خانات بخارا
Buxoro Xonligi خانات بخارا | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۵۰۰–۱۷۸۵ | |||||||||||
 نشان ملی
| |||||||||||
.png) موقعیت جغرافیایی خانات بخارا، حدود ۱۶۰۰م | |||||||||||
| پایتخت | بخارا | ||||||||||
| زبان(های) رایج | فارسی (زبان رسمی)[۱], ترکی جغتایی | ||||||||||
| دین(ها) | اسلام سنی (صوفيه) | ||||||||||
| حکومت | فئودالی | ||||||||||
| خان | |||||||||||
• ۱۵۰۰-۱۵۱۰ | شیبک خان | ||||||||||
• ۱۷۵۸-۱۷۸۵ | ابوالقاضی خان | ||||||||||
| تاریخ | |||||||||||
• بنیانگذاری دودمان شیبانی | ۱۵۰۰ | ||||||||||
• | ۱۵۰۰ | ||||||||||
• بنیانگذاری دودمان جانی | ۱۵۹۹ | ||||||||||
• | ۱۷۸۵ | ||||||||||
• بنیانگذاری خانات بخارا | ۱۷۸۵ | ||||||||||
| |||||||||||
خانات بخارا (به ازبکی: Buxoro Xonligi) حاکمیتی ارباب‌رعیتی بود که از اوایل سدۀ شانزدهم تا اواخر سدۀ هجدهم میلادی بر بخش‌هایی از آسیای میانه شامل جنوب ازبکستان و جنوب تاجیکستان کنونی حکومت می‌کرد.
محمد شیبانی بنیانگذار دودمان شیبانیان با سلطه بر سمرقند (۱۵۰۰م-۱۵۰۵م) و بخارا (۱۵۰۶م) این دولت را بنیان نهاد و بخارا را به پایتختی برگزید. اقتدار و وسعت خان‌نشین بخارا در عصر عبدالله خان دوم (۱۵۷۷–۱۵۹۸) به اوج رسید.
در سده‌های هفده و هجدۀ میلادی دودمان جانی (اشترخانی یا هشترخانی) بر این امیرنشین حکومت كرد و جايگزين دودمان شيباني شد. در ۱۷۴۰ نادرشاه آن را فتح کرد، اما در ۱۷۴۷ با مرگ نادر فرزندان امیر خدایار خان به قدرت رسیدند. در ۱۷۸۵ شاه مراد، از نوادگان وی، حکومت موروثی خاندان خود را رسمیت بخشید و خانات بخارا به امارت بخارا تبدیل شد. با این فرق که بر پایهٔ یک رسم دیرینه در فرارود تنها فرمانروایانی که نوادهٔ چنگیز بودند می‌توانستند لقب خان داشته باشند و باقی فرمانروایان مثلاً «امیر» خوانده می‌شدند.
در سال ۱۸۶۸م امارت بخارا از امپراتوری روسیه شکست خورد و با واگذاری بخشی از قلمرو خود از جمله سمرقند تحت‌الحمایه روسیه شد. با وقوع انقلاب اکتبر، ارتش سرخ در ۲ سپتامبر ۱۹۲۰ بخارا را فتح کرد و جمهوری شوروی خلق بخارا تشکیل شد. به دنبال آن در ۱۹۲۴ بیشتر قلمرو آن در جمهوری شوروی ازبکستان و بخشی نیز در جمهوری شوروی تاجیکستان قرار گرفت.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ Ira Marvin Lapidus - 2002, A history of Islamic societies, p.374
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Khanate of Bukhara». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ دسامبر ۲۰۰۹.
- خانات بخارا
- ایالتها و قلمروهای بنیانگذاریشده در ۱۵۰۰ (میلادی)
- ایالتها و قلمروهای منحلشده در ۱۷۸۵ (میلادی)
- بخارا
- بنیانگذاریهای ۱۵۰۰ (میلادی) در آسیا
- پادشاهیهای پیشین آسیا
- پادشاهیهای پیشین آسیای مرکزی
- تاریخ آسیای مرکزی
- تاریخ ازبکستان
- تاریخ بخارا
- تاریخ تاجیکستان
- تاریخ ترکمنستان
- تاریخ اتحاد شوروی
- تاریخ فرارود
- تاریخ مردمان ترکتبار
- دربارهای فارسیزبان
- سلسلههای ترک
- کشورهای پیشین
- کشورهای تاریخی ترکتبار
- کشورهای قدیم در آسیای مرکزی
- بنیانگذاریهای ۱۵۰۱ (میلادی) در آسیا
- ایالتها و قلمروهای بنیانگذاریشده در ۱۵۰۱ (میلادی)