گزنه
| فارسی | English | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گَزَنه (نام علمی: Urtica)[۱] نام سردهای از تیرهٔ گزنه‌ایان است. گیاهی علفی و پایا با ساقه‌ای منشعب است. ساقه آن راست و چهارگوش بوده و برگ‌های آن پوشیده از کرک‌های گزنده‌ای است. محتویاتپراکنش جغرافیایی[ویرایش]در ایران در ییلاقات اطراف تهران، شمیرانات و در کرج در دامنه‌های البرز، کندوان، پل زنگوله، در مناطق شمالی در مازندران و گیلان درهرزویل و جنگل نودی، عمارلو، راه کبوترچاک به زردچیان، رودبار، آستارا، بندرگز و در آذربایجان در دامنه‌های سهند، همچنین در دامنه‌های کوههای قافلانکو و بزگوش شهرستان مراغه و میانه، زنقاب، دیلمان وارسباران، لرستان (در کنار رودخانه کشکان) و استان همدان دامنه های کوه الوند ومنطقه سرمشهد کازرون و فراشبند و کوههای اشکان ممسنی در استان فارس بطور خودرو دیده می‌شود؛ و در مشهد در روستای زشک این گیاه را به نام محلی (سوگوزو) می‌شناسند. در منطقه استان گلستان هم نیز مشاهده شده‌است خواص دارویی[ویرایش]مداوای مجاری ادرار (پروستات)، درمان دستگاه تنفسی، کاتاره معده، ضد قند خون، افزایش دهنده گلبول‌های قرمز خون. صرف نظر از جنبه‌های خوراکی که به صورت پخته همانند اسفناج خورده می‌شود و سرشار از مواد معدنی و مغذی است این گیاه حاوی ماده‌ای به نام سکرتین است که بهترین عامل جهت تحریک و به کار انداختن غدد ترشحی هاضمه در معده، روده، کبد، لوزالمعده وکیسه صفرا است. خاصیت مهم دیگر آن کمک به ساخته شدن گلبول‌های سرخ و در نتیجه تنفس مناسب سلول‌های بدن است. ضد اسهال است به ویژه در اسهالهای خطرناک که در هنگام شیوع وبا پیدا می‌شود بکار می‌رود، خونروشها (خون روش بینی، سینه و انواع دیگر) و خلط‌های ناراحت‌کننده (در سرماخوردگی و گرفتگی مجاری تنفسی) را آرام می‌کند. مقوی است و به مادران شیرده جهت زیاد شدن شیر کمک می‌کند وعادت ماهانه زنان را تنظیم می نماید و یا چنان تأثیری دارد که اگر قاعده گی بطور غیرطبیعی قطع شود مجددأ آن را برقرار می‌کند. خون را تصفیه کرده و ضدکرم است. استعمال خارجی آن درموارد رماتیسم موفقیت آمیزبوده‌است. غرغره دهان با فراورده دارویی این گیاه یک ماده ضروری جهت ضدعفونی کردن دهان، رفع ورم و جراحات لثه ومداوای آنژین به‌شمار می‌رود، لوسیون و کمپرس‌های گزنه در مراقبت‌های زیبایی مانند تمیز کردن پوست، از بین بردن آکنه، اگزما و جلوگیری از ریزش موی سر به کارمی رود. برطبق مطالعات وسیع و منابع علمی موجود خاصیت ضد التهابی گیاه گزنه ثابت شده‌است. ترکیبات فنولی و کافئیک اسید موجود در مواد مترشحه برگ گزنه قادر به مهار سنتز اسید آراشیدونیک و متابولیتهایش می‌باشد. اسید فنولیک سنتز لکوترین B4 را نیز مهار می‌کند. امروزه خواص ضد آلرژی گیاه گزنه ثابت شده‌است. به گونه‌ای که این گیاه اثر مهاری بر آنزیمهای لیپواکسیژنازو سیکلواکسیژناز دارد. این دو آنزیم مسئول تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستا گلاندینها و لکوترینها می‌باشد. استفاده از این گیاه در رینیت آلرژیک بسیار مؤثر بوده‌است.[۲] بنابر نتایج تحقیقات دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا گزنه به علت دارا بودن ترکیبات آنتی هیستامین و ضد التهابی داروی طبیعی برای بیماری اگزما است.[۳] از طرف دیگر پژوهش‌های متخصصان میکروبیولوژی نشان می‌دهد که گیاهان وحشی مانند گزنه به دلیل آنکه در شرایط سخت رشد می‌کنند انرژی بسیار زیادی دارند. ارتعاشات درون سلولی بدن یک انسان سالم ۷۰ مگاهرتز است. این ارتعاشات در سلول‌های یک بافت سرطانی به ۴۰ مگاهرتز کاهش پیدا می‌کند. زمانی که ارتعاشات به زیر ۴۰ مگا هرتز سقوط می‌کند سلول کم‌کم می‌میرد. سلول‌های گوشت مرغ پخته و همبرگر ارتعاشاتی بین ۳ تا ۵ مگا هرتز دارند، در حالی که سبزیجات تازه و جوانه گندم برگ کاهو ۷۰ مگاهرتز ارتعاشات دارند. گیاهان وحشی مانند گزنه انرژی بسیار زیادی دارند زیرا در شرایط سخت رشد می‌کند.[۴] قسمت‌های مورد استفاده[ویرایش]برگها، سرشاخه‌های گلداروریشه گزنه مورد استفاده قرار می‌گیرد. اخیراً حلقه‌های پپتیدی ای از عرق گزنه جداسازی شده‌است که نام اختصاری گزلین دارند (ترکیبی از گزنه+انسولین) این حلقه‌ها که اثر ضد دیابت را به آن‌ها نسبت می‌دهند قادرند با روی هم قرار گرفتن ایجاد منفذ(pore) نموده و گلوکز را به درون سلول انتقال دهند. تحقیق فوق در دانشگاه‌های تهران و تورنتو کانادا صورت پذیرفته. (۱) استفاده در مراسم چهارشنبه سوری[ویرایش]در مازندران به خصوص در روستاهای قائم شهر و جنوب ساری از جمله تاکام و آقامشهد در شب چهارشنبه سوری از شاخه‌های ظریف و نورسته آشی پخته می‌شود که طعم خاص و مطبوعی دارد. این آش مخصوص چهارشنبه سوری است و بر خلاف انتظار طعم تند و گزنده نداشته و کمی شیرین است. جستارهای وابسته[ویرایش]منابع[ویرایش]
1- Insulin mimetics in Urtica dioica: structural and computational analyses of Urtica dioica extracts Masoud Shabani Domola et at
|
Urtica is a genus of flowering plants in the family Urticaceae. Many species have stinging hairs and may be called nettles or stinging nettles, although the latter name applies particularly to Urtica dioica. Urtica species are food for the caterpillars of numerous Lepidoptera (butterflies and moths), such as the tortrix moth Syricoris lacunana and several Nymphalidae, such as Vanessa atalanta, one of the red admiral butterflies.[citation needed] ContentsDescription
Urtica species grow as annuals or perennial herbaceous plants, rarely shrubs. They can reach, depending on the type, location and nutrient status, a height of 10–300 centimetres (3.9–118.1 in). The perennial species have underground rhizomes. The green parts have stinging hairs. Their often quadrangular stems are unbranched or branched, erect, ascending or spreading. Most leaves and stalks are arranged across opposite sides of the stem. The leaf blades are elliptic, lanceolate, ovate or circular. The leaf blades usually have three to five, rarely up to seven veins. The leaf margin is usually serrate to more or less coarsely toothed. The often-lasting bracts are free or fused to each other. The cystoliths are extended to more or less rounded. In 1874, while in Collioure (south of France), French botanist Charles Naudin discovered that strong winds during 24 hours made the stinging hairs of Urtica harmless for a whole week.[2] Species Detail of a male flowering stinging nettle. A large number of species included within the genus in the older literature are now recognized as synonyms of Urtica dioica. Some of these taxa are still recognized as subspecies.[3] Species in the genus Urtica, and their primary natural ranges, include:[citation needed]
EcologyDue to the stinging hairs, Urtica species are rarely eaten by herbivores, but rather provide shelter for insects, such as aphids, butterfly larvae, and moths.[4] UsesFabric woven of nettle fiber was found in burial sites dating to the Bronze Age, and in clothing fabric, sailcloth, fishing nets, and paper by undeveloped communities.[5] In New Zealand, U. ferox is classified among poisonous plants, most commonly upon skin contact.[6] Urtica, called kopriva in Bulgarian and Slovenian, and urzica in Romanian, is an ingredient in soups, omelettes, banitsa, purée, and other dishes. In Mazandaran, northern Iran, a soup (Āsh) is made using this plant.[7] Nettles were used in traditional practices to make nettle tea, juice, and ale, and to preserve cheese.[5] In folkloreNettles have many folklore traditions associated with them. The folklore mainly relates to the stinging nettle (Urtica dioica).[citation needed] LiteratureAsianMilarepa, the great Tibetan ascetic and saint, was reputed to have survived his decades of solitary meditation by subsisting on nothing but nettles; his hair and skin turned green and he lived to the age of 83.[8] CaribbeanThe Caribbean trickster figure Anansi appears in a story about nettles, in which he has to chop down a huge nettle patch in order to win the hand of the king's daughter.[9] EuropeanAn old Scots rhyme about the nettle:
Coo, cow, and stoo are all Scottish for cut back or crop (although, curiously, another meaning of "stoo" is to throb or ache), while "laich" means short or low to the ground.[10] Given the repetition of "early," presumably this is advice to harvest nettles first thing in the morning and to cut them back hard [which seems to contradict the advice of the Royal Horticultural Society]. A well-known English rhyme about the stinging nettle is:
In Hans Christian Andersen's fairy-tale "The Wild Swans," the princess had to weave coats of nettles to break the spell on her brothers. References
External links
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
