده نوشتارهای برگزیده: آرامگاه کورش بزرگ • پرچم ایران • پاکسازی قومی • نسل‌کشی یونانیان • جنگ اسرائیل و لبنان • جنگ غزه ۲۰۰۹–۲۰۰۸ • غزوه بدر • اسپهبد خورشید • محمد • خیام • کوروش بزرگ • داعی کبیر • دیاکو • فرورتیش • تمدن مایا • تاریخ ژاپن نوشتارهای خوب: محمد زکریای رازی • یوهان سباستیان باخ تاریخ شیمی • محمد فضولی • صفویان • شاه صفی • واقعه آمل • رضاشاه • محمدرضا شاه • احتمال تقلب در انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸) • اردشیر بابکان • مرعشیان • خان احمد خان • مارکو پولو • ویرایش   یادبودهای برگزیده در پرتغال: روز آزادی، در استرالیا و نیوزیلند: روز آنزاک رویدادها ۱۷۱۹: انتشار رمان معروف رابینسون کروزوئه اثر دانیل دفو. ۱۹۲۶: تاج‌گذاری رضاشاه پهلوی به عنوان نخستین پادشاه دودمان پهلوی. ۱۹۵۳: دو زیست‌شیمی‌دان به نام‌های فرانسیس کریک و جیمز واتسون، کشف خود دربارهٔ ساختار مارپیچی دوگانهٔ مولکول دی‌اِن‌اِی (در تصویر) را اعلام کردند. ۱۹۵۶: ترانهٔ هتل دل‌شکستگان الویس پریسلی خوانندهٔ آمریکایی در صدر جدول آهنگ‌های روز قرار گرفت. ۱۹۹۰: پرتاب تلسکوپ فضایی هابل به وسیله شاتل دیسکاوری. ۲۰۰۹: نماد سبز به عنوان نمادی از آیین اسلام و پیشرفت ایران توسط ستاد انتخاباتی میر حسین موسوی انتخاب و تصویب شد. زادروزها ۱۵۹۹ - زادروز الیور کرامول تنها رئیس‌جمهور بریتانیا ۱۸۷۴ - زادروز گولیلمو مارکونی مهندس برق ایتالیایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک ۱۹۰۰ - زادروز ولفگانگ پائولی فیزیکدان برجستهٔ اتریشی-سوئیسی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۴۵ ۱۹۲۰ - زادروز جلیل ضیاءپور، پدر نقاشی مدرن ایران ۱۹۴۰ - زادروز آل پاچینو هنرپیشهٔ آمریکایی، برندهٔ جایزه اسکار ۱۹۴۷ - زادروز یوهان کرایف فوتبالیست و مربی سابق فوتبال هلند درگذشت‌ها ۱۴۷۲ - درگذشت لئون باتیستا آلبرتی نقاش، هنرمند، معمار و نویسندهٔ ایتالیایی ۱۵۹۵ - درگذشت تورکواتو تاسو شاعر ایتالیایی قرن شانزدهم ۱۶۶۷ - درگذشت پطرس بتانکوری مبلغ مذهبی اسپانیایی در گواتمالا و سنت کلیسای کاتولیک ۱۷۴۴ - درگذشت آندرس سلسیوس دانشمند سوئدی ۱۸۴۰ - درگذشت سیمون دنی پواسون ریاضی‌دان و فیزیک‌دان فرانسوی ۱۸۸۸ - درگذشت رافی رمان‌نویس و داستان‌سرا ارمنستانی و پدر رمان تاریخی ارمنی ۱۹۹۵ - درگذشت جینجر راجرز هنرپیشه و نمایشنامه‌نویس آمریکایی ویرایش   نگارهٔ برگزیده یواس‌اس وست ویرجینیا ویرایش   تاریخ بر پایه مکان دیوارنگاری غار دوشه، خرم آباد لرستان، حدود هزاره هشتم پیش از میلاد تاریخ ایران پیش از آریاییان تمدن‌های شهر سوخته (در سیستان)، تمدن ایلام (در شمال خوزستان)، تمدن جیرفت (در کرمان)، تمدن ساکنان تپه سیلک (در کاشان)، تمدن اورارتو (در آذربایجان)، تپه گیان (در نهاوند) و تمدن کاسی‌ها (در کرمانشاه و لرستان) و تپورها در تبرستان (مازندران) در سرزمین ایران بودند. ایلامیان یا عیلامی‌ها از هزاره چهارم پ. م. تا هزاره نخست پ. م.، بر بخش بزرگی از مناطق جنوب غربی پشتهٔ ایران فرمانروایی کردند. به قدرت رسیدن حکومت ایلامیان و قدرت یافتن سلسلهٔ عیلامی پادشاهی اوان در شمال دشت خوزستان مهم‌ترین رویداد سیاسی ایران در هزاره سوم پ. م. است. تا پیش از ورود پارت ها، مادها و پارسها، تاریخ سرزمین ایران منحصر به تاریخ عیلام است. ویرایش   تاریخ بر پایه موضوع خلقت آدم (۱۵۰۸-۱۵۱۲)، توسط میکل آنژ تاریخ هنر به سرگذشت هنرهای زیبا، متشکل از هنرهای تجسمی، نمایشی، شنیداری و کلامی اشاره دارد و به سیر تحول آن در گذر تاریخ می‌پردازد. نقطهٔ آغاز تاریخ هنر در جهان، هنر ماقبل تاریخ و آثار هنری غارنشینان  ——— اغلب نقاشی‌ها و مجسمه‌های بدوی (به انگلیسی: primitive) و ابتدایی از حیوانات و انسان‌ها ———  است. علاوه بر هنر ابتدایی، تاریخ هنر را می‌توان بر اساس منطقه به چند عرصه تقسیم کرد. هنر خاور باستان در سرزمین‌های خاورمیانه و هندوستان، هنر یونان باستان و روم باستان، هنر بیزانس، هنر اسلامی، هنر خاور دور، هنر قرون وسطا در دوران استیلای کلیسا بر اروپا، هنر دورهٔ رنسانس، هنر نوین غربی و در نهایت هنر نوگرای دوران جدید در قرن بیستم از آن جمله‌اند. هنر ابتدایی می‌تواند هنر انسان‌های معاصر را که سبک زندگی و فرهنگی بدوی دارند، در کنار هنر انسان‌های ماقبل تاریخ در برگیرد. ویرایش   آیا می‌دانید آیا می‌دانستید... ... که اولین مردمانی که مس را کشف کردند ایرانیان بودند؟ ... که اولین مردمانی که ذوب فلزات را آغاز کردند ایرانیان بودند در شهر سیلک در اطراف کاشان؟ ... که اولین راه شوسه و زیر سازی شده در جهان توسط داریوش بزرگ ساخته شد؟ ... که تقویم کنونی را خیام به دستور ملک‌شاه سلجوقی در سال ۴۶۷ قمری اصلاح و تکمیل کرد؟ ... که شهر یزد به دستور یزدگرد یکم ساخته شده‌است؟ ... که قدیمی‌ترین آثار شراب در تاریخ ایران به بیش از ۷۰۰۰ سال پیش برمی گردد؟ ... که دومین کتابی که در اروپا به چاپ رسید، کتاب «قانون» ابوعلی سینا بود؟ ... که اولین امپراتوری ایران به دست مادها، بیش از ۳۰۰۰ سال پیش تاسیس شد؟ ... که زبان فارسی یکی از قدیمی ترین زبان‌هاست که به طور مداوم در حال استفاده است؟ ... که در حدود ۵۰۰ قبل از میلاد مردمان ایرانی برای نخستین بار کانال سوئز را حفر کردند؟ ... که اولین باتری الکتریکی به دست پارتها اختراع شد؟ ویرایش   آن‌چه می‌توانید انجام دهید الگوی {{درگاه|تاریخ}} را به نوشتارهای وابسته به تاریخ اضافه کنید. الگوی {{تاریخ-خرد}} را به نوشتارهای خرد تاریخی اضافه کنید. در پروژه‌های تاریخ همکاری کنید. نوشتارهای خرد تاریخ را گسترش دهید. مقاله‌های خرد تاریخ نوشتارهای وابسته به تاریخ ایران را ایجاد کنید. نوشتارهای ایجاد نشده تاریخ ایران ویرایش   ویکی‌پروژه‌ها پروژه تاریخ تاریخ فرانسه پروژه تاریخ فلسفه تاریخ اروپا تاریخ ایالات متحده آمریکا ویرایش   گفتار برگزیده «گر انسان در جسم خود فانی است، در عمل تاریخی خود، باقی است.» — کارل مارکس ویرایش   رده‌ها رده:تاریخ • رده:سال‌ها • رده:تاریخ بر پایه مکان • رده:تاریخ بر پایه موضوع • رده:تاریخ بر پایه گروه نژادی • رده:تاریخ‌نگاری • رده:باستان‌شناسی • رده:کتاب‌های تاریخی • رده:اسناد تاریخی • نقشه‌ها • نگاره‌ها • مجله‌ها • موزه‌ها • سازمان‌ها • داستان‌ها • رده:مقاله‌های خرد تاریخ • رده:گاه‌شمارها • رده:گاه‌نگاری • رده:افراد • تاریخ آثار تاریخی آغازیدن‌ها آموزش تاریخ اسناد تاریخی اشیاء تاریخی اصالت تاریخی امپراتوری‌ها باستان‌شناسی پیشاتاریخ پیشینیان تاریخ اخترشناسی تاریخ باستان تاریخ بر پایه دوره تاریخ بر پایه گروه نژادی تاریخ بر پایه مکان تاریخ بر پایه موضوع تاریخ شفاهی تاریخ معاصر تاریخ ناکسوس تاریخچه سازمان‌ها تاریخچه ویگ تاریخ‌نگاران تاریخ‌نگاری تاریخ‌ها تصاویر تاریخ تمدن‌ها جوامع تاریخی یهودیت جوایز تاریخ خاستگاه‌ها خانواده‌ها درگاه تاریخ درگاه‌های تاریخ دودمان‌ها دوره نوسنگی دوره‌های تاریخی رشته‌های تاریخ زبان‌های مرده زندگی‌نامه‌ها زیست‌شناسان فرگشتی سازمان‌های تاریخی سال‌ها سکه‌شناسی سلسله‌های پادشاهی شبه‌تاریخ عصر برنز فلسفه تاریخ فمینیسم و تاریخ فهرست‌های افراد تاریخی فهرست‌های مربوط به تاریخ کارهای مربوط به تاریخ کیکلادهای باستان گاه‌شماری منابع تاریخی موزه‌های تاریخی میراث‌ها نقاشان تاریخی نگارش در تاریخ نگاره‌های تاریخ نوستالژی مقاله‌های خرد تاریخ ویرایش   موضوعات دوره‌های تاریخی تندیس الهه باروری پیشاتاریخ - (ر) تاریخ باستان - (ر) قرون وسطی - (ر) رنسانس - (ر) تاریخچه ملل تاریخچه قاره‌ها پرچم تاریخ آفریقا - (ر) تاریخچه آمریکای لاتین - (ر) تاریخچه آسیا - (ر) تاریخ اروپا - (ر) تاریخچه اقیانوسیه - (ر) تاریخچه دریای مدیترانه - (ر) تاریخ کشور کشورهای قدیم تاریخ منطقه‌ای و محلی تاریخ بر پایه منطقه تاریخ تمدن بومیان استرالیا تاریخ جهان میان‌رودان - (ر) مصر باستان - (ر) یونان باستان - (ر) روم باستان - (ر) چین - (ر) تاریخ ژاپن - (ر) دوران پیشاکلمبی - (ر) جهان اسلام - (رده:تاریخ اسلام) تاریخ بر پایه موضوع - (ر) تاریخ سیاسی و نظامی نبرد سالامیس تاریخ سیاسی تاریخچه قانون - (ر) تاریخچه پلیس انتخابات بر پایه کشور تاریخ نظامی - (ر) استعمار - (ر) نسل‌کشی - (ر) جنبش‌های مقاومت تاریخ اقتصادی و اجتماعی لودویگ وان بتهوون تاریخ اقتصاد - (ر) تاریخ سرمایه داری تاریخ زنان برده‌داری - (ر) نجیب‌زادگی - (ر) تاریخ فرهنگ و مذهب تاریخ فرهنگی تاریخ هنر - (ر) تاریخچه تئاتر - (ر) تاریخ موسیقی - (ر) تاریخ معماری - (ر) تاریخچه مد - تاریخچه لباس تاریخچه آموزش و پرورش - (ر) تاریخچه اطلاعات تاریخچه کتاب تاریخ ادیان تاریخچه ورزش - (ر) برادران رایت تاریخچه علم و فن آوری تاریخ علم - (ر) تاریخ پزشکی - (ر) تاریخچه حمل و نقل هوایی تاریخ ترابری تاریخچه محاسبات - سال‌شمار فن محاسبه ویرایش   درگاه‌های وابسته درگاه‌های وابسته دانش باستان‌شناسی ماد هخامنشیان ساسانیان پهلوی ویرایش   در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا درگاه‌ها چیستند؟ | فهرست درگاه‌ها | درگاه‌های برگزیده