پرش به محتوا

گلوکومانان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
گلوکومانان
Chemical structure diagram for glucomannan.
نام‌گذاری آیوپاک

β(1→4)-d-gluco-d-mannoglycan

شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس 11078-31-2 ✔Y
پاب‌کم 24892726
کم‌اسپایدر 30791437
KEGG C01810
ChEBI CHEBI:17020
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
Infobox references

گلوکومانان (انگلیسی: Glucomannan) یک پلی‌ساکارید محلول در آب است که به‌عنوان فیبر خوراکی شناخته می‌شود. این ماده یکی از اجزای همی‌سلولز در دیواره سلولی برخی گونه‌های گیاهی است. گلوکومانان به‌عنوان افزودنی غذایی برای امولسیون‌سازی و تغلیظ به کار می‌رود. این ماده یکی از منابع اصلی الیگوساکارید مانان (MOS) در طبیعت است؛ منبع دیگر آن گالاکتومانان است که نامحلول می‌باشد.[۱]

محصولات حاوی گلوکومانان با نام‌های تجاری مختلف به‌عنوان مکمل‌های غذایی طبیعی به بازار عرضه می‌شوند و ادعا می‌شود که می‌توانند یبوست را تسکین داده و به کاهش سطح کلسترول کمک کنند.[۲][۳] از سال ۲۰۱۰، این محصولات به‌طور قانونی در اروپا به‌عنوان کمک‌کننده به کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن که رژیم غذایی کم‌کالری دارند، به فروش می‌رسند؛[۳] اما تا سال ۲۰۲۰، شواهد معتبر و کافی‌ای مبنی بر تأثیر گلوکومانان در کاهش وزن به‌دست نیامده است.[۴][۵] بر اساس یک فراتحلیل، گلوکومانان ممکن است کلسترول LDL را تا حدود ۱۰ درصد کاهش دهد.[۶]

مکمل‌های حاوی گلوکومانان در صورت مصرف بدون آب کافی، خطر خفگی و انسداد روده را به همراه دارند.[۷] دیگر عوارض جانبی ممکن شامل اسهال، آروغ زدن و نفخ هستند؛ در یک مطالعه، افرادی که گلوکومانان مصرف می‌کردند، سطح تری‌گلیسرید بالاتری داشتند.[۸]

گلوکومانان‌ها همچنین برای تقویت خوراک دام‌های پرورشی مورد استفاده قرار می‌گیرند تا باعث افزایش سریع‌تر وزن آن‌ها شوند.

منابع طبیعی

[ویرایش]

گلوکومانان حدود ۴۰٪ از وزن خشک ریشه‌ها یا ساقه زیرزمینی (کورم) گیاه کنیاکو را تشکیل می‌دهد. منبع خوراکی دیگری از این ماده، آرد ثعلب است که از آسیاب ریشه برخی گونه‌های ارکیده به دست می‌آید و در آشپزی یونانی و ترکیه‌ای استفاده می‌شود. با این حال، این گونه‌های ارکیده در سراسر اتحادیه اروپا تحت حفاظت قرار دارند و تجارت ثعلب به‌شدت ممنوع است. گلوکومانان همچنین نوعی همی‌سلولز است که به میزان زیاد در چوب درختان سوزنی‌برگ و به میزان کمتر در چوب گیاهان دولپه‌ای یافت می‌شود. افزون بر این، گلوکومانان یکی از اجزای دیواره سلولی باکتری‌ها، گیاهان و مخمرهاست، هرچند در ساختار خطی آن، تفاوت‌هایی در شاخه‌ها یا پیوندهای گلیکوزیدی وجود دارد.[۹][۱۰][۱۱]

موارد استفاده

[ویرایش]

افزودنی غذایی برای انسان

[ویرایش]

گلوکومانان به‌عنوان یک افزودنی غذایی به‌کار می‌رود و نقش امولسیون‌کننده و غلیظ‌کننده دارد. این ماده با عدد ئی E425(ii) شناخته می‌شود.[۱۲][۱۳]

آرد ثعلب که سرشار از گلوکومانان است، عامل اصلی بافت منحصربه‌فرد بستنی دندورمه محسوب می‌شود؛ نوعی بستنی کش‌دار و جویدنی با طعم صمغی که خاستگاه آن کشور ترکیه است.[۱۴]

گیاه کنیاکو نیز که دارای مقدار زیادی گلوکومانان است، به دلیل بافت ژله‌مانندش کاربرد گسترده‌ای دارد. از آن در تولید نودل‌های شیرا‌تاکی، اسنک‌های ژله‌ای میوه‌ای (که خطر خفگی دارند)[۱۵] و همچنین به‌عنوان جایگزین ژلاتین استفاده می‌شود.

مکمل غذایی برای انسان

[ویرایش]

گلوکومانان یکی از ترکیبات موجود در انواع مکمل‌های غذایی طبیعی است که با ادعای کمک به کاهش وزن به بازار عرضه می‌شود، اما تحقیقات پزشکی تاکنون شواهد معتبر و کافی‌ای برای پشتیبانی از این کاربرد ارائه نداده‌اند.[۴][۵]

ادعا می‌شود که گلوکومانان هنگام ترکیب با آب تشکیل ژل می‌دهد و این ژل می‌تواند فضای معده را اشغال کرده و نسبت به آب به‌تنهایی مدت بیشتری در معده باقی بماند؛ در نتیجه، فرد پس از مصرف مقدار کمتری غذا احساس سیری خواهد کرد.[۸]

در اروپا و کانادا، مکمل‌های غذایی حاوی گلوکومانان با ادعای کاهش سطح کلسترول و رفع یبوست به فروش می‌رسند.[۲][۳]

داده‌های به‌دست‌آمده از یک کارآزمایی بالینی تصادفی‌شده نشان می‌دهد که مکمل‌های گلوکومانان ممکن است به تنظیم هورمون گرلین کمک کرده و در کنترل اشتها در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ مؤثر باشند.[۱۶]

خطرات سلامتی

[ویرایش]

وزارت بهداشت کانادا در یک هشدار سلامت اعلام کرده است: «محصولات بهداشتی طبیعی که حاوی ماده گلوکومانان به شکل قرص، کپسول یا پودر هستند و هم‌اکنون در بازار کانادا عرضه می‌شوند، در صورت مصرف بدون دست‌کم ۲۵۰ میلی‌لیتر (یا ۸ اونس) آب یا مایعات دیگر، ممکن است خطرآفرین باشند. بر اساس گزارش‌های بین‌المللی از عوارض ناخواسته، این خطر شامل خفگی و/یا انسداد گلو، مری یا روده می‌شود. همچنین توجه به این نکته ضروری است که این محصولات نباید بلافاصله پیش از خواب مصرف شوند.»[۷]

سایر عوارض جانبی گزارش‌شده شامل اسهال، آروغ و نفخ هستند؛ در یک مطالعه، افرادی که گلوکومانان مصرف می‌کردند، سطح تری‌گلیسرید بالاتری داشتند.[۸]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Nopvichai, C; Charoenwongpaiboon, T; Luengluepunya, N; Ito, K; Muanprasat, C; Pichyangkura, R (2019). "Production and purification of mannan oligosaccharide with epithelial tight junction enhancing activity". PeerJ. 7: e7206. doi:10.7717/peerj.7206. PMC 6611449. PMID 31304065. MOS is often prepared by hydrolysis reaction of a mannose-contained glucan polymer, mainly glucomannan and galactomannan.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ "Monograph: Glucomannan - Capsule" (به انگلیسی). Health Canada. May 11, 2010.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ "Scientific Opinion on the substantiation of health claims related to konjac mannan (glucomannan) and reduction of body weight (ID 854, 1556, 3725), reduction of post-prandial glycaemic responses (ID 1559), maintenance of normal blood glucose concentration". EFSA Journal. 8 (10): 1798. October 2010. doi:10.2903/j.efsa.2010.1798. open access publication - free to read
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Wharton S, Bonder R, Jeffery A, Christensen RA (2020). "The safety and effectiveness of commonly-marketed natural supplements for weight loss in populations with obesity: A critical review of the literature from 2006 to 2016". Crit Rev Food Sci Nutr (Systematic review). 60 (10): 1614–30. doi:10.1080/10408398.2019.1584873. PMID 30896252. S2CID 84843051. GM appears generally safe, but there is insufficient evidence to suggest its efficacy in weight loss
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Ríos-Hoyo A, Gutiérrez-Salmeán G (June 2016). "New Dietary Supplements for Obesity: What We Currently Know". Curr Obes Rep (Review). 5 (2): 262–70. doi:10.1007/s13679-016-0214-y. PMID 27053066. S2CID 12071766. The more recent meta-analysis by Onakpoya et al. [58] revealed a non-statistically significant difference of −0.22 kg in weight loss between the glucomannan and placebo groups, contradicting the earlier meta-analysis. These conflicting results might be explained by the different inclusion criteria that the studies used to select the clinical trials analyzed. Although Sood et al. [59] found a statistically significant reduction in weight among study participants using glucomannan, this weight loss is not necessarily clinically significant; thus, the results should be interpreted carefully.
  6. ↑ Ho, Hoang Vi Thanh; Jovanovski, Elena; Zurbau, Andreea; Blanco Mejia, Sonia; Sievenpiper, John L.; Au-Yeung, Fei; Jenkins, Alexandra L.; Duvnjak, Lea; Leiter, Lawrence; Vuksan, Vladimir (May 2017). "A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials of the effect of konjac glucomannan, a viscous soluble fiber, on LDL cholesterol and the new lipid targets non-HDL cholesterol and apolipoprotein B". The American Journal of Clinical Nutrition. 105 (5): 1239–1247. doi:10.3945/ajcn.116.142158. ISSN 1938-3207. PMID 28356275.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ "Health Canada Advises Canadians that Natural Health Products containing Glucomannan May Cause Serious Choking if Used with Insufficient Fluid". Health Canada. January 29, 2010. Archived from the original on 4 February 2010.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ Onakpoya I, Posadzki P, Ernst E (2014). "The efficacy of glucomannan supplementation in overweight and obesity: a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials". J Am Coll Nutr. 33 (1): 70–78. doi:10.1080/07315724.2014.870013. PMID 24533610. S2CID 19874145.
  9. ↑ Elbein, A. D. (1969)."Biosynthesis of a cell wall glucomannan in mung bean seedlings". Journal of Biological Chemistry, 244(6), 1608–16.
  10. ↑ Tokoh, C., Takabe, K., Sugiyama, J., & Fujita, M. (2002). "CP/MAS 13C NMR and electron diffraction study of bacterial cellulose structure affected by cell wall polysaccharides". Cellulose, 9(3–4), 351–60.
  11. ↑ Chorvatovičová, D., Machová, E., Šandula, J., & Kogan, G. (1999). "Protective effect of the yeast glucomannan against cyclophosphamide-induced mutagenicity". Mutation Research/Genetic Toxicology and Environmental Mutagenesis, 444(1), 117–22.
  12. ↑ Current EU approved additives and their E Numbers, Food Standards Agency, 26 November 2010
  13. ↑ Mortensen, Alicja; Aguilar, Fernando; Crebelli, Riccardo; Di Domenico, Alessandro; Frutos, Maria Jose; Galtier, Pierre; Gott, David; Gundert-Remy, Ursula; Lambré, Claude; Leblanc, Jean-Charles; Lindtner, Oliver; Moldeus, Peter; Mosesso, Pasquale; Oskarsson, Agneta; Parent-Massin, Dominique; Stankovic, Ivan; Waalkens-Berendsen, Ine; Woutersen, Rudolf Antonius; Wright, Matthew; Younes, Maged; Brimer, Leon; Christodoulidou, Anna; Lodi, Federica; Tard, Alexandra; Dusemund, Birgit (June 2017). "Re-evaluation of konjac gum (E 425 i) and konjac glucomannan (E 425 ii) as food additives". EFSA Journal. 15 (6): e04864. doi:10.2903/j.efsa.2017.4864. PMC 7009929. PMID 32625526. open access publication - free to read
  14. ↑ "Ice Cream That's a Stretch", Harold McGee, The New York Times. 1 August 2007. Retrieved 27 September, 2018.
  15. ↑ Draft Commission Decision (SANCO/362/2002) suspending the placing on the market and import of jelly confectionery containing food additive E 425 Konjac بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۰۴-۰۵ توسط Wayback Machine, UK Food Standards Agency, 8 March 2002
  16. ↑ Chearskul, S.; Kriengsinyos, W.; Kooptiwut, S.; Sangurai, S.; Onreabroi, S.; Churintaraphan, M.; Semprasert, N.; Nitiyanant, W. (February 2009). "Immediate and long-term effects of glucomannan on total ghrelin and leptin in type 2 diabetes mellitus". Diabetes Research and Clinical Practice (به انگلیسی). 83 (2): e40–e42. doi:10.1016/j.diabres.2008.11.014. PMID 19108925.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=گلوکومانان&oldid=42114597»