پرش به محتوا

توریم

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از Thorium)
توریم، 90Th
توریم
تلفظ‎/ˈθɔːriəm/‎ (THOR-ee-əm)
ظاهرsilvery white
جرم اتمی استاندارد (Ar، استاندارد)۲۳۲٫۰۳۷۷(۴)[۱]
توریم در جدول تناوبی
Element 1: هیدروژن (H), Other non-metal
Element 2: هلیوم (He), Noble gas
Element 3: لیتیم (Li), Alkali metal
Element 4: برلیم (Be), Alkaline earth metal
Element 5: بور (B), Metalloid
Element 6: کربن (C), Other non-metal
Element 7: نیتروژن (N), Halogen
Element 8: اکسیژن (O), Halogen
Element 9: فلوئور (F), Halogen
Element 10: نئون (Ne), Noble gas
Element 11: سدیم (Na), Alkali metal
Element 12: منیزیم (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: آلومینیم (Al), Other metal
Element 14: سیلسیم (Si), Metalloid
Element 15: فسفر (P), Other non-metal
Element 16: گوگرد (S), Other non-metal
Element 17: کلر (Cl), Halogen
Element 18: آرگون (Ar), Noble gas
Element 19: پتاسیم (K), Alkali metal
Element 20: کلسیم (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: اسکاندیم (Sc), Transition metal
Element 22: تیتانیم (Ti), Transition metal
Element 23: وانادیم (V), Transition metal
Element 24: کروم (Cr), Transition metal
Element 25: منگنز (Mn), Transition metal
Element 26: آهن (Fe), Transition metal
Element 27: کبالت (Co), Transition metal
Element 28: نیکل (Ni), Transition metal
Element 29: مس (Cu), Transition metal
Element 30: روی (Zn), Other metal
Element 31: گالیم (Ga), Other metal
Element 32: ژرمانیم (Ge), Metalloid
Element 33: آرسنیک (As), Metalloid
Element 34: سلنیم (Se), Other non-metal
Element 35: برم (Br), Halogen
Element 36: کریپتون (Kr), Noble gas
Element 37: روبیدیم (Rb), Alkali metal
Element 38: استرانسیم (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: ایتریم (Y), Transition metal
Element 40: زیرکونیم (Zr), Transition metal
Element 41: نیوبیم (Nb), Transition metal
Element 42: مولیبدن (Mo), Transition metal
Element 43: تکنسیم (Tc), Transition metal
Element 44: روتنیم (Ru), Transition metal
Element 45: رودیم (Rh), Transition metal
Element 46: پالادیم (Pd), Transition metal
Element 47: نقره (Ag), Transition metal
Element 48: کادمیم (Cd), Other metal
Element 49: ایندیم (In), Other metal
Element 50: قلع (Sn), Other metal
Element 51: آنتیموان (Sb), Metalloid
Element 52: تلوریم (Te), Metalloid
Element 53: ید (I), Halogen
Element 54: زنون (Xe), Noble gas
Element 55: سزیم (Cs), Alkali metal
Element 56: باریم (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: لانتان (La), Lanthanoid
Element 58: سریم (Ce), Lanthanoid
Element 59: پرازئودیمیم (Pr), Lanthanoid
Element 60: نئودیمیم (Nd), Lanthanoid
Element 61: پرومتیم (Pm), Lanthanoid
Element 62: ساماریم (Sm), Lanthanoid
Element 63: اروپیم (Eu), Lanthanoid
Element 64: گادولینیم (Gd), Lanthanoid
Element 65: تربیم (Tb), Lanthanoid
Element 66: دیسپروزیم (Dy), Lanthanoid
Element 67: هولمیم (Ho), Lanthanoid
Element 68: اربیم (Er), Lanthanoid
Element 69: تولیم (Tm), Lanthanoid
Element 70: ایتربیم (Yb), Lanthanoid
Element 71: لوتتیم (Lu), Lanthanoid
Element 72: هافنیم (Hf), Transition metal
Element 73: تانتال (Ta), Transition metal
Element 74: تنگستن (W), Transition metal
Element 75: رنیم (Re), Transition metal
Element 76: اوسمیم (Os), Transition metal
Element 77: ایریدیم (Ir), Transition metal
Element 78: پلاتین (Pt), Transition metal
Element 79: طلا (Au), Transition metal
Element 80: جیوه (Hg), Other metal
Element 81: تالیم (Tl), Other metal
Element 82: سرب (Pb), Other metal
Element 83: بیسموت (Bi), Other metal
Element 84: پولونیم (Po), Other metal
Element 85: آستاتین (At), Metalloid
Element 86: رادون (Rn), Noble gas
Element 87: فرانسیم (Fr), Alkali metal
Element 88: رادیم (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: آکتینیم (Ac), Actinoid
Element 90: توریم (Th), Actinoid
Element 91: پروتاکتینیم (Pa), Actinoid
Element 92: اورانیم (U), Actinoid
Element 93: نپتونیم (Np), Actinoid
Element 94: پلوتونیم (Pu), Actinoid
Element 95: امریسیم (Am), Actinoid
Element 96: کوریم (Cm), Actinoid
Element 97: برکلیم (Bk), Actinoid
Element 98: کالیفرنیم (Cf), Actinoid
Element 99: اینشتینیم (Es), Actinoid
Element 100: فرمیم (Fm), Actinoid
Element 101: مندلیفیم (Md), Actinoid
Element 102: نوبلیم (No), Actinoid
Element 103: لارنسیم (Lr), Actinoid
Element 104: رادرفوردیم (Rf), Transition metal
Element 105: دوبنیم (Db), Transition metal
Element 106: سیبورگیم (Sg), Transition metal
Element 107: بوهریم (Bh), Transition metal
Element 108: هاسیم (Hs), Transition metal
Element 109: مایتنریم (Mt)
Element 110: دارمشتادیم (Ds)
Element 111: رونتگنیم (Rg)
Element 112: کوپرنیسیم (Cn), Other metal
Element 113: نیهونیم (Nh)
Element 114: فلروویم (Fl)
Element 115: مسکوویم (Mc)
Element 116: لیورموریم (Lv)
Element 117: تنسین (Ts)
Element 118: اوگانسون (Og)
Ce

Th

(Uqn)
اکتینیمتوریمپروتاکتینیم
عدد اتمی (Z)90
گروهگروه n/a
دورهدوره 7
بلوکبلوک-f
دسته Actinide
آرایش الکترونی[Rn] 6d2 7s2
2, 8, 18, 32, 18, 10, 2
ویژگی‌های فیزیکی
فاز در STPجامد
نقطه ذوب2115 K ​(1842 °C, ​3348 °F)
نقطه جوش5061 K ​(4788 °C, ​8650 °F)
چگالی (near r.t.)11.7 g/cm3
حرارت همجوشی13.81 kJ/mol
آنتالپی تبخیر 514 kJ/mol
ظرفیت حرارتی مولی26.230 J/(mol·K)
فشار بخار
فشار (Pa) ۱ ۱۰ ۱۰۰ ۱ K ۱۰ K ۱۰۰ K
در دمای (K) 2633 2907 3248 3683 4259 5055
ویژگی‌های اتمی
عدد اکسایش+1, +2, +3, +4 (a weakly basic اکسید)
الکترونگاتیویمقیاس پائولینگ: 1.3
انرژی یونش
  • 1st: 587 kJ/mol
  • 2nd: 1110 kJ/mol
  • 3rd: 1930 kJ/mol
شعاع اتمیempirical: 179 pm
شعاع کووالانسی pm 206±6
Color lines in a spectral range
خط طیف نوری توریم
دیگر ویژگی ها
ساختار بلوری ​(fcc)
Face-centered cubic crystal structure for توریم
سرعت صوت thin rod2490 m/s (at 20 °C)
انبساط حرارتی11.0 µm/(m·K) (at 25 °C)
رسانندگی گرمایی54.0 W/(m·K)
رسانش الکتریکی147 n Ω·m (at 0 °C)
رسانش مغناطیسیپارامغناطیس[۲]
مدول یانگ79 GPa
مدول برشی31 GPa
مدول حجمی54 GPa
نسبت پواسون0.27
سختی موس3.0
سختی ویکرز350 MPa
سختی برینل400 MPa
شماره ثبت سی‌ای‌اس7440-29-1
ایزوتوپ‌های توریم
ایزوتوپ فراوانی نیمه‌عمر (t۱/۲) حالت فروپاشی محصول
228Th ایزوتوپ پرتوزای ناچیز 1.9116 سال α 5.520 224Ra
229Th syn 7340 سال α 5.168 225Ra
230Th ایزوتوپ پرتوزای ناچیز 75380 سال α 4.770 226Ra
231Th ایزوتوپ پرتوزای ناچیز 25.5 ساعت (زمان)s β 0.39 231Pa
232Th 100% 1.405×1010 سال α 4.083 228Ra
234Th ایزوتوپ پرتوزای ناچیز 24.1 روز β 0.27 234Pa
| منابع

توریوم یا توریُم (Thorium) یک عنصر شیمیایی فلزی پرتوزا با علامت اختصاری Th و عدد اتمی ۹۰ است. توریوم عنصری فلزی، نقره‌ای‌رنگ، نرم، پرتوزا و کمی سمی و از سوخت‌های اتمی است. از نمک‌های توریوم برای تهیه توری چراغ گاز و چراغ زنبوری استفاده می‌شود.[۳]

توریوم خالص به رنگ نقره‌ای است ولی در مجاورت هوا به علت ترکیب با اکسیژن و تشکیل دی‌اکسید توریوم کدر شده و به رنگ سیاه در می‌آید. این فلز نسبتاً نرم و چکش‌خوار بوده و نقطه ذوب بالایی دارد. توریوم از لحاظ شیمیایی یک اکتینید الکتروپوزیتیو با ظرفیت ۴ و کاملاً فعال می‌باشد به نحوی که اگر به ذرات ریز تبدیل شود می‌تواند در هوا شعله‌ور گردد.

خواص فیزیکی عنصر توریوم:

  • عدد اتمی: ۹۰
  • جرم اتمی: ۲۳۲٫۰۳۸۱
  • نقطه ذوب: C° ۱۷۵۰
  • نقطه جوش: C° ۴۷۸۸
  • شعاع اتمی: pm ۱۷۹
  • ظرفیت: ۴
  • رنگ: سفید نقره ای
  • حالت استاندارد: جامد
  • نام گروه: آکتنیدها

از عنصرهای سنگین با عدد اتمی بزرگتر از ۸۳ فقط توریم و اورانیوم به عنوان نوکلید دیرینه در طبیعت یافت می‌شوند.

منابع

[ویرایش]
  1. Meija, J.; et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". شیمی محض و کاربردی(نشریه). 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
  2. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
  3. انوری، حسن: فرهنگ روز سخن، تهران: سخن، ۱۳۸۳. ص۳۵۰.