محمود کاشغری

محمود کاشغری
آرامگاه محمود کاشغری در یوپال چین
زادهٔ	۱۰۰۸ م. ۳۸۰ قمری بارسغان
درگذشت	۱۱۰۲ م. ۴۷۷ قمری اوپال
مدفن	اوپال، ترکستان شرقی
محل زندگی	آسیای مرکزی، خاورمیانه
پیشه	زبان‌شناسی، فرهنگ‌نویسی
دوره	قراخانیان، عباسیان
والدین	حسین کاشغری

محمود بن حسین بن محمود بن یوسف کاشغری (۱۰۲۸ م. در حوالی ساحل دریاچه ایسیک گول، بارسغان، قرقیزستان تا ۱۱۰۲ م. اوپال در ۵۰ کیلومتری کاشغر) زبانشناس، محقق و گردآورنده کامل‌ترین فرهنگ لغت تُرکی، کتاب دیوان لغات الترک می‌باشد.

خاستگاه

محمود ابن حسین ابن محمد الکاشغری در اواخر قرن چهارم هجری (حدود ۳۸۰ هجری قمری) در حوالی دریاچه ایسیق گول، برسغان به دنیا آمد. در آن زمان پدرش حسین ابن محمد نوه هارون ابن حسن بن سلیمان بن بوقراخان حاکم برسغان بوده‌است. برسغان هم‌اکنون شهری در قرقیزستان کنونی می‌باشد.

خاندان و زاد و مرگ شیخ محمود کاشغری

اوملژان پرتساک Omeljan Pritsak نویسندهٔ مادهٔ قاراخانلیلار Karaxanlılar در «دائرةالمعارف اسلام»، دربارهٔ «محمودبن یوسف بغراخان» جد اعلای محمود کاشغری چنین می‌نویسد: «محمودبن یوسف ملقب به قوام‌الدوله، خاقان بزرگی بود. تنها ۱۵ ماه (۴۴۸–۴۴۹) توانست حکومت کند و حکومت را به فرزند ارشدش حسین چاغری تگین وا سپرد. او، پدر محمود کاشغری، دانشمند زبان‌شناس آن روزگار بود»

آثار

معروفترین آثار محمود کاشغری دیوان لغات الترک نام دارد. این کتاب شامل موضوعاتی در رابطه با تاریخ، فرهنگ و زبان یک قوم است که در آن بنا به فرهنگ مردمان ترک تبار، ارزش‌های اخلاقی، الگوی رفتاری، جهان‌بینی ملت‌های ترک‌تبار در قرن یازدهم میلادی را به تصویر کشیده‌است. از این کتاب تنها یک نسخه خطی یافت شده‌است که به سال ۶۶۴ ق از روی نسخه دستنویس خود کاشغری استنساخ شده‌است.

نقشه‌ی جهان در دیوان کاشغری(تصویری دست‌ساز و واضح‌تر از نقشه در [۱])

منابع

• محتوا و ارزش تاریخی کتاب دیوان الغات الترک
• محمود کاشغری پس از هزار سال در روسیه

پیوند به بیرون

متن دیوان لغات الترک