گزنه
| فارسی | English | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گَزَنه (نام علمی: Urtica)[۱] نام سردهای از تیرهٔ گزنه‌ایان است. گیاهی علفی و پایا با ساقه‌ای منشعب است. ساقه آن راست و چهارگوش بوده و برگهای آن پوشیده از کرک‌های گزنده‌ای است. محتویاتپراکنش جغرافیایی[ویرایش]در ایران در ییلاقات اطراف تهران، شمیرانات ودر کرج در دامنه‌های البرز، کندوان، پل زنگوله، در مناطق شمالی در مازندران و گیلان درهرزویل و جنگل نودی، عمارلو، راه کبوترچاک به زردچیان، رودبار، آستارا، بندرگز و در آذربایجان در دامنه‌های سهند، زنقاب، دیلمان وارسباران، لرستان (در کنار رودخانه کشکان) و منطقه سرمشهد کازرون و فراشبند در استان فارس بطور خودرو دیده میشود. در منطقه استان گلستان هم نیز مشاهده شده است خواص دارویی[ویرایش]مداوای مجاری ادرار (پروستات)، درمان دستگاه تنفسی، کاتاره معده، ضد قند خون، افزایش دهنده گلبولهای قرمز خون. صرف نظر از جنبه‌های خوراکی که به صورت پخته همانند اسفناج خورده میشود و سرشار از مواد معدنی و مغزی است این گیاه حاوی ماده‌ای به نام سکرتین است که بهترین عامل جهت تحریک و به کار انداختن غدد ترشحی هاضمه در معده، روده، کبد، لوزالمعده وکیسه صفرا است. خاصیت مهم دیگر آن کمک به ساخته شدن گلبولهای سرخ و در نتیجه تنفس مناسب سلولهای بدن است. ضد اسهال است به ویژه در اسهالهای خطرناک که در هنگام شیوع وبا پیدا میشود بکار می‌رود، خونروشها (خون روش بینی، سینه و انواع دیگر) و خلط‌های ناراحت‌کننده (در سرماخوردگی و گرفتگی مجاری تنفسی) را آرام می‌کند. مقوی است وبه مادران شیرده جهت زیاد شدن شیر کمک می‌کند وعادت ماهانه زنان را تنظیم می نمایدویاچنان تأثیری دارد که اگر قاعده گی بطور غیرطبیعی قطع شود مجددأ آن را برقرارمی کند. خون را تصفیه کرده و ضدکرم است. استعمال خارجی آن درموارد رماتیسم موفقیت آمیزبوده است. غرغره دهان با فراورده دارویی این گیاه یک ماده ضروری جهت ضدعفونی کردن دهان، رفع ورم و جراحات لثه ومداوای آنژین به شمار می‌رود، لوسیون و کمپرس‌های گزنه در مراقبت‌های زیبایی مانندتمیزکردن پوست، از بین بردن آکنه، اگزما و جلوگیری از ریزش موی سر به کارمی رود. برطبق مطالعات وسیع و منابع علمی موجود خاصیت ضد التهابی گیاه گزنه ثابت شده است. ترکیبات فنولی و کافئیک اسید موجود در مواد مترشحه برگ گزنه قادر به مهار سنتز اسید آراشیدونیک و متابولیتهایش می‌باشد. اسید فنولیک سنتز لکوترین B4 را نیز مهار می‌کند. امروزه خواص ضد آلرژی گیاه گزنه ثابت شده است. به گونه‌ای که این گیاه اثر مهاری بر آنزیمهای لیپواکسیژنازو سیکلواکسیژناز دارد. این دو آنزیم مسئول تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستا گلاندینها و لکوترینها می‌باشد. استفاده از این گیاه در رینیت آلرژیک بسیار مؤثر بوده است.[۲] از طرف دیگر پژوهش‌های متخصصان میکروبیولوژی نشان می‌دهد که گیاهان وحشی مانند گزنه به دلیل آنکه در شرایط سخت رشد می‌کنند انرژی بسیار زیادی دارند. ارتعاشات درون سلولی بدن یک انسان سالم ۷۰ مگاهرتز است. این ارتعاشات در سلولهای یک بافت سرطانی به ۴۰ مگاهرتز کاهش پیدا می‌کند. زمانی که ارتعاشات به زیر ۴۰ مگا هرتز سقوط می‌کند سلول کم‌کم می‌میرد. سلولهای گوشت مرغ پخته و همبرگر ارتعاشاتی بین ۳ تا ۵ مگا هرتز دارند، در حالی که سبزیجات تازه و جوانه گندم برگ کاهو ۷۰ مگاهرتز ارتعاشات دارند. گیاهان وحشی مانند گزنه انرژی بسیار زیادی دارند زیرا در شرایط سخت رشد می‌کند.[۳] قسمت‌های مورد استفاده[ویرایش]برگها، سرشاخه‌های گلداروریشه گزنه مورد استفاده قرار می‌گیرد. اخیراً حلقه‌های پپتیدی ای از عرق گزنه جداسازی شده است که نام اختصاری گزلین دارند (ترکیبی از گزنه+انسولین) این حلقه‌ها که اثر ضد دیابت رابه آن‌ها نسبت می‌دهند قادرند با روی هم قرار گرفتن ایجاد منفذ(pore) نموده و گلوکز را به درون سلول انتقال دهند. تحقیق فوق در دانشگاه‌های تهران و تورنتو کانادا صورت پذیرفته. (۱) استفاده در مراسم چهارشنبه سوری[ویرایش]در مازندران به خصوص در روستاهای جنوب ساری از جمله تاکام و آقامشهد در شب چهارشنبه سوری از شاخه های ظریف و نورسته آشی پخته میشود که طعم خاص و مطبوعی دارد. این آش مخصوص چهارشنبه سوری است و بر خلاف انتظار طعم تند و گزنده نداشته و کمی شیرین است. ساقه و برگهای گزنه در صورت برخورد به پوست بدن سبب گزش پوست و واکنش التهابی پوست شامل تورم، اریتم و خارش میشود. به صورت سنتی برای درمان آن از مالیدن گیاه پلم با نام علمی Sium sisarum استفاده میشود. در مازندران اغلب این دو گیاه با هم دیده میشوند. جستارهای وابسته[ویرایش]منابع[ویرایش]
1- Insulin mimetics in Urtica dioica: structural and computational analyses of Urtica dioica extracts Masoud Shabani Domola et at
|
Urtica is a genus of flowering plants in the family Urticaceae. Many species have stinging hairs and may be called nettles or stinging nettles, although the latter name applies particularly to Urtica dioica. Urtica species are food for the caterpillars of numerous Lepidoptera (butterflies and moths), such as the tortrix moth Syricoris lacunana and several Nymphalidae, such as Vanessa atalanta, one of the red admiral butterflies.[citation needed] ContentsDescription
Urtica species grow as annuals or perennial herbaceous plants, rarely shrubs. They can reach, depending on the type, location and nutrient status, a height of 10–300 centimetres (3.9–118.1 in). The perennial species have underground rhizomes. The green parts have stinging hairs. Their often quadrangular stems are unbranched or branched, erect, ascending or spreading. Most leaves and stalks are arranged across opposite sides of the stem. The leaf blades are elliptic, lanceolate, ovate or circular. The leaf blades usually have three to five, rarely up to seven veins. The leaf margin is usually serrate to more or less coarsely toothed. The often-lasting bracts are free or fused to each other. The cystoliths are extended to more or less rounded. In 1874, while in Collioure (south of France), French botanist Charles Naudin discovered that strong winds during 24 hours made the stinging hairs of Urtica harmless for a whole week.[2] Species
Detail of a male flowering stinging nettle.
A large number of species included within the genus in the older literature are now recognized as synonyms of Urtica dioica. Some of these taxa are still recognized as subspecies.[3] Species in the genus Urtica, and their primary natural ranges, include:[citation needed]
EcologyThanks to the stinging hairs, Urtica species are rarely eaten by herbivores, so they provide long-term shelter for insects, such as aphids, caterpillars,[4] and moths.[5] The insects, in turn, provide food for small birds, such as tits.[6] UsesThere is historical evidence of use of Urtica species (or nettles in general) being used in medicine, folk remedies, cooking and fiber production.[citation needed] Urtica dioica is the main species used for these purposes, but a fair amount also refers to the use of Urtica urens, the small nettle. Arthritic joints were traditionally treated by whipping the joint with a branch of stinging nettles, a process called urtication. Nettles can also be used to make a herbal tea known as nettle tea. Fabric woven of nettle fiber has been found in burial sites dating back to the Bronze Age.[7] Use as foodUrtica, called Kopriva (коприва) in Bulgarian and Urzica in Romanian, is a popular ingredient in spring soups, omelettes, banitsa, purée and other dishes in Bulgaria and in Romania.[8] See also nettle soup In folkloreNettles have many folklore traditions associated with them. The folklore mainly relates to the stinging nettle (Urtica dioica), but the similar non-stinging Lamium may be involved in some traditions.[citation needed] Myths about health and wealth
LiteratureAsianMilarepa, the great Tibetan ascetic and saint, was reputed to have survived his decades of solitary meditation by subsisting on nothing but nettles; his hair and skin turned green and he lived to the age of 83.[9] CaribbeanThe Caribbean trickster figure Anansi appears in a story about nettles, in which he has to chop down a huge nettle patch in order to win the hand of the king's daughter.[10] EuropeanAn old Scots rhyme about the nettle:
Coo, cow, and stoo are all Scottish for cut back or crop (although, curiously, another meaning of "stoo" is to throb or ache), while "laich" means short or low to the ground.[11] Given the repetition of "early," presumably this is advice to harvest nettles first thing in the morning and to cut them back hard [which seems to contradict the advice of the Royal Horticultural Society]. A well-known English rhyme about the stinging nettle is:
In Hans Christian Andersen's fairy-tale "The Wild Swans," the princess had to weave coats of nettles to break the spell on her brothers. References
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
