یوسف محمدعلی‌اف
| یوسف محمدعلی‌اف | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۳۱ دسامبر ۱۹۰۵ اردوباد |
| درگذشت | ۱۵ دسامبر ۱۹۶۱ (۵۵ سال) باکو |
| محل زندگی | جمهوری آذربایجان |
| ملیت | آذربایجانی |
| محل تحصیل | دانشگاه دولتی مسکو |
| جایزه(ها) | نشان لنین، نشان پرچم سرخ کار، نشان شهرت |
| پیشینه علمی | |
| شاخه(ها) | شیمی |
| محل کار | آکادمی ملی علوم آذربایجان شوروی |
یوسف محمدعلی‌اف (ترکی آذربایجانی: Yusif Heydər oğlu Məmmədəliyev; ۳۱ دسامبر ۱۹۰۵ – ۱۵ دسامبر ۱۹۶۱) یک شیمیدان آذربایجانی بود. وی دکترای شیمی، عضو آکادمی ملی علوم آذربایجان شوروی و رئیس این آکادمی بود.[۱]
زندگی‌نامه[ویرایش]
یوسف محمدعلی‌اف ۳۱ دسامبر سال ۱۹۰۵ در شهرستان اردوباد نخجوان در امپراتوری روسیه زاده شد. در سال ۱۹۲۳ وارد دانشکده تربیت مدرس باکو شد. پس از آنکه در سال ۱۹۲۶ فارغ‌التحصیل شد، شروع به تدریس در یک مدرسه متوسطه به مدت سه سال کرد. در سال ۱۹۲۹ بود که یکسره در دوره دوم رشته شیمی دانشگاه دولتی مسکو پذیرفته و در سال ۱۹۳۲ دانش‌آموخته شد.[۲] او دانشجوی نیکولای زلینسکی و «آلکسی بالدین» و یکی از اولین متخصصان آزمایشگاه شیمی آلی در کرسی شیمی آلی دانشکده شیمی بود. پس از تکمیل تحصیلات خود در این دانشگاه، در کارخانه شیمی شماره ۱ کار کرد و بعداً به آذربایجان منتفل شده و آنجا ابتدا ریاست کرسی شیمی آلی در کالج کشاورزی آذربایجان را بر عهده گرفت. بعداً بین سالهای ۱۹۳۳ الی ۱۹۴۵ در مؤسسه تحقیقات نفت آذربایجان مشغول به کار و بعد از مدتی در آنجا مدیر آزمایشگاه شد. آنجا به استعداد فوق‌العاده این دانشمند جوان پی بردند. فعالیت‌های وی روی مشکلات علمی پتروشیمی و تجزیه و تحلیل ارگانیک تمرکز یافته و ارتباط تنگاتنگی با توسعه صنعت داخلی تصفیه نفت و پتروشیمی داشت. برخی از یافته‌های وی به عنوان مبانی برای فرایندهای جدید صنعتی به حساب می‌آمد.[۳]
از سال ۱۹۳۴ به بعد، به‌طور کلی به تدریس در دانشگاه دولتی آذربایجان متوسل شده و به ترتیب به عنوان دانشیار، استاد و رئیس یکی از کرسی‌ها اشتغال یافت تا اینکه به ریاست این دانشگاه (۱۹۵۴ تا ۱۹۵۸) رسید. در سال ۱۹۳۳، به وی امتیاز نامزدی شیمی بدون دفاع از پایان‌نامه اعطاء شد. علاوه بر اینکه در سالهای ۱۹۴۲ و ۱۹۴۳ به ترتیب دکترای شیمی و پروفسور شد، در سال ۱۹۴۵ به عضویت حضوری آکادمی ملی علوم آذربایجان شوروی درآمد؛ درست در سالی که این آکادمی تأسیس شد. سپس، سکان هدایت آکادمی دولتی نفت آذربایجان شوروی را در دست خود گرفت. در سال ۱۹۴۶ بود که در وزارت صنایع نفت شوروی استخدام شد و بعد از مدتی ریاست شورای علمی- فنی این وزارتخانه را به عهده گرفت. بین سالهای ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۴ به عنوان دانشمند و دبیر قسمت‌های فیزیک، شیمی و نفت آکادمی ملی علوم آذربایجان شوروی کار کرد. از سال ۱۹۵۴ الی ۱۹۵۸ مسئولیت ریاست دانشگاه دولتی آذربایجان را بر عهده داشت.[۴]
در دوره‌های ۱۹۴۷–۱۹۵۱ و ۱۹۵۸–۱۹۶۱ به ریاست آکادمی ملی علوم برگزیده شد. به ابتکار وی، دانشکده روندهای پتروشیمی در باکو تأسیس شد. در سال ۱۹۵۸، به عضویت حضوری آکادمی ملی علوم آذربایجان شوروی درآمد. از او در ازای فعالیت‌های مفید علمی اش با اهدای جوایز دولتی متعددی تقدیر به عمل آمده بود. در جریان جنگ جهانی دوم، به یوسف محمدعلی‌اف در پاس تأمین جبهه مقدم با فراورده‌های مهم پتروشیمی نشان لنین، بزرگ‌ترین نشان شوروی در آن روزگار، اعطاء شد.[۵]
یوسف محمدعلی‌اف ۱۵ دسامبر ۱۹۶۱ در سن ۵۵ سالگی در باکو درگذشت.
نشان‌ها[ویرایش]
- نشان لنین
- نشان پرچم سرخ کار
- نشان شهرت
منابع[ویرایش]
- ↑ "Yusif Məmmədəliyev". Adam.az. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 15 May 2021.
- ↑ Məmmədəliyev Yusif Heydər oğlu. science.gov.az
- ↑ YUSIF HEYDAR MAMMADALIYEV. chemistry.bsu.edu.az/en
- ↑ "МАМЕДАЛИЕВ ЮСИФ ГЕЙДАР ОГЛЫ". Национальная академия наук Азербайджана. Archived from the original on 26 March 2012. Retrieved 15 May 2021.
- ↑ "член-корреспондент Мамедалиев Юсиф Гейдарович". Химический факультет МГУ.
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ یوسف محمدعلی‌اف موجود است. |
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
- استادان دانشگاه اهل جمهوری آذربایجان
- اهالی جمهوری خودمختار نخجوان
- دانشمندان اهل جمهوری آذربایجان
- دانشآموختگان دانشگاه دولتی مسکو
- درگذشتگان ۱۹۶۱ (میلادی)
- دریافتکنندگان نشان لنین
- زادگان ۱۹۰۵ (میلادی)
- شیمی آلیدانان
- شیمیدانان اهل اتحاد شوروی
- شیمیدانان اهل جمهوری آذربایجان
- شیمیدانان سده ۲۰ (میلادی)
- اهالی اردوباد (شهر)
- دریافتکنندگان نشان برجسته افتخار
- دریافتکنندگان نشان پرچم سرخ کار
- برندگان جایزه استالین