کردی گروسی

گروسی
گروسی
گه‌ڕووسی
زبان بومی در	ایران; استان کردستان
منطقه	شهرستان بیجار
تبار	هندواروپایی هندوایرانی ایرانی ایرانی غربی شمال غربی زبان‌های کردی کردی جنوبی کردی گروسی; ; ; ; ; ; ;
سامانه نوشتاری	الفبای کردی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹	sdh

گَروسی (به کردی: گه‌ڕووسی) یکی از گویش‌های کردی جنوبی با شباهت‌های زیادی به کردی اردلانی است که در شهر بیجار گروس و روستاهای اطرافش با آن سخن می‌گویند.گویش کردی گروسی به دلیل عدم وجود ویژگی ارگاتیو ناقص که در کردی سورانی وجود دارد، از این گویش متمایز می‌شود و به همین دلیل در گروه گویش‌های کردی جنوبی رده‌بندی می‌شود.^[۱]^[۲]^[۳]^[۴]^[۵]^[۶]

واژگان[ویرایش]

گروسی	اردلانی	کلهری	فارسی
ئه‌ڕا	بۆ	ئەڕا	برای
دایک/داڵگ	دایک	داڵگ	مادر
بێنەوە	بێنەوە	بانەو	برگردند
ئیوە	ئێوە	ئۊیە	شما
ئەکاد	ئەکات	کەێد	می کند
چەس؟	چەس؟	چوەس؟/چەس؟	چیە؟
بێرم	بێرم	بارم	بیارم
دانیای	دانیاگ	داناس	باخته
کەڵەشێر	کەڵەشێر	کەڵەشێر	خروس
له‌گه‌ل	لەتەک	وەگەرد/ وەل	با
هەمە	حەمە	مامەد	مُحمد
قسیەمان کرد	قسەمان کرد	قسیە/قسە کردیمن	صحبت کردیم
ئەتوانیم	ئەتانین	تۊیەنیمن	می توانیم
کەنێشک/دۊەت	کەنیشک(Kenîşk)	دۊیەت/کەنێشک	دختر
ئەوینم	ئەوینم	دۊنم	می بینم
واران/وەشن	باران	واران	باران
خۆازی	گەرەکتە	تواید	می خوای
ئەخوەێد	ئەیخوات	خوەێد	می خوره
فرێە	فره	فره	خیلی
نازانم	نازانم	نیەزانم	نمی دانم
ورچ	ورچ/هرچ	ورچ	خرس
چووەوە	چووگەوە	چێیەو	بازگشت
کۊه/کەش	کێف/کەژ	کۊیه/کەش	کوه
دێ/ئیته	ئیتر	دی/تر/ترەک	دیگه
ئەچم	ئەچم	چم	می روم
بێد	وێت	بوود	باشه
وەتیمان	وەتمان	وەتیمن	گفتیم

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

↑ GARRŪSĪ -iranicaonline
↑ «زبان مردم بیجار فرمانداری بیجار». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۴ اوت ۲۰۱۵.
↑ زبان مردم بیجار شهرداری بیجار
↑ نگاهی به فرهنگ و آیین‌های مردم کردستان / مردمی شجاع اهل موسیقی و جشن
↑ «سازمان میراث فرهنگی و صنایع گردشگری». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۴ اوت ۲۰۱۵.
↑ «کانون وکلای دادگستری استان کردستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۴ اوت ۲۰۱۵.

[1] GARRŪSĪ -iranicaonline

[2] «زبان مردم بیجار فرمانداری بیجار». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۴ اوت ۲۰۱۵.

[3] زبان مردم بیجار شهرداری بیجار

[4] نگاهی به فرهنگ و آیین‌های مردم کردستان / مردمی شجاع اهل موسیقی و جشن

[5] «سازمان میراث فرهنگی و صنایع گردشگری». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۴ اوت ۲۰۱۵.

[6] «کانون وکلای دادگستری استان کردستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۴ اوت ۲۰۱۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

ن ب و زبان‌های کردی
حروف‌چینی دستور زبان ادبیات واج‌شناسی و آواشناسی
گویش‌های شمالی	شمال‌غربی، جنوب‌غربی، سرحد، جنوبی، بادینی، آناتولیایی
گویش‌های مرکزی	اربیلی، مکریانی، بابانی، گرمیانی، اردلانی، جافی
گویش‌های جنوبی	کرماشانی-قصری، فیلی، ملکشاهی، زنگنه‌ای-سنجابی، لکی، کلهری، کلیایی-گروسی، کرندی
گویش‌های زازاکی	شمالی، جنوبی، سیورکی، کری، هازو، متکی، دومبولی، زازاکی مرکزی، زازاکی شرقی، درسیمی
گویش‌های گورانی	باجلانی، هورامی، سرلی، شبکی
سامانه‌های نوشتاری	عربی (سورانی)، لاتین (هوار)، یکگیرتو (لاتین)، سیریلیک (پیشین)، ارمنی (پیشین)