گنزک

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
شهر گنجک

شهر گَنجَک که رومیان آن را گانزَک یا گَنزَک یا گَنزه نام برده‌اند، و به ارمنی گنزکا، گزن، گنگ، کادزا و به زبان سریانی گنذزک یا گنژگ، گزن، گنگ به یونانی گنزکا، گادزاکا، گادزا،[۱] مورخان تازی آن را جَزَن، جَنزَه، جَزنَق یا جَنزَقه نام برده‌اند، مغولان آن را ستوریق گفته‌اند. نام دیگر این شهر، «شَیز» بوده‌است. شَیز واژه معرب جَیز یا جَیس است، شهری باستانی و مقدس برای ایرانیان بود. پلوتارک مورخ یونانی این شهر را با نام فِراد نوشته‌است. در نوشته‌های دیگر پهلوی شَیچ خوانده شده، در شاهنامه چیچست به کار رفته و کهن‌تر از همهٔ این نوشته‌ها، در اوستا است که نام آن را چَیچَست آورده‌است.[۲] امروزه تمام این نام‌ها از بین رفته و این محل را تخت سلیمان می‌نامند.

این شهر باستانی در دوره‌های گوناگون مکان زندگی اقوامی مانند کادوسیان، مادها، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و مغولان بوده و در هریک از دوران‌های بالا، این محل در اوج قدرت و تمدن زمان مربوط به خود بوده‌است. اکنون نشانی از این شهر در آذربایجان دیده نمی‌شود، و با خاک یکسان شده‌است.[۳]

هنری راولنسن مورخ انگلیسی در قرن نوزدهم نوشته‌است که گَنجَک (شیز) و آتشکدهٔ شکوهمند و پرجلال آن چنان از صفحهٔ روزگار پاک شده‌است که بین دانشمندان و محققان در تعیین محل آن اختلاف پدید آمده‌است.[۴]

پانویس[ویرایش]

  1. فرهنگ معین.
  2. تکاب افشار ص 94.
  3. کتاب افشار ص 88.
  4. تکاب افشار ص107.