نوآوری

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه است که توسط Vixiv94 (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۵۰ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی داشته باشد.

نمونه‌ای از یک نوآوری برای جابجایی فرد از تخت بروی ویلچر

نوآوری به معنای مدرن آن یعنی «یک ایده جدید، افکار خلاق، اشکال جدیدی از دستگاه‌ها یا روش‌ها».[۱] نوآوری، بکارگیری ایده‌های نوین ناشی از خلاقیت است. در واقع به پیاده ساختن ایدهٔ ناشی از خلاقیت که به صورت یک محصول یا خدمت تازه ارائه شود، نوآوری گویند.[۲] نوآوری با ایده پردازی و اختراع تفاوت دارد. اختراع به معنای «پدیدآوردن محصول جدید» است، اما نوآوری فراتر از آن است و به معنای «معرفی محصولی تازه» است که با ابداع و عرضه صورت می‌گیرد.[۳] امروزه نوآوری، از مهم‌ترین عوامل رشد اقتصادی به‌شمار می‌رود. نوآوری به فضای اجتماعی به عنوان پشتیبان کارآفرینی نیاز دارد. غالباً نوآوری‌های اجتماعی و نوآوری‌های تجاری موجد یکدیگر هستند.[۳]

تعریف نوآوری

یک تعریف نوآوری ، اجرای صحیح ایده های خلاق است. [۴] نوآوری عبارت است از انتخاب ایده های درست و اجرای صحیح فرآیند تبدیل آن به محصولات ، خدمات ، و فرآیندهایی به منظور دستیابی به سود و رشد. اگر یک سرمایه گذار بخواهد ظرفیت نوآوری خود را افزایش دهد ، سطح بالایی از خلاقیت مورد نیاز است. [۵] ایده جدید اشاره به درک نیاز جدید مشتری یا روش جدید تولید دارد و از طریق جمع‌آوری اطلاعات با دیدگاه کارآفرینانه توسعه می‌یابد. در فرایند کاربردی شدن ایده جدید، به صورت محصول، فرایند یا خدمت، به کاهش هزینه و افزایش بهره‌وری باید توجه شود.[۶] نوآوری زمانی رخ می‌دهد که ایده به صورت محصول، فر آیند یا خدمتی از چرخه فناوری و جویبار نوآوری ، بتواند به کمک انجام دگرگونی‌های ناپیوسته در سازمان به امتیازهای حاصل از آن‌ها برسد.[۷] در واقع در دنیایی که سریع در حال تغییر است ، ضرورت نوآوری افزایش میابد. [۸]لذا نوآوری برای رشد ، ادامه دادن به رقابت ، و تطبیق با نیاز های در حال تغییر مشتری ، ضروری است. [۹]

فرم های نوآوری

پدیده نوآوری چند بعدی و بسیار پیچیده است. [۱۰] "نوآوری همراه است با توان دیدن اتصالات ، برای تعیین فرصتها و کسب مزیت از آنها. نوآوری ، ایجاد تغییر است که در چندین فرم مختلف انجام میشود. نوآوری محصول Product Innovation از طریق تغییر در چیزها ، نوآوری فرآیند Process Innovation از طریق تغییر در روش ایجاد و انتقال ، نوآوری جایگاه Position Innovation از طریق تغییر در مفهوم معرفی محصولات و خدمات ، و نوآوری الگو Paradigm innovation از طریق تغییر اصول مدلهای ذهنی که چارچوب فعالیتهای سازمان را شکل میدهد. [۱۱]

نوآوری محصول

نوآوری محصول ، معرفی کالا یا خدماتی است که با توجه به ویژگی ها و کاربرد مورد نظر ، یا نوین است و یا به طور قابل توجهی بهبود یافته است.[۱۲] بر اساس شواهد تحقیقاتی، ارتباط تنگاتنگی بین عملکرد بازار با محصولات جدید وجود دارد. [۱۳] ایجاد تمایز در محصول نیازمند نیازمند ایده نوین و کاربردی است. ایجاد تمایز شامل شکل ، قابلیتها ، شخصی سازی ، کیفیت عملکرد ، قابلیت انطباق ، دوام ، اطمینان ، و سبک میشود. [۱۴]

نوآوری فرآیند

نوآوری در فرآیند ، ایجاد یک جنبه نوین از فرآیند یا نحوه پیاده سازی آن است. مثلا سیستم پرداخت آنلاین به جای مراجعه حضوری به بانک نمونه ای از نوآوری فرآیند است. همچنین آموزش آنلاین به جای حضور فیزیکی در کلاس ، یک روش جدید آموزشی از طریق نوآوری در فرآیند است.      

نوآوری جایگاه

نوآوری جایگاه از طریق معرفی مجدد یک محصول یا خدمت به بازار صورت میگیرد که منجر به تغییر درک مشتری از محصول و تغییر در کاربرد آن محصول میگردد. مثلا معرفی محصولات مکمل غذایی کودکان به ورزشکاران به منظور بهبود عملکرد بدن پس از ورزش، و یا ارائه خدمات پوستی و جراحی که قبلا در مواقع تصادف و به منظور اصلاح ظاهری به کار میرفت ، به کسانی که قصد زیبایی و جوان سازی دارند.

نوآوری الگو

این شکل از نوآوری نیازمند آنالیز عناصر زیادی است و از طریق آن میتوان به بازار متفاوتی دست یافت ، کسب و کار را رونق بخشید، و موجبات از هم گسیختگی یک صنعت خاص را فراهم آورد . مثلا استفاده از اپلیکیشن اسنپ برای گرفتن تاکسی ، یک الگوی نوآورانه است که روش قبلی استفاده از تاکسی سرویس را متحول گردانده است. همچنین وب سایت دیجیکالا نمونه ای از الگوی نو آورانه خرید است که تجربه ای کاملا متفاوت برای خریداران کالا فراهم مینماید.

رویکرد نوآوری

یک وجه دوم برای ایجاد تغییر ، سطح نوین بودن است که از سطوح پایین شروع میشود تا پس از عبور از بهبود افزایشی incremental improvements  به تغییرات اساسی radical changes برسد که دگرگون کننده روش فکری ما و نحوه استفاده ما از آن است. گاهی اوقات این تغییرات در یک بخش یا فعالیت خاص ، عادی هستند ، ولی گاهی اوقات بسیار اساسی و دور از دسترس میباشند که میتوانند اساس یک جامعه را تغییر دهند." [۱۱]ماتریس تکاملی گروه مشاوره ناویگانت،[پانویس ۱] از طریق ایجاد ترکیب بین مدل کسب و کار نوین با تکنولوژی نوین ، چهار بخش را شناسایی مینماید که منجر به معرفی سه رویکرد در نوآوری میگردد. نوآوری افزایشی ، نوآوری نفوذی ، و نوآوری رادیکال. در واقع نوآوری نفوذی در این ماتریس ، دو بخش را به خود اختصاص میدهد. ایجاد تعادل و انسجام در پورتفولیوی سرمایه‌گذاری و ایجاد ترکیبات مناسب از نوآوری‌های تدریجی، نفوذی و رادیکال برای تطابق شرکت با واقعیات ، از اهمیت بسزایی برخوردارند. این مهم نیاز به مدیریت مشخصه‌های تعاملی مدل‌های کسب و کار و تکنولوژی در طی ماتریس تکاملی دارد.

نوآوری افزایشی (تدریجی) Incremental

نوآوری افزایشی اولین و ساده ترین روش نوآوری است که جایگاه آن در ماتریس پایین و سمت چپ است . در این رویکرد تغییرات کوچک ، با تکیه بر مدل کسب و کار و تکنولوژی‌ موجود ، به طور تدریجی صورت میگیرد. این تغییرات کوچک میتوان شامل افزودن یک قابلیت ساده جهت کسب ارزش بیشتر از محل محصولات و خدمات موجود ‌باشد. میزان موفقیت شرکتها در این رویکرد بستگی به شرایط رقابتی بازار دارد. لذا تحت شرایط یک بازار خاص ممکن است این رویکرد موجب پیشرفت تدریجی محصول و منجر به کسب درآمد بهتر شود در حالی که در شرایط یک بازار بسیار رقابتی و پیشرفته این رویکرد ممکن است پاسخگوی نیاز و توقع مشتریان نباشد.

نوآوری نفوذی Breakthrough

نوآوری نفوذی به مراتب پیچیده تر از نوآوری افزایشی است و اجرای آن مخاطره آمیز و نیازمند صرف منابع بیشتری از قبیل سرمایه ، زمان ، و نیروی انسانی میباشد. این رویکرد دو بخش در ماتریس را به خود اختصاص داده است لذا یک بار این رویکرد از طریق نفوذ در مدل کسب و کار نوین حاصل میشود که در سمت راست پایین ماتریس قرار میگیرد، و بار دوم از طریق نفوذ در تکنولوژی نوین حاصل میشود که جایگاه آن در بالا و سمت چپ ماتریس قرار میگیرد. این رویکرد در صورت موفقیت ، پاداش خوبی برای سازمان به همراه خواهد داشت زیرا ارزش قابل توجهی برای مشتری نسبت به سایر کالا و خدمات موجود در بازار ایجاد مینماید. از طریف دیگر در صورت عدم موفقیت، هزینه های هنگفتی را بر کسب و کار تحمیل خواهد نمود.

نوآوری رادیکال Radical

نوآوری رادیکال آخرین و دشوارترین رویکرد نوآوری است. در این رویکرد بهره برداری از مدل کسب و کار نوین و همچنین تکنولوژی نوین به طور همزمان صورت میگیرد. لذا این رویکرد در صورت موفقیت قادر است تغییرات اساسی در بازار رقابت و حتی در جامعه ایجاد نماید. اما به دلیل پیچیدگی و نیاز به صرف منابع زیاد ، این نوآوری بسیار کمتر از انواع دیگر در بین کسب و کارهای مختلف به کار میرود .

رتبه‌بندی نوآوری کشورها

بسیاری از مطالعات تحقیقاتی تلاش می‌کنند تا کشورها را براساس معیارهای نوآوری رتبه‌بندی کنند. زمینه‌های مشترک مورد بررسی عبارتند از: شرکت‌های فن آوری پیشرفته، تولید، اختراعات، تحصیلات دانشگاهی، تحقیق و توسعه، و پرسنل تحقیقاتی. رتبه‌بندی زیر براساس شاخص نوآوری بلومبرگ در سال ۲۰۱۶ است.[۱۵] با این حال، مطالعات ممکن است به‌طور گسترده متفاوت باشد؛ به عنوان مثال شاخص نوآوری جهانی در سال ۲۰۱۶ سوییس را به عنوان عدد دیگری رتبه‌بندی می‌کند که در آن کشورهایی مانند کره جنوبی و ژاپن حتی جزو ده کشور برتر هم نیستند.[۱۶]

شاخص نوآوری بلومبرگ 2019[۱۷]
رتبه کشور/ناحیه شاخص
1  کرهٔ جنوبی ۸۷٫۳۸
2  آلمان ۸۷٫۳
3  فنلاند ۸۵٫۵۷
4  سوئیس ۸۵٫۴۹
5  اسرائیل ۸۴٫۷۸
6  سنگاپور ۸۴٫۴۹
7  سوئد ۸۴٫۱۵
8  ایالات متحده آمریکا ۸۳٫۲۱
9  ژاپن ۸۱٫۴۰
10  فرانسه ۸۱٫۶۷


شاخص نوآوری جهانی 2019[۱۸]
رتبه کشور/ناحیه شاخص
1  سوئیس ۶۷٫۲۴
2  سوئد ۶۳٫۶۵
3  ایالات متحده آمریکا ۶۱٫۷۳
4  هلند ۶۱٫۴۴
5  بریتانیا ۶۱٫۳۰
6  فنلاند ۵۹٫۸۳
7  دانمارک ۵۸٫۴۴
8  سنگاپور ۵۸٫۳۷
9  آلمان ۵۸٫۱۹
10  اسرائیل ۵۷٫۴۳


نشانگر نوآوری 2018[۱۹]
رتبه کشور/ناحیه شاخص
1  سنگاپور ۷۳
2  سوئیس ۷۲
3  بلژیک ۵۹
4  آلمان ۵۵
5  سوئد ۵۴
6  ایالات متحده آمریکا ۵۲
7  بریتانیا ۵۲
8  دانمارک ۵۱
9  ایرلند ۵۱
10  کرهٔ جنوبی ۵۱

سیستم های نوآوری STI&DUI

برخی مطالعات به وجود دو سبک نوآوری، پژوهش بنیاد ( scientific and technologically-based innovation) و تجربه بنیاد (learning-by-doing, by-using, and by-interacting) اشاره کرده‌اند.[۲۰] بنگاه‌ها روش‌های متفاوتی برای نوآوری در پیش می‌گیرند. سبک بنگاه‌ها به میزان زیادی به توانمندی بنگاه از قبیل مهارت‌ها و دانش موجود بستگی دارد. این دو سبک، از گونه‌های مختلف دانش استفاده کرده و دانش حاصل از آن‌ها نیز متفاوت است. سبک پژوهش بنیاد به طور مستقل تاثیر بیشتری در نوآوری تکنولوژیک دارد درحالی که سبک تجربه بنیاد تاثیر بیشتری بر نوآوری های غیر تکنولوژیک دارد. [۲۱] در سبک STI، حتی اگر یادگیری ( ایده ) برای حل مشکلی محلی آغاز شده باشد، از « دانش جهانی » استفاده می‌شود و منجر به افزایش دانش بالقوه جهانی می‌شود. بدیهی است دانش چه ای پیش نیاز این سبک نوآوری است. بنابراین می‌توان گفت در سبک نوآوری STI ( مبتنی بر پژوهش ) از نتایج فعالیت‌های تحقیق و توسعه و دانش مدون استفاده می‌شود. تجربه موفق کشورهای در حال توسعه نشان میدهد که سیاستهای STI که به خوبی با سیاستهای توسعه ملی کشورها ادغام شده اند به همراه تغییرات سازمانها و موسسات میتوانند یاری کننده افزایش تولید ، توسعه رقابت شرکتها ، و حمایت از رشد سریع و ایجاد شغل یاشند.[۲۲]   

نوآوری سبک DUI ( مبتنی بر تجربه ) از دانش ضمنی استفاده کرده و در یادگیری تعاملی و روابط بین کارکنان حاصل می‌شود. این سبک نوآوری منجر به شکل‌گیری دانش چگونگی و دانش چه کسی شده، ضمنی و به شدت وابسته به زمینه و محلی است. در این سبک به جز انواع رسمی یادگیری، انواع غیر رسمی نظیر یادگیری با کار، یادگیری با استفاده، یادگیری با تعامل و یادگیری با جستجو از جمله روش‌های اصلی یادگیری هستند.[۲۳] مطالعات تجربی نشان می‌دهد نوآوری موفق بستگی به توسعه پیوندها و ارتباطات بین بخش‌های طراحی، تولید و فروش در داخل سازمان و همچنین تعامل مداوم با کاربران محصول و حتی تأمین کنندگان مواد و کالا دارد. [۲۴]

واژه شناسی دانش

دانش چهار بعد اصلی با ریشه های باستانی دارد: «دانستن چه چیزی» What، «دانستن چرایی» Why، «دانستن چگونگی» How و «دانستن چه کسی»who .[۲۵]

دانستن چه چیزی اشاره به واقعیت‌ها دارد: مثلا اینکه چند نفر در این شهر زندگی می‌کنند؟ یا چه عناصری در ترکیب این ماده وجود دارد؟ بنابر به طور معمول دانش شبیه به چیزی است که آن را اطلاعات مینامیم که میتواند به ذراتی شکسته شود و به عنوان دیتا به کار رود. [۲۵] حوزه‌های پیچیده ای مانند پزشکی یا حقوق وجود دارد که متخصصان آن‌ها با این نوع دانش سر و کار زیادی دارند.

دانستن چرایی به دانشی اشاره دارد که درباره اصول و قوانین حرکت در طبیعت ، در ذهن بشری و در جامعه است. این نوع دانش برای توسعه تکنولوژی در برخی حوزه های علمی مثل صنایع شیمیایی و الکترونیکی بسیار با اهمیت است . دسترسی به این نوع دانش معمولا با سرعت بیشتری تکنولوژی را به پیش میراند و تناوب خطای فرآیندهای شامل آزمون و خطا را کاهش میدهد. [۲۵]تولید و بازتولید دانش چرایی، اغلب در سازمان‌های تخصصی مانند دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی سازماندهی می‌شود. برای دستیابی به این نوع دانش بنگاه‌ها باید با این گونه از سازمان‌ها تعامل داشته باشد. تعامل بنگاه‌ها با سازمان‌های تولید دانش چرایی ممکن است مستقیم یا با به کارگیری نیروی کاری که آموزش علمی دیده است، صورت گیرد.

دانستن چگونگی به مهارت هایی از قبیل توان انجام کار یک کار اشاره دارد که میتواند مرتبط با مهارتهای یک صنعتگر و یا یک کارگر خط تولید باشد ولی در واقع نقش کلیدی در کلیه اقدامات اقتصادی ایفا میکند. تاجری که جنبه ‌های مختلف بازار یک محصول را برای یک محصول جدید ارزیابی می‌کند، یا مدیر نیروی انسانی که نیروی کار را انتخاب میکند و آموزش میدهد، از دانستن چگونگی بهره میبجوید. [۲۵] یا کارگر ماهری که با ماشین ابزار پیچیده ای کار می‌کند، همه باید از دانش چگونگی استفاده کنند. دانش چگونگی ویژه کارگر ماهر است و معمولاً در کارآموزی از استاد می آموزد. در عملیات طراحی مهندسی نیز معمولاً راه حل‌هایی به کار گرفته می‌شود که مهندسان بدون اینکه الزاما درک عمیقی از چرایی آن داشته باشند آن‌ها را یاد گرفته و به کار می‌بندند. در عمل دانشمندان هم نیز به این مهرت‌ها نیاز دارند. دانش چگونگی به‌طور نوعی در داخل مرزهای بنگاه ایجاد شده و حفظ می‌شود. اما با افزایش پیچیدگی پایه دانشی بنگاه، ترکیب تقسیم کار و همکاری با سایر بنگاه‌ها، این نوع دانش گسترش می یابد. به همین دلیل دانش چه کسی اهمیت پیدا می‌کند.

دانستن چه کسی شامل مهارت‌های اجتماعی است. چه کسی چه چیزی می‌داند و چه کسی می‌داند چگونه چه کاری را انجام دهد. این دانش در واقع مهارت شکل‌دهی روابط اجتماعی با متخصصان برای دستیابی و استفاده از دانش آن هاست. [۲۵] این نوع دانش در اقتصادهای که در آن متخصصان به دلیل تقسیم کار گسترده بین سازمان‌ها به شدت پراکنده هستند، اهمیت زیادی دارد دانش چه کسی در محیط اجتماعی و در محیط آموزش تخصصی، گرد همایی‌ها، جوامع تخصصی و همینطور در تعامل با مشتریان، پیمانکاران و موسسات آموخته می‌شود. در نوآوری سبک STI، اهمیت زیادی به تولید دانش چرایی داده می‌شود. همانطور که گفته شد، مهم‌ترین منبع این نوع دانش، دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی، و آزمایشگاه‌های تحقیق و توسعه بنگاه‌های صنعتی بزرگ هستند. دانشمندان این موسسات برای برقراری ارتباط با سایر دانشمندان خارج از سازمان خود، ناچارند دانش کسب شده یا تولید شده را به صورتصریح و مستند ( پتنت، مقاله و ... ) درآورند.

جستارهای وابسته

منابع

  1. ↑ "Definition of INNOVATION". www.merriam-webster.com (به انگلیسی). Retrieved 2019-12-01.
  2. ↑ «خلاقیت و نوآوری». خدمات کشاورزی. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ آوریل ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۸۹.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «نوآوری چیست؟». وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا. دریافت‌شده در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۸۹.
  4. ↑ Gaspersz, Jeff (2007). "Compete with Creativity". SSRN Electronic Journal. doi:10.2139/ssrn.983934. ISSN 1556-5068.
  5. ↑ Cohen, Wesley M.; Levinthal, Daniel A. (1990). "Absorptive Capacity: A New Perspective on Learning and Innovation". Administrative Science Quarterly. 35 (1): 128. doi:10.2307/2393553. ISSN 0001-8392.
  6. ↑ Urabe, K. (1988). Innovation and the Japanese management system. In K. Urabe, J. Child, & T. Kagono (Eds.), Innovation and management international comparisons. Berlin: Walter de Gruyter.
  7. ↑ تاشمن، مایکل، و آوریلی سوم، چارلز. نوآوری بستر پیروزی. ترجمه دکتر عبدالرضا رضایی نژاد. تهران: انتشارات مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، ۱۳۷۸. شابک ‎۹۷۸−۹۶۴−۳۱۷−۵۶۴−۱ خانهٔ کتاب[پیوند مرده]
  8. ↑ Hovgaard, Abra; Hansen, Eric; Roos, Joseph. (2005). "Innovation in the forest products industry: an analysis of companies in Alaska and Oregon". Portland, OR. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  9. ↑ Amabile, T. M.; Conti, R. (1999-12-01). "CHANGES IN THE WORK ENVIRONMENT FOR CREATIVITY DURING DOWNSIZING". Academy of Management Journal. 42 (6): 630–640. doi:10.2307/256984. ISSN 0001-4273.
  10. ↑ Wolfe, Richard A. (1994). "ORGANIZATIONAL INNOVATION: REVIEW, CRITIQUE AND SUGGESTED RESEARCH DIRECTIONS". Journal of Management Studies. 31 (3): 405–431. doi:10.1111/j.1467-6486.1994.tb00624.x. ISSN 0022-2380.
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Managing innovation: integrating technological, Market andorganizational change. به کوشش Tidd, J., Bessant, J. & Pavitt, K.. Chichester: Wiley. ۲۰۰۵.
  12. ↑ Anon., 2005. Guidelines for collecting and interoreting innovation data, Paris: Organization for Economic Co-operation and Development (OECD)
  13. ↑ Souder, W. E. & Sherman, J. D. (1994) Managing new technology development. New York: McGraw-Hill
  14. ↑ Kotler, P & Keller, K. L. (2009) Marketing Management. 13th ed., New Jersey: Pearson Education
  15. ↑ "These Are the World's Most Innovative Economies". Bloomberg.com. Retrieved 2016-11-25.
  16. ↑ "Infografik: Schweiz bleibt globaler Innovationsführer". Statista Infografiken. Statista (In German). Retrieved 2016-11-25.
  17. ↑ "kex Data Findings Bloomberg Innovation Index" published by datawrapper, reviewd 10. September 2019
  18. ↑ "Global Innovation Index Report 2019" Published by GII, reviewd 10. September 2019
  19. ↑ "Innovation Indicator 2018,PDF 2,7 MB" Published by the BDI and ZEW, reviewd 10. September 2019
  20. ↑ Jensen, Morten Berg; Johnson, Björn; Lorenz, Edward; Lundvall, Bengt Åke (2007). "Forms of knowledge and modes of innovation". Research Policy. 36 (5): 680–693. doi:10.1016/j.respol.2007.01.006. ISSN 0048-7333.
  21. ↑ H.Henar, & P.Mario, (2016), STI and DUI innovation modes: Scientific-technological and context-specific nuances, Elsevier, Volume 45, Issue 4, May 2016, Pages 747-756
  22. ↑ «Science, Technology and Innovation for Development». ۲۰۲۰.
  23. ↑ Mugwagwa, Julius (2010-03-22). "Uneven Paths of Development: Innovation and Learning in Asia and Africa - By Banji Oyelaran-Oyeyinka and Rajah Rasiah". Economic Geography. 86 (2): 227–228. doi:10.1111/j.1944-8287.2010.01071.x. ISSN 0013-0095.
  24. ↑ Machikita, T. and Y. Ueki, The Impacts of Face-to-face and Frequent Interaction on Inoovation: Upstream-Downstream Relation, in ERIA Discission Paper Series. 2010. ERIA
  25. ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ ۲۵٫۲ ۲۵٫۳ ۲۵٫۴ Foray, D. and B. A. Lundvall, Knowledge-Based Economy: From the Economics of knowledge to the learning Economy, in the Economic Impact of Knowledge , D. Neef, G.A. Siesfeld , and J. Cefola, Editors . 1998, Butterworth- Heinemann.


خطای یادکرد: خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «پانویس» وجود دارد، اما برچسب <references group="پانویس"/> متناظر پیدا نشد. ().

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=نوآوری&oldid=31746292»